Kanga XX
Vuejtje te reja do pershkruej, me nxjerre
Landen qe lyp kjo kanga e njezete
E kantikes se pare mbi t’errtin ferr.
.
Vemendshem po shikoja tatepjete
Nje shesh te hapte ne fund te atij plaskoni,
Ku me lot ankthi lahej toka e shkrete.
.
Pashe, pra, n’ate log te rrumbullaket honi
Njerez ne vaje, te heshtun, tue u sjelle
Ngadale, si ne kete bote shkon procesioni.
.
Por vetem kur shikova n’ta ma thelle,
Vrejta ne ças, – si valle, ta shpreh çudine? –
Se qafat krejt nje dore ua kish perdredhe,
.
Keshtu fytyra u kishte dale ne shpine;
Tue ece seprapthi rruga duhej ba,
– Para me kqyre ua kishin heqe mundsine.
.
Ndoshta garravacohen n’kete hata
Ata qe i ka mberthye paralizija,
Po une kurr s’kam pa e nuk besoj se ka.
.
Dashte Zoti, o lexues, nder vargje t’mija,
Mesim te nxjerresh ti; me thuej ti mue
Pa qa si te qendroja nga shemtija
.
Qe pamja njerezore kish pesue,
Ku pa pushim rrekaje u rridhnin lote
Per lug te shpines n’vithe tue kullue?
.
E une po qaja per te mjeren frote,
Mbeshtetun mbi nje shkamb, aq ishe preke.
“Dhe ti i marre qenke?” – prisi m’tha atbote, –
.
mshira ketu gjallon n’se krejt ka vdeke;
gja ma te mbrapshte a ka se ate njeri,
qe drejtesine hyjnore don me preke?
.
Ço kryet, ço kryet e shih ate qe perpi
N’sy te Tebanve e pati toka e zeze!
“Ku qafen then, – i briten mbare atij, –
.
O Anfjarao? Pse po i hik betese?”
E tue u gremise, ai u ndalue veç kur
ra te Minosi, qe rremben pa shprese.
.
Shiko si i ka ba shpatullat krahnuer!
Si desht me pa shum para, n’kete menyre
Tash mbrapa sheh e mbrapa ec terthuer.
.
Shiko Tirezjen, qe dryshoi fytyre
Kur nga mashkull muer pamje femenore
E nuk i mbet si i pat asnje gjymtyre.
.
Iu desht atij ate shufer ta perdore e
T’u bjere prap dy gjarpijve t’bashkangjitun,
Qe prap t’i dalin puplat mashkullore.
.
Me shpine te barku Aronti i asht avitun;
Nder male t’ Lunit, ku pret dru te blere
Karrarezi dhe poshte shtepite ka ngritun,
.
Nje shpelle pat per banim, me t’bardhe mermer;
Andej ai mundte yjzit me sodite
E detin e pamatun kurdohere.
.
E ajo qe ti nuk po ia sheh dy gjijte,
Se mbulue i paska me gershetat shpirshe,
Dhe ka n’kete ane cdo vend qe qime rrit,
.
Asht Manto qe, e lodhun shtegetish,
E nguli cakun ne vendlindjen time;
Per te m’pelqen, prandej, dicka te dijsh.
.
Mbasi i ati i vdiq e e la jetime,
E skllave u ba qyteza qe e mpron Baku,
Kurr kamba e saj nuk mejti nder rravgime.
.
Nje gjol ne t’hijshmen Itali, te praku
I Alpeve asht, – kufi i Gjermanise
Permbi Tiral, – emnin e ka Benaku.
.
Nga ‘I mije e sa burime jane ujise
Mes Garde e Kamonike ato vrrije
T’Apeninit, e ai uje n’kete gjol bitis.
.
Nje vend gjindet ne mes; prej ipeshkvije
T’Verones, Breshjes, Trentit Bariu prore
Mund t’bekoje t’vetet, kur n’kete qender bie.
.
Aty perposh nje bregu madheshtor
Shtrihet Peskerja, nje e fort keshtjelle,
Qe s’i ra Breshjes as Bergamos n’dore.
.
Asht po ky vend, ku nga Benaku i thele
Ujet, qe dot ne te ma nuk qendron,
Si lum neper kullota zen me rrjedhe.
.
Kur ky perrue vrap nis e gurgullon
Ma larg liqenit, Mincjo ai emnohet
Der ne Governo, ku shprazet ne Po-n.
.
Ne nje rrafshine te ulet mbas do kohet
Ai bie, shtrihet dhe bahet kenete,
Qe sidomos gjate veres qelbesohet.
.
Ne mes ketij mocali pati gjete
Nje ujedheze e egra virgjineshe,
Qe njerez s’kishte mbrende, as kishte jete.
.
Me sherbetore, – s’donte njeri me ndeshe,
– Aty zu vend; magjise krejt tue iu dhane,
Jetoi, dersa prej trupit u pat xhveshe.
.
Banoret e krahines ma vone rrane
N’ate vend; atje kush s’mundte me u ba gja,
Mbasi keneta ishte nga çdo ane.
.
Mbi eshtna t’Mantos ngriten nje kala;
N’kujtim te asaj qe ktu banoi e para,
Pa pyete hijnite Mantove e quejten pra.
.
Popull te madh ky vend ka pase perpara,
Dersa Kont Kasalodi budallisht
S’vu vesh te Pinamontit fjal’t e marra.
.
Pra ne degjofsh prej kuj ti rastesisht
Prejardhje tjeter per qytetin tim,
Mos I zen bese, se kjo vec rrene do t’isht.”
.
E une: “Mesues, i yti arsyetim
Shkelqen per mue si nje e vertete e gjalle,
– Cdo mendim tjeter – gace e fikun shqim.
.
M’thuej c’jane ata qe po na vine perballe,
Mos ka ndonje qe n’bote I ndihet zani?
Se vec te dij e kam gjithmone per mall.
.
<<Njaj qe nga nofllat, – prisi im bezani,
– mbi shpatllat bronxi derdh mjekrren unji,
qe ogurtar, kur n’lufte Greqija rrani
.
tue lane vec fmijte nder djepa; shi prej tij
e Kalkantit n’Aulide u dha drejtimi
me pre litaret per lundrim te ri.
.
Euripil e quenin, dhe kujtimi
i ruhet n’tragjedine time madhshtore,
Qe ti permendsh e di qysh prej fillimi.
.
Tjetri, hollue nder ije kesodore,
Qe Mikel Skoti, qe aq i pelqyen
Trillimet e magjise, e i shkuen per dore.
.
Ja Guid Bonat, Asdentit ngulja syne, –
Sot shuelli e spaga do i kish leverdise
Ma mire; por kot pendimit tash ia hyn!
.
Shih t’mjerat, qe gjylpanen tue braktise,
Sovajke e furke, fallxhesha u bane; e rrinin
Veçse me barna e kuklla te magjise.
.
Te shkojme! Ngarkue me shkarpa tash Kainin
N’kufi e ke, qe ndan dy hemisfere,
Dhe valen prek t’Siviljes, mbrame na ndrinin
.
Rrezet e hanes, qe u ba si sfere, –
Ti e mban mend sa ndihme te dha tash vone
Neper ate pyll qe aq te kalli tmer!”
.
Ai fliste e na vazhdonim rrugen tone.
Komentet