Teksa situata e sigurisë në Afganistan po përkeqësohet, ministri i Jashtëm i Kinës, Wang Yi, ka nisur një turne të profilit të lartë në Azinë Qendrore, që sipas analistëve, është përpjekje e Pekinit për të shtyrë përpara interesat e tij në rajon.
Vizita njëjavore në Turkmenistan, Taxhikistan dhe Uzbekistan vjen në kohën kur talibanët po vazhdojnë të marrin nën kontroll, territore nga forcat e Qeverisë afgane, teksa ka filluar tërheqja e forcave të Shteteve të Bashkuara dhe NATO-s nga Afganistani, proces ky që pritet të përfundojë më 31 gusht.
Wang do të shikojë mundësitë që të rrisë fuqinë e Pekinit teksa do të diskutojë mbi shqetësimet e sigurisë në rajon, teksa po vazhdon tërheqja e trupave të huaja dhe luftimet ndërmjet talibanëve dhe forcave qeveritare afgane po intensifikohen.
Ofensiva e talibanëve e ka lënë Pekinin dhe shtetet në Azinë Qendrore – sikurse edhe lojtarët rajonalë siç janë Irani, Pakistani dhe Rusia, që kanë interesa kyçe në Afganistan – që të shohin me padurim situatën e paqartë të sigurisë, që po ndodh në pragun e tyre. Fqinjët e Afganistanit po ashtu kanë shtuar përpjekjet e tyre diplomatike me palët kryesore të përfshira në konflikt, teksa mundohen që të parandalojnë që ky konflikt të arrijë edhe në shtetet e tyre.
“Nuk pres ndonjë befasi nga ky turne, por Pekini do ta përdorë këtë turne si mundësi për të shfaqur ambiciet për fuqi rajonale”, tha për Radion Evropa e Lirë, Temur Umarov, ekspert për Kinën në Azinë Qendrore në Qendrën Carnegie.
Turneu i ministrit të Jashtëm kinez, Wang nisi më 12 korrik me një vizitë dyditore në Turkmenistan, që u pasua me takime në Uzbekistan dhe Taxhikistan, ku Wang do të marrë pjesë në takimet vjetore të ministrave të Jashtëm në Organizatën për Bashkëpunim të Shangait (SCO) në Dushanbe të Taxhikistanit, do të fokusohen në atë që zëdhënësi i MPJ-së kineze, Wang Webin e quajti “epokën pas tërheqjes së trupave” në Afganistan.
SCO – një bllok politik i Euroazisë, i fokusuar në luftën kundër terrorizmit e ku marrin pjesë Kina, Kazakistani, Kirgizia, India, Pakistani, Rusia, Taxhakistani dhe Uzbekistani – ka qenë një prej mjeteve përmes së cilave Pekini ka zgjeruar ndikimin e tij në Azinë Qendrore dhe më gjerë në rajon, ndikim i cili mund të rritet për shkak të situatës së paqëndrueshme në Afganistan.
Roli i ardhshëm i Kinës, megjithatë, ende nuk është definuar. Pekini mban raporte strategjike me Pakistanin, mbështetësit kryesor të talibanëve, dhe Kina ka lidhje të fuqishme me Iranin. Ndikimi politik dhe ekonomik i Kinës në Azinë Qendrore gjithashtu është zgjeruar në mënyrë dramatike në dekadën e fundit.
Por, përderisa Pekini posedon kartën e ndikimit për Afganistanin, “strategjia e tij është e paqartë dhe e mjegullt”, thotë Umarov, i cili shton se edhe pse “Kina dëshiron të zëvendësojë Shtetet e Bashkuara” në Afganistan, gjithashtu nuk dëshiron që të ketë një qasje më të drejtpërdrejtë.
“Në të ardhmen, ne me gjasë do të shohim përfshirje më të madhe (kineze) me palë të ndryshme në konfliktin afgan, por vetëm nëse u shkon për shtati interesave që Kina ka në rajon”, tha Umarov.
“Qëllimi më i rëndësishëm për Kinën është që ta mbajë konfliktin brenda kufijve të Afganistanit”, shtoi ai.
Pamja nga Azia Qendrore
Shqetësimet për përhapjen e aktiviteteve ekstremiste islamike ndahen nga fqinjët verior të Afganistanit në Azinë Qendrore. Ata po ashtu janë në epiqendër të disa lëvizjeve të fundit në rajon dhe do të marrin pjesë në samitin e SCO-së që do të mbahet në Dushanbe.
Turkmenistani në korrik vendosi armatim të rëndë më afër kufirit me Afganistanin dhe i vuri në gatishmëri rezervistët në Ashgabat. Ky shtet në Azinë Qendrore që ndan një kufi prej 804 kilometrash me Afganistanin, gjithashtu ka qenë nikoqir i një delegacioni të talibanëve më 10 korrik, ka raportuar shërbimi turkmen i Radios Evropa e Lirë.
Javëve të fundit, përfaqësuesit e talibanëve po ashtu kanë vizituar Islamabadin, Moskën dhe Teheranin me qëllim që të sigurojë vendet fqinje të Afganistanit se nuk do të ketë vakum të sigurisë në vend, pas tërheqjes së SHBA-së.
Më 5 korrik, Taxhikistani – ku dy e treta e kufirit të këtij shteti prej 1.357 kilometrash që ndan me Afganistanin tani është nën kontrollin e talibanëve – dërgoi 20.000 rezervistë të ushtrisë për ta mbrojtur kufirin dhe bëri thirrje për ndihmë nga Organizata e Traktatit të Sigurisë Kolektive (CSTO), që është një bllok ushtarak i udhëhequr nga Moska e ku Taxhikistani është anëtar.
Ngjashëm edhe Uzbekistani dhe Taxhikistani kanë parë refugjatë dhe forca afgane që janë mposhtur nga talibanët, të largohen përmes kufijve të tyre teksa luftimet janë intensifikuar javëve të fundit.
Taxhikistani veçanërisht është një pikë kryesore sa i përket çështjes së sigurisë më të gjerë në rajon. Ky shtet është nikoqir i pothuajse 7.000 trupave ruse që janë të vendosur në bazën më të madhe ushtarake në këtë vend dhe po ashtu në Taxhikistan ndodhet edhe një bazë ushtarake kineze përgjatë kufirit mes Afganistanit dhe Taxhikistanit dhe kjo është baza e vetme ushtarake që Pekini ka në rajon.
Raportohet se personeli kinez mbledh informacione të inteligjencës që kanë në fokus anti-terrorizmin, veçanërisht informacione ndaj grupeve militante ujgure që janë të vendosur në Afganistan, ku Pekini dëshiron që t’i monitorojë dhe të parandalojë që ata të kalojnë kufirin dhe të shkojnë provincën Xinjiang.
Moska vazhdon të jetë lidere ushtarake në rajon dhe e sheh Azinë Qendrore brenda “sferës së ndikimit” të saj. Teksa Kina dhe Rusia ndajnë shqetësime të ngjashme mbi stabilitetin në rajon, Kremlini vazhdon të jetë i shqetësuar lidhur me rritjen e pranisë ushtarake kineze në këtë zonë, një faktor, që sipas analistëve, Pekini duhet ta ketë parasysh tash kur situata po ndryshon në Afganistan.
“Mendoj se do të jetë e vështirë për Moskën të pranojë që Pekini do që të jetë violina e parë në rajon”, tha për REL-in Nargis Kassenova nga Harvardi, që fokusohet në rolin e Kinës në rajon.
Kina dhe talibanët
Përderisa Kina ka ambicie më të mëdha në rajon, shqetësimet e saj me Afganistanin janë të fokusuara në militantët ujgurë dhe për sigurinë e saj.
Lidhjet historike të talibanëve me grupet ekstremiste ujgure, të lidhura me Al-Kaidën, datojnë me dekada dhe kanë qenë burim i një alarmi për Pekinin në të kaluarën, veçanërisht Lëvizja Islamike e Turkmenistanit Lindor.
Shtetet e Bashkuara dhe shtete të tjera, në të kaluarën e kanë cilësuar këtë grup si organizatë terroriste, por administrata e ish-presidentit amerikan, Donald Trump e kishte hequr nga lista e organizatave terroriste, duke nxitur reagime nga Pekini.
Kina, pjesërisht e ka përdorur ekzistimin e grupeve të tilla ekstremiste për të justifikuar shtypjen që bën në Ksinjiang, ku ka internuar më shumë se 1 milion ujgurë, kazakë, kirgizë dhe minoritete të tjera myslimane në një sistem të madh kampi, kanë thënë zyrtarët për të drejtat e njeriut të Kombeve të Bashkuara.
Shumë militantë ujgurë, që ishin të vendosur në Afganistan, viteve të fundit u shpërngulën në Siri, por më 2020, sipas një raporti të Këshillit të Sigurimit të OKB-së, vlerësohej se disa qindra militantë vazhdonin të ishin në Afganistan.
Pavarësisht historisë së tensionuar, talibanët kanë refuzuar që ta dënojnë trajtimin që u bën Kina myslimanëve në Ksinjiang dhe kanë thënë se nuk do të strehojnë militantët ujgurë në territoret që ata kontrollojnë.
“Ne po shohim disa deklarata të sofistikuara nga talibanët lidhur me bashkëpunimin e tyre me Kinën”, tha për REL, Niva Yau, hulumtuese në akademinë e OSBE-së në Bishkek të Kirgizisë. “Kjo tregon se ka interes nga talibanët për të fituar legjitimitet dhe njohje nga Kina”.
Në përpjekje për të qetësuar shqetësimet e Pekinit, përfaqësuesit e talibanëve janë përfshirë në një fushatë mediale, duke dhënë deklarata për mediat kineze dhe për mediat e huaja, duke thënë se Kina është një “mike e mirëpritur” në Afganistan.
Zëdhënësi i talibanëve, Suhail Shaheen u tha gazetarëve në Katar më 8 korrik se territori afgan, që ky grup ka nën kontroll, nuk do të përdoret ndaj shteteve të tjera dhe se talibanët nuk do të ndërhyjnë në punët e brendshme të Kinës.
Përderisa zyrtarisht Pekini mbështet Qeverinë në Kabul të presidentit Ashraf Ghani, Kina raportohet se po u bën presion talibanëve që të kufizojnë raportet e tyre me grupet militante ujgure në këmbim të investimeve financiare në infrastrukturën afgane, nëse ata marrin kontrollin e shtetit.
“Talibanët e dijnë se nëse ata marrin kontrollin e Afganistanit, do t’u duhet njohje e shtetësisë dhe legjitimitetit nga shtetet fqinje. Këtu përfshihet Azia Qendrore dhe Kina”, tha Yau.
Drejtësia iraniane ka konfirmuar dënimin me vdekje për reperin Toomaj Salehi
VOAL- Gjyqtarët iranianë nuk ndryshojnë mendje dhe përsërisin se artisti i ri do të marrë dënimin me vdekje, duke specifikuar megjithatë se vendimi i jep të drejtën e “uljes së dënimit”.
Drejtësia iraniane ka konfirmuar dënimin me vdekje të reperit të njohur iranian Toomaj Salehi, por shtoi se ai ka të drejtë për ulje të dënimit. Avokati i Salehi-t, Amir Raisian, tha se një gjykatë revolucionare iraniane e kishte dënuar me vdekje klientin e tij për akuzat që lidhen me trazirat e viteve 2022-2023.
Salehi u arrestua në tetor 2022 pasi bëri deklarata publike në mbështetje të protestave kombëtare, të shkaktuara nga vdekja në paraburgim e policisë morale të Teheranit të Mahsa Amini, një kurdo-iraniane 22-vjeçare e arrestuar për mbajtje “në mënyrë të pahijshme” të hixhabit.
Departamenti për media i gjyqësorit të enjten konfirmoi dënimin me vdekje të Salehit për akuzat për korrupsion, duke shtuar se vendimi i jep Salehi një ulje të dënimit për “shprehje pendimi dhe bashkëpunim me autoritetet” ai ka njëzet ditë për të ankimuar në Gjykatën Supreme. rsi-eb
Gjykata e qytetit të Syktyvkar në Rusi lëshoi një urdhër-arrest për kampionin botëror të shahut dhe bashkëthemeluesin e Forumit Rusia e Lirë (FRF), Garry Kasparov, së bashku me disa aktivistë të tjerë, të cilët akuzohen për krijimin e një “komuniteti terrorist” dhe financim të “veprimtarive terroriste” dhe për “nxitjen e terrorizmit publikisht.
Lajmi u raportua nga mediat ruse dhe ukrainase. Raportohet se u arrestuan gjithashtu aktivistja Yevgeniya Chirikova, ish-drejtori ekzekutiv i Lëvizjes Ruse të Solidaritetit Ivan Tyutrin dhe ish-deputeti Genadi Gudkov. Një çështje penale është hapur në Republikën e Komit, sipas burimeve në Shërbimin Federal të Sigurisë Ruse (FSB).
Kasparov u largua nga Rusia në vitin 2013 dhe aktualisht jeton në Nju Jork. Ai bashkëthemeloi FRF së bashku me aktivistin Ivan Tyutrin në vitin 2016. Forumi prezantohet si një alternativë intelektuale ndaj regjimit aktual politik në Rusi. Në fillim të këtij viti Kasparov u shtua nga Moska në listën e “terroristëve dhe ekstremistëve”. (BalkanWeb)
Dëshmitarë raportuan për një zjarr në një rafineri nafte në Smolensk, Rusi, 24 prill 2024.
Dronët ukrainas i kanë goditur objektet e energjisë dhe karburantit në rajonin rus Smolensk, duke ua vënë zjarrin atyre, tha të mërkurën guvernatori rajonal Vasily Anokhin.
“Rajoni ynë është duke u përballur me sulme nga dronët ukrainas përsëri”, shkroi Anokhin në Telegram.
Ai tha se nuk ka viktima dhe se ekipet e shpëtimit po punojnë për ta shuar zjarrin në Smolensk dhe në rrethinat e Yartsevos.
Presidenti ukrainas, Volodymyr Zelensky (majtas) dhe presidenti amerikan, Joe Biden. Fotografi nga arkivi.
Kanali YE Astra në Telegram e publikoi një video të xhiruar nga dëshmitarët, e cila shfaq një zjarr të madh në një rafineri.
Në javët e fundit, Ukraina ka kryer sulme në rafineritë ruse të naftës dhe në ndërtesat e tjera industriale duke përdorur dronë me rreze të gjata veprimi.
Një sulm më 17 mars i kishte për cak dhjetëra rafineri ruse të naftës, që raportohet se përbënin rreth 12 për qind të kapacitetit të Rusisë për përpunimin e naftës.
Sulmi i së mërkurës vjen një ditë pasi Senati amerikan e miratoi një paketë të shumëpritur me ndihmë ushtarake për Ukrainën, në vlerë rreth 60 miliardë euro.REL
Zëvendësministri i Mbrojtjes i Rusisë, Timur Ivanov, është arrestuar nën dyshimin për marrje ryshfeti, njoftoi Komiteti Hetues rus më 23 prill.
Komiteti njoftoi për arrestimin e Ivanovit në Telegram, por nuk dha hollësi të tjera.
Por 49-vjeçari kishte qenë cak i një hetimi të publikuar në dhjetor 2022 nga Fondacioni Kundër Korrupsionit i Alexei Navalnyt (FBK).
Sipas FBK-së, Ivanovi i kishte udhëhequr dhe kishte përfituar nga projektet e ndërtimit në qytetin ukrainas Mariupol, i cili u shkatërrua pothuajse tërësisht nga forcat ruse në muajt e parë të pushtimit të plotë të Ukrainës nga Rusia.
Hetimi gjeti se Ivanovi dhe bashkëshortja e tij, Svetlana, i shpenzuam më shumë se një milion euro për pushime, në qira për vila dhe jahte, dhe për blerjen e stolive dhe rrobave. Ai gjithashtu gjeti se faturat personale të gruas së Ivanovit ishin paguar nga një kompani e lidhur me rindërtimin në Mariupol.
Sipas FBK-së, e cila është ndaluar në Rusi për gjoja ekstremizëm, zëvendësministri u shkurorëzua nga bashkëshortja në mënyrë që ajo t’i shmangte sanksionet e Bashkimit Evropian.
“Sot është një ditë e mirë”, tha Maria Pevchikh, e cila e udhëhoqi hetimin në FBK.
“Njeriu i përfshirë në hetimin tonë u ndalua nën dyshimin për ryshfet. Në folëm për jetën luksoze të zëvendësministrit të Mbrojtjes Timur Ivanov në vitin 2022”, shkroi ajo në X.
Ivanov ishte emëruar zëvendësministër i Mbrojtjes me urdhër presidencial në maj 2016.
Ai është i sanksionuar nga Shtetet e Bashkuara, Bashkimi Evropian, Britania e Madhe dhe Kanadaja. Revista Forbes e kishte shpallur Ivanovin si njërin nga burrat më të pasur në strukturat ruse të sigurisë. REL
Rishi Sunak ka dhënë një paralajmërim të frikshëm duke thënë se Vladimir Putini nuk do të ndalet në kufirin me Poloninë nëse despoti mund të mposht Ukrainën në luftë.
Dhe ndërsa Perëndimi po shkon drejt një përballjeje bërthamore, shkruan The Sun, varka me armë, raketa vdekjeprurëse dhe automjete të blinduara do të dërgohen për të zmbrapsur Vladin – përmes këstit më të madh të ndihmës ushtarake të Britanisë për Ukrainën.
Kryeministri do të shpallë sot paketën prej 500 milionë funtesh për përpjekjet luftarake të presidentit Volodymyr Zelensky.
Financimi i menjëhershëm është të mbështesë “aftësitë me prioritet më të lartë”, ka thënë një zëdhënës i Downing Street.
Duke përfshirë municione të tjera, mbrojtjen ajrore dhe dronët, rritja e parave do ta çojë mbështetjen e Mbretërisë së Bashkuar për Kievin në 3 miliardë funte këtë vit financiar.
Sunak thuhet se më pas do të shkojë në Poloni dhe Gjermani për bisedime urgjente për sigurinë, ku do të paralajmërojë se Rusia do të pushtojë NATO-n nëse nuk ndalet.
Kryeministri britanik gjithashtu planifikon të diskutojë luftën në Ukrainë me Sekretarin e Përgjithshëm të NATO-s, Jens Stoltenberg.
Ai më vonë do të takohet me kryeministrin polak Donald Tusk në Varshavë.
Përpara udhëtimit të tij dy-ditor, Rishi Sunak tha mbrëmë: “Mbrojtja e Ukrainës kundër ambicieve brutale të Rusisë është jetike për sigurinë tonë dhe për të gjithë Evropën”.
“Nëse Putini lejohet të ketë sukses në këtë luftë agresioni, ai nuk do të ndalet në kufirin polak”.
Zoti Sunak ka qenë nën presion për të rritur në mënyrë dramatike buxhetin e mbrojtjes së Britanisë në 2.5 për qind të PBB-së.
Dhe ndërkohë është raportuar se Britania e Madhe do të rrisë shpenzimet e mbrojtjes në 2.5% të të ardhurave kombëtare deri në vitin 2030.
Ky lajm, siç raportojnë mediat britanike, përcjell Telegrafi, pritet të bëhet i ditur nga kryeministri në atë që po vlerësohet si një forcim i politikës ushtarake në një kohë kërcënimesh në rritje.
Rritja e pritshme është më pak ambicioze sesa disa thonë se është e nevojshme – por do të thotë dhjetëra miliarda funte shtesë për forcat e armatosura gjatë gjashtë viteve të ardhshme. sn
Forca ruse kanë filluan të tërhiqen nga rajoni Nagorno-Karabak i Azerbajxhanit, ku kanë qenë të vendosura si trupa paqeruajtëse prej përfundimit të një lufte më 2020, njoftuan zyrtarët e të dyjave vendeve të martën.
Gjatë një konference me gazetarë, zëdhënësi i Kremlinit Dmitry Peskov i konfirmoi raportimet për tërheqjen e trupave ruse, por nuk dha hollësi të tjera.
Hikmet Hajiyev, shefi i administratës presidenciale të Azerbajxhanit për politikë të jashtme, e konfirmoi tërheqjen e trupave ruse gjithashtu, duke thënë se u bë me pajtim dypalësh të të dyja vendeve.
Hajiyev nuk tregoi pse po tërhiqeshin forcat ruse, por prania e tyre ka qenë e panevojshme duke qenë se Azerbajxhani e mori nën kontroll të plotë këtë rajon vitin e kaluar.
Rajoni Nagorno-Karabak ka qenë nën kontrollin e armenëve etnikë deri në luftën e vitit 2020, pas të cilës Azerbajxhani mori nën kontroll pjesë të rajonit.
Ajo luftë përfundoi me një armëpushim të ndërmjetësuar nga Rusia, sipas të cilës u vendosën rreth 2.000 trupa paqeruajtëse në pjesët e Karabakut që mbaheshin ende nga armenët. Detyrat e tyre ishin të siguronin kalime paqësore në rrugën e vetme që e lidhte Nagorno-Karabakun me Armeninë.
Por, Azerbajxhani filloi ta bllokonte këtë rrugë në fund të vitit 2022, duke pretenduar se armenët po e përdornin atë për transportim armësh dhe për kontrabandë me minerale, ndërsa forcat ruse nuk ndërhynin.
Pas disa muajve mungesë ushqimi dhe barnash në Nagorno-Karabak për shkak të bllokadës, Azerbajxhani e kreu një ofensivë vetëtimë në shtator 2023, duke i detyruar autoritetet armene në Nagorno-Karabak të kapitullonin, pas vetëm një dite bisedimesh nën ndërmjetësimin e forcave ruse.
Pasi Azerbajxhani e mori kontrollin e plotë në Nagorno-Karabak, i cili kishte një popullsi prej rreth 120.000, më shumë se 100.000 armenë etnikë të rajonit ikën.
Azerbajxhani u kishte bërë thirrje të qëndronin dhe ishte zotuar se të drejtat e tyre njerëzore do të mbroheshin. REL
E veja e liderit të ndjerë opozitar rus, Aleksei Navalny, tha se “askush nuk e di” çfarë të presë nga presidenti rus, Vladimir Putin, dhe paralajmëroi se udhëheqësi revanshist i Kremlinit mund të përdorë armë bërthamore nëse e ndien të nevojshme.
Yulia Navalnaya, që gjendet në mërgim është zotuar se do të vazhdojë presionin ndaj Putinit që kur bashkëshorti i saj vdiq në një burg në Arktik në muajin shkurt.
Agjencia e lajmeve Dpa, e pyeti Navalnayan nëse Putin do të ndalej dhe nuk do të përdorte armë bërthamore, por ajo tha se “ne nuk e dimë se çfarë të presim nga [Putini]”.
“Me gjasë ai do ta bënte [të përdorte armët bërthamore]”, shtoi ajo.
Navalnaya ka përdorur skandalet e fundit të spiunazhit dhe arrestimet në Gjermani dhe Poloni për të argumentuar se Putini po zhvillon luftë në zemër të Evropës për vite të tëra.
“Putin nuk ja ka nisur tani, ai është duke e bërë këtë që një kohë të gjatë”, tha ajo.
Navalny, 47 vjeç, vdiq më 16 shkurt në një burg siberian në rrethana ende të panjohura. Ai ishte duke vuajtur një dënim prej 19 vjetësh burgim për ekstremizëm dhe akuza të tjera, që gjerësisht janë parë si të motivuara politikisht.
Vdekja e tij në rrethana të paqarta ka bërë që Navalnaya dhe mbështetësit të tij të thonë se ai është vrarë, pavarësisht se në certifikatën e vdekjes, të lëshuar nga autoritetet ruse, thuhet se Navalny vdiq nga shkaqe natyrale.
Presidenti amerikan, Joe Biden, dhe udhëheqës të tjerë perëndimorë kanë akuzuar Moskën se ka vrarë kritikun më të zëshëm të Kremlinit, i cili i kishte mbijetuar disa helmimeve, për të cilat Navalny kishte akuzuar Putinin.
Duke përmendur pushtimin e paprovokuar të Ukrainës që nisi Rusia më 2022, Navalnaya tha se është e pamundur të dihet nëse Putin do të sulmojë dikë tjetër.
Gjatë këtij muaji, dy polakë dhe një bjellorus u arrestuan në Poloni nën dyshimet se ishin përfshirë në sulme në Lituani ndaj ish-drejtorit të Fondacionit Kundër Korrupsionit të Navalnyt, Leonid Volkov.
Javën e kaluar, dy shtetas gjermano-rusë u arrestuan nën dyshime se po tentonin të kryenin akte sabotimi në Gjermani. Zyrtarët në Poloni po ashtu kanë arrestuar një person, të cilin e akuzojnë se ka ndihmuar inteligjencën ruse të planifikojë një atentat ndaj presidentit ukrainas, Volodymyr Zelensky.REL
Anëtari i Presidencës së Bosnjës, Denis Beqiroviq (majtas), ambasadori i Bosnjës në OKB, Zllatko Lagumgjija (në mes) dhe Azir Osmanoviq, një i mbijetuar nga Srebrenica, në Nju Jork, 19 prill 2024.
Gjenocidi në Srebrenicë duhet të dënohet në nivel global, duhet të shprehet mbështetje për viktimat, duhet të parandalohet mohimi i gjenocidit dhe duhet të dënohet glorifikimi i kriminelëve të luftës, për t’i parandaluar gjenocidet dhe krimet e luftës në të ardhmen.
Këtë e kanë bërë të ditur Denis Beqiroviq dhe Zhelko Komshiq, anëtarë të Presidencës së Bosnjë e Hercegovinës, gjatë një fjalimi para ambasadorëve të Kombeve të Bashkuara më 19 prill në Nju Jork.
Beqiroviq fillimisht kujtoi se gjenocidi në Srebrenicë u përcaktua nga vendimet e gjykatave të OKB-së, si dhe gjykatave në Bosnjë e Hercegovinë, dhe theksoi se rezoluta e propozuar për gjenocidin në Srebrenicë “nuk është kërcënim për asnjë komb”.
“Ka kriminelë individualë. Nuk ka asnjë fjali të vetme për përgjegjësinë kolektive,” tha Beqiroviq, duke shtuar se propaganda e rreme se rezoluta është kundër popullit serb duhet të ndalet.
Beqiroviq, gjatë konferencës për media lidhur me përgatitjet për përkujtimin e 29-vjetorit të gjenocidit në Srebrenicë, duke përfshirë draft-rezolutën për “Ditën Ndërkombëtare të Kujtimit dhe Përkujtimit të Gjenocidit të vitit 1995 në Srebrenicë”, tha se rezoluta kërkon përcaktimin e Ditës Ndërkombëtare për Kujtimin e Gjenocidit të vitit 1995 në Srebrenicë.
Ndër të tjera, ai tha se shteteve anëtare u kërkohet të përfshijnë gjenocidin në Srebrenicë në programet e tyre arsimore, në mënyrë që ta rrisin ndërgjegjësimin dhe t’i parandalojnë gjenocidet në të ardhmen.
Beqiroviq tha se rezoluta e OKB-së për gjenocidin në Srebrenicë është e nevojshme për ta forcuar kulturën e kujtesës, për ta ruajtur paqen, sundimin e drejtësisë dhe për ta forcuar besimin.
Siç tha ai, rezoluta është e nevojshme edhe për kthimin drejt së ardhmes, për pajtimin në rajonin e Ballkanit Perëndimor, për mbrojtjen e gjykatave të OKB-së dhe vlerat civilizuese, si dhe për solidaritet me viktimat dhe familjet e tyre.
“Nëse e shikoni tekstin e rezolutës, nuk do të gjeni asnjë argument që kjo rezolutë është kundër ndonjë kombi apo shteti,” tha Zhelko Komshiq, anëtar i Presidencës së Bosnjë e Hercegovinës nga radhët e popullit kroat.
Komshiq, ndër të tjera, tha se qëllimi i rezolutës është të parandalohet mohimi i fakteve të vërtetuara me aktgjykime të gjykatave ndërkombëtare dhe vendore, përkatësisht se në Srebrenicë është kryer gjenocid.
Ai theksoi se “ata njerëz u vranë në mënyrë sistematike, për shkak të fesë dhe kombit të tyre”.
Azir Osmanoviq, një i mbijetuar nga Srebrenica, i cili humbi pothuajse të gjithë anëtarët e familjes së tij më të afërt në gjenocid, dëshmoi gjithashtu.
“Unë mund të isha lehtësisht në mesin e mijëra të vrarëve. Ne u fshehëm në bazën e OKB-së në Potoçari. Kam dëgjuar britmat, kam parë ekzekutimin e njerëzve nga baza që u vranë”, tha Osmanoviq.
Në fillim të njoftimit në ndërtesën e Asamblesë së Kombeve të Bashkuara u shfaq një film me faktet për gjenocidin në Srebrenicë, ndër të tjera, se më shumë se 8.700 njerëz u vranë, përfshirë 563 fëmijë, se ishin gjetur 85 varreza masive dhe se më shumë se 800 njerëz janë ende të zhdukur.
Gjithashtu u tha se më shumë se 2.500 persona morën pjesë në gjenocid, se 75 u dënuan me 783 vjet burg në përgjithësi, dhe u dhanë pesë dënime të përjetshme.
Nismëtarët e rezolutës për Srebrenicën janë Gjermania dhe Ruanda. Më pas, Shtetet e Bashkuara të Amerikës, Franca dhe vende të tjera thanë se e mbështesin këtë rezolutë në OKB.
Vendet anëtare të OKB-së mund të shprehin mendimin e tyre për rezolutën përfundimtare, për të cilën ende po punohet, në seancën e Asamblesë së Përgjithshme të OKB-së në fillim të majit.
As populli serb dhe as përgjegjësia kolektive nuk përmenden në projekt-rezolutën.
Në dokumentin, në të cilin Radio Evropa e Lirë kishte qasje më parë, kërkohet, ndër të tjera, të dënohet pa rezerva çdo mohim i gjenocidit në Srebrenicë, si dhe veprime që lavdërojnë të dënuarit për krime lufte, përfshirë përgjegjës për gjenocidin në Srebrenicë.
Rezoluta do të shpallte 11 korrikun si Ditën Ndërkombëtare të Përkujtimit të Gjenocidit në Srebrenicë.
Pavarësisht vendimeve të gjykatave ndërkombëtare, Beogradi zyrtar dhe autoritetet e Republika Sërpska mohojnë se është kryer gjenocid në Srebrenicë në korrik 1995 dhe e quajnë vrasjen e më shumë se 8,300 civilëve boshnjakë një “krim të tmerrshëm” ose “masakër”.
Më 18 prill, një tubim kundër draft-rezolutës u mbajt në Banja Llukë dhe në të njëjtën ditë, Asambleja e Republikës Sërpska e miratoi një raport që mohon gjenocidin në Srebrenicë. Radio Evropa e Lirë
Një bombardues rus me rreze të gjatë Tu-22M u rrëzua në rajonin e Stavropolit të Rusisë jugore, në lindje të Krimesë.
Lajmi është bërë i ditur nga Ministria ruse e Mbrojtjes e cituar nga agjencia e lajmeve Ria Novosti.
“Në Territorin e Stavropolit, pas përfundimit të një misioni luftarak gjatë kthimit në shtëpinë e aeroportit, një avion Tu-22M3 i Forcave Ajrore Ruse u rrëzua. Pilotët u shpëtuan,” thuhet në deklaratë, duke shpjeguar se ata u evakuuan tre burra ndërsa kërkonin një e katërt.
Sipas të dhënave paraprake të cituara nga RIA, shkaku i rrëzimit ishte një mosfunksionim teknik. Në bord nuk kishte municion dhe avioni u rrëzua në një zonë të shkretë. (BalkanWeb)
Izraeli ka kryer një sulm ndaj Iranit, raportuan mediat amerikane duke cituar zyrtarë qeveritarë amerikanë.
Ky duket të jetë sulm hakmarrës pas një sulmi të paprecedent ajror që Teherani kreu javën e kaluar në tokën e armikut të tij të përbetuar.
Media shtetërore iraniane tha se shpërthime janë dëgjuar më 19 prill afër qytetit të Isfahanit.
Një video e publikuar nga CNN dhe video të publikuara në rrjetet sociale shfaqën shpërthime të mëdha, që u raportua se kanë ndodhur afër Isfahanit.
Agjencia shtetërore e lajmeve iraiane, IRNA, tha se sistemet e mbrojtjes ajrore qëlluan në një bazë të madhe ajrore në Isfahan, që është shtëpi e flotës së vjetër të F-14 Tomacts, të prodhimit amerikan, që ka Irani. Këta avionë luftarakë ishin blerë para Revolucionit Islamik të vitit 1979. Në Isfahan po ashtu ka ndërtesa që janë pjesë e programit bërthamor të Iranit, përfshirë edhe uzinën nëntokësore për pasurimin e uraniumit në Natanz.
Kjo agjenci nuk dha detaje të tjera dhe nuk mund të konfirmohet në mënyrë të pavarur nëse Izraeli nisi një sulm.
Televizioni shtetëror iranian tha se sistemet e mbrojtjes ajrore kanë hapur zjarr në disa provinca në mes të raportimeve se janë parë dronë në qiellin iranian.
Asnjë zyrtar në Teheran nuk e ka pranuar në mënyrë të drejtpërdrejtë se Irani është nën sulm dhe ushtria izraelite nuk ka komentuar ende.
Teherani lëshoi mbi 300 dronë dhe raketa kundër Izraelit në mëngjesin e 14 prillit. Pothuajse të gjithë dronët dhe raketat u rrëzuan nga sistemet e mbrojtjes së Izraelit, por edhe u penguan nga forcat e Shteteve të Bashkuara, Francës, Britanisë dhe Jordanisë.
Sulmi i Teheranit gjerësisht ishte pritur në Izrael, pas një sulmi të dyshuar ajror izraelit ndaj ndërtesës së Ambasadës iraniane në Damask të Sirisë, më 1 prill. Në atë sulm u vranë dy gjeneralë iranianë.
Që atëherë, diplomatët dhe politikanët në mbarë botën, duke pasur frikë nga një përshkallëzim i madh luftarak në Lindjen e Mesme, kanë bërë thirrje për vetëpërmbajtje, teksa prisnin përgjigjen e Izraelit.
Kryeministri Benjamin Netanyahu tha më 17 prill se Izraeli do të vendosë si dhe nëse do t’i përgjigjet sulmit të paprecedent në tokën e tij.
Për dekada të tëra, Izraeli dhe Irani janë armiq të përbetuar. Por, ky është sulmi i parë i drejtpërdrejtë ndaj tokës së njëri-tjetrit, në vend se të përdorin forca aleate që të sulmojnë asetet e njëri-tjetrit që operojnë në shtete të treta. Radio Evropa e Lirë
Ukraina përballet “me rrezik” nëse Shtetet e Bashkuara nuk miratojnë me shpejtësi ndihmën ushtarake për Kievin, tha ish-këshilltari për siguri kombëtare i SHBA-së, John Bolton, përderisa avantazhi që Rusia ka sa i përket numrit të trupave dhe armatimit, po e ndihmon Kremlinin në luftën e tij ndaj shtetit fqinj, luftë që ka hyrë në vitin e tretë.
Duke folur për Current Time, rrjetin në gjuhën ruse që udhëhiqet nga Radio Evropa e Lirë në bashkëpunim me Zërin e Amerikës, Bolton theksoi se Rusia aktualisht po shpenzon pesë apo gjashtë predha të artilerisë kundrejt një predhe që gjuan Ukraina, një shkallë, që sipas tij, “nuk është e qëndrueshme për një periudhë afatgjatë”.
“Mendoj se më e mira është që të shpresojmë deri në zgjedhjet amerikane [të 5 nëntorit] është një ngërç [në luftime]. Mendoj se [presidenti rus, Vladimir] Putin, po pret [ish-presidentin amerikan, Donald] Trump. Nëse ai zgjidhet, unë do të jem shumë i shqetësuar për të ardhmen e Ukrainës”, tha Bolton, duke theksuar izolacionizmin në rritje brenda Partisë Republikane në SHBA “për shkak të efektit të Donald Trumpit”.
Ky izolacionizëm, tha ai, po paralizon përpjekjet për të luftuar kërcënimet që vijnë nga Irani, Rusia dhe Kina. Sulmet që Irani kreu së fundi ndaj Izraelit, sipas tij, mund të shërbejnë si “një terapi shoku” për shumë republikan në Kongres.
“Ukraina ka nevojë për ndihmë, Tajvani ka nevojë për ndihmë”, tha ai. “E gjithë kjo është pjesë e përpjekjes së njëjtë. Shpresoj që gjatë kësaj jave të ketë lëvizje të vërtetë në të gjitha këto fronte, veçmas sa i përket ndihmës për Ukrainën”.
Kryetari i Dhomës së Përfaqësuesve në SHBA, Mike Johnson, aleat i Trumpit, më 15 prill u duk se bëri përpjekje që gjatë kësaj jave të miratohen masat për ndihmën për Ukrainën, Izraelin dhe Tajvanin në vlerë prej 95 miliardë dollarësh. Nga kjo shumë, 61 miliardë dollarë ndihmë ushtarake janë paraparë t’i jepen Kievit.
Bolton ka shërbyer si këshilltari i tretë i Trumpit për sigurinë kombëtare në periudhë 2018-2019. Atij iu kërkua që të jepte dorëheqje nga ky post pasi për muaj të tërë kishte pasur mendime ndryshe me Shtëpinë e Bardhë sa i përket politikave. Ai po ashtu ishte ambasador i SHBA-së në Kombet e Bashkuara gjatë mandatit të presidentit George W.Bush, dhe ishte mbështetës i zëshëm i pushtimit të Irakut nga SHBA-ja më 2003.
Ai aktualisht është këshilltar për politika të jashtme dhe analist politik.
Nëse kandidati republikan për zgjedhjet presidenciale amerikane, Donald Trump, fiton zgjedhjet e nëntorit, Bolton paralajmëroi se ai “do të tentojë të tërhiqet nga NATO-ja”.
“Do të ishte një gabim katastrofal për SHBA-në dhe mbarë botën nëse ai do të bënte diçka të tillë”, tha Bolton.
“Tërheqja e SHBA-së, në thelb do ta bënte NATO-n joefektive, jo vetëm për Ukrainë, por për mbarë aleancën”.
Rusia nën presidentin Vladimir Putin “vazhdon të jetë kërcënim, veçmas pasi bashkëpunimi i saj me Kinën po rritet dhe mendoj se do të vazhdojë të rritet”, tha Bolton.
“Do të jetë kërcënim derisa Putini i regjimit të largohet disi nga pushteti dhe Rusia dhe demokracia të kenë shans sërish. Nuk e di se kur mund të ndodhë kjo. Nuk jam optimist”, shtoi ai.
Bolton argumentoi se në Rusi nuk ka mekanizma të transferimit paqësor të pushtetit, në shtetin ku Putini është në pushtet që çerek shekulli dhe ku zgjedhjet “qartësisht janë të manipuluara”.
“Do të jetë një periudhë shumë e rrezikshme për Rusinë”, tha Bolton. “Tani ka më pak gjasa se kurrë më parë që Rusia të bëhet pjesë e Perëndimit”.
Izraeli do t’i marrë vetë vendimet për mënyrën se si do ta mbrojë veten, tha kryeministri izraelit Benjamin Netanyahu të mërkurën, pasi vendet e Perëndimit i bënë thirrje përsëri të vetëpërmbahet nga hakmarrja ndaj Iranit.
Shtetet e Bashkuara, Bashkimi Evropian dhe grupi i vendeve të industrializuara (G7), njoftuan se po shqyrtojnë sanksione më të fuqishme kundër Iranit, të cilat thuhet se do të vendosen për ta kënaqur Izraelin dhe për ta bindur atë të mos i përgjigjet sulmit të Iranit.
Teherani i lëshoi qindra dronë dhe raketa drejt Izraelit më 13 prill, duke e kryer sulmin e parë të drejtpërdrejtë kundër armikut të vet të përbetuar.
Netanyahu u takua me sekretarin e Jashtëm të Britanisë së Madhe, Davi Cameron dhe me ministren e Jashtme gjermane, Annalena Baerbock, të cilën e vizituan Izraelin të mërkurën në përpjekje për të mos e lejuar përshkallëzimin e tensioneve mes Izraelit dhe Iranit.
Zyra e Netanyahut tha se e ai i falënderoi Cameronin dhe Baerbockun për mbështetjen e tyre, derisa u tha atyre: “Dua të jem i qartë – ne i marrim vetë vendimet tona dhe shteti i Izraelit do të bëjë gjithçka që është e nevojshme për ta mbrojtur veten”.
Më herët, Cameron tha se është e qartë se Izraeli ka bërë plane për t’u hakmarrë ndaj sulmit iranian me dronë dhe raketa, të cilin Teherani e kreu si përgjigje ndaj një sulmi të dyshuar izraelit nga i cili u vranë zyrtarë ushtarakë në konsullatën iraniane në Siri më 1 prill.
Baerbock tha se përshkallëzimi “nuk do t’i shërbejë askujt, as sigurisë së Izraelit, as shumë prej dhjetëra pengjeve që ende po mbahen nga Hamasi [grupi i shpallur terrorist nga SHBA dhe BE], as popullsisë së përvuajtur në Gazë, as shumë njerëzve në Iran të cilët po vuajnë nën sundimin e regjimit, dhe as vendeve të treta në rajon, të cilat thjesht duan të jetojnë në paqe”.
Pas më shumë se gjashtë muajve luftë në Rripin e Gazës mes Izraelit dhe Hamasit, e cila i ka rritur tensionet në Lindjen e Mesme, diplomatët po kërkojnë mënyra për ta shmangur një luftë të drejtpërdrejtë mes Izraelit dhe Iranit.
Shumica dërrmuese e dronëve dhe raketave iraniane të lëshuara drejt Izraelit të shtunën u rrëzuan nga ky i fundit dhe aleatët e tij, dhe nuk shkaktuan viktima.
Por, Izraeli thotë se i duhet të hakmerret patjetër për ta ruajtur besueshmërinë e mbrojtjes së vet. Irani, në anën tjetër, thotë se kjo çështje është e mbyllur, por se do të hakmerret nëse Izraeli e sulmon.REL
Komentet