Do t’i pres flokët, do t’i lyej të zeza dhe do të flas sa më pak me njerëzit”, ky ishte mendimi im në impaktin e parë me shoqërinë italiane.

Ishte viti 1999. Isha 26 vjeç, me flokë të gjata bionde. Isha një nuse e re e sapomartuar kur mbërrita në Romë. E lashë vendin tim, familjen time të origjinës për t’u bashkuar me bashkëshortin tim.

Isha e lumtur e mbi të gjitha isha e vërtetë dhe kaq entuaziaste për të qasur jetën time, nga e cila ndjehesha e kënaqur, në këtë realitet të ri.

E kisha lënë punën si historiane në Drejtorinë Qendrore të Muzeve të Tiranës për dashurinë, dhe mbërrita në qytetin ku dashuria është gdhendur në germat Roma-Amor.

Por flokët biondë u bënë makthi im, ishte pashaporta ime e origjinës nga Evropa Lindore, me shaka pa kripë “per le raggaze dell’est”. Theksi im ishte vula se isha i huaj dhe që parashikonte pyetjen “nga jeni?”

Pashë sytë e çdo personi që ndryshonin në forma dhe merrnin trajta rrudhash shpërfillje, ndërsa dëgjonin përgjigjen time. Ishte një keqardhje kaq e papëlqyeshme, mërzitje therëse për një nënë të re si unë, që priste fëmijën e saj në derën e çerdhes së bashku me prindërit e tjerë italianë.

Por pas kësaj qasjeje të parë, do të thosha e jashtme dhe e dhimbshme ndaj shoqërisë italiane, përballja e dytë ishte më e thellë dhe akoma më vendimtare për të ardhmen time.

Ishte koha që lajmet e çdo kanali televiziv nxirrnin në faqet e para kronikat për grabitjet, dhunën, pritat dhe vrasjet e kryera nga emigrantët shqiptarë.

Shprehja “autorët kishin theks të huaj dhe ndoshta janë shqiptarë” ishte kthyer në një kult mediatik.

Dhe shumë herë ka ndodhur që informacioni më pas të mohojë lajmin, sepse shkelësit ishin thjesht italianë. Por dëmi u bë dhe kujtesa kolektive e përfaqësuar nga imazhi i gjyshes së ulur në divan apo të riut o fëmijës duke darkuar me familjen, tashmë ishte gdhendur shprehja “ishin shqiptarë”. Dhe ishte vonë për të korrigjuar.

Një nga ngjarjet më dramatike të kohës (2001) ishte vrasja e kryer nga Erika dhe Omar, një çift të fejuar shumë të rinj, që vranë nënën dhe vëllanë pak vjecarë të Erikës, dhe për të fshehur krimin, ngritën në këmbë një skenar si në një roman kriminal, duke ia hedhur fajin një grupi grabitësish shqiptarë që hynë në shtëpinë e tyre për të vjedhur.

Ishte një moment kaq shpërthyes dhe domethënës mediatik, sa shënoi dhe të ardhmen për mua.

Ndërsa i kthehem kujtimeve, mund të them se ishte pikërisht ky momenti kur vendosa të bëhesha gazetare reportere dhe të them të vërtetën, një pasion i nisur e i lënë përgjysmë në qytetin tim, Tiranë.

Sapo isha bërë nënë për herë të dytë, por kjo nuk më pengoj të mbaroja shkollën e gazetarisë reportere. Dhe nga ajo ditë nuk u ndala kurrë.

Vendosa të mos fshihem dhe të mos i shmangesha më shoqërisë italiane.
I premtova vetes se do të isha grua, emigrante, shqiptare dhe profesioniste në karrierë.

Vendosa të përballem me të gjithë dhe me gjithçka me kulturën time, përgatitjen time, ndjeshmërinë time, kokëfortësinë time dhe me theksin tim të vërtetë që herë më bënte me turp, të gjuhës italiane.

Dhe nuk u desh shumë kohë që shoqëria italiane të ndërroj kurs dhe në vend që të degjoja të më pyesnin se nga vija, më pyesnin si quhesha.

Përgjigja e emrit tim Alba pasohej përpikmërisht me shaka: “Alba si Alba Parietti!”

Por tashmë kisha mësuar t’iu mbaja lojën; “Ah ndoshta! Kush e di sa do ta dëshëronit këtë”, u përgjigjesha e gjithcka rridhte me simpatinë e mendimit e dialektit roman.

Nuk ishte e lehtë të ishe një grua e huaj, një gazetare e huaj dhe nga një vend i vogël në botën e komunikimit dhe ndërveprimit me politikën italiane.

Politikanët dhe pushtetarët italianë sot si dje, hapin dyert dhe imponojnë të intervistohen nga një gazetar gjerman, francez, amerikan, austriak, por duhet të presësh shumë, shumë t’iu marrësh një intervistë si një gazetar shqiptar.

Sepse linja e pritjes është e gjatë.

Por tani nuk i kushtoj më vëmendje dhe kam mësuar të mos dorëzohem derisa kamera ime, mikrofoni im, të regjistroi përgjigjet e pyetjeve të mia përtej pritjes.

Dhe kuptova që po punoja mirë, vetëm kur tashmv e disa herë ishin ata që më kërkonin mua.

Herën e parë që hyra në sallën e konferencave të zyrës së shtypit në Palazzo Chigi, u ndjeva se isha me e reja nga të gjithë.

U ula në rreshtin e pasmë dhe pashë gazetarët italianë flokëbardhë e me xhaketa të errëta që nuk e ngrinin kokën nga blloku i shënimit. Për mua ata ishin gurutë e informacionit. Shumë prej tyre i kisha parë në televizion. Lexoja editorialet e tyre duke mbajtur shënime, dhe tani, tani ata ishin aty, dy hapa larg meje.

Por sot nuk është kështu. Teknologjitë e reja, kriza ekonomike, politika kanë ndryshuar edhe botën italiane të komunikimit. Gazetarë të talentuar dhe të guximshëm, tashmë i gjen në sallat e shtypit të çdo institucioni qeveritar. Dhe kur bisedon me ta dhe u tregon se për çfarë punon ata përgjigjem se kanë qenë në Shqipëri, ose kanë miq që jetojnë, studiojnë ose punojnë në vendin tim. Dhe mes meje dhe meje ndihem edhe një herë e vërtetë si dikur kur nisi gjithçka, e vërtetë dhe sot e në vendin e duhur.

Në jetën time si grua dhe si gazetare, marrëdhënia me fenë ka qenë shumë e rëndësishme. Erdha nga një vend ku besimi ishte një deja vu fëmijërie e ritualeve dhe lutjeve të gjyshes sime, e cila me zë të ulët më thoshte të përsëritja lutje me të dhe të mos flisja me miqtë e mi jashtë. Kur u rrita, nuk bëja dot dallime mes besimit mysliman dhe besimit katolik. Isha shumë kurioz të shkoja edhe në xhami edhe në kisha.

Por në Itali mësova vlerën e vërtetë të besimit, respektin e vërtetë për fqinjin dhe lirinë për t’u lutur dhe për të ndihmuar kë të mundeni pa pyetur se cilës fe i përkasin.

Në kujtesën time, në Shqipëri, familjet myslimane të cenueshme morën ndihmë financiare në xhami dhe familjet ortodokse në kishat ortodokse dhe familjet katolike në kishat katolike. Ndryshe nga kjo në Romë shihja radhë të gjata njerëzish në nevojë, të çdo feje dhe race që prisnin të flinin ose të hanin nëpër kisha.

Përjetova dhe ndoqa profesionalisht ngjarje të rëndësishme në Vatikan që nga inaugurimi i tre Papëve, shenjtëria e Nënës Terse, martirizimi i 30 fetarëve të përndjekur nga regjimi komunist shqiptar dhe kremtimi i kardinalit Ernest Simoni.

Adhuroja Papa Woytyla. E ndiqja fëmijë çdo të diel në orën 12, bashkë me gjyshin që fliste italisht të përsosur dhe më përkthente. Për të, Papa polak ishte shpresa e fundit për ne vendet e Lindjes, ndjeva një mirënjohje të fortë për Woytyla, si të ishte shqiptar.

Kam përjetuar vdekjen e Papa Gjonit në Romë e ishte diçka e papërshkrueshme. Në rrugët patë një vërshim njerëzish që kishin ardhur nga e gjithë bota për t’i dhënë lamtumirën e fundit Papës së tyre dhe për dikë si unë që u rrit pa kulturën e fesë dhe të dielave në kishë, këto ditë kanë shënuar marrëdhënien time me kishën.

Nuk do ta harroj kurrë takimin me Papa Françeskun. Fjalët e mia të para me të ishin “Unë jam shqiptare si Nënë Tereza”. Nuk harroj vështrimin e tij brenda meje. Ai qeshte me sy, fliste me sy, lutej me sy dhe të këshillonte me sy.

Takimi me Të ishte si një çmim! Vleresimi për punën time. Nuk e kam takuar si besimtare apo e rekomanduara e rradhës nga një grup bashkatdhetarësh në një vizitë diplomatike. E takova si gazetare profesioniste e huaj në një moment të vështirë për Italinë- Puna ime dhe e kolegëve të mi nga e gjithë bota, ishte bërë prestigjioze për shoqërinë italiane dhe të vërtetën e saj.
“Gazetari duhet të përdorë fjalë si kirurgu bisturinë”, na tha Papa Françesku dhe në mendje na erdhi proverbi shqiptar “fjalët vrasin si thika”. Sa e vërtetë!

Sa herë më kanë lënduar fjalët mbi shqiptarët dhe shumë herë edhe në praninë e fëmijëve të mi, më kanë therur në qenien time si grua, si nënë.

Rëndësinë e punës sime si korrespondente e kuptova edhe nëpërmjet lajmit të krimit. kronikës së zezë, atë që e urreja më shumë dhe që i cilësonte shqiptarët si kriminelët më të këqij të bots.

Me kalimin e kohës kuptova rëndësinë e kësja rubrike. Thënia e së vërtetës për grupet kriminale, zbardhja e emrave e fytyrave të tyre në faqet e gazetave shërbyen për të kuptuar se emigrantët e vërtetë shqiptarë nuk ishin ata që pas një viti në Itali ndërtuan vilat në Shqipëri dhe udhëtonin me Mercedes.

Aspak jo! Ata ishin kriminelët shqiptarë që në pak muaj kishin marrë fuqinë ekonomike nga trafiqe të paligjshëm dhe parave të lehta për t’u shfaqur në Shqipëri si një biznesmen i suksesshëm. Kjo e vërtetë ishte një pasqyrë për të parë jetën e ndershme plot vlera të emigrantëve të vërtetë shqiptarë që shkonin në punë herët në mëngjes dhe çdo ditë punonin fort për të përmirësuar shoqërinë italiane ku rrisnin fëmijët e tyre tashmë italianë, dhe nga ana tjetër ishin po ata që ndihmonin ekonominë e prindërve të tyre dhe familjeve në Shqipëri.

Të qenit korrespondent nuk më mjaftonte më të përcillja disa lajme për shqiptarët emigrantë të suksesshëm, këngëtarë, valltarë, piktorë etj., evente në komunitet apo vizita institucionale. Kërkova e u përpoqa të tregoja dinamikën e vërtetë të jetës së emigrantëve, që nga mungesa e të drejtave të nënshtetësisë për fëmijët e brezit të dytë, mungesa e të drejtës së votës për emigrantët me leje të përhershme, kufiri i kuotave dhe pjesëmarrja në jetën politike dhe shoqërore. Kam përjetuar drejtpërdrejt realitetin e procesit burokratik të nënshtetësisë italiane për mua dhe dy fëmijët e mi. Nëse djalit tim të parë, i lindur në Shqipëri dhe që jetonte në Itali nga mosha 1-vjeçare, i rinovohej karta e shëndetit çdo pesë vjet, djlait tjetër, i lindur në Itali i rinovohej libreza shëndetësore çdo 10 vjet. Duket budallallëk, por nuk ishte e lehtë t’i shpjegoje një adoleshenti që ndjehet italian arsyen e këtij dallimi mes tij dhe vëllait të tij. Më pas, vështirësia e vërtetë erdhi kur ai duhej të mbushte 18 vjeç dhe i duhej të kishte lejen e qëndrimit.

Ky ishte një moment tjetër delikat dhe i rëndësishëm në jetën time si emigrante dhe si gazetare.

Unë zgjodha të jem nënë. Dhe me bashkëshortin tim që deri atë ditë nuk e kishim menduar kurrë se ndiheshim ndryshe, për shkak të mungesës së shtetësisë italiane, vendosëm ta bëjmë këtë hap për hir të djalit tonë. Dhe pse-ja është e thjeshtë. Pasi mbushi 18 vjeç, djali ynë do humbiste të drejtën e lejes së qëndrimit të bashkangjitur me prindërit dhe do i duhej të zgjidhte ose të punonte, ose të studionte, ose të kthehej në Shqipëri, duke qenë shqiptar. Po sikur im bir të donte të kalonte një vit pa bërë asgjë?

E për hir të tij zgjodha të marr dhe një nënshtetësi të dytë, ise më mirë më detyroi politika italiane, ajo që e rrefeja cdo ditë me punën time e që propagandonte me të njëjtin rezultat dështimi nga një ekstrem në ekstremin tjetër politik.

Që nga viti 2015 kam ndjekur hap pas hapi çdo lajm mbi hartimin e ligjit të shtetësisë për fëmijët e emigrantëve. Kam intervistuar politikanë nga e djathta në të majtë, por kam gjetur të njëjtën përgjigje; ligji është gati, por nuk është koha për të diskutuar në parlament.

E njëjta gjë vlen edhe për çështjen e ligjit të pensioneve. Prej disa kohësh nuk ka asnjë përgjigje, edhe nëse emigrantët e parë shqiptarë që kanë mbërritur në Itali janë tashmë në moshën e përtej pensionit dhe nuk mund të përfitojnë vitet e tyre të punës midis Shqipërisë dhe Italisë.

Por këto çështje kalojnë në rend të dytë kur përballeni me një pasiguri dramatike për jetën, siç është pandemia globale.

Gjatë izolimit roli im si gazetare u bë më humane.

Pandemia e vuri Italinë në provë dhe më duhej të tregoja çdo ditë se çfarë po ndodhte.

E-mail-i im ishte plot me mesazhe nga shqiptarët në Itali dhe nga shqiptarët në Shqipëri që ishin të shqetësuar, disa për familjet e disa për jetën e tyre. Ishte e trishtueshme të rrëfeja dramën e koronavirusit. Ishte e vështirë të përshkruaje dhimbjen e një vendi që tashmë ishte bërë i yti. E kuptova që nuk kishte kufi mes dashurisë për Shqipërinë dhe dashurisë për Italinë. Kuptova se kufijtë, luftërat politike, ideologjia nuk vlejnë asgjë nëse kur nuk di t’i përgjigjeni fëmijës tuaj që ju pyet; “Kur do të përfundojë e gjithë kjo dhe kur do të shkoj të përqafoj gjyshërit?!”

Më vjen ndërmend “Shtëpia e Dashurisë” e motrave të Nënë Terezës, ku shenjtorja shqiptare strehohej sa herë që vinte në Itali. E vizitova disa herë, dhomën e saj të thjeshtë, dollapin, tavolinën, librat e saj.

Në thjeshtësinë dhe mikpritjen që gjeta brenda atyre mureve kuptova poezinë që Nëna Terezë ia kishte dedikuar grave;

“Pas çdo vendmbrritje, ka një pikënisje.
Pas çdo suksesi ka një tjetër zhgënjim….
Këmbëngul dhe kur të tjerët presin që ti të dorëzohesh.
Mos lër të ndryshket fortësia që ke brenda vetes
Detyroi të tjerët që në vend të mëshirës të të japin respekt.”

Kanë kaluar më shumë se njëzet vjet që kur mbërrita në Itali, unë zgjodha të jem vetevetja, e flokët i kam ende biondë dhe të gjatë.

Italia sot është vendi im, Shqipëria atdheu im!!