Kanga XXV
Hajduti, si mbaroi fjalen e tij,
Munxet qiellit I dha tue brite me grusht:
<<Na, Zot, po t’I perplasi nder turij!>>
.
Deri gjarpijt m’u ngjane te mire n’ate kusht,
Se njani n’qafe iu hodh, si t’thonte: <<Ah,
Tash n’qofsh I zoti fol, qe t’zuna ngusht!>>
–
Nje tjeter I kerceu atij nder krahe,
Per trup mbeshtjelle, aq nisi me e shterngue,
Sa ma s’e linin me levize kurrkah.
.
Pistoje, Pistoje, a s’ban ma mire me u shue,
Mos te te ndihet kurr emen as za?
Dhe t’parve tu nder kobe ua ke shkue!
.
N’gjithe rrathet e sketerres kah kam ra
S’pashe ndonje shpirt t’I matet t’madhit
Zot, As ate qe n’Tebe u rrzue nga ajo kala.
.
Iku I mallkuemi, ma nuk foli dot;
Kur nje kentaur ia behu n’ate bregore,
<<ku asht gojlshuemi?>> briti inat-plot.
.
Marema s’e besoj t’kete kesodore
Gjarpij, sa bolla I pashe atij ne shpine
Deri atje ku I nis pamja njerzore.
.
Mbi shpatulla, ne zverk ksaj egersine
I rri me krahet hape nje nder dragoj,
– Cdo gja qe ndesh, si zjarr e djeg dhe e ckrin.
.
<<Ja Kaku, – keshtu prisi me tregoi,
– nen mal te Aventinit, ne nje shpelle,
sa gjakun mbi te zezen toke vershoi!
.
Me vllazen t’vet tani nuk rri tue u sjelle,
Sepse dredhishtky I rrembeu kopete,
Qe pat hetue se u futen mbrenda thelle;
.
Prandej ai fund I dha se mbrapshtes jete,
Se u rrah n’mezdrak nga Herkuli I zemruem,
– Qind here I ra, por ndoshta s’ndjeu as dhjete.>>
.
N’sa per te m’fliste, ai kishte kaluem;
Kur, ja, tre shpirtna nen kambe tona u shtyne,
Per ta as une as prisi s’u kujtuem,
.
Derisa heshtjen vete ata s’e thyen;
<<kush jeni ju?>> – na briten egersisht,
e na pa fole mbi ta e ngulem syne.
.
S’I njohta, por sikur ndodh rastesisht
Qe njani shokut tjeter I bezan,
Degjova une je za qe pikerisht
.
Foli keshtu: <<Cianfen ku e kemi lane?>>
Mesuesit shenje I bana te heshtote,
Gishtin te buzet tue mbeshtetun prane.
.
Sikur, lexues I dashun, mendja jote
Te mos besoje c’po them, kush nuk cuditet;
Dhe mue, qe pashe, me duket anderr kote.
.
Me vrejtje po I shikoja; ja, I vervitet
Nje gjarpen me gjashte kambe njanit nga lark,
Me gjoksin rrase per gjoks atij I ngjitet.
.
Me dy kambet e mesme u kap per bark,
Me kambe te epra krahet ia perfshiu,
Dy faqet ia dhambconte tue lshue jarg,
.
Me t’fundit mbertheu kofshet edhe shtiu
Ne mes te tyne bishtin per siklet,
Nga pas e gjate kurrizit drejte ia shtriu.
.
As shermasheku vete jo kurr nuk jet
Kaq I mberthyem per bime, si ajo shkerbe
N’gjymtyre te mekatarit ngjeshun mbet.
.
Pastaj u shkrine n’shoshojne thue dylle I nxe
Te kishin qene, dy ngjyrat tue bashkue
S’bashku te dy moren nje pamje t’re.
.
Keshtu perpara flakes shkon tue u shndrrue
Papiri e si I murme bahet ne ngjyre,
Se e bardha vdes , t’zezes e zeze s’I thue.
.
Dy tjeret po e shikonin ne fytyre
Dhe britshin: <<C’po ndryshon, Anjel, c’te gjeti?
As nje as dy nuk je ma si natyre!>>
.
Nga dy kokat e tyne nje vec mbeti
Kur dy fytyrat s’bashku u perzine,
N’shoshojne u zhduken gjarpni e shaureti.
.
Te kater kambet si dy krahe u shtrine,
E kofshe e gjoks e bark, qe pashe ma pare,
U bane gjymtyre qe me te fute cudine.
.
Asgja nuk mbet nga paraqitja e pare,
S’dukej as dy e as nje ajo figure
E prape, – ngadale zu t’ecte si qyqar.
.
Sikur capini, qe ne djegagur,
Kur pervlon vapa, gardh ndryshon ngajhere
E si vetime kalon rruges terthuer,
.
Ashtu m’u duk nje gjarpen, helm e vner,
Qe irnue si kokrra e piperit t’zi
U ngjitej barkut dy mkatarve tjere;
.
E shi n’ate pjese ku s’pari cdo njeri
E merr ushqimin, thimthin ia verviti,
Pastaj gremise perdhe nder kambe iu shtri.
.
I theruni e kundroi, por fjale nuk qiti,
Ngri n’kambe ai hapte gojen, thue I vinte
Gjume ose ethesh ish pushtue I ngriti.
.
Ai gjarpnin, gjarpni ate tue verejte rrinte;
Nga plaga ky, dhe ai nxirrte nga thimthi
Shtellunga tym, e tymi u perzinte.
.
Lukani nuk m’afrohet as te shqimthi
Kur flet per Sabil-ziun e per Nasidin,
Le te degjoje cka pashe, pra, vetetimthi!
.
Per Kadm e Aretuze s’e cmoj Ovidin
E smire s’ia kam qe kete ne gjarpen t’gjalle
E ate ne gurre me e shndrrue ne poezi din;
.
Se dy natyre, tue ndejun balle per balle,
Kurr s’I ndryshoi; po dy te ndryshme trajta
Te shkembejne lande a mund te ndodhi, valle?
.
Te dy iu neneshtruen normave t’njajta:
Gjarpnit bishti iu nda bige me te shpejte,
Shpirtit kamb’t iu bashkuen, e djathta e e majta.
.
Iu puqen kambe e kofshe, iu ngjiten dejte
Kaq fort, sa qe shum kohe kalue nuk kishte
E shenje ndamje nder to s’mujshe me vrejte;
.
Bishti I gjarpnit, ca me dysh sic ishte,
U ba dy kambe si ato qe humbi I pari,
Gjarpni lkure t’bute, lkure t’forte ai tjetri vishte.
.
Dueret nder sqetlla I hyn atij kobtari,
Dy kambet egersines iu zgjatuen,
N’sa gjatesine e tyne tjetri vdari.
.
Tash kambet gjarpnit ma s’I hyne ne pune,
Iu shndrruen ne t’fshehten vegel mashkullore,
Dhe veglen tjetrit kambet zavendsuen.
.
Ndersa nje ngjyre te re tymi perore
U jepte, njani s’kish ma lesh ne krye
Dhe tjetrit koka I bahej leshetore,
.
I pari u ngrit, kurse tjetri u shkrrye,
Keqyrnin shoqishoqin me inat
E n’ate veshtrim u shndrrojshin sy me sy.
.
Ai qe u ngrit ia nisi, zgjat e zgjat,
Misht e turinit n’tamtha te drejtoje
E te formoje dy veshet qe s’I pat;
.
Nga tuli, qe I teproi atij mbi goje,
Bani dicka si hunde, dhe simbas trilli
Buzet sa duhet nisi t’I trashoje.
.
Tjetri, qe rrij perdhe, zuni mirfilli
Turinin me e zgjatue, n’rrashte futi veshet
Ashtu sic I fut brinat kacamilli.
.
E gjuha, qe ma pare ish aq e ngjeshet
Dhe fliste, dysh iu nda, n’sa tjetrit llapa
Ca dysh iu mbyll; e u zhduk dhe tymi I shpeshet.
.
Shpirti kembye n’rreshqanes me t’shpejte hapa
Tue vershellye muer vrapin poshte lugines,
Tjetri me fjale e jarg iu qep permbrapa.
.
Ne fund u ndal, ia solli egersines
Shpinen e re, tjetrit tue I thane: <<Tash zvare
Le t’hiqet Buozi, ne vend tim, terrines!>>
.
Keshtu n’te shtaten lugje sa mkatare
Pashe tue u shndrrue; qe tema e veshtire,
Prandej me falni ne s’u shpreha mbare.
.
Edhe pse syte e mij nuk shihnin mire
Dhe ai shemtim m’kish turbullue te ngartin,
Aq shpejt s’u cduken shpirtnat e peshtire.
.
Sa mos t’arrij te njoh Pucio Shjankatin;
Ai qe I vetmi nder ata tre shoke,
Qe gja s’pesoi e nuk e cveshi shtatin;
.
Tjetrin, Gavile, e lave shtrejt me koke!
Komentet