Ambasadori i Shteteve të Bashkuara në Beograd, Christopher Hill, tha më 24 prill se dialogu ndërmjet Kosovës dhe Serbisë duhet të marrë një vrull të ri.
“Jam i kënaqur që ata po planifikojnë të takohen më 2 maj. Është e qartë se tani është koha për të formuar Asociacionin e komunave me shumicë serbe. Shpresoj që do të pasojë përparimi i plotë dhe i qëndrueshëm në dialog”, tha Hill në një deklaratë për mediat pas një takimi të Odës Ekonomike amerikane në Serbi.
Ai shtoi se pret që çështja e Asociacionit të jetë në agjendën e takimit të ardhshëm të përfaqësuesve të Serbisë dhe Kosovës në Bruksel.
“Ka disa arsye për këtë. Së pari, populli serb duhet të kuptojë se duhet të zbatohen marrëveshjet ndërkombëtare, që i kanë arritur njerëz seriozë në bashkësinë ndërkombëtare. Arsyeja e dytë është se komuniteti serb në Kosovë duhet të kuptojë më mirë se cila është e ardhmja e tyre dhe këtë sigurisht do ta sigurojë Asociacioni”, theksoi Hill.
Në pyetjen e gazetarëve nëse SHBA-ja është e kënaqur me hapat e ndërmarrë nga Qeveria e Kosovës për themelimin e Asociacionit, Hill tha se më shumë për këtë do të dihet kur Asociacioni i komunave të jetë në agjendën e dialogut.
“E përsëris, kjo është një temë që vazhdon prej 10 vjetësh dhe duhet të trajtohet dhe zbatohet”, tha Hill.
Marrëveshja për themelimin e Asociacionit është arritur më 2013, në kuadër të dialogut të Brukselit. Dy vjet më vonë, Kosova dhe Serbia u pajtuan për marrëveshjen lidhur me parimet mbi të cilat do të formohej ky Asociacion.
Por, më 2015, Gjykata Kushtetuese e Kosovës ka konstatuar se disa parime nuk janë në përputhje me ligjet, por se ato mund të harmonizohen. Autoritetet në Kosovë deri më tani kanë refuzuar të formojnë Asociacionin, duke argumentuar se a është i dëmshëm dhe mund të dëmtojë funksionalitetin e shtetit të Kosovës.
Çfarë parasheh Asociacioni?
Asociacioni i komunave me shumicë serbe parashikohet që të mbledhë rreth vetes dhjetë komuna në Kosovë të banuara me shumicë serbe: Mitrovicë e Veriut, Kllokot, Partesh, Ranillug, Graçanicë, Zveçan, Zubin Potok, Novobërdë, Leposaviq dhe Shtërpcë.
Sipas marrëveshjeve, Asociacioni ka për qëllim të përfaqësojë interesat kolektive të këtyre komunave, veçmas në fushën e arsimit, shëndetësisë, planifikimit urban dhe rural si dhe të ekonomisë.
Marrëveshja e vitit 2013 për Asociacionin thekson se ai do të krijohet me statut dhe strukturat e tij, mbi bazën e statutit të Asociacionit të komunave të Kosovës.
Po ashtu thuhet se Asociacioni do të ushtrojë edhe përgjegjësi të tjera shtesë, varësisht se si delegohen nga autoritetet qendrore dhe që do të ketë një rol përfaqësimi tek autoritetet qendrore.
Sipas marrëveshjes së vitit 2015 për parimet për krijimin e Asociacionit, objektivat kryesorë të Asociacionit janë: ushtron vështrimin e plotë për zhvillimin e ekonomisë lokale; ushtron vështrimin e plotë në fushën e arsimit; ushtron vështrimin e plotë për përmirësimin e shëndetësisë lokale primare e sekondare dhe përkujdesjen sociale; ushtron vështrimin e plotë për koordinimin e planifikimit urban dhe rural; aprovon masa për përmirësimin e kushteve lokale të jetesës për të kthyerit në Kosovë; zhvillon, koordinon, lehtëson aktivitete hulumtuese dhe zhvillimore; promovon, shpërndan, dhe avokon për çështjet me interes të përbashkët të anëtarëve të tij dhe i përfaqëson ata përfshirë tek autoritetet qendrore; vendos marrëdhënie dhe hyn në marrëveshje bashkëpunimi me asociacionet tjera të komunave, vendore dhe ndërkombëtare, etj.
Më 23 prill, i dërguari i BE-së për dialogun, Mirosllav Lajçak, tha se takimi i 2 majit midis kryeministrit të Kosovës, Albin Kurti, dhe presidentit të Serbisë, Aleksadar Vuçiq, “do të jetë një takim i rëndësishëm” për zbatimin e Marrëveshjes së Ohrit, duke paralajmëruar se në agjendë është edhe çështja e Asociacionit.
“Agjenda do të përfshijë mbështetjen formale për Deklaratën për personat e pagjetur, prezantimin e draft-statutit të parë për Asociacionin e komunave me shumicë serbe në Kosovë nga Ekipi menaxhues, si dhe çështjet aktuale”, shkroi Lajçak në Facebook.
Në shkurt në Bruksel, palët arritën Marrëveshjen drejt normalizimit të raporteve, ndërkaq në mars në Ohër, Kosova dhe Serbia u pajtuan për Aneksin e zbatimit të kësaj marrëveshjeje.
Në këtë marrëveshje, veç tjerash Kosova është pajtuar se do të zbatojë të gjitha marrëveshjet e arritura në Bruksel, ndërkaq Serbia është pajtuar që të mos e pengojë Kosovën në anëtarësimin në organizata ndërkombëtare.
Një prej pikave të marrëveshjes po ashtu parasheh zotimin e Kosovës “për të siguruar një nivel të duhur të vetëmenaxhimit për komunitetin serb në Kosovë”.
