Qasja e Francës dhe e Gjermanisë përmes kushtëzimit të anëtarësimit të Kosovës në Këshillin e Evropës (KiE) me hedhjen e hapave drejt themelimit të Asociacionit të komunave me shumicë serbe nuk është për t’u admiruar, sidomos për faktin se ato janë të bindura se Kosova duhet të jetë pjesë e kësaj organizate, se ato janë vende të QUINT-it, dhe se flasin me plot gojën në mbështetje të Kosovës – kështu vlerëson Engjëllushe Morina nga Këshilli Evropian për Marrëdhënie me Jashtë, në disa përgjigje për Radion Evropa e Lirë.

Ajo pohon se njoftimi i Kosovës se po përgatit një draft-statut për themelimin e “një mekanizmi për vetëmenaxhim, koordinim dhe bashkëpunim të komunave me shumicë serbe në Kosovë”, duhet të jetë argument i mjaftueshëm për Perëndimin, sepse, sipas saj, tregon gatishmërinë e Kosovës për t’i adresuar brengat rreth komunitetit serb.

“Secila lëvizje, sado e vogël të jetë, në drejtim të formimit të Asociacionit, do të mjaftojë në këto momente”, thotë Morina për REL-in. Sipas saj, ky është momenti kur duhet të përkrahet Kosova, pasi anëtarësimi në Këshill – organizatën lidere për të drejta të njeriut – do të sillte shumë përfitime për qytetarët e këtij vendi, përfshirë minoritetet.

Por, Bodo Weber, bashkëpunëtor i lartë në Këshillin joqeveritar për Politikat e Demokratizimit në Berlin, nuk është optimist.

“Jam skeptik, duke marrë parasysh se refuzimi i Qeverisë së [kryeministrit të Kosovës, Albin] Kurti për të prezantuar draftin e vet, ka shtyrë [të dërguarin evropian për dialog, Mirosllav] Lajçakun dhe QUINT-in të hartojnë propozimin e tyre, dhe për faktin që Prishtina po kërkon nga Berlini, Parisi dhe Roma të votojnë këtë javë për diçka që do të mund ta shohin më vonë”.

Komiteti i Ministrave i Këshillit të Evropës do të mblidhet më 16 dhe më 17 maj. Kosova nuk është në agjendë, dhe ka pak mundësi të futet.

I pyetur nëse vendimi i Kosovës për të hartuar një draft-statut për Asociacionin do ta bindë Francën dhe Gjermaninë, Gerald Knaus nga Iniciativa Evropiane për Stabilitet thotë për Radion Evropa e Lirë se diplomacia ka të bëjë me argumentim, ndonëse, sipas tij, letra që Kosova ia ka shkruar Këshillit të Evropës për hapat drejt Asociacionit, ka ardhur pak me vonesë.

“Kosovës i nevojiten argumente të forta, ajo i ka ato… I takon Qeverisë së Kosovës që t’i bindë të gjithë se është serioze, se ka qenë serioze në muajt e fundit”, pohon Knaus, i cili beson se Asambleja Parlamentare e KiE-së e ka thënë fjalën e vet, kur më 16 prill e ka mbështetur raportin e deputetes greke, Dora Bakoyannis, që rekomandon anëtarësimin e Kosovës në këtë organizatë me seli në Strasburg.

“Nëse Komiteti i Ministrave nuk e respekton rekomandimin e Asamblesë Parlamentare, atëherë kemi një krizë. Nuk është krizë për Kosovën, është krizë për institucionin”, vlerëson Knaus.

Pse kjo qasje e Perëndimit ndaj Kosovës?

Analisti Weber beson se Perëndimi ka pasur në vazhdimësi qasje të padrejtë ndaj Kosovës në vitet e fundit, dhe, sipas tij, kjo qasje bazën e ka te “dialogu i dështuar” Kosovë-Serbi.

Dy arsyet kryesore, sipas tij, janë:

• Distancimi prej kornizës fillestare për negocimin e një marrëveshjeje përfundimtare gjithëpërfshirëse, për një marrëveshje të ndërmjetme, sikurse ajo Bazë dhe ajo e Ohrit, pa një strategji afatgjate; dhe
• Qasja e Perëndimit, që nuk i përcakton vetë rregullat, por e ledhaton dhe e pyet Serbinë se çfarë është në gjendje të pranojë.

“Nuk është hera e parë”

Gjithë diskutimet nëse Kosova do të mund të anëtarësohet ose jo këtë javë në Këshillin e Evropës, nuk përbëjnë diçka të padëgjuar më parë për Weberin.

Ai rikujton se ngjashëm ka ndodhur edhe në të kaluarën, duke përmendur shembullin e mosanëtarësimit të Kosovës në Agjencinë Ndërkombëtare të Policisë (INTERPOL).

Sipas analistit gjerman, diçka e tillë ka ndodhur dhe mund të ndodhë prapë në të ardhmen, jo pse do të ketë kundërshtime prej vendeve mosnjohëse, por sepse Kosova nuk koordinohet si duhet me aleatët e saj.

Përveç kushteve lidhur me anëtarësimin nëpër organizata ndërkombëtare, Weber e sheh si të padrejtë qasjen e Perëndimit ndaj Kosovës edhe me vënien e masave ndëshkuese ndaj Prishtinës për tensionet në veri, në maj të 2023-tës, teksa nuk e ka ndëshkuar Serbinë për sulmin e armatosur në Kosovë, në fshatin Banjskë, po atë vit – për të cilin Beogradi e mohon përfshirjen – apo për mënyrën se si janë mbajtur zgjedhjet e dhjetorit në Serbi.

Çfarë duhet të bëjë Kosova?

Weber i var shpresat te përbërja e re diplomatike pas zgjedhjeve në Bashkimin Evropian, pasi, tani për tani, Prishtina nuk ka shumë për të bërë.

“Shpresoj që do të krijohet një mundësi e re për të shtyrë Perëndimin që të ndryshojë qasjen në dialog, dhe të pranojë se qasja aktuale nuk është duke funksionuar, dhe se ekziston nevoja për një strategji të re”, thotë Weber.

Morina vlerëson se duhet të rishikohet procesi i dialogut, “…për të parë se sa mund të sjellë benefite ky proces i dizajnuar kësisoj, apo nëse duhet të ridizajnohet komplet. Këtu, Qeveria e Kosovës duhet ta ketë kontributin e vet dhe duhet të angazhohet për të treguar se si e paramendon Kosova zgjidhjen e Asociacionit përmes procesit të dialogut”.

Tema e Asociacionit aktualizohet shpesh në Kosovë, qysh prej vitit 2013, atëherë kur vendi e ka arritur një marrëveshje me Serbinë për formimin e tij.

Më 2015, Gjykata Kushtetuese e Kosovës ka gjetur se marrëveshja nuk është në harmoni të plotë me Kushtetutën. Serbia ngulmon që Kosova t’i zbatojë marrëveshjet e arritura, por Qeveria e Kosovës është deklaruar disa herë kundër një asociacioni njëetnik.

Deri dje i mjaftoi t’u mbushte xhepat e të mbante me ushqim idealistët, fanatikëvt socialistë, militantët, politikanët, sipërmarrësit, profesionistët, influencuesit e mendimit intelektual e botës elitare shqiptare.

3 P e para joshën e manipuluan votat e shqiptarëve për interesat personale e përfituese të të përzgjedhurve në Partneritetin Publik Privat.
Sot këto 3 P nuk u janë të mjaftueshme.

Sistemi socialist është ftohtësisht i trembur pas skandaleve që kanë mbushur dosje prokurorish shumica të përcjella nga Antimafia Italiane e nga shërbimet investigative Europiane, mbi emra drejtorësh, ministrash, funksionarësh, deputetësh në lidhje me banda e krimin e organizuar, mbi pasuri e prona prestanomesh të lavatricizuara në Shqipëri e botë, mbi biseda Skyecc e platafaorma të kriptuara ku lagje Tirane, territore shqiptare, pasuri kombëtare monopolizohen sic kanë bërë me cdo sektorë ekonomie.

Sot janë të trembur nga soji i tyre e nga revolta e të fortë ve dhe burgjeve.

Qeverisja socialiste ka vënë në akt 3 PPP e reja ideologjike;
Propaganda, Populizmi, Përndjekja,

Pëërndjekja është qartësisht e lexueshme sa fjala e fundit para trupit gjykues së Byrosë Komuniste në Shqipërinë Socialiste.
Në vend të shpalljes “armik i popullit”, lexohet “armik i votës”, me akuzën “dorëhiqu para se të të fusim në burg e të lëjmë pa ushqim gjithë jetën”.

Shembulli më i qartë “dorëheqja” e drejtorit të teatrit të Fierit që tha me zë e figurë se mbreti është lakuriq.

Pas konsumit të ideologjisë propagandistike sot u duhet Propaganda ideologjike, që flet për qytete të gjelbërta me pemët e mbjella mes kullave të qelbit, për plehra të vëzhguara me raketa në kozmos ndërsa “digjen” në inceneratorë të paekzistueshëm që vjedhin cdo ditë shqiptarë, për ushqime bio ndërsa në nëntokë groposin plehra, për bregdet turistik kur në det derdhin fekale, për shkollat e reja me banjo pa ujë, klasa pa ngrohje, e banka pa nxënës se prindërit e tyre vendosën të emigrojnë diku.
Ikin nga ky konsum komunizmi modern e nga kjo jetesë dittature primitive.

E populizmi?
U shërben të ekzaltojnë frustime, ndjenja kolektive e popullore sic ndodhi me emigrantët e Greqisë.

3PPP e reja u nevojiten për të mbrojtur Partneritetin Publik Privat e Partiak, si dhe të gjitha P bashkë për të manipuluar dhe një herë tjetër votën e shqiptarëve. Mosbindja civile e revolucioni qytetar është e vetmja rrugë për të cliruar Shqipërinë nga shteti i PPP!

Të pjekur mirë e të gatshëm për t’u shërbyer në tavolinë. Është kjo që, me gjasë Vladimir Putini mendon për ne ndërsa vëren lëvizjet tona. Përballë belegëve ndërkombëtarë demokracitë nuk mund të bëjnë asgjë nëse nuk kanë mbas veti, të lidhur ose pothuajse, opinionet publikë. Dhe atë lidhje Putini, sigurisht, nuk e sheh. Me fjalë, në Perëndim është vetëdija se sa katastrofike do të ishte, jo vetëm për ukrainasit, një fitore ruse në Ukrainë.Me fjalë.

Faktet thonë tjetër gjë. Faktet thonë se qeveritë perëndimore kanë shumë vështirësi të mbajnë një front të përbashkët mbi krizën ukrainase, sepse opinionet e tyre publikë janë të ndara. Ndërsa lufta shkon keq për Ukrainën perëndimorët lëshojnë sinjale kundërthënëse edhe se në përputhje me traditat kombëtare përkatëse. Nëse Emmanuel Macroni thekson se nëse gjërat do të shkonin vërtetë keq, perëndimorët do të duhej të ndërhynin drejtpërsëdrejti në Ukrainë, qeveri të tjera evropiane (gjermanë e italianë në krye) qëndrojnë larg, e përgënjeshtrojnë: armë po, ushtarë në terren jo, kurrë. Veç faktit që këto ndarje bëjnë të kuptohet se sa utopi ka në aq biseda të bukura mbi mbrojtjen e përbashkët evropiane, si mendohet që kundërshti të këtyre përmasave mund të ndërpretohen nga strategët e Kremlinit? Me që ra fjala, vetë pohimet e Macronit nxjerrin lakuriq dobësinë perëndimore. Duke mos qenë frut i një qëndrimi të NATO-s, të mbështetur nga Shtetet e Bashkuar e të bashkëndarë nga qeveri të tjera evropiane, në sytë e rusëve quhen si vetëmburrje (të përqeshura si të tilla), e jo shënja force.

Në dëshmi të faktit se sa peshojnë trashëgimitë kombëtare në drejtimin e opinioneve publike e pra të qeverive, përceptohet mirë edhe në luftën ukrainase, ndryshimi i përçapjeve të britanikëve e francezëve në një anë e të gjermanëve e italianëve në tjetrën. Në çdo rast, është një lloj mrekullie fakti që deri tani nuk ka patur shmangie, që asnjë qeveri evropiane nuk e ka thyer frontin, të ketë pushuar të mbështesë Ukrainën. Duke mbajtur parasysh faktin që, në brendësi të tyre, janë të pranishme rryma të fuqishme të opinionit që, n’emër të paqes, do të dëshironin t’i a dhuronin Ukrainën Putinit; duke besuar ose duke u shtirë se besojnë se, mbas ngrënies së Ukrainës, Rusia më së fundi do t’ishte e ngopur, nuk do të kishte më oreks, në këtë kuadër mund të thuhet se për rusët lufta e Gazës ka qenë një bekim sepse huton e ndan opinionet publike perëndimore. Është qumësht dallandysheje për ta mobilizimi studentor në veprim në të gjithë Perëndimin për Palestinën. Ndihmon në coptimin e opinioneve publike e largimin e vëmëndjes të shumëve nga ajo që ndodh në Ukrainë.

Në përgjithësi mendohet, e përvoja historike e vërteton, se tiranët priren të nënvlerësojnë fuqinë e demokracive, i quajnë shumë më të thyeshëm se sa janë në të vërtetë. Në çastin e rrezikut demokracitë – kështu ka ndodhur në të shkuarën – janë në gjëndje të arrijnë të shfrytëzojnë rezerva, lëndore e morale, që tiranitë nuk i kanë. Por ajo që ka qenë e vërtetë në kohë të tjera mund të mos jetë më sot, për shumë arsye. Duke filluar nga rrethana fatlume e tetëdhjetë viteve të pandërprera paqeje që kanë gëzuar evropianët perëndimorë. Peshon edhe fakti që shoqëritë e pasura, të ngopura e të plakura (ka mjaft raste të shkuar historikë), shpesh nuk janë kundërpëgjigjur me energjinë e nevojshme përballë gjallësisë e agresivitetit të grupeve njerëzorë, stili i jetës së të cilëve ka qenë gjithmonë shumë më pak i rehatshëm.

Peshojnë barazpesha ndërkombëtare e nyjëtime politiko-diplomatike. Është diçka e zakonshme të thuhet se periudha e jonë është një kohë shumëpolëshe me një shumësi fuqish në beleg me njëra tjetrën. Vetëm se nuk duket e qartë për të gjithë se çfarë do të thotë kjo për demokracitë. Moshë shumëpolëshe do të thotë se nuk ka, siç kishte në kohët e Luftës së Ftohtë, një rrezik të vetëm. Atëherë opinionet publikë e kishin të qartë se ku ishte e kush ishte armiku. Tashmë belegë e kërcënime vijnë nga të gjitha anët. Mjaft të mendohet se çfarë përfaqëson për mirëqënien perëndimore zgjedhja e Hutëve (e mbështetësve të tyre iranianë) për të bllokuar, me sulmet anijeve në Detin e Kuq, një arterie jetike të tregëtisë ndërkombëtare. Është e vërtetë që ndërmjet këtyre krizave ka ndërvartësi. Rusët janë aleatë të ngushtë të Iranit e të Hamasit. E kinezët mbështesin rusët e iranianët kundër perëndimorëve. Përballë sfidave të shumta opinionet publikë perëndimorë çoroditen. E qeveritë e demokracive, për pasojë, vështirë se arrijnë të mbajnë lidhjen e njënjësinë e synimeve.

Nuk dijmë si do të mbarojë lufta në Ukrainë e as nëse armët do të heshtin shpejt në Palestinë, dhe as cila do të jetë sfida e ardhëshme që do të paraqitet n’Evropë e në Lindjen e Mesme që duhet të përballohet nga perëndimorët. Por e dijmë se pa mbështetjen e opinioneve publikë, qeveritë e demokracive janë gjeneralë pa ushtri, nuk shkojnë n’asnji kah.

Votime evropiane, votime amerikane. Në një farë drejtimi stuhia e përsosur. Në se demokracitë, në provën zgjedhore që i presin, do t’i qëndrojnë sirenave të skajshmërive, ndoshta do të krijohet mundësia për të sqaruar mirë opinionet publikë se cilat janë përparësitë. Ndërkaq, nuk mund të lodhemi së kujtuari votuesve se ukrainasit janë duke luftuar edhe për neve.

Duke lënë mënjanë retorikën politike, do t’i pëlqente të gjithëve një Evropë e fuqishme, e aftë të vetëmbrohet, e të mbronte demokracitë e saj. Por sot mundet vetëm të kërkohet të pakësohen skajshmërisht dëmet.

“Corriere della Sera”, 4 maj 2024 Përktheu Eugjen Merlika

Ashtu siç pritej zgjedhjet parlamentare dhe presidenciale në Maqedoninë e Veriut rikthyen në pushtet partinë konservatore VMRO-DPMNE. Ajo siguroi thuajse shumicën e vendeve të nevojshme në parlament për të qeverisur vendin. Po kështu, kandidatja e kësaj partie, Gordana Siljanovska-Davkova u bë presidentja e parë grua, duke fituar bindshëm ndaj rivalit social-demokrat, Stevo Pendarovski.

Në fjalimin e fitores, presidentja e zgjedhur, përcaktoi si përparësi për vendin “fillimisht Ballkanin, pastaj Europën”, duke lënë shijen e hidhur të rikthimit në retorikën e dikurshme nacionaliste. Në ceremoninë e betimit të saj si presidente, në përputhje me zotimin publik të fushatës zgjedhore, ajo nuk iu referua emrit kushtetues “Maqedonia e Veriut”, të njohur si të tillë ndërkombëtarisht qysh prej Marrëveshjes së Prespës të vitit 2018, që i dha fund mosmarrëveshjes disa vjeçare me Greqinë.

Në shkëmbimet e para të mesazheve të urimit me homologë të vendeve të rajonit në platformën sociale X, me presidenten e Kosovës ra në sy mospërmendja e Kosovës si shtet dhe mospërdorimi i simboleve të saj. Presidentja u mjaftua me përdorimin e gjuhës shqipe, duke vendosur theksin tek “sinergjia femërore”, për shkak të pozitave kyçe të grave në rajonin tonë dhe tek “e ardhmja e përbashkët europiane”.

Humbja e social-demokratëve ishte e pritshme po aq sa edhe fitorja e konservatorëve. Por duhet theksuar se ato pësuan një humbje dërrmuese, më të rëndën në historinë e tyre, si në zgjedhjet presidenciale ashtu dhe në ato parlamentare. Për herë të parë, social-demokratët e gjejnë veten si forcë e tretë parlamentare. Megjithëse morën më shumë vota se koalicioni “Fronti Europian” i udhëhequr nga BDI, për shkak të sistemit zgjedhor, social-demokratët kanë një deputet më pak se koalicioni i BDI-së.

Lëvizja e re politike ZNAM, drejtuar nga kryetari i komunës së Kumanovës, fillesat politike të të cilit i gjejmë tek partia social-demokrate, shënoi një rezultat surprizë, duke marrë një numër të barabartë mandatesh me partinë e majtë Levica. ZNAM pritet të jetë pjesë e qeverisë së re.

Zgjedhjet parlamentare shënuan një garë më të fortë mes partive shqiptare: koalicionit të udhëhequr nga BDI nga njëra anë, dhe partive të koalicionit opozitar VLEN, nga ana tjetër. Koalicioni opozitar VLEN siguroi një numër rekord votash, por nuk mundi të tejkalojë numrin e votave të BDI-së, për shkak të koalicionit të kësaj të fundit me partitë që përfaqësojnë minoritetet e ndryshme në Maqedoninë e Veriut.

Megjithëse numri i deputetëve me kombësi shqiptare në parlamentin e ardhshëm është i madh, influenca në vendimmarrje do të jetë më e kufizuar krahasuar me të shkuarën, çka e bën të domosdoshme nevojën për bashkërendim mes shqiptarëve në qeveri dhe opozitë. Ndërkohë që BDI shkon në opozitë, pas shumë vitesh qeverisje me partnerët maqedonas të të gjitha ngjyrimeve politike, VLEN pritet të ketë më pak pushtet se BDI-ja, dhe më pak mundësi influencimi në koalicion, nëse analizojmë numrin e deputetëve të VMRO-DPMNE dhe ZNAM.

Pas gjashtëmbëdhjetë vitesh, me daljen e BDI-së në opozitë, do të kemi një ndryshim të plotë të pushtetit në Maqedoninë e Veriut. Ndryshe nga qeveritë e udhëhequra nga social-demokratët, qeveria që pritet të krijohet pas zgjedhjeve të 8 majit nuk do të varet nga partnerët në koalicion. BDI-ja arriti të dominojë hapësirën politike shqiptare në Maqedoninë e Veriut duke u bërë partner i pazëvendësueshëm i partive maqedonase në bashkëqeverisje.

Partitë e grupuara në VLEN janë përballë një sfide të trefishtë. Së pari, duhet të dëshmojnë kohezion dhe unitet mes tyre për çështje që janë në interes të shqiptarëve dhe vendit duke moslejuar përçarjen.

Së dyti, partitë e VLEN duhet të përballojnë një partner koalicioni si VMRO-DPMNE, e cila, ka kritikuar vazhdimisht pozicionin dominues të BDI-së në qeverisjen e vendit përtej peshës dhe numrit të votave. Gjithashtu, është fakt i njohur se VMRO-DPMNE, ka qenë një kritike e zëshme e platformës politike të partive shqiptare të vitit 2017, zbatimi i pjesshëm i të cilës solli një përmirësim të ndjeshëm të të drejtave dhe përfaqësimit të shqiptarëve si komunitet shtet-formues në Maqedoninë e Veriut.

Së treti, partitë e VLEN duhet të përqendrohen në jetësimin e agjendës europiane të vendit, të marrin pjesë aktivisht në proceset që çimentojnë fqinjësinë e mirë dhe mbi të gjitha të kujdesen për përparimin e të drejtave dhe statusit të shqiptarëve si komunitet shtet-formues, duke mos lejuar rikthimin e Maqedonisë së Veriut në skutat e errëta të nacionalizmit.

Rikthimi i VMRO-DPMNE, sidomos me këtë rezultat, deri para pak kohësh mund të mos mendohej. Rrëzimi nga pushteti i kësaj partie në vitin 2017 erdhi si pasojë e një lëvizjeje të gjerë politike e qytetare kundër abuzimit me pushtetin të qeverisë së Nikola Gruevskit, duke i dhënë fund një krize politike dyvjeçare dhe duke siguruar një frymëmarrje politike për vendin, që u kurorëzua më anëtarësimin në NATO dhe adresimin e mosmarrëveshjeve bilaterale me fqinjët.

Arsyet e rikthimit të bujshëm të VMRO-DPMNE janë komplekse. Ato kanë të bëjnë pjesërisht me dështimin e qeverisë në ikje për të jetësuar zotimin për një qeverisje më të ndershme dhe efektive, një zotim kyç që mobilizoi qytetarët në protestat kundër qeverisë Gruevski dhe që solli social-demokratët në pushtet.

Nëse Nikola Gruevski përdorte nacionalizmin për të mbuluar qeverisjen e keqe, në mënyrë ironike, qeveria në ikje, gjatë viteve të fundit, e ka përdorur rrëfimin europian për të njëjtin qëllim. Në njëfarë mënyre rrëfimi europian u kthye përmbys.

Kapitali politik i investuar në Marrëveshjen e Prespës që i dha fund mosmarrëveshjeve me Greqinë dhe që siguroi anëtarësimin në NATO, për fat të keq nuk u shpërblye nga BE-ja. Qytetarët në Maqedeoninë e Veriut humbën besimin tek BE-ja dhe klasa politike humbi pronësinë mbi procesin e reformave.

Eksperienca e vendit fqinj na mëson se nuk mjafton të zgjidhësh çështje dypalëshe për të qenë pro-europian. Duhet gjithashtu të qeverisësh ndershëm dhe në mënyrë efektive, të luftosh korrupsionin dhe krimin e organizuar, dhe jo të bashkëjetosh me to. Përndryshe, shpresa popullore kthehet në zhgënjim.

A ka nxjerrë mësime VMRO-DPMNE nga situata e krijuar? Po nga eksperienca e hidhur në qeverisje? VMRO-DPMNE arriti të kanalizojë me sukses zhgënjimin e qytetarëve në një mandat popullor për të. Por mënyra se si do të ndërtohet qeveria dhe cilësia e qeverisjes janë testi i pjekurisë së kësaj force politike.

Së pari, pavarësisht retorikës që shoqëroi fushatën zgjedhore dhe sulmeve ndaj BDI-së, garantimi i pakthyeshmërisë së proceseve politike të trupëzuara në kushtetutën e vendit që synojnë barazi të plotë ndërmjet dy komuniteteve kryesore shtet-formuese përbën parakusht për stabilitet dhe legjitimitet qeverisës. Shqipëria, si një fqinj i mirë i Maqedonisë së Veriut, nuk duhet të ngurojë ta përcjell këtë mesazh, pasi çelësi i suksesit të marrëdhënieve të konsoliduara fqinjësore qëndron pikërisht tek respektimi i marrëdhënieve ndër-etnike, ku shqiptarët janë forcë lëvizëse dhe garantuese e përkatësisë euro-atlantike të Maqedonisë së Veriut.

Së dyti, nevojitet një qasje pragmatiste në zbatimin e Marrëveshjes së Prespës me Greqinë, ashtu siç bëri Demokracia e Re kur erdhi në pushtet në Greqi në vitin 2019, pavarësisht se e kishte kundërshtuar këtë marrëveshje dhe nuk e kishte votuar kur ishte në opozitë, mbi bazën e parimit të njohur në marrëdhëniet ndërkombëtare pacta sunt servanda.

Së treti, po me të njejtën qasje pragmatise, duhet siguruar një proces dhe votat e nevojshme në parlament për kalimin e ndryshimeve kushtetuese, që do të mundësonin heqjen e vetos bullgare nga rruga europiane e Maqedonisë së Veriut.

Megjithëse në planin afatshkurtër është më e lehtë për të krijuar një rrëmujë më të madhe sesa për të adresuar “tiraninë e të çastësishmes”, ndërmarrja e hapave të mësipërme, do të dëshmonte se VMRO-DPMNE ka nxjerr mësimet e duhura nga e kaluara dhe se për të stabiliteti demokratik rajonal, fqinjësia e mirë dhe anëtarësimi i vendit në BE janë objektiva plotësisht të arritshëm.

Gjashtë familje janë ngritur në protesta kundër vendimit për shembjen e shtëpive të tyre që preken nga projekti Thumanë-Kashar.

Raportohet se 6 familjet, që kanë në përbërje 32 anëtarë në total, nuk janë në skemën e dëmshpërblimit.
Disa prej familjareve kanë hipur tarracën e njërës prej shtëpive dhe kërcënojnë me hapa ekstreme.

Ata kanë kërcënuar se do të’ vendosin flakën vetes me benzinë nëse nuk merren parasysh kërkesat e tyre.

Ndërkohë IKMT ka mbërritur pranë banesave të tyre dhe është në pritje.sn

Presidenti i Serbisë, është ai që vazhdimisht po prodhon kriza .Ky kriminel lufte po i përbinë fjalët e veta sa herë që është nevoja.Këtë retorikë rrenash serbet e kan treshëgim nga Dobroca Qosiq.Po mashtron botën perëndimore qysh po i teket atij.Vuqiqi po iu imponon politikën fashiste BE-së , së është faktor paqe dhe stabiliteti në botën serbe.Ne anën tjetër miqësinë e verëtetë e ka më Rusiën cariste dhe më Kinën.Vuqiqi po lobon kunder Kosovës, edhe përkunder së ka firmosur marrveshje në Bruksel, për mos lobim.Ai në krye të grupit ka emëruar Ministrin e Punëve të Jashtme , Ivica Daciqin, për tia pamundësuar Kosovës inkuadrimin në Këshillin e Evropës.Si duket Serbia edhe gjeti aleatin që Kosovës tia pamundëson këtë rrugëtim në një organizem të rëndësishem ndërkombëtar.Presidenti Vuqiqi, para pakë kohë kishte vizituar Francën, dhe kishte deklaruar , së presidenti Makron, i ka premtuar që Kosovës ti vihet kushti paraprak për implementimin e Asociacionit.Duket së kjo vizitë edhe do të rezulton pro lobimit serb.Ka pararlajmërime së do të këtë veto nga Gjermania, Franca dhe Italia, që është kunder proceseve pozitive për paqë dhe prosperitet në Ballkan.Një perkrahje e tillë karshi serbomadhit, dhe kriminelit të luftës, Aleksander Vuqiq, do ti shërben atij mirë në rrugëtimin për realizimin e idesë, të gjithën serbët në një shtet. Ky stopim i Kosovës , nuk ka së si të kuptohet ndryshe, veq përkrahje e hapur Serbisë putiniste, dhe anashkalim të Kosovës proevropiane .Vuarje e shkopinjve nën rrota nuk është dashamirësi dhe as miqësi ndaj Kosovës së vogël.Po hidhën poshte deklarimet e Bokojanis së” Kosova është shtet parlamentar dhe demokraci funsionale,ku pranimi në Këshillin e Evropës, do të ishte etapë në procesin e integrimeve të Kosovës në strukturat evropiane.Bokojanis gjithashtu kishte thënë së Kosova ka arritur përparime edhe kur bëhët jaltë për luftën kunder krimit dhe korrupcionit , si edhe kur bëhët fjalë për të drejtat elementare njerëzore.Me mos pranim të Kosovës do të shkelën parimet bazë të 46 shteteve anëtare të Këshillit të Evropës. Nga këto shtete pavarasinë nuk e kan njohur 12 prej tyre, dhe si duket edhe ky element ka ndikuar që të merret vendim kaq i padrejtë për mos pranim të Kosovës .Si duket në lobim të Serbisë të Vuqiqit, është inkuadruar edhe hungarezi, Viktor Orban, i cili do të tënton të binde Italinë pro Serbisë, kur dihet së disa parlamentarë më deklarimet e tyre kan dalë kunder Kosovës. Liderët perëndimor gjatë kishin besuar së Beogradi është qelësi i stabilitetit rajonal, edhe vitëve të 90-ta kur në pushtet, ishte autokrati , Sllobodan Millosheviq.Rezultati i gjithë kësaj dihet.Millosheviqi fillojë luftën pushtuese ndaj republikave të tjera, duke lënë mbrapa mijëra viktima të gjenocidit serb në Bosnje dhe në Kosovë.Në fund për të shpetuar këta popujë kishte intervenuar NATO. Duket së të njetin gabim, bota përendimore do ta përseritë edhe tash, më presidentin Vuqiq në krye të Serbisë.Dhe, gabimi i mundshem i përseritur nga faktori ndërkombtar, do të dërgonte popujtë e rajonit pas 30 vitesh, në një luftë edhe më të tmershme , se ajo më rastin e shkatërrimit të ish-Jugosllavisë.Duket së këto lëshime ndaj Serbisë të pareformuar, po bëhën edhe nga interesat e reja të Evropës , por edhe të Amerikës në rajon.Së a do të jetë kështu apo do të mbetet më shumë spekulim , do të tregojë koha.