Apo taksirati me e pasë dreqin kojshi

Në zallahinë e ndryshimeve kolosale gjeopolitike, Serbia, derisa, në njërën anë, flet gjithandej për integrime evropiane, në anën tjetër, po vazhdon me praktikën e gjithmonshme agresive.

Aktualisht tri shtete, fqinje të Serbisë, janë të rrezikuara drejtpërdrejtë dhe seriozisht nga imperializmi serb: Kosova, Bosnje e Hercegovina dhe Mali i Zi.

Çdonjëri prej tyre në mënyrë të veçantë, por me rrezik dhe qëllim të njëjtë: shpartallimi dhe zaptimi i territorit të tyre.

Në të tria rastet, qasja e Beogradit është e ndryshme.

Kundër Kosovës keqpërdorë serbët e këtushëm, si të ishin mina të kurdisura,

Kundër Bosnje e Hercegovinë Srpska Republikën si pykë, ndërsa,

Kundër Malit të Zi duke vënë në pikëpyetje identitetin e gjysmës së popullsisë malazeze dhe duke përdorë Kishën e fuqishme ortodokse serbe si tokmak.

Çështjen e identitetit të të ashtuquajturve serbë në Mal të Zi e trajton publicisti dhe analisti e ri e brilant malazez, Milutin L. Cerović.

Ky është i drejtëpërdrejtë dhe i shqetësuar seriozisht për gjendjen në Mal të Zi, sepse, sipas tij dhe, si duket, të shumicës së malazezve, «Pushteti i ri në Mal të Zi nuk punon për Malin e Zi, por për interesa të vendit fqinj dhe shpeshherë në dëm të qytetarëve të tij.»

Lexojeni me vëmendje analizën e tij të mprehtë, kushtuar temës së prushtë për identitetin. Sepse do të mësoni edhe për një tjetër vatër të re krize krejt afër nesh.

Ky artikull është botuar te « Aktuelno », datë 11 nëntor 2025

Në mungesë kohe, përkthimin, po edhe rezymimin e mëposhtëm, të analizës së Ceroviqit, ia besova nënës së ministres ediramiste, Diella.

___________

KUSH JANË SERBËT NË MAL TË ZI?

Shkruan: Millutin L. CEROVIQ

Pyetja shtrohet: çfarë, në të vërtetë, i shtyn ata serbë politikë në Mal të Zi?

Sepse ata nuk janë serbë as nga lindja, as nga prejardhja, as nga dokumentet – por nga premtimi.

________________________________________

Në të vërtetë, askush i gjallë që prej tre dekadash e gjysmë nuk e shtroi një pyetje fare të thjeshtë:

kush janë, në fakt, ata të famshëm “serbë në Mal të Zi”?

A ka fare të tillë? Dhe – ç’është edhe më interesante – nga erdhën në numër aq të madh, kur e dimë se asnjë shpërngulje historike nuk është regjistruar ndonjëherë?

Të mos e gënjejmë veten: përgjigjen për këtë pyetje të gjithë e dinë.

Pikërisht për këtë arsye – të gjithë heshtin.

Sepse e vërteta, si në Mal të Zi ashtu edhe në Serbi, prej kohësh trajtohet si shkelje – madje nganjëherë edhe si vepër penale.

Ky tekst, pra, ka për qëllim ta çmontojë këtë temë të ndaluar me dhunë – në atome dhe molekula.

(Unë) Shkrimtari i këtyre rreshtave ka për synim të tregojë qartë, me fakte dhe me arsyetim të shëndoshë, atë që shumëkush e di, por rrallëkush guxon ta thotë:

asnjëherë nuk kanë ekzistuar serbë në Mal të Zi.

________________________________________

Për cilët serbë po flasim këtu?

Për ata që janë lindur në Mal të Zi, prindërit e të cilëve janë lindur po në Mal të Zi, dhe të cilëve në çertifikatën e lindjes u shkruan “serb”.

Të tillë, me falni, ka më pak se përmbytje në Saharë.

Të gjithë e dinë këtë, por të gjithë – heshtin.

Dija, ta dini, në këto anë prej kohësh është bërë materie shoqërore e rrezikshme.

Dhe tani dikush do të thotë:

“Po mirë, si është e mundur – kur në regjistrim 30% e popullsisë deklarohen si serbë?”

Ja ku qëndron, zotërinj, thelbi i çështjes.

Ato 30% do të deklaroheshin pa problem edhe si dhelpra, sikur t’u shpjegohej se kjo është në interesin e tyre, e jo si gjendje e vërtetë identitare.

________________________________________

Serbë hibridë

Për të qenë të saktë, bëhet fjalë për serbë hibridë – që lëvizin si makinat hibride: pak me rrymë, pak me karburant, e kur duhet – edhe me “hidrogjen politik”.

Pyetja është: çfarë në të vërtetë i lëviz ata serbë politikë në Mal të Zi?

Sepse ata nuk janë serbë as nga lindja, as nga prejardhja, as nga dokumentet – por nga premtimi.

U janë premtuar privilegje të ndryshme, përfitime politike e interesa të vogla, prandaj – ja ku janë – deklarohen siç “duhet”, që ato përfitime të mbahen gjallë.

Nuk mund, e dini, dikush të deklarohet me fjalë se është gjeni, shkencëtar apo vetë Ati Zoti, e të mos e dijë tabelën e shumëzimit

.

Ashtu siç nuk mund dikush të pohojë se është Napoleon Bonaparta, kur në fakt është thjesht një personazh vizatimi në formën e gjelit Sofronije nga oborri i fqinjit.

Pra, e njëjta gjë është edhe me “serbët kontroversë” nga Mali i Zi:

deklarohen, por askund – asnjë provë .

________________________________________

Po prova?

A keni, zotërinj, ndonjë provë të vetme se jeni ata që pretendoni se jeni – përveç deklaratës suaj?

Nuk keni.

Dhe këtë e dimë të gjithë.

E dini, po ashtu, se paraqitja e rreme është vepër e dënueshme me ligj?

Ju, megjithatë, e praktikoni atë prej vitesh – pa asnjë ndjenjë faji.

Disa të mençur thonë: “Secili ka të drejtë të deklarohet si të dojë.”

Në rregull.

Në atë rast, ja, unë po deklarohem si fitues trefish i Çmimit Nobel.

Nëse më pyesni për çfarë veprash – nuk ka rëndësi, ç’ju duhet ?

Mjafton që u deklarova.

Ja pra, zotërinj, e gjithë filozofia për “të drejtën e deklarimit”, për identitetet, për “kombet” dhe përrallat e tjera që s’kanë as themele, as dëshmi.

________________________________________

P.S.

Për t’u përgjigjur edhe në pyetjen e titullit:

Kush janë serbët në Mal të Zi?

Besoni ose jo – 99% e tyre janë malazezë të lindur.

Kush dyshon në këtë, le të përmendë qoftë edhe një emër të vetëm që e kundërshton këtë të vërtetë.

Deri atëherë, faktet qëndrojnë – si mali Lovçen:

Serbët në Mal të Zi nuk kanë ardhur prej diku tjetër – ata kanë ikur nga vetvetja.*

—

_____________________________

Përmbledhje analitike

Tema qendrore

Artikulli trajton pyetjen e identitetit të serbëve në Mal të Zi dhe sfidon legjitimitetin e atij identiteti duke e paraqitur si produkt politik, e jo etnik ose historik. Autori e sheh deklarimin si “serb” jo si fakt të lindjes apo të prejardhjes, por si rezultat i interesave dhe premtimeve politike.

________________________________________

Qëndrimi i autorit

Milutin L. Cerović mban një ton ironik, sarkastik dhe provokues. Ai pretendon se:

1. Në Mal të Zi kurrë nuk kanë ekzistuar serbë “autentikë”, sepse nuk ka pasur asnjë valë historike shpërnguljeje serbe në këtë territor.
2. Të ashtuquajturit “serbë të Malit të Zi” janë në fakt malazezë etnikë, të cilët për arsye politike apo materiale janë vetë-deklaruar si serbë.
3. Ai i quan ata “serbë hibridë”, që veprojnë sipas interesit – “pak me rrymë, pak me karburant, e kur duhet me hidrogjen politik”.
4. Ky vetëdeklarim sipas tij është formë mashtrimi identitar, një “paraqitje e rreme” që në një shoqëri normale do të konsiderohej edhe vepër e dënueshme.
5. Autori ironizon të drejtën për vetëdeklarim, duke e çuar në absurditet: “Nëse secili mund të deklarohet si të dojë, atëherë edhe unë jam fitues i trefishtë i Çmimit Nobel.”

________________________________________

Mesazhi kryesor

Sipas Cerovićit, serbët e Malit të Zi nuk janë një komunitet etnik që “erdhi nga diku”, por një kategori e krijuar politikisht, që “u largua nga vetvetja”, pra nga identiteti i tyre malazez.

Në fund, ai përmbyll me metaforë:

“Serbët në Mal të Zi nuk kanë ardhur prej diku tjetër – ata kanë ikur nga vetvetja.”

________________________________________

Analizë e stilit

• Toni: polemik, ironik, shpesh satirik.
• Qasja: pseudoshkencore, por e mbështetur në arsyetim politik dhe sociologjik.
• Synimi: jo informativ, por provokues dhe dekonstruktues ndaj diskursit serb në Mal të Zi.
• Përdorimi i metaforës (përmbytja në Saharë, “hibridi politik”, “Napoleoni i lagjes”) e bën tekstin më lehtë të kuptueshëm, por edhe më polemik.

________________________________________

Përfundim

Cerović paraqet një kritikë të ashpër ndaj politizimit të identitetit serb në Mal të Zi, duke e interpretuar si fenomen të interesave pragmatike dhe jo të përkatësisë etnike.

Artikulli është pjesë e debatit të brendshëm malazez mbi identitetin kombëtar, që pas ndarjes nga Serbia (2006) është bërë një nga çështjet më të ndjeshme politike e shoqërore në vend.

Kryeministri Edi Rama akuzohet se po merr në mbrojtje zv.kryeministren Belinda Balluku pas akuzës së ngritur nga SPAK, duke shmangur përgjegjësinë politike dhe në kundërshti të plotë me vlerat e Bashkimit Europian.

Lajmi se zv.kryeministrja Belinda Balluku është marrë e pandehur nga Prokuroria e Posaçme u prit fillimisht me heshtje, më pas me shmangie dhe së fundmi me shfaqjen se asgjë nuk ka ndodhur.

Dhjetë ditë pas zyrtarizimit të akuzës, kryeministri Edi Rama dhe Balluku u shfaqën krah për krah në një aktivitet rutinë të titulluar “OSHEE Charge” të hënën lidhur me një rrjet kombëtar për karikimin e makinave elektrike.

Balluku vazhdon të mbajë pozicionet e larta në qeveri, pavarësisht se akuzohet për veprën penale të shkeljes së barazisë në tendera lidhur me tunelin e Llogarasë – një nga projektet më të kushtueshme të infrastrukturës në pesë vitet e fundit. Sipas hetimeve të SPAK, Balluku akuzohet se kontrolloi çdo hap të projektit rreth 190 milionë euro dhe paracaktoi fituesin, në shkelje të kritereve standarde të tenderit.

Për opozitën, Rama po i jep bashkëpunëtores së vet një mbrojtje të hapur politike duke sfiduar drejtësinë, në kundërshtim të plotë me standardet europiane të përgjegjshmërisë politike.

“Balluku e mban peng Ramën dhe e kërcënon që ta marrë me vete, pasi ajo në rastin e tunelit është thjesht ekzekutorja e aferës korruptive të ideuar nga Rama,” thotë deputeti demokrat, Belind Këlliçi, duke aluduar se dosja hetimore ofron fakte për lidhjen e tyre direkte në këtë “aferë”.

Këlliçi theksoi gjithashtu se duke mos i kërkuar dorëheqjen ose duke mos e shkarkuar nga detyra, Rama po krijon një “pengesë flagrante” për procesin e integrimit europian.

“Mbrojtja që i bën shkon në kundërshti të plotë të vlerave të BE-së dhe kërkesave të familjes europiane, pasi është ndërhyrje e drejtpërdrejtë në sistemin e drejtësisë..,” shtoi Këlliçi.

Edhe për kreun partisë “Mundësia”, Agron Shehaj, kryeministri Rama po e mbron Belinda Ballukun nga drejtësia duke e mbajtur në qeveri.

Sipas tij, “kjo ndodh sepse marrja e pandehur e Ballukut, zv.kryeministre e dytë pas Ahmetajt në këtë pozitë, tregon që korrupsioni është në rrethin më të ngushtë të mundshëm të Edi Ramës”.

“Qartazi është e papranueshme për Bashkimin Europian që Shqipëria të ketë një zv.kryeministre të pandehur dhe shumë shpejt Edi Rama do të detyrohet të zgjedhë, ose të shkarkojë Ballukun ose të pranojë që qeveria pengon haptas drejtësinë,” theksoi ai.

Përgjegjësia e munguar politike

Belinda Balluku iu bashkua kabinetit të Ramës si ministre e Infrastrukturës dhe Energjisë në vitin 2019 dhe kontrollon prej më shumë se pesë vitesh portofolin më të madh qeveritar.

Ajo është gjithashtu zyrtarja më e lartë që përballet aktualisht me akuzat e SPAK, pas një linje të gjatë bashkëpunëtorësh të ngushtë të Ramës që e humbën pushtetin për shkak të akuzave penale si Arben Ahmetaj, ish-zv.kryeministër, Erion Veliaj, kryebashkiak i Tiranës, Ilir Beqaj, ish-ministër i Shëndetësisë apo më herët Saimir Tahiri, ish-ministër i Brendshëm.

Vetë Rama ka zgjedhur përgjithësisht të mos konfrontohet me sistemin e drejtësisë kur merren nën akuzë zyrtarë të lartë të qeverisë së tij – por është kujdesur që të distancohet prej tyre.

Për herë të parë me Ballukun, Rama po i qëndron në krah numrit 2 të qeverisë, ndërkohë që ka shmangur komentet ndaj akuzave të ngritura ndaj saj. Analistët e politikës e shohin këtë sjellje si një shmangie nga përgjegjësia politike dhe morale, por njëherazi tregues se vendi nuk është demokratik.

Andi Bushati, botues i Lapsi.al i tha BIRN se qëndrimi në detyrë si e pandehur e numrit 2 të qeverisë do të ishte e papranueshme dhe e pamoralshme për një vend demokratik, ndërkohë që do të ndëshkohej elektoralisht.

“Por ngaqë ne nuk jemi më një vend demokratik, morali nuk ka kuptim dhe zgjedhjet janë thjesht një formalitet. Pra, Rama as nuk humbet duke e mbajtur Ballukun, as fiton më shumë duke e detyruar atë të dorëhiqet,” theksoi ai.

Për gazetarin Lutfi Dervishi, edhe pse akuza ndaj Ballukut nuk nënkupton fajësi të provuar, rasti kërkon sipas tij një ndarje të qartë mes përgjegjësisë ligjore dhe asaj politike.

“Përtej aspektit ligjor, përgjegjësia politike është një gjë tjetër,” thotë Dervishi, ndërsa shton se “një qeveri që pretendon të anëtarësoje vendin në BE duhet të jetë më e ndjeshme ndaj perceptimit publik, opinionit publik dhe besueshmërisë institucionale”.

Sipas Dervishit, kryeministri ka vendosur ta lexojë akuzën si një “proces personal”, duke heshtur apo sfiduar me daljet e tij publike.

“Edhe nëse prokuroria heq dorë sot apo gjykata do ta shpallë të pafajshme nesër, vetë procesi i nisur do të duhej të ishte i mjaftueshëm për një hap pas, qoftë edhe të përkohshëm, si shenjë respekti ndaj institucioneve dhe publikut,” vlerëson ai.

Në mungesë të reflektimit me dorëheqje apo shkarkim, Bushati vlerëson se i takon SPAK-ut ta zgjidhë këtë paradoks.

“Para se të kërkojmë një qasje morale, pra një gjë që është në vullnetin e atyre që e kanë në dorë dorëheqjen apo shkarkimin, duhet të ushtrojmë presion mbi institucionet që e kanë për detyrë ta zgjidhin këtë paradoks,” tha Bushati, duke iu referuar SPAK-ut.

“Personalisht mendoj se këtu përgjegjësia institucionale e SPAK është më e madhe se ajo morale e kryeministrit,” shtoi ai.

Shqipëria është në negociata për anëtarësim me Bashkimin Europian dhe kryeministri Edi Rama u mburr me atë që ai e quajti rekord absolut për hapjen e të gjithë kapitujve në vitin e fundit. Por analisti Lutfi Dervishi mendon se me qëndrimin ndaj Ballukut, qeveria e vendos në pikëpyetje angazhimin e saj për procesin e intergrimit.

“Pavarësisht nëse ka apo jo një presion të drejtpërdrejtë ndaj drejtësisë, fakti që një zëvendëskryeministre vijon të qëndrojë në detyrë ndërkohë që përballet me akuza penale për çështje tenderash, ngre pikëpyetje për standardet e integritetit dhe për vendosmërinë e qeverisë në luftën kundër abuzimit dhe korrupsionit,” theksoi Dervishi.

Por Bushati mendon ndryshe, ndërsa thekson se rasti “Balluku” as nuk e përforcon dhe as e mpak “njollën e imazhit të një qeverisjeje të korruptuar”.

“Nëse për burokratët e BE-së rruga e përafrimit me Brukselin, të kësaj Shqipërie që është, konsiderohet si histori suksesi, këtë përshtypje nuk do e prishë qëndrimi i një zv. kryeministreje të pandehur në postin e saj,” tha ai.

Për Bushatin, fati i Ballukut do varet nga kalkulime dhe llogari të brendshme dhe jo nga ardhmëria e rrugës drejt BE./ BIRN

Një ushtar ukrainas në vijën e frontit në rajonin e Donjeckut. Maj, 2025.

Zbulohen pamjet e reja të ekzekutimit të krahut te djathte te Emiljano Shullazit, Gilmando Danit në Rinas pasditen e djeshme. Gjate ketij antentati mafioz mbeti i plagosur rende miku i tij, Muçi Shaljani alias Sheqeri, i cili eshte efektiv i Agjencisë së Mbikëqyrjes Policore (AMP).

Në pamjet e siguruara nga gazetarja Klodiana Lala, shihet momenti kur autorët kanë bërë pritë në rrethrotullimin e aeroportit te Rinasit, Gilmando Danit dhe Muçi Shaljanit, te cilet udhetonin me makinen benz i bardh. Killerat u kanë dalë përballë, duke hapur zjarr në drejtim të tyre.

Po ashtu, nga pamjet shihet se mjeti i viktimave ka dalë në korsinë tjetër, ndërsa autorët, të maskuar me veshje me dukje si jelek antipulumb, me maska dhe kapele, i janë afruar dhe kanë qelluar sërish, duke i dhënë goditjen finale nga afër. Një prej qitësve ka përdorur dy armë.

Autorët më pas largohen nga vendngjarja drejt fshatit Halil, ku edhe u gjet e djegur Toyota së bashku me 4 armët që u përdorën në atentat.

Viktima Gilmando Dani, mik dhe krahu i djathë i Emiljano Shullazit, dhe i plagosuri, Muçi Shaljani alias Sheqeri, mësohet se kanë udhëtuar nga Barcelona ditën e djeshme (11 Nëntor) para se ndaj tyre të qëlloshin me breshëri plumbash.

Fluturimi ishte planifikuar në orët e para të mëngjesit, por mësohet se linja ajrore kishte shtyrë udhëtimin për në drekë. Makina “Toyota” ka pritur ekzaktësisht disa minuta në rrethrrotullimin pranë aeroportit kur ndodhi atentati.

E gjithë zona, në momentin e ardhjes së makinës nga Nikla deri në Rinas, dhe më pas kur u largua në të njëjtin drejtim, ka qenë pa energji elektrike. Kjo ka ngritur dyshime të forta tek hetuesit pas për shkak të mungesës së energjisë asnjë kamera nuk e ka fiksuar lëvizjet e mjetit ku ndodheshin autorët.

Autorët nuk kanë vepruar të vetëm

Burime bëjnë me dije se autorët që ekzekutuan Glimando Danin nuk kanë vepruar të vetëm, por dyshohet se janë ndihmuar edhe nga persona të tjerë, të cilët kanë qëndruar me dy makina dhe kanë pasur rolin e informatorit.

Po ashtu, nga këqyrja e kamerave të sigurisë rezulton është fiksuar itinerari që ka ndjekur makina, por nuk identifikohen dot autorët.

“Burime nga grupi hetimor që po këqyrin kamerat e sigurisë ka rezultuar se makina Toyota që ishte e autorëve ka ardhur disa orë para se të ndodhte ngjarja nga zona e Niklës dhe sërish është larguar andej, ku me pas u dogj në fshatin Halil. Kamerat kanë filmuar lëvizjen e automjetit, por nuk kanë fiksuar fytyrat e autorëve. Gëzhojat e gjetura i përkasin të katër armëve të zjarrit që janë sekuestruar nga policia, konkretisht tre kallashnikovë dhe një pistoletë.

Në makinë kanë qënë katër persona, tre kanë qenë qitësit dhe njëri ka qenë shoferi. Njëri nga qitësit ka qëlluar me dy armë të ndryshme. Brenda makinës në momentin që ka qëlluar duke ecur paralele me makinën e Danit dhe më pas pasi kanë ndaluar në rreth, njëri prej autoreve ka zbritur me pistoletë në dorë dhe ka qëlluar ndaj Gilmando Dani”, raportoi gazetarja Xhensila Kodra.

Targat e “Toyota” të vjedhura në Greqi

Mësohet se targat e mjetit tip “Toyota”, që u gjet e shkrumbuar nga flakët në fshatin Halil dhe brenda të cilit ndodheshin 4 armë, rezultojnë të vjedhura në Greqi vitin e kaluar.

Ndërsa makina ende nuk është përcaktuar nëse është grabitur apo jo, per shkak se ende nuk është rikuperuar numri i shasisë për shkak të djegies së makinës.

Autorët të cilët kanë qenë 4, tre prej tyre qitës dhe 1 shofer, sipas burimeve, kanë ardhur nga Nikla në drejtim të Rinasit, zonë dhe nga janë larguar më pas.

Si ndodhi ngjarja

Ka qenë ora 14:30 e të martës (11 nëntor) kur persona ende të paidentifikuar sulmuan me breshëri kallashnikovi makinën ku ndodhej Gilmando Dani dhe miku i tij Muçi Shaljani Sheqeri. Ngjarja ndodhi në rrethrrotullimin e Rinasit, kur dy personat sapo kishin ardhur nga Spanja.

Autorët kanë qenë të maskuar me veshje me ngjyrat e rrobave të policisë, me maska dhe kapele, ndërkohë që pasi makina e dy personave të sulmuar nuk ka vijuar të ecë, personi që ka qenë në tokë, ka lënë kallashnikovin dhe me pistoletë, ka hapur derën e pasagjerit që kishte ndërruar jetë dhe ka qëlluar sërish mbi të.

Atentatorët kanë ikur në drejtim të Fushë-Krujës, si gjithnjë kur ndodhin krime në atë zonë dhe kalimtarë të rastit janë afruar për të hapur derën e shoferit të mjetit, pasi është parë që kishte shenja jete. Dera nuk hapej. Policia shkoi aty, por pas qytetarëve, me duar në xhepa.

Një person, civil, thyen xhamin e mjetit, hap derën dhe nxjerr me pak shenja jete jashtë shoferin, që rezultoi të ishte një agjent i Agjencisë së Mbikëqyrjes Policore, ndërsa i pajetë në sediljen e parë të mjetit ishte Gilmando Dani, 47 vjeç, një emër shumë i njohur në vendin tonë, më shumë se sa për bëmat e tij, për miqësinë dhe kudondodhjen me Emiljano Shullazin, një prej emrave proverbial të krimit në vendin tonë.

Po ndërsa Shullazi vijon të jetë në qeli, i dënuar dhe me dy masa arresti të tjera shtesë, Gilmando Dani kishte fituar lirinë rreth një vit më parë, ndërsa kishte tentuar të niste edhe jetë të re. Por më 7 nëntor ai është nisur në drejtim të Barcelonës bashkë me mikun e tij të policisë dhe u kthye dje, për të mos dalë i gjallë nga aeroporti. Panorama

Me rastin e 100-vjetorit të Bankës së Shqipërisë, dy nga figurat më të rëndësishme të financës ndërkombëtare – Kristalina Georgieva, Drejtore e Përgjithshme e Fondit Monetar Ndërkombëtar (FMN) dhe Christine Lagarde, Presidente e Bankës Qendrore Evropiane (BQE), përcollën urimet dhe mesazhet e tyre për këtë jubile historik, duke vlerësuar rolin që Banka e Shqipërisë ka luajtur në ruajtjen e stabilitetit monetar dhe në udhëtimin e Shqipërisë drejt integrimit evropian.

Në mesazhin e saj përshëndetës, Kristalina Georgieva përgëzoi Bankën e Shqipërisë për 100 vite qëndrueshmëri, reformash dhe vizioni. Ajo theksoi se historia e bankës qendrore shqiptare është pasqyra më e mirë e evolucionit të shtetit shqiptar, nga standardi i arit e deri te politikat moderne të shënjestrimit të inflacionit.

“Pavarësia e bankave qendrore është shumë më tepër se një teknikalitet formal – ajo është gur themeli i qëndrueshmërisë kombëtare,” deklaroi Georgieva, duke nënvizuar rëndësinë e kuadrit ligjor, transparencës dhe komunikimit të hapur me publikun si elemente që garantojnë besimin dhe stabilitetin.

Shefja e FMN-së vlerësoi rolin kyç të Bankës së Shqipërisë në përballimin e krizave të viteve të fundit, nga kriza financiare globale tek pandemia e COVID-19 dhe theksoi se angazhimi i saj i palëkundur për politika të kujdesshme monetare dhe rregullim të përgjegjshëm ka forcuar themelet e qëndrueshmërisë ekonomike të vendit.

Duke parë përpara, Georgieva theksoi se Shqipëria përballet me sfida të reja si fragmentimi gjeopolitik, transformimi digjital dhe ndryshimet demografike, por theksoi se FMN do të mbetet një partnere e palëkundur në këtë rrugëtim për reforma dhe forcim institucional.

Në mesazhin e saj, zonja Lagarde vuri në dukje transformimin e jashtëzakonshëm të Bankës së Shqipërisë përgjatë një shekulli, duke theksuar se ky përvjetor është një moment reflektimi mbi rrugën e gjatë të kaluar dhe sfidat e së ardhmes.

Ajo kujtoi periudhën e vështirë të tranzicionit të viteve ’90, kur inflacioni në Shqipëri arriti mbi 200%, si dhe masat e guximshme të bankës qendrore për të rikthyer stabilitetin monetar.

“Ligji i vitit 1997, që i dha pavarësinë operacionale dhe mandatin e palëkundur për ruajtjen e stabilitetit të çmimeve”, nënvizoi Lagarde.

Presidentja e BQE-së vlerësoi gjithashtu përpjekjet e Bankës së Shqipërisë për të përforcuar stabilitetin financiar dhe për t’u përafruar me standardet e Bashkimit Evropian, përmes rregulloreve prudenciale dhe përfshirjes në sisteme të rëndësishme evropiane të pagesave, si SEPA dhe në të ardhmen në TIPS Clone. Sipas saj, ky proces pasqyron jo vetëm suksesin institucional të bankës, por edhe përparimin e Shqipërisë drejt integrimit të plotë evropian.

“Ndërsa Shqipëria ecën përpara drejt një lidhjeje gjithnjë e më të afërt me Bashkimin Evropian, është thelbësore të ruhet angazhimi ndaj politikave të shëndetshme dhe institucioneve të besueshme,” përfundoi Lagarde.

Një shekull qëndrueshmërie dhe besimi

Të dyja drejtueset, në mesazhet e tyre, bashkohen në një ide thelbësore: suksesi i Bankës së Shqipërisë është një sukses i qëndrueshmërisë institucionale dhe i besimit publik.

Në një kohë ndryshimesh globale, Banka e Shqipërisë shihet si një ankorë stabiliteti dhe si një institucion që ka ditur të ruajë pavarësinë, integritetin dhe profesionalizmin – duke shërbyer jo vetëm si bankë qendrore, por si një simbol i maturisë dhe progresit të shtetit shqiptar. gsh

Zëvendëskryeministrja Belinda Balluku, që mban dhe postin e ministres së Infrastrukturës dhe Energjisë nuk u paraqit të mërkurën në komisionet parlamentare për të prezantuar projektbuxhetin për vitin 2026, pavarësisht se Rregullorja e Kuvendit detyron praninë e ministrave në raportim.

Që nga marrja e pandehur nga Prokuroria e Posaçme, SPAK, me akuzën e “Shkeljes së barazizë në tendera” në ndërtimin e Tunelit të Llogarasë, Balluku ka shmangur përballjen në Kuvend me opozitën, ndërsa vijon të qëndrojë në detyrë.

Prezantimi i projektbuxhetit të Ministrisë së Infrastrukturës ishte në axhendën e Komisionit për Burimet Natyrore, Infrastrukturën dhe Zhvillimin e Qëndrueshëm, por në vend të Ballukut ishin paraqitur dy zëvendësministra, gjë që u kundërshtua me forcë nga deputetët e opozitës.

Kryetari i grupit parlamentar të PD-së, Gazment Bardhi, tha se “në bazë të rregullores, duhet të ishte e pranishme ministrja përgjegjëse”, duke shtuar se megjithatë e “kuptonte se ministrja, në vend që të japë llogari në Kuvend, duhet të japë llogari para SPAK-ut”.

Më tej ai këmbënguli që mbledhja të mos vijonte pa praninë e ministres Balluku.

“Ministrja duhet të japë llogari: si mund t’i besojmë paratë publike kur ajo është nën akuzë për vjedhje?” iu drejtua ai kryetares socialiste të komisionit, Anila Denaj.

Deputeti Belind Këlliçi kërkoi shtyrjen e seancës deri në momentin që të paraqitej Balluku si titullar përgjegjës për zbatimin e Buxhetit, ndërsa argumentoi se asnjë ministër i qeverisë nuk kishte deleguar këtë detyrë tek zëvendësministrat, pasi binte në kundërshtim me rregulloren.

Në nenin 80 të Rregullores së Kuvendit parashikohet që “në mbledhjet e komisioneve marrin pjesë ministrat, relatori kryesor dhe, sipas rastit, relatorët e veçantë, të cilët bëjnë paraqitjen dhe japin shpjegimet përkatëse”.

Denaj nuk dha një shpjegim për arsyen zyrtare të mungesës së Ballukut, ndërsa kërkoi që komisioni të dëgjonte prezantimin e projektbuxhetit nga ana e zëvendësministrave. Vetë zëvendësministrat e Ballukut nuk kishin një përgjigje të qartë për arsyen e mungesës së Ballukut, por mbrojtën praninë e tyre në Kuvend si juridikisht dhe ligjërisht në rregull.

“Ministri ka një angazhim tjetër shtetëror që konfliktonte me këtë detyrë, por nuk ka detyrim të ndajë me mua axhendën,” tha zv. ministrja Enkelejda Muçaj duke iu përgjigjur deputetëve opozitarë.

Kryetarja e komisionit vendosi të vijojë mbledhjen duke u kërkuar zëvendësve të Ballukut që të flisnin, ndërkohë që komisioni vijonte debatet dhe deputetët e opozitës shprehnin kundërshtimin e tyre.

Mbledhja vijoi në një situatë absurde, ku zyrtarët e ministrisë flisnin në mikrofonat ndezur dhe kamera e Kuvendit transmetonte për publikun live vetëm ata, ndërsa deputetët po debatonin dhe askush nuk po dëgjonte prezantimin e buxhetit prej tyre.

Balluku iu shmang gjithashtu një interpelance me deputetët e opozitës të kërkuar javën që shkoi, një procedurë parlamentare gjithashtu detyruese për ministrat.

Kryetari i Kuvendit, Niko Peleshi, e justifikoi mospraninë e saj me faktin që ishte në hetim nga drejtësia dhe se Kuvendi nuk ndërhynte në punët e organeve të pavarura.

Sipas dosjes hetimore dhe mesazheve të shkëmbyera në Signal, zv.kryeministrja Balluku akuzohet se kontrolloi në çdo hap procedurën e prokurimit me vlerë 18.9 miliardë lekë për tunelin e Llogarasë dhe paracaktoi fituesin, në shkelje të kritereve standarde të tenderit.

Balluku nuk i ka komentuar akuzat dhe po ashtu Kryeministri Edi Rama i është shmangur komenteve dhe nuk i është përgjigjur pyetjeve nëse do ta shkarkonte atë nga detyra që të përballet me drejtësinë, sipas një standardi të vendosur nga vetë ai më herët për bashkëpunëtorë të tjerë kur janë hetuar nga drejtësia./ BIRN