Intervistë e Skënder Buçpapajt tek e përjavshmja letrare kulturore ExLibris
Z. Buçpapaj, nuk është mirë që biseda e një poeti me lexuesin e tij të jetë kaq e sofistikuar, pra po mendoj edhe këtë komunikim tonin të parë, për të marrë prej lëndës, subjektit,qëka realizuar te ju njëprofil poetik sa lirik aq edhe epik. Pra, dua tëdi nëkëtëepokëtëteknologjisëçfarëju nuk rrokni dot përballëlexuesit? Për ironi, edhe këto bisedat tonat, të sotmen, me mjete elektronike…
Poezia është arti më i vjetër, i lindur bashkë me njerëzimin, i lindur për ta mbijetuar njerëzimin. Ajo është arti i arteve. Ka bashkëjetuar me të gjitha llojet e tjera të shkrimeve, – diturore, të shenjta, didaskalike etj., – ka ditur të japë dhe të marrë nga kjo bashkëjetesë. Ka bashkëjetuar me të gjitha llojet e arteve, ka ditur të japë dhe të marrë nga kjo bashkëjetesë. Ka bashkëjetuar me të gjitha llojet letrare, ka ditur të japë e të marrë nga kjo bashkëjetesë. Poezia karakterizohet nga ritmet dhe melodia, por qëndron më lart se muzika, sepse kur thuhet se kjo poezi është melodioze, është harmonike etj., thonë për të vetëm diçka të pjesshme. Kur thonë se kjo muzikë është poezi, nuk ka nevojë të thuhet më shumë. Poezia vepron me përfytyrime dhe vizione të larmishme, por qëndron më lart se piktura, sepse kur thuhet se kjo poezi ka shumë kolorit, ka shumë dritë, ka shumë kontraste etj., thonë për të diçka të pjesshme. Kur thonë për një pikturë se kjo është poezi, kanë thënë gjithçka për të. Traktatet shkencore, shkollore, fetare, dolën më vete, u shkëputën vetëm relativisht nga poezia. Muzika, kërcimet, vallet, u shkëputën vetëm sa për të thënë nga poezia. Proza, e shkurtër dhe e gjatë, dramaturgjia, vetëm ndërruan banesë pa ndërruar shtëpi nga poezia. Nëse kjo të çon te relativiteti, atëherë po ju kujtoj se këto kohët e fundit kam lexuar traktatin fizik dhe filozofik “Relativiteti” të Albert Ajnshtajnit. Dhe mund të them se është relativisht shkencë, relativisht filozofi dhe relativisht poezi.
Asnjë shkak, asnjë arsye, pra, nuk ekziston pse poezia ta ndiejë veten ngushtë ndaj epokës së teknologjisë apo përballë lexuesit të epokës së teknologjisë. Është thjesht vetëm çështje se çfarë parapëlqimesh ka poeti në etapa apo në rrethana të caktuara të krijimtarisë së tij, se çfarë ndijimesh triumfojnë ndaj të tjerave në përballje me realitetin në ndryshim të përhershëm. Diçka nga realiteti të cilin sot poeti e abstragon nga poezia e tij, në fakt, nuk e ka përjashtuar, nuk e përjashton nga vëmendja e tij dhe nesër, fare natyrshëm, mund të jetë e do të jetë një tjetër parapëlqim i tij. Dhe këtë e bën brenda individualitetit të tij, vetëm duke pasuruar arsenalin e mjeteve të tij.
Një koleg e krahason poezinë me rakinë që, thotë ai, të deh dhe nuk të lë dhimbje koke. Unë mendoj se ka poezi që të dehin menjëherë dhe dehja prej tyre të lëshon menjëherë. Ka poezi që të dehin ngadalë dhe dehja prej tyre të lëshon ngadalë. Ka poezi që të dehin njëherë e përgjithmonë. Dhe kjo është dehje hyjnore.
Proza lexohet një herë, dy apo tri herë. Ndërsa poezia lexohet me dhjetëra herë. Proza, pas leximit, e ka vendin në raftin e bibliotekës, ndërsa poezia e ka vendin pranë abazhurit. Poezia mësohet përmendsh e tëra. Poezia këndohet. Ta pyesnin për këtë Lasgushin, çfarë do t’ju thoshte.
Para pak kohësh ju u nderuat me çmimin Libri Poetik më i Mirë me motivacion: “Për librin Imgur – simbiozë e imagjinatës poetike dhe perceptimit filozofik, duke sjellë një kostelaciontëgjerënëkozmosin e letrave shqipe.” Çfarë ka ndryshuar në këtë ndjeshmëri tuajën?
Mendoj se është një motivacion shumë i saktë dhe që e karakterizon gjithë krijimtarinë time poetike deri te ky libër. Për më tepër, një motivacion i formuluar nga një juri tejet profesionale me përbërje nga e gjithë hapësira kombëtare dhe nga Diaspora. Unë synoj gjithnjë që çdo libër imi i ri të jetë një kuotë e re në krijimtarinë time, çdo libër i ri të ketë një fizionomi të veçantë brenda krijimtarisë sime, çdo poezi për mua është një vepër brenda veprës poetike. Falë Zotit, përkryerja nuk ekziston askund, aq më tepër në art, në poezi, prandaj, sa më shumë të kërkosh, aq më shumë zgjerohen hapësirat e kërkimit për përkryerje të mëtejshme. Kjo është magjia e artit, që e bën artistin të mos reshtë kurrë së krijuari, deri në pikën e fundit të energjive të tij. “Imgur”, sigurisht, shënon një risi nga shumë pikëpamje në krijimtarinë time.
Çfarëkonstrukti ndërtonvendi te njeriu, në rastin tuaj, lindur në Tropojë. Keni një rrëfim? Çfarë është Tropoja për ju?
Ka pasur, ka dhe do të ketë në këtë botë njerëz me më shumë se një atdhe. Nuk ka pasur, nuk ka dhe nuk do të ketë kurrë në këtë botë njerëz me më shumë se një vendlindje. Njeriu është bërë për të pasur një vendlindje, një nënë, një baba, një Zot! Tropoja, vendlindja ime, është një krahinë me bukuri të veçantë, ndër më unikalet – barabar: të natyrës dhe të njeriut. Është gjithashtu një krahinë me fat të veçantë e ndër më unikalet. Nuk është pushtuar kurrë nga të huajt. Ka pasur inkursione të huaja ushtarake, ka pasur masakra dhe djegie masive të krahinës, por nuk ka pasur pushtime. Me ndarjen e Kosovës nga Shqipëria, Tropoja pësoi ndarjen nga Kosova. Tropoja i kishte të gjitha infrastrukturat – fizike, ekonomike, tregtare, kulturore, familjare me Kosovën. Tropojën ndahej me Dri’ nga pjesa tjetër e Shqipërisë. Edhe sot e kësaj dite Tropoja e vuan infrastrukturën e paplotë dhe të prapambetur me pjesën tjetër të Shqipërisë. Tropoja, ndër më heroiket dhe vitalet e atdheut dhe kombit tonë, është vatër e papërsëritshme e kulturës – në vijimësi, nga tradicionalja te më modernia. Askush nuk e ka epikën legjendare të Tropojës, askush nuk i ka kërcimet e Tropojës, rrallëkush e ka epikën historike apo lirikën e mrekullueshme të saj.
Nga vitet ’70 Tropoja është në hartën e botës si një Andaluzi tjetër e poezisë. Pas Anton Paplekës, në poezinë shqipe do të vija unë, pastaj Avni Mulaj, Hamit Aliaj dhe një plejadë e tërë poetësh. Në vitet ’70-’80 nga penat e poetëve tropojanë kanë dalë 20-30 libra poetikë.
Dikush ka shkruar se në vitin ’73, kur botuat vëllimin “Zogu i bjeshkës”, thyet kornizat poetike të kohës.
Në fakt, një zë verior në poezi ka diçka homerike, që duket se na rezulton sot më tepër lirik?
“Zogu i bjeshkës” shënoi një prirje të re rishtare në poezinë e kohës. Në fillim të viteve ’70 brezi im i poetëve ishte në krye të një lëvizjeje estetike që shënonte largimin nga fjalori tashmë i shteruar i entuziazmit ndaj industrializimit dhe transformimeve socialiste të poetëve të brezit të viteve ’60, entuziazëm të cilin letërsitë e tjera, në fakt, e kishin tejkaluar në shekullin XIX dhe në fillim të shekullit XX. Në këtë lëvizje u përfshinë edhe poetë të brezit të viteve ’60 si dhe krijues të fushave të tjera të arteve dhe letërsisë. Kishte te ne një vetëdije se poezia shqipe, letërsia, artet, duhej të mos ishin më të vonuara ndaj zhvillimeve bashkëkohore. Në Kosovë dhe në trojet tona të tjera shqiptare krijuesit e kishin lirinë estetike për të reflektuar rrymat artistike të kohës. Ata ia kushtonin muzën e tyre rezistencës dhe qëndresës shpirtërore të individit. Lëvizja jonë estetike synonte çlirimin e gjuhës artistike nga dogmat sunduese estetike, përfshirë këtu edhe dogmat gjuhësore. Në këtë kuadër, poezia ime, e cila vinte nga djepi i Eposit Legjendar, sillte lartësitë gjuhësore veriore, në marrëdhëniet e saj me mjediset, atmosferat, fjalorin, mitologjinë, folklorin i cili ishte i paprekur nga muzat që nga kohët e bardëve homerikë.
Lexuesi dëshmoi se ishte i etur për të. Kritika, sado dogmatike, nuk i rezistoi dot. Sado që u trysnua, ajo prirje nuk u ndal. Prej atëherë poezia në Shqipëri do të kishte një dimension të ri të përhershëm, dimensionin verior. “Zogu i bjeshkës”, në poezitë që i shpëtuan censurës, sillte një fjalor poetik krejtësisht të freskët, origjinal, befasues krejtësisht larg skemave dhe shablloneve të deriatëhershme. Nuk kishte sfond, nuk kishte dekor, nuk kishte dukje, gjithçka ishte thelb, ishte brendi, ishte art. Në flatrat e tij “Zogu i bjeshkës” sillte një ortek të bukur verior.
Keni një vëllim poetik “Frika nga Atdheu”. Pse kjo frymë, kjo metaforë, ç’shqetësim estetik e shpirtëror njëkohësisht?
Ishte dhe është diçka e paparë në poezi. Edhe sot e kësaj dite ka ende të habitur, midis tyre ka ende hatërmbetur, ka ende të zemëruar që pyesin, mua dhe më shumë veten e tyre: Pse “Frika nga Atdheu”? Në të vërtetë, nuk është një titull që poeti ia imponon librit, më shumë është një titull që libri ia imponon poetit. Në vëllim është një poezi me këtë titull, një cikël me poezi me këtë titull. Por, përtej poezisë, përtej ciklit, fryma e librit në tërësi përshkohet pikërisht nga kjo metaforë. Po më takonte mua, pra, të shprehja atë që bashkëkohësit e mi përgjatë dhjetëra vjetëve e kishin mbajtur brenda vetes, pa e ditur çfarë i gërryente, çfarë i lëndonte. Atdheu ynë kishte qenë burg për shqiponjat e tij gjatë gjithë diktaturës komuniste. Burg pa dritare. Me fillimin e tranzicionit, duke shikuar pas, panë të gjithë, si gardianët, edhe të ngujuarit, se kush kishte qenë në të vërtetë Atdheu. Më 1990 u hapën për herë të parë dyert e këtij burgu. Në tranzicion, duke shikuar pas dhe rreth e rrotull tyre, të gjithë panë se Atdheu, përveçse burg, ishte ende një çmendinë. Më 1997 dera e vetme e burgut-çmendinë e çmendinës-burg u hap dhe ndodhi ai kaos, valët e të cilit nuk u ndalën brenda vendit apo afër tij, u përhapën anembanë globit. Dhe që vazhdon edhe sot e kësaj dite. Kur u botua, kam thënë se ky libër do të vazhdojë të jetë aktual sa kohë që do të ketë më shumë shqiptarë që duan të rrinë në Atdhe se ata që duan të largohen. Sot kjo dukuri përjeton kulme dhe oguret e shekullit nuk janë të mira. “Frika nga Atdheu” është shkruar me përjetim, me ndjenjë dhe sidomos, me shumë parandjenjë. Prandaj ka pa masë dramacitet, sarkazëm. Prandaj është kundër-rrymë. Në një ribotim të ripunuar të këtij libri, prandaj, poeti do të ngulmojë për t’i thelluar pikërisht këto përmasa.
Tjetër libër, “Vetëm të vdekurit pendohen”, parë si poemë e dhimbjes dhe dramës njerëzore, pse? Çfarë është thelbi i një poeti, çfarë mbetet tek ai, pasi kryen aktin e krijimit? Çfarë force i prin?
Kjo poemë e botuar më 2015 është saga e familjes sime, në kuadrin dhe marrëdhëniet e saj me vendlindjen, me atdheun, me botën, me Universin, me vetë Zotin. Në qendër të saj është Nëna ime. E ndërtuar me katër përgjërata (përkushtime shpirtërore), siç i quaj unë pjesët e saj, poema e forcon ndjeshëm edhe dimensionin epik të poezisë sime në tërësi.
Tagora, Mark Strand, Mahmoud Darwish, Frederiko Garcia Lorka, Yehuda Amichai, Sylvia Plath, Jacques Prevert – njëhartëpoetike qëduket mëshumësi ushtrimi mendjes, kulturës emocionale, përkthimi çfarë është? Pse kjo nevojë përzgjedhjeje, kërkimi?
Poezia bashkëkohore është një peng i hershëm imi dhe i brezit tim. Kur erdha unë dhe të tjerët në poezinë shqipe, le ta kujtojmë, regjimi ndaloi botimin e çdo poeti bashkëkohor. Ishte në prag të qarkullimit një libër i Lorkës, u ndalua dhe nuk u botua kurrë as më vonë. Nuk u botua as Eluari. U ndërprenë Ricosi dhe Uitmani. U ndërpre edhe botimi i poezisë së Kosovës. Poetëve të brezit tim iu lejohej të ndikoheshin vetëm nga poetët tanë të Rilindjes, të Pavarësisë dhe të Realizmit Socialist. Nga Majakovski mund të ndikoheshin. Letërsia e huaj hynte në Shqipëri pothuaj vetëm nëpërmjet botimeve ruse. Poezi të bashkëkohësve të huaj qarkullonin në Shqipëri dorë më dorë, në fletë kopjative, shpesh me fjalë të shuara.
Ishte e lehtë, në ato rrethana, të dalloheshin ndikimet e mundshme nga poetë të huaj që dikush arrinte t’i lexonte. Redaktorët, në atë kohë, nga nuk qëmtonin dhe i akuzonin poetët për “poezi leximesh”. Nga vitet ’80 kam përkthyer poezi nga italishtja. Pastaj edhe nga anglishtja e më vonë nga gjermanishtja. Mendoj se përkthimi dhe botimi i tyre ka rëndësi për të mbushur zbrazëtirën e krijuar në kulturën tonë nga e kaluara. Më herët unë përktheja çfarë të më binte në dorë, pastaj kam qenë gjithnjë e më përzgjedhës. Përkthimin e poezisë unë e shikoj me përgjegjësi të veçantë, si një amanet nga poeti të cilin e përkthej. Duke i lexuar dhe duke i përkthyer, e ndiej veten në shoqëri të poetëve, bashkëbisedojmë a thua se ata janë të pranishëm në tryezën time të punës. E ndiej veten më të plotësuar edhe si poet. Mendoj se çdo poet e ka të domosdoshme të marrë mjeshtëri nga kryemjeshtërit. Dhe çdo kryemjeshtër do të ishte i lumtur për këtë marrëdhënie.
Kujtoj se keni përkthyer poezi edhe nga Alda Merini. Çfarë të ka impresionuar, sepse nuk është në natyrën tuaj poezia e saj kontroverse?
Më ka impresionuar dashuria që kanë italianët për këtë poete, nga më aforistiket e letërsisë së vendit fqinj. Alda Merini, ndoshta më shumë se plot poete të tjera që kam përkthyer, italiane, europiane dhe të tjera, është nga më emancipueset e mendësisë njerëzore për femrën. Ajo është një Sylvia Plath, një Virgjinia Wollf e Italisë, e Europës. Është një poete që nuk është pajtuar me asgjë, nuk është pajtuar as me veten e saj, shpirtin e saj. Natyrë kryengritëse dhe vetëflijuese. E vetmja fushë ku ajo është realizuar, është poezia. Nuk është realizuar as si femër, as si grua, as si e dashur.
Gazeta “Drita” ka qenë e vetmja që prej krijuesve të rinj dhe atyre mepërvojëshihej me adhurim, ju si e mbani mend? Keni qenë edhe redaktor aty… ajo gazetë ka edhe anën e saj të errët.
Gazeta “Drita”, nga viti 1973, kur u godit në kuadrin e Plenumit IV, deri në vitin 1986, kur unë fillova atje si redaktor, kishte ndërruar një mori redaktorësh, disa kryeredaktorë, disa sekretarë kolegjiumesh. Shumica vinin nga “Zëri i popullit”, nga Ministria e Brendshme, nga mediat lokale, nga radhët e mësuesisë, madje edhe nga radhët e klasës punëtore. Krijuesit e mirëfilltë nuk rezistonin dot dhe largoheshin shumë shpejt nga kjo gazetë. Të tjerë bënin skandale dhe i largonin. Kjo gazetë gjatë atyre viteve ishte një hallkë, natyrisht, e rëndësishme e makinerisë së përbindshme të censurës së gjithanshme. Plenumi IV, praktikisht, donte të dërgonte në karantinë jetën e mirëfilltë krijuese në Shqipëri. PPSH-ja merrte vendimin se letërsia dhe artet, nëse do të lejoheshin të zhvilloheshin më shumë, do të bëheshin rrezik ndaj monopolit të saj.
Në gazetën “Drita” të viteve 1986-1991 unë do të isha pjesë e një ekipi tejet elitar krijues dhe botues. Ne bëmë histori jo vetëm për gazetën “Drita”, por për gjithë historinë e shtypit shqiptar, veçanërisht shtypit letrar-artistik. Këtu, veç të tjerash, unë pata shansin personal të botoj shkrimin e parë të mediave të Shqipërisë për Gjergj Fishtën, “Sovrani i letrave tona”, pata këtë shans të botoj krijime të pabotuara më parë në Shqipëri nga ky gjigant. E botova për herë të parë në Shqipëri gjigantin tjetër, Martin Camaj. Botova për herë të parë poezi të Bilal Xhaferrit, nga dorëshkrimet e tij të ruajtura nga një mik i tij i ngushtë në shishe të futura në dhé. Rifillova botimin e plot autorëve të tjerë të ndaluar nga diktatura.
Keni qenë aktiv në fushë të kritikës. Si e shihni këtë sot, çfarë është kritika, ka vështrime të ndryshme për të,nëraport me letërsinë…?!
Kritikën e parë e kam botuar më 1971, për librin “Zëri im” të Anton Paplekës. Prej atëherë kam botuar herë pas here kritika. Kam pasur gjithnjë bindjen se kritikën më të mirë mund ta bëjnë krijuesit e mirëfilltë. Kritikës së asaj kohe i mungonte krejtësisht estetika, ishte kritikë pothuaj tërësisht për përmbajtjen dhe pothuajse aspak për formën. Në vitet ’80 kam shënuar një prirje të re dhe që atëherë kam arritur të dominoj mendimin kritik letrar.
Një këmbë në letërsi, një këmbë në media, ju s’jeni i pari që keni një karrierë të tillë. Nisur nga përvoja juaj personale, pse ka ekzistuar ky fenomen i kalimit nga gazetaria në letërsi?
Shkrimin tim të parë publicistik e kam botuar në vitin 1970. Pastaj kam vazhduar të botoj pothuaj në të gjithë shtypin qendror të kohës. Në fakt, gazetaria tek unë ka qenë në shërbim të poezisë. Një krijues, që të qëndrojë në frontin e krijimit, nëse nuk e ka ndër mend të vetëpërjashtohet nga ky front, e ka të domosdoshme të mos largohet nga vëmendja e lexuesit. Ndërsa botimi i poezive ishte i vështirë dhe i rrezikshëm, më është dashur të merrem edhe me gazetari, publicistikë, dokumentaristikë etj. Rëndësi të veçantë për mua ka që unë i kam lëvruar me sukses të plotë të gjitha fushat e krijimit ku jam përkushtuar. Letrari, në përgjithësi, e ka të pashmangshme të realizohet në tri rrafshe kryesore: atë njerëzor, krijues dhe intelektual. Gazetaria, botimet, më kanë dhënë emër, më kanë dhënë përgjegjësi në raport me publikun, më kanë dhënë mundësi lidhjesh të shumta e të natyrshme me kohën time. Nga mesi i viteve ’80 e deri sot gazetaria u bë për mua profesioni kryesor. Ajo më çoi edhe në përgjegjësi botuese. Isha jashtëzakonisht i suksesshëm në gazetën “Drita”. Kur kalova në Radiotelevizionin Shqiptar, tashmë isha gazetari numër një absolut në Shqipëri. Pata sukses të plotë në drejtimin e RTSH-së, medias më të rëndësishme shqiptare. Po kështu në të përditshmen “Bota sot”, e cila gjatë drejtimit tim për dhjetë vjet, ku Elida kontribuonte si redaktore kolumniste, u bë gazeta më e shitur, më famshme dhe më e suksesshme në historinë e gazetave shqip. Edhe portali elektronik – voal.ch “Zëri i shqiptarëve” (Voice Of Albanians) – që si botues e mbajmë bashkë me Elidën, është më e suksesshmja në mediat e llojit në Diasporën Shqiptare. Bëjmë gazetari të mirëfilltë, që mjerisht mungon në Shqipëri e Kosovë, sepse nuk jemi të varur as nga politika as nga oligarkët.
Marrëdhënia juaj me Kosovën, sëfundi i nderuar me një çmim letrar në Gjakovë për letërsi e publicistikë. Në fakt, edhe përmes kulturës, si e shikoni në raport me Shqipërinë, shpesh krijohet përshtypja se mes nesh ka raporte inferioriteti dhe superioriteti, pse ndodh kjo?
Në Gjakovë m’u dha çmimi jubilar i Mitingut të Poezisë, çmimi më i rëndësishëm i manifestimit, i cili jepet një herë në pesë vjet. Mitingu, të cilin e organizon klubi letrar “Gjon Nikollë Kazazi” i këtij qyteti, themeluar nga kolosë si Din Mehmeti, Ali Podrimja e të tjerë, ka një traditë disadhjetëravjeçare. Është manifestimi më i rëndësishëm i këtij lloji në gjithë hapësirën shqiptare dhe ndër më të rëndësishmit në Ballkan pas “Kurorës së Artë të Strugës”. Me këtë rast, i shpreh mirënjohjen z. Muharrem Kurti, intelektualit të shquar dhe kryetarit të klubit letrar “Gjon Nikollë Kazazi”. Gjakova është qyteti që ia jep emrin malësisë sime. Është qyteti im. Unë kam arritur të përfshij në vëllimin tim të parë “Zogu i bjeshkës” dy poezi për Gjakovën, shkruar në vitin 1971 dhe 1972, besoj, nga më të bukurat që janë shkruar për këtë qytet. Mitingun e Poezisë çdo vit unë e ndiqja nga Radio Gjakova, e cila e pasqyronte gjerësisht, dhe nga Radio Prishtina e Televizioni i Prishtinës. Gjakova është një mall i pashuar në jetën time. Që herët unë ia kam dhënë vetes statusin e njohësit më të mirë të çështjes së Kosovës. Kam arritur të botoj shkrime për figurat dhe ngjarjet historike të Kosovës dhe trojeve tona të tjera në Jugosllavi. Në çdo tavolinë ku kam qenë, me shkrimtarë, artistë, personalitete të kohës i kam promovuar ato, historinë, kulturën, letërsinë, artet shqiptare të atjeshme. Në gazetën “Drita”, kur isha redaktor, arrita të sjell dhe të botoj më shumë se janë botuar gjatë gjithë historisë. Në Republikën e Shqipërisë kishte një mosnjohje të madhe për realitetin e Kosovës dhe trojeve të tjera tona në ish-Jugosllavi. Dhe nuk imagjinohej që atje kishte kulturë, letërsi, arte shqiptare të niveleve europiane. Nga kjo lindte artificialisht në Kosovë inferioriteti ndaj Shqipërisë dhe në Shqipëri superioritet ndaj Kosovës. Ky hendek nuk është kaluar as pas tridhjetë vjetësh rinjohje. Dhe po të vazhdohet me mjetet e deritashme, nuk kalohet kurrë.
Lidhjet me Kosovën dhe trojet tona të tjera në ish-Jugosllavi unë i forcova pasi u njoha dhe krijova miqësi të fortë me Ibrahim Rugovën, Zekirja Canën, Din Mehmetin, Ali Podrimjen, Azem Shkrelin, prof. Mark Krasniqin dhe figura të tjera të shquara shqiptare të asaj hapësire. Radiotelevizioni Shqiptar nën drejtimin tim iu kushtua gjerësisht çështjes së Kosovës dhe çështjes shqiptare në trojet tona në ish-Jugosllavi. Si diplomat në Bernë unë isha në lidhje të përditshme me shqiptarët e atyre hapësirave me banim në Zvicër dhe vende të tjera perëndimore. Pasi mora drejtimin e “Bota sot” (e cila arriti tirazhin 200 mijë kopje në ditë), tashmë do të isha i përditshëm në të gjitha familjet shqiptare në Kosovë, Maqedoni, Malin e Zi, Kosovën Lindore, Europë, SHBA. Kosova është ideali më i veçantë i jetës sime.
Në vitin ’73, kur ju nisni botimin, sigurisht që nuk mund ta lëmë mënjanë çështjen e censurës apo vetëcensurës. Sa i kontrolluar ka qenë prej jush ky “frymëzim”, pra poezitë?
Pas suksesit të poezisë sime më ’73, vinte mëdyshja: A duhej t’i qëndroja besnik poezisë sime apo duhej të heshtja? A ishte më mirë të shkruaja dhe të mos botoja apo duhej të bëja kompromise me censurën? Sot mund të them se jam nga ata që kam luftuar kundër censurës. Duke qenë poet verior, jam përballur me vështirësitë e panumërta për të afirmuar fjalë, shprehje, sintaksa që nuk i përmbanin fjalorët zyrtarë. Më është dashur të jap llogari për çdo fjalë, për çdo varg që kam botuar. Redaksitë kishin, ndër të tjera, edhe rolin e policisë gjuhësore. Vetë redaktorët ishin të frikësuar, prandaj bëheshin edhe të pabesë. Dhe në botime mungonin vargje, figura të cilat ata i kishin miratuar në prani të poetit. Disa herë më kanë kërcënuar se do të raportonin kundër meje se iu bëj presion redaktorëve për të botuar poezi moderniste. Kulmi ishte kur librit tim poetik më 1986, pa më pyetur dhe pa më lajmëruar mua fare, ia hoqën ballinën dhe titullin shumë muaj pasi libri ishte dërguar në shtypshkronjë dhe ishte gati të vihej në qarkullim. Aq e kishin frikësuar redaksinë e poezisë e shtëpisë botuese “Naim Frashëri”. Në Shqipërinë e asaj kohe, nëse botimi të jepte sukses dhe famë, ishte e rrezikshme të heshtje. Unë jam nga ata poetë që nuk kishte asnjë komoditet për t’i vetëndërprerë botimet. Nuk kisha absolutisht asnjë komoditet për të shkruar në heshtje. Heshtja do të ma vinte vulën e të pakënaqurit ndaj regjimit.
Në rrethana të tilla, kaq izoluese, cilat ishin nxitjet për t’i rezistuar asaj që konsiderohet habitatpërpoezinë: emocionet, mendimi, liria…
E vetmja nxitje në atë kohë ishte shpresa. Ishte guximi për të shpresuar. Unë guxoja të shpresoja shumë se do t’i mbijetoja një absurditeti të tillë.
Ndërsa emri juaj,përveçse nëlibrat poetikë, shihet edhe në studimet, esetë, tekstet shkollore të botuaranëShqipëri, nëKosovë, Mal tëZi e Diasporë. Pse ky angazhim?
Në kushtet tona, ende krijuesi, për më tepër poeti, e ka të theksuar intelektualitetin, pra rolin iluminist ndaj shoqërisë dhe kombit. Unë nuk e kam shmangur veten asnjëherë nga këto detyrime të miat. Lidhur me historinë e përbashkët të letërsisë, mund të them se Kosova i ka ndjekur me vëmendje dhe kompetencë të plotë proceset letrare që nga fjalia e parë e dokumentuar e gjuhës sonë. I ka ndjekur me vëmendje dhe kompetencë të plotë edhe të gjitha proceset letrare të shekullit XX. Tirana ka pasur paragjykime ndaj letërsisë së vjetër shqipe, ka pasur rezerva ndaj disa proceseve para, gjatë dhe pas Rilindjes Shqiptare, dhe mosnjohje me dashje të proceseve letrare në Kosovë dhe në trojet tona të tjera në ish-Jugosllavi. Prandaj vëllezërit tanë nuk gjejnë partnerët e duhur në Tiranë për të hartuar letërsinë, sikurse nuk gjejnë partnerë të përbashkët për asnjë projekt tjetër kulturor kombëtar.
Sot çfarë ka ndryshuar te ju, çfarë është maturuar, pjekur, sidomos në kushtet e ndryshimeve të pas ’90-ës, si e kenipërjetuar lirinë?
Unë kam qenë dhe jam njeri i lirë gjithmonë. Kam pasur gjithmonë filozofinë time të lirisë. Në kohën e diktaturës, jo rrallë njerëzit më pyesnin: Pse je kaq i qetë, Skënder? Këtë pyetje, pa dyshim, ma shtronin në mënyrë të sinqertë njerëz dashamirës të mitë dhe të krijimtarisë sime. Iu përgjigjesha thjesht: Jam i qetë, sepse e njoh jetën time dhe veten time sekondë për sekondë. Më ka ndihmuar fakti se opinioni më gjykonte gjerësisht si njeri të heshtur, të mbyllur në vetvete, që “fjalët i ka me lekë”. Në natyrën time, atëherë dhe gjithnjë është që njerëzit me të cilët unë komunikoj privatisht të jenë tejet të paktë dhe tejet të besueshëm. Në rrethet e ngushta të besueshme unë jam hapur në atë kohë dhe kemi debatuar për tema që edhe sot, deri diku, është tabu të diskutohen. Ata janë në jetë edhe sot e kësaj dite dhe e vërteta është se nuk më kanë treguar askund, për çka jam falënderues përgjithnjë. Me atë qetësi që e kam jetuar diktaturën, me atë qetësi e kam pritur edhe post-diktaturën.
Ju jetoni jashtë Shqipërisë, ndërsa sot poezia shkruhet kudo nga kushdo… sidomos interferimet e teknologjisë, si facebook, blogjet, portalet etj.,përnga dinamika dhe masiviteti, pothuaj e bëjnëtëpamundur komunikimin, krijimin e lexuesittuaj, ju si e përjetoni këtë?
Sfida më e madhe e shkrimeve dhe e komunikimeve në përgjithësi sot janë mediat sociale dhe interneti. Këta janë sot tellallët e modernitetit, lajmëtarët, kumtarët, munxëtarët e modernitetit. Ashtu si dikur ndaj paraardhësve të tyre, arti, artistët, krijuesit, krijimi, dija, dijetarët janë eprorë të padiskutueshëm. Është kundërthënës fakti që ata të cilët nuk kanë pothuaj asgjë për të promovuar, bëjnë zhurmën më të madhe. Si vetëpromovues ia kalojnë çdokujt që ka në të vërtetë se çfarë të promovojë. Mua këta më duken gjinkalla që i bëjnë vetes vapë. Nuk iu kushtoj vëmendje. Dhe habitem kur miq e kolegë krijues të mirëfilltë bëhen promotorë të zhurmës së tyre boshe. Mediat sociale i lehtësojnë marrëdhëniet ndërnjerëzore, e lehtësojnë pa masë komunikimin, e joshin çdo prirje të çastit, çdo modë të çastit, nëpër to qarkullojnë emra ditorë, moda ditore, prirje ditore, fama ditore, të cilat i japin një dinamikë marramendëse përditshmërisë së miliarda njerëzve, nga i pari tek i fundit i botës. Ato erdhën si sfidë ndaj masmediave, pra mediave masive, siç ishin shtypi i përditshëm dhe periodik, pastaj radiot dhe televizionet, të cilat kishin një publik të gjerë. Publiku i mediave sociale dhe numri i përdoruesve të internetit, falë teknologjisë së celularëve, sot ia kalon në një shumëfishësi të panumërt publikut klasik të masmediave. Prandaj këto (masmediat tradicionale) kanë versionet e tyre të botimeve në internet dhe në mediat sociale, ku mundësohet përditësimi deri në njësitë më të pamatshme të kohës.
Kjo botë komunikimi që ofrojnë teknologjitë bashkëkohore i ngjan një pylli të përbërë nga të gjitha katet e mundshme të bimësisë dhe të kreaturave të tjera. Të gjitha këto kate japin e marrin mes tyre, ngacmohen e ngacmojnë, sulmohen e sulmojnë, ushqehen e ushqejnë. Mediat sociale paraqesin një bashkëjetesë individësh dhe grupimesh që ta kujton më së miri bashkëjetesën e verbër biologjike në natyrë më shumë se bashkëjetesën e vetëdijësuar në shoqëri. Nga kjo xhungël e modernitetit gjithsesi nuk ka pse të mbresohen (impresionohen) krijuesit e mirëfilltë, nga lartësia e tyre, nuk ka pse të druhen, nuk ka pse të pasivizohen as pse të marrin superxhiro. Ndaj tyre bota e mediave sociale mund të jetë vetëm një tundim për më shumë guxim, për më shumë aventurë.
Dhe një pyetje të fundit: redaktorja juaj e parë, kritikja juaj e parë është bashkëshortja, zonja Elida Buçpapaj. Dhe çfarë më tepër?…
Zonja Buçpapaj, bija e poetit të shquar Vehbi Skënderi, redaktorja ime e rreptë, kritikja ime e pagabuar, njëkohësisht frymëzuesja ime, muza ime, është bashkëshorte, nënë, zonjë shtëpie e mrekullueshme. Është poete, përkthyese, publiciste e talentuar. Krah për krah me mua, në frontin e letërsisë, gazetarisë, botimeve, Elida ka rol të padiskutueshëm dhe ka merita të padiskutueshme në të gjitha arritjet e mia që prej kur ne jemi bashkë.
Festa e 28 Nëntorit, e organizuar para pak ditësh në Gjenevë, ishte një mbrëmje plot dritë, emocion dhe gjallëri, ku komuniteti shqiptar u mblodh për të nderuar një nga datat më të rëndësishme të historisë sonë kombëtare. Atmosfera festive u gjallërua nga veprimtari të shumta kulturore e artistike, ku muzika, vallet dhe energjia e pjesëmarrësve bashkuan breza të tërë rreth një trashëgimie të përbashkët shpirtërore. Muzika që kumbonte në sallë, valltarët që ndiqnin ritmin e këngëve dhe mënyra se si gëzimi i tyre i lidhte njerëzit mes vete, do të mbeten përherë pjesë e identitetit tonë kulturor.
Në këtë mbrëmje të pasur artistike, një ndër zërat që dha një kontribut të veçantë ishte këngëtarja e re dhe e talentuar, Ejona Bytyqi. Ajo solli në skenë freski, spontanitet dhe emocion, duke e bërë publikun të përjetojë momente të bukura e të paharrueshme. Gjatë një prej pushimeve mes këngëve, patëm rastin të bisedonim shkurt me atë, një artiste e re me origjinë nga Deçani i Kosovës, por e lindur dhe rritur në Gjenevë të Zvicrës. Në këtë aktivitet ajo ishte e shoqëruar nga prindërit e saj, të cilët e përkrahin në çdo hap të rrugës së saj artistike.
– Mund të prezantohesh për komunitetin e shqiptarëve në Zvicër?
“Jam 13 vjeçe dhe kam lindur në Gjenevë, Zvicër. Jeta këtu është shumë e qetë dhe e bukur. Ka shumë kultura të ndryshme dhe ndihem me fat që jam rritur në një qytet kaq të hapur.
Unë jam rritur mes dy gjuhëve – shqipes dhe frëngjishtes. Është shumë e bukur të jetosh me dy gjuhë: shqip flasim në familje, ndërsa frëngjisht me shokët dhe shoqet në shkollë.
Kur flas shqip, ndjehem më afër familjes dhe prejardhjes time. Është një ndjenjë e ngrohtë që më kujton rrënjët e mia. Shqipen e kam mësuar nga prindërit dhe gjyshërit, të cilët gjithmonë kanë dashur që unë të mos e humbas gjuhën e tyre.”
Ejona me shumë emocion tregon për përjetimin e saj kur doli kënga e re:
“Kur doli kënga ‘Tregimet e gjyshit’, u ndjeva shumë e lumtur dhe pak e emocionuar. Ishte një moment i veçantë për mua, sepse ishte kënga ime e parë që e ndava me publikun. Kjo këngë më kujton tregimet që më kanë thënë gjyshi dhe gjyshja, sidomos për fëmijërinë e tyre dhe se si ka qenë jeta dikur në vendin tonë.”
Ajo shton më tej:
“Vendosa të këndoj shqip sepse dua ta ruaj gjuhën dhe kulturën tonë, edhe pse jam larg atdheut. Muzika është mënyra më e bukur për të treguar se kush jam. Ajo që më pëlqen më shumë nga gjyshërit e mi është dashuria, kujdesi dhe mënyra e veçantë se si më tregojnë histori që nuk i gjej askund tjetër. Unë dua të vazhdoj me muzikën edhe kur të rritem. Ajo më bën të lumtur dhe shpresoj që një ditë të bëhem edhe më e suksesshme.”
– Cilat këngë keni kënduar deri tani?
Deri tani, Ejona ka interpretuar disa këngë solo dhe në duet, të cilat tashmë janë pritur mjaft mirë nga publiku:
“Prindërit e mi”
“Shqipëri, sa shumë të dua”
“Në Kosovë më gëzohet zemra”
“Lulja e Dukagjinit”
“Dardania ime”
dhe së fundi, kënga që po pëlqehet mjaft nga publiku, “Tregimet e gjyshit”.
Të gjitha këngët janë krijuar nga producenti LMN, i cili po i jep mbështetje profesionale këtij talenti të ri që po rritet përkrah komunitetit shqiptar në diasporë.
Babai i saj, Përparim Bytyqi: “Çdo sukses i saj është krenaria jonë”
Shkëpusim edhe disa fjalë nga biseda me babain e saj, Përparim Bytyqi, i cili nuk e fsheh emocionin teksa flet për rrugëtimin artistik të vajzës.
“Unë në Zvicër kam ardhur nga Deçani i Kosovës në vitin 1998. Ejona që në fëmijëri ka treguar prirje të jashtëzakonshme për muzikë. Ajo këndonte me shpirt dhe pasion, si të ishte e lindur për skenën. Edhe dashurinë për vallëzimin e ka trashëguar prej meje, sepse edhe unë kam qenë pjesë e grupit të vallëzimit ‘Rinia Contact’ këtu në Gjenevë. Ndërsa Ejona, prej disa vitesh, është anëtare e ‘Ansamblit Gëzuar’, ku po e rrit talentin e saj me përkushtim.”
Me një buzëqeshje plot krenari, ai shton:
“Çdo sukses i saj është krenaria jonë më e madhe. Çdo dalje e saj në skenë për ne është një lumturi e madhe, sepse shohim që Ejona po i realizon ëndrrat e saj, me hapa të vegjël por të sigurt.”
Sa i përket së ardhmes, për prindërit mbështetja është e palëkundur:
“Dëshira jonë është që Ejona të ketë suksese në shkollë dhe, njëkohësisht, të vazhdojë të ndjekë ëndrrën e saj për muzikën shqipe, kulturën dhe identitetin tonë kombëtar. Ajo është e re, por ka shumë vullnet.”
Në fund, Përparimi jep një mesazh për të gjithë të rinjtë shqiptarë në diasporë:
“Mos hezitoni të ndiqni talentin dhe ëndrrat tuaja. Me besim në vetvete, punë të palodhshme dhe pasion, asgjë nuk është e pamundur. Dhe mbi të gjitha, mbani gjithmonë gjallë krenarinë për origjinën dhe rrënjët tuaja shqiptare.”
Një talent që premton shumë
Ejona Bytyqi është shembulli i bukur i një gjenerate të re shqiptare në diasporë, që rritet mes dy kulturave, por nuk e harron gjuhën, traditën dhe identitetin. Ajo ecën përpara me zërin e saj të pastër, me ëndrra të mëdha dhe me një mbështetje të fuqishme familjare.
Në mbrëmjen e 28 Nëntorit në Gjenevë, ndriçoi si një yll i vogël – dhe padyshim, është vetëm fillimi i rrugës së saj artistike
“Gjurmëve të rrënjëve tona”, një organizim i nivelit të lartë, për identitet e kujtesë nga pasuria kombëtare e trashëguar, po bëhet traditë trevjeçare, në Lucern, duke sjellë tema dhe figura për debat historik dhe njohuri të reja. Aktivitet kulturore, humanitare që përbashkon mërgatën janë duke zhvilluar në vazhdimësi nga Shoqata Humanitare “Nënë Tereza” në Zvicër, shpesh në bashkëpunime edhe me Misionin Katolik Shqiptarë dhe subjekte tjera.
Duke qenë në jubileun e 400 vjetorit të lindjes, kësaj radhe u përzgjodh një akademi, kushtuar Imzot Pjetër Bogdanit.
Në historinë e pasur kulturore dhe shpirtërore shqiptare pak figura janë aq dimensionale sa Imzot Pjetër Bogdani (1630–1689). Ai është konsideruar si preludi i Rilindjes Kombëtare, një dijetar, teolog, filozof dhe humanist i rrallë, i cili ngriti kulturën dhe gjuhën shqipe në një nivel të lartë shpirtëror dhe intelektual.
Manifestimi u çel me fjalën përshëndetëse të Kryetarit të Shoqatës “Nëna Tereza”, z. Nue Zalli, i cili theksoi rëndësinë e kujtesës historike dhe nderimit të figurave madhore të kombit tonë.
Mikpritja dhe mirëseardhja janë qasja e tij për të gjithë të pranishmit, e cila buronte nga zemra, duke krijuar një frymë uniteti e respekti për të gjithë pjesëmarrësit.
Prezantimi i programit nga moderatorja Besiana Qani Mehmeti, me një elegancë dhe fisnikëri ashtu siç dinë vetëm vajzat shqiptare të rritura dhe të ushqyera me vlera kombëtare, e vuri të gjithë mbrëmjen në një kornizë profesionale dhe kulturore. Nderimi i figurave të tilla si Pjetër Bogdani, janë burim frymëzimi, krenarie dhe patriotizmi, vlera të pashoqe të historisë, kulturës, besimit dhe atdhedashurisë sonë.
Mbrëmja u shoqërua me mjeshtëri nga këngëtari i vlerave shqiptare, z. Shkodran Tolaj, dhe u përshkua nga finesa e pianistes znj. Ermira Lefort, e cila me talentin dhe interpretimin e saj i dha ngjyrë artistike, butësi dhe madhështi këtij programi festiv.
Kumtesa akademike nga prof. dr. Elena Kocaqi – 400 vjetori i lindjes së imzot Pjetër Bogdanit
Pjetër Bogdani – Historian, Gjuhëtar, Letrar, Filozof, Teolog e Patriot.
Kumtesa akademike kushtuar 400-vjetorit të lindjes së eruditit imzot Pjetër Bogdanit mbajtur nga studiuesja dhe historiania e njohur në mbarë trevat shqiptare dhe më gjerë për forcën e mendimit analitik profesional, për fakte në trashëgiminë historike Prof. Dr. Elena Kocaqi.
Në qendër të mbrëmjes qëndroi përkujtimi i 400 -vjetorit të lindjes së At Pjetër Bogdanit, njërës prej figurave shumëdimensionale të kulturës shqiptare:
Nga kumtesa e historianes u theksua për Bogdanin si: Historian që dokumentoi realitetin e kohës së tij, elitë filozofike dhe shpirtërore me mendime që paraprinë Rilindjen Kombëtare.
Gjuhëtar që ngriti shqipen në piedestalin e kulturës evropiane.
“Gjuha është dritë e shpirtit të një kombi; humbja e saj është shuarje e vetvetes.” – Pjetër Bogdani.
Patriot i fjalës dhe i pushkës, gjithnjë në mbrojtje të besimit dhe vlerave kombëtare të popullit të tij. Ajo e portretizoi si figurë qendrore të identitetit shqiptar, një mendimtar që zgjoi vetëdijen kombëtare. Çeta e profetëve është cilësuar si vepra e parë në prozë me vlera të mëdha në letërsinë e shkruar.
At Ndue Kajtazi, vështrim mbi “Çeta e Profetëve” – Trashëgimi historike dhe shpirtërore.
Patër Ndue Kajtazi në kumtesë analizoi veprën monumentale “Çeta e Profetëve”, duke e vënë në kontekst biblik dhe historik. Bogdani i konsideronte tri shtyllat kryesore të jetës shqiptare: gjuhën, si lidhje e shenjtë kombëtare; besimin dhe kombin, si amanet shekullor. Në këtë kuptim, ai i parapriu Rilindjen Kombëtare, duke dhënë shembullin e besimit, dijes, kulturës dhe patriotizmit.
Vepra është një manifest i besimit të krishterë dhe një udhërrëfyes për brezat e ardhshëm.
Vallet dhe Fryma e Traditës
Momente të gjalla i solli Ansambli “Shqiponjat”, me vallet e tyre të frymëzuara nga tabani kulturor shqiptar, i dhuruan mbrëmjes ngjyrime, dinamizëm dhe një larmi që e bëri atmosferën edhe më festive dhe të paharrueshme.
Kremtimi i Ditës së Alfabetit dhe Ditës së Flamurit
Me këtë rast u shënua edhe Dita e Alfabetit të Gjuhës Shqipe, monumenti themelor i identitetit tonë kombëtar. U rikujtua me nderim Kongresi i Manastirit, si akti që vulosi unitetin e alfabetit gjuhësor të shqiptarëve. Sot, duke shënuar përvjetorin e alfabetit, ne nderojmë vizionin e tyre dhe përmbushim thirrjen e Bogdanit:
“Gjuha asht arma e parë e lirisë.” – P. Bogdani
Nderimi për këtë ditë është nderim për familjet që ruajtën gjuhën, për të moshuarit që përcollën traditat, për rilindësit që mbajtën gjallë dritën në epoka të errëta dhe për ata burra e gra që sakrifikuan për të ardhmen.
Artistët e këngës shqipe, Mezosoprano Besiana Mehmeti dhe Tenori, Shkodran Tolaj
U interpretua me nota të veçanta Himni i Alfabetit nga Besiana Qani Mehmeti, duke u dhuruar të pranishmëve emocione të forta për shkronjat e arta të gjuhës së shpirtit.
Po ashtu u kremtua edhe Dita e Flamurit, ku këngëtari Shkodran Tolaj ngjalli emocionet e patriotizmit me këngët e tij plot patos, duke sjellë në zemrat e të pranishmëve frymën e 28 Nëntorit – simbolit të Lirisë, nga Pavarësia e Shqipërisë – Fati i shkruar me gjak, vizion dhe dritë.
Në fund, u mbyll me fjalën përmbyllëse nga Don Anton Uka, në emër të dy institucioneve, ku falënderoi të gjithë ata që kontribuuan, në pararojë apo në prapavijë, për ta bërë këtë manifestim një sukses të vërtetë kulturor e shpirtëror. ´´Gjurmëve të Rrënjëve tona´´ është më shumë se një akademi historike, janë vlera praktike, të prekshme, që na dallojnë si popull: mikpritja, bujaria, qëndrueshmëria dhe fryma e atdhetarisë. ”
Një mbyllje festive
Mbrëmja u finalizua me një aperitiv të mrekullueshëm, të ngrohtë e mikpritës, ndërsa atmosfera festive u krijua nga interpretimet e artistëve që i dhanë ngjarjes finesë, madhështi dhe një ndjesi të thellë bashkimi.
Ajo çfarë u përjetua ishte më shumë se një aktivitet kulturor. Ishte frymëzim, histori, gjuhë, kulturë, dhe traditë.
Një mbrëmje që të ngulitet në kujtesë dhe të bën të reflektosh mbi rrënjët, mbi krenarinë dhe mbi rrugën e përbashkët që na mban si komb.
Ndahemi me një lutje në zemrat tona; qofshim ne, bijtë e këtij kombi, dritë për historinë, rojë për gjuhën tonë të shenjtë, forcë për rrënjët tona, nderim për gjakun dhe sakrificën e të parëve.
Paçim urtësi për të ruajtur vlerat tona, për të ecur në paqe dhe me nder!
Gjenevë, 22 nëntor 2025 – Në sallën “Salle des Fêtes des Avanchets” në Vernier (Gjenevë) u mbajt një ndër manifestimet më të mëdha të mërgatës shqiptare në Zvicër, me rastin e 28 Nëntorit – Ditës së Flamurit dhe të Pavarësisë së Shqipërisë. Pjesëmarrja ishte e jashtëzakonshme: mbi 1 100 pjesëmarrës të të gjitha moshave, prindër, nxënës, studentë dhe përfaqësues të shoqatave kulturore e sportive.
Organizatorë të festës ishin shoqatat: LAPSH “Naim Frashëri”, Komuniteti Shqiptar, Ansambli “Gëzuar”, Rinia Contact, FC Kosova, Shoqata Zhegra dhe Shoqata e Studentëve Shqiptarë, të cilat për vite me radhë mbajnë gjallë traditat e komunitetit.
Diplomatët shqiptarë dhe autoritetet zvicerane nderojnë manifestimin
Festa u nderua nga përfaqësues diplomatikë të Republikës së Kosovës:
Z. Mentor Latifi, Ambasador i Republikës së Kosovës në Zvicër
Znj. Floreta Kabashi, Konsulle e Republikës së Kosovës në Gjenevë.
Nga autoritetet zvicerane morën pjesë:
Thierry Apotheloz, Kryetar i Qeverisë së Kantonit të Gjenevës
Anne Kleiner, Kryetare e Komunës Onex
Martin Staub, Kryetar i Komunës Vernier
Mathias Buschbeck, Drejtor komunal i Vernier
Philippe Rochetin, Drejtor komunal i Komunës Plan-les-Ouates
Prania e tyre vlerësoi kontributin e komunitetit shqiptar në jetën shoqërore të Kantonit të Gjenevës.
Fëmijët e shkollës shqipe hapin programin
Programi u prezantua nga studentët Dhurata Zeneli dhe Valton Hyseni, të cilët, me një shqipe të pastër e të rrjedhshme, dhanë tonin solemn të mbrëmjes.
Më pas, skena iu dha nxënësve të shkollës shqipe të Gjenevës. Himni i Flamurit, i interpretuar prej tyre, emocionoi të pranishmit. Nga 260 fëmijë sa ndjekin mësimin plotësues të gjuhës shqipe në Gjenevë, rreth 40 prej tyre ishin pjesë e programit. Ata kënduan e recituan për Shqipërinë, për flamurin, për atdheun – duke dëshmuar se trashëgimia shpirtërore mbetet e gjallë edhe larg vendlindjes. Programi shkollor u prezantua nga nxënëset e mrekullueshme Mjalta Kryeziu dhe Hareja Haxhiu. Pjesa shkollore u përgatit nga mësueset: Lumnije Emini, Brikena Osmani, Hana Bilalli, Fatime Bllaca dhe Antigona Haxhiu. Për punën e tyre të palodhur, meritojnë mirënjohje të veçantë.
Mesazhe urimi dhe program i pasur artistik
Në emër të Këshillit Organizativ, Mejreme dhe Anisa Ibrahimi përshëndetën të pranishmit.
Kulmin e mbrëmjes e dha fjala përshëndetëse e Ambasadorit Mentor Latifi, i cili theksoi rëndësinë historike të 28 Nëntorit, ruajtjen e gjuhës shqipe dhe integrimin e mërgatës në shoqërinë zvicerane. Fjalimi i tij u prit me respekt dhe emocione!
Programi artistik vijoi me valle nga “Rinia Contact”, një shoqatë me traditë 28 vjeçare. Nën koreografinë e mjeshtrit prizrenas Gëzim Sërtollaj, u interpretuan “Vallja e Bilbilit”, “Motiv Tropoje”, “Vallja e Vashave” dhe premiera “Vallja e Zambakut”, të cilat u pritën me duartrokitje të gjata.
Në skenë performuan edhe Ansambli “Gëzuar” valltaret dhe valltarët sollën një energji të fuqishme me vallet e tyre përgatitur me përkushtim, duke e mbushur sallën me ritme tradicionale dhe atmosferë të këndshme festive.
Pas tyre, grupi “Hareja” sjell një dimension tjetër artistik shumë emocional dhe me interpretim të përsosur, të përkushtuar dhe pjesë koreografike që i dhanë mbrëmjes një shkëlqim të veçantë.
Mirënjohje për studentët shqiptarë të diplomuar
Një pjesë e veçantë e mbrëmjes ishte ndarja e mirënjohjeve për studentët shqiptarë të diplomuar gjatë vitit, dorëzuar nga kryetari i Komunitetit Shqiptar, Nasuf Nuhiu.
U nderuan: Fitore Ibrahimi, Blerinë Fazliu, Donit Selimi, Antigona Sadiku, Puhiza Shala, Vanesa Lika, Mirlinda Sylejmani dhe Valon Kurteshi.
Programi u mbyll me këngëtaren e dashur Shqipe Abazi, e cila solli atmosferë festive deri në orët e vona.
Mbrëmja përfundoi me mikpritjen tradicionale shqiptare
Pas programit, të pranishmit u shërbyen me gatime tradicionale shqiptare, ndërsa bisedat, urimet dhe gëzimi i përbashkët krijuan atmosferën e një feste të mirëfilltë familjare dhe rinore.
Manifestimi i 28 Nëntorit 2025 në Gjenevë u vlerësua si ndër festimet më të bukura dhe më të organizuara të komunitetit shqiptar në Zvicër, duke lënë mbresa të forta tek të gjithë pjesëmarrësit.
Mesfushori me prejardhje shqiptare i Sunderlandit, Granit Xhaka po tregon paraqitje të jashtëzakonshme në Premierligë. 33-vjeçari është lojtari kyç i Sunderlandit, në një sezon të madh të klubit në rikthimin e tij në Premierligë. Por jo vetëm tek ekipi i tij, Xhaka është mesfushori më i vlerësuar në tërë ligën.
“WhoScored” e ka vlerësuar Xhakën me notën 7.37, duke lënë mbrapa emra si Declan Rice, Moises Caicedo, Bruno Fernandes e Dominik Szoboszlai.
Këtë sezon, Xhaka ka një gol e tri asistime në Premierligë. Mesfushori i Zvicrës kaloi te Sunderlandi gjatë verës nga Leverkuseni për shumën e 15 milionë eurove.
Ndërkohë si kapiten i “Macave të Zeza”, pas ndeshjes së humbur nga Sanderlendi I tij ndaj Fulhemit, shqiptari I Zvicrës u shpreh tejet i dëshpëruar.
Ai bëri një postim në rrjetet sociale, duke thënë se kjo humbje dhemb. “Humbjet gjithmonë dhembin – tani ka të bëjë me mënyrën se si mësojmë prej tyre dhe si ecim përpara së bashku”, u shpreh Xhaka në rrjetet sociale.
Xherdan Shaqiri dhe Granit Xhaka shkaktuan bujë në mbarë botën me festën e golave të Zvicrës 2-1 ndaj Serbisë në Kampionatin Botëror 2018, duke formuar figurën e shqiponjës dykrenore. Provokimet ndaj dy lojtarëve shqiptarë të Zvicrës kishin nisur shumë ditë para ndeshjes, kryesisht në rrjetet sociale, dhe kjo krijoi një ndjenjë të fortë për të fituar. Shaqiri është një nga futbollistët më të shquar në historinë e Zvicrës, me shumë suksese në karrierë dhe momente të paharrueshme.
Një prej tyre është padyshim festa me shqiponjën dykrenore pas golit ndaj Serbisë në Rusi, një moment që vazhdon të diskutohet edhe sot. Kapiteni aktual i Zvicrës, Granit Xhaka, ka bërë një festë të ngjashme. Në emisionin “Gredig Direkt” në televizionin zviceran SRF, Shaqiri foli për këtë moment dhe për shumë tema të tjera, duke përfshirë Përfaqësuesen e Kosovës, rikthimin te Bazeli dhe kujtimet e fëmijërisë.
“Shumë gjëra u shkruan atëherë. Familjet tona dhe ne u provokuam jashtëzakonisht shumë nga serbët para ndeshjes së Kupës së Botës. Kjo na dha një motiv shtesë për të fituar, dhe në fund të fundit vetëm fitorja sportive kishte rëndësi për ne”, deklaroi Shaqiri. Xherdan Shaqiri ka prejardhje nga Zhegra e Gjilanit dhe ka luajtur me sukses në 125 ndeshje për Zvicrën, duke qenë një nga lojtarët më të rëndësishëm të përfaqësueses helvetike. Për shkak të lidhjes me Kosovën dhe vendin që përfaqëson, ndeshja mes Kosovës dhe Zvicrës më 18 nëntor në stadiumin “Fadil Vokrri” në Prishtinë do të ketë një rëndësi të veçantë për Shaqirin.
Kosova do të luajë në udhëtim ndaj Sllovenisë, ndërsa Zvicra e pret Suedinë. Aktualisht, Zvicra ka 10 pikë, tre më shumë se Kosova. Nëse Kosova nuk humb ndaj Sllovenisë dhe Suedia e mposht Zvicrën, atëherë në Prishtinë mund të zhvillohet një “finale” për vendin e parë në grupin kualifikues për Botërorin 2026. “Sigurisht që do të jem për të dyja skuadrat, Kosovën dhe Zvicrën, por do ta mbështes ‘Nati-n’”, u shpreh Shaqiri. Ai shtoi gjithashtu se jo të gjithë zviceranët kanë shpirtin luftarak të kosovarëve dhe se Zvicra ka arritur shumë suksese në futboll falë personaliteteve të ndryshme që kanë kontribuar në përfaqësuese.
Adrian Bajrami ka debutuar mbrëmjen e së hënës me përfaqësuesen e Zvicrës, në ndeshjen që kjo e fundit barazoi me shifrat 0-0 ndaj Sllovenisë. Për Bajramin, ishte ndeshja e parë me “helvetët” që pasi hoqi dorë nga nënshtetësia shqiptare dhe braktisi Kombëtaren kuqezi në muajin shtator.
Ai ka bërë një postim për këtë ndeshje të parë në rrjetet sociale ku prej kokësh ka zhdukur çdo pamje e kujtim të tij si shqiptar, në grumbullimet apo stërvitjet me Kombëtaren në vite apo edhe momentin kur debutoi me të në miqësore.
Edhe pse ai qartësisht nuk e ndjen veten shqiptar, futbollistë e Kombëtares shqiptare nuk kanë ngurruar ta përgëzojnë futbollistin për këtë ndeshje të tij të parë me ngjyrat e Zvicrës.
Lojtarë si Seferi, Sherri, Medon Berisha, Ismajli, Ajeti apo edhe Gjasula e Etrit Berisha, kanë pëlqyer këtë postim të futbollistit 23-vjeccar, me të cilin qartësisht kanë ruajtur lidhje miqësore pavarësisht vendimit të tij të papritur.
Në stadiumin e Duboçicës, Kombëtarja shqiptare në futboll zhvilloi një ndeshje të jashtëzakonshme kundër Serbisë, në kuadër të kualifikimeve për Botërorin 2026, që do të mbahet në Kanada, Meksikë dhe SHBA.
Në këtë përballje historike, Shqipëria arriti një fitore madhështore falë golit spektakolar të Rey Manajt, të shënuar në minutën e 46-të, që la pa frymë miliona tifozë serbë dhe ndezi atmosferën kuqezi në çdo cep të globit.
Skuadër me shpirt dhe disiplinë
Futbollistët kuqezinj iu përmbajtën me përpikëri udhëzimeve të përzgjedhësit brazilian Sylvinho Mendes Campos Junior, duke treguar disiplinë, përkushtim dhe besim të plotë në filozofinë e tij të lojës.
Në portë, Thomas Strakosha u tregua i qetë dhe i palëkundur, duke lexuar me saktësi çdo përpjekje të kundërshtarëve për të shënuar. Ndërhyrjet e tij të sakta, sidomos në topat ajrorë, u shoqëruan me gjakftohtësi dhe elegancë profesionale.
Në mbrojtje, Arlind Ajeti dhe Mario Mitaj ishin mur i pathyeshëm, ndërsa Elseid Hysaj dhe Berat Gjimshiti, trupgjatë dhe me përvojë, mbuluan çdo hapësirë të fushës.
Me organizim të përsosur, të gjithë lojtarët e kombëtares mbyllën çdo korridor sulmues të serbëve, duke i bërë të pafuqishëm përpara portës shqiptare.
Kujtim i artë nga e kaluara
Veçanërisht Arlind Ajeti, me lojën e tij të përkryer, na kujtoi bashkëvendësin e tij Favzi Rama, i cili plot 43 vjet më parë, po në këtë fushë, me fanellën e Prishtinës, kishte gjunjëzuar Duboçicën e Leskovcit me rezultatin 0–3. Historia, siç duket, u përsërit në mënyrën më të bukur të mundshme.
Rast i artë për golin e dytë
Në minutat e fundit, Nedim Bajrami mund të kishte vulosur fitoren me një gol të dytë, pas një solo-aksioni mahnitës që tronditi mbrojtjen serbe. Por në çastin vendimtar, tentimi i tij për të kaluar edhe portierin Petroviq dështoi për pak. Megjithatë, loja e tij mbeti ndër më të mirat e mbrëmjes.
Për t’u vlerësuar ishte edhe ndarja e drejtësisë nga treshja e gjyqtarëve rumunë: Istevan Kovacs, Mihai Mariça dhe Ferencz Tunyogi, të cilët administruan ndeshjen me drejtësi, qetësi dhe profesionalizëm të lartë.
Në këtë përballje, Shqipëria nuk fitoi vetëm tri pikë të arta, por dha edhe një leksion loje, karakteri dhe dinjiteti, duke dëshmuar se futbolli kuqezi është tashmë pjesë e elitës evropiane.
Kjo fitore historike kundër Serbisë do të mbetet gjatë në kujtesën e çdo shqiptari si dëshmi se krenaria kuqezi nuk njeh kufij.
Bedri Miftar Muçolli lindi më 1945 në Bajçinë të Podujevës, në një familje të ndershme e punëtore.
Ai u rrit me dashurinë për sportin dhe dijen. Qysh i ri u dallua si lojtar i talentuar, duke veshur me krenari fanellën e KF “Llapit”, e më 1966 edhe atë të KF “Prishtina”, anëtare e Ligës së Dytë Federative të Jugosllavisë, grupi i Lindjes.
Edhe pse qëndroi shkurt në këtë skuadër, Bedriu fitoi respektin dhe adhurimin e bashkëlojtarëve, tifozëve dhe kundërshtarëve për shpirtin luftarak dhe lojën e pastër.
Duhet theksuar se Bedriu, së bashku me vëllezërit Hashim e Bislim Aliu dhe Avni Hoxha, janë ndër të parët që veshën fanellën e klubit futbollistik “Llapi” të Podujevës.
Me këtë katërshe talentesh luajti edhe Nezir Halili, minoritar ashkali, i njohur për lojën vetëmohuese dhe angazhimin në fushë.
Gjatë asaj periudhe skuadra e Llapit dominohej nga serbë e malazezë të ardhur në Podujevë si kolonë gjatë Luftës së Parë dhe të Dytë Botërore.
Si mesfushor ofensiv, Muçolli shquhej për organizimin e rasteve për shënim dhe shërbimin e saktë të bashkëlojtarëve me top. Ai shpeshherë shënonte edhe gola jashtëzakonisht të bukur.
Loja e tij u ngrit në cilësi sidomos me aktivizimin e lojtarëve të talentuar në Llap, si: Fazli Llugaliu, Shaban Hajrullahu, Rifat Raçi, Shaban Hajdari, Idriz Mehmeti, Selatin Vokrri etj.
Pas përfundimit të karrierës si futbollist, ai iu përkushtua arbitrimit, duke u bërë një nga arbritrat më të njohur e më të paanshëm të futbollit kosovar. Me drejtësinë dhe profesionalizmin e tij, Bedri Muçolli kontribuoi që futbolli të zhvillohej në frymë sportiviteti e korrektësie.
Bedriu nuk u shqua vetëm në sport. Ai ishte edhe një mësues i përkushtuar, që për dekada u shërbeu gjeneratave të reja me dashuri dhe edukatë në shkollën fillore të qytetit të Podujevës, “Vëllazërim- Bashkim” ,tani “Shaban Shala.”
Sot, shumë ish-nxënës e kujtojnë si një mësues të drejtë, të dashur dhe inspirues. Z. Bashkim Idriz Shala, ish-nxënës i Bedriut , para 55 vjetëve thotë:” Bedriu ishte i hareshëm dhe gjithnjë i buzëqeshur, ai vazhdimisht na motivonte për përvetësim të dijes dhe angazhim në aktivitete të lira brenda dhe jashtë shkollës.”
Edhe në jetën private, Bedriu ishte një bashkëshort, baba, gjysh dhe vëlla i respektuar, që gëzonte respektin e të gjithëve. Ai mbeti shembull i njeriut fisnik, i cili gjithnjë diti të ndajë kohën mes familjes, profesionit dhe pasionit për sportin.
Ndarja e tij e parakohshme nga jeta ka lënë një zbrazëti të madhe në familje, te shokët dhe posaçërisht në komunitetin e sportit. Kujtimi për Bedriun – futbollist i dalluar, mësues i përkushtuar dhe arbitër i paanshëm do të jetojë gjatë.
Jakup Gashi, Zyrtar i Lartë në Drejtorinë e Kulturës, Rinisë dhe Sportit në Komunën e Podujevës, i ndau Bedri Muçollit mirënjohje për kontributin e tij në futbollin kosovar.
Familja Muçolli ishte shembull i angazhimit aktiv në sport. Përveç Bedriut, që la gjurmë në futboll, vëllezërit e tij Hakiu dhe Besniku u dalluan në hendboll.
⦁ Hakiu ishte shtylla e Klubit Hendbollistik të Llapit, i cili garonte në Ligën e Parë të Kosovës.
⦁ Kurse, Besniku luajti me shumë sukses jo vetëm për Llapin, por edhe për Prishtinën, duke arritur të jetë pjesë e reprezentacionit hendbollistik të Kosovës. Ai duke treguar formë të shkëlqyer dhe nivel të lartë të lojës u bë një ndër figurat më të spikatura të këtij sporti.
Po ashtu, në KF “Llapi” kontribuuan edhe futbollistët Remzi dhe Basri Muçolli, kurse në hendboll Arsim Ali Muçolli. Ky fakt dëshmon se familja Muçolli ishte një çerdhe e vërtetë sportistësh dhe mësuesish elitarë.
Bedri Muçolli, i cili vdiq papritmas më 27 korrik 2024, do të mbetet shembull i njeriut fisnik, të përkushtuar dhe me vlera të qëndrueshme.
Lavdi jetës dhe veprës së sportistit, mësuesit dhe njeriut fisnik – Bedri Muçolli!
Brezit të atyre djemve dhe burrave trima, që me armë në duar luftuan kundër pushtimit të Kosovës nga Serbia, i takon edhe Isak Shabani nga Orllani i Gallapit, ekspert i mjekësisë.
Serbia, në përpjekje për t’i nënshtruar përfundimisht shqiptarët e Kosovës, më 23 mars 1989, me tanke dhe kërbaç, suprimon Autonominë e Kosovës. Më pas, duke sjellë nga të gjitha anët e ish-Jugosllavisë serbë recidivistë të veprave kriminale, nisi të burgosë, të rrahë dhe të vrasë shqiptarët e pambrojtur e duarthatë, vetëm pse protestonin në mbrojtje të Kushtetutshmërisë së Kosovës.
Më 27 mars 1989, në demonstratën gjithëpopullore të organizuar në Podujevë, u vra Mehmet Maliq Ejupi, ende pa i mbushur 23 pranverat e jetës. Dhimbja u bë edhe më e rëndë kur një polic serb sadist, i tërbuar, vuri re se Mehmeti kishte rënë përtokë puthi tytën e automatikut. (Dëshmitar okular i kësaj vrasjeje makabre ishte Xhelil Arbanashka nga Polonica e Podujevës).
Në demonstratën tjetër, më 30 maj 1989, po ashtu në Podujevë, u vra Ali Adem Ajeti, kryeorganizator i protestës dhe i burgosur politik i demonstratave studentore të vitit 1981.
Por, përkundër këtyre vrasjeve, pushtuesit serbë nuk ndalën. Dhuna dhe terrori u shtuan edhe më shumë në të gjitha trevat e Kosovës.
Më 1 nëntor 1989, në Prishtinë, u vra Bedri Ilaz Sokoli. Një ditë më vonë, në Bregun e Diellit, ranë në një rezistencë të pashoqe Afrim Osman Zhitia dhe Fahri Rrahman Fazliu.
As viti 1990 nuk solli qetësi. Më 1 shkurt u vranë Ylfete Humolli dhe Fadi Talla. Më 13 shtator, në Pollatë të Podujevës, policia dhe ushtria e Serbisë kryen një tjetër krim të rëndë duke vrarë të rinjtë Skënder Hamit Monolli dhe Besim Hashim Latifi. Viktimë e këtij terrori të paparë ishte edhe Ragip Muharrem Hoti, më 18 maj 1991. Ai, duke luftuar fyta-fytas me katër policë serbë, plagosi rëndë dy prej tyre, duke rënë dëshmor.
Në këto rrethana, disa djem dhe burra trima të Llapit dhe Gallapit, duke parë se çmenduria e policisë dhe ushtrisë serbe nuk kishte të ndalur, nisën formimin e celulave të para të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës. Një nga themeluesit e këtyre celulave ishte edhe Isak Riza Shabani.
Heroi i kombit Zahir Pajaziti, duke e vlerësuar lartë figurën e Isak Shabanit – asokohe ende student i Fakultetit të Mjekësisë në Universitetin e Kosovës, bisedoi sy më sy me të dhe i tha:
“U bë ç’u bë! Ekspeditës së policisë serbe me atë ‘Nivën’ e kuqe, që po terrorizon Llapin dhe Gallapin, duhet t’i zëmë pritë!”
Më 4 shtator 1994, pas një vëzhgimi të kujdesshëm të terrenit, Zahiri dhe Isaku vendosën që kësaj patrulle policore t’i zinin pritë pikërisht te diga e Liqenit të Batllavës.
Në shënjestër kishin një polic famëkeq të njohur me nofkën Cipiripi, një kriminel i paskrupullt që simbolizonte të keqen. Ai jo vetëm që torturonte shqiptarët me mjete të forta dhe shkopinj elektrikë, por edhe i ofendonte rëndë në baza kombëtare.
Shqiptarët e ndaluar i prangoste duarsh e këmbësh dhe i fuste në bagazhin e xhipit “Niva”. Pastaj, të përgjakur e të gjymtuar, i hidhte nëpër llagëmet anës së rrugës.
Shumë shqiptarë të Llapit kishin kaluar muaj e vite mes torturave dhe poshtërimeve nga ky sadist, që i trajtonte si kafshë të ngujuara në thark. Durimi i Zahirit dhe Isakut kishte arritur në kufi.
Ky kriminel, përveç keqtrajtimit dhe vrasjeve, së bashku me Tomisllav Petroviq–Toma, Bosanacin e Madh dhe Nebojsha Cvejiq, plaçkitnin edhe pasurinë e shqiptarëve. Dëmet materiale që ata u kishin shkaktuar banorëve ishin të pallogaritshme.
Edhe pse terreni ishte i përthyer dhe i rrethuar nga liqeni me dallgë, këta dy djem të guximshëm katër–pesë herë kishin shtënë mbi patrullën e këtyre policëve sadistë.
Pas këtij tentim–atentati ndaj Cipiripit dhe kolegëve të tij, bastisjet në këtë zonë u shtuan dhe shumë shqiptarë u morën në të ashtuquajturat “biseda informative”.
Por Zahiri dhe Isaku kishin vendosur që pushtuesve të mos ua ndalin gjuajtjet nga kallashët deri në çlirimin përfundimtar të Kosovës. Ata, qëkur kishin rrokë armët, ishin pajtuar me burgjet dhe me vdekjen.
Më 31 janar 1997, në një pritë të organizuar në fshatin Pestovë të Vushtrrisë, ranë Zahir Pajaziti, Hakif Zejnullahu dhe Edmond Hoxha.
Ata ishin nisur për të goditur një kriminel të njohur – Vuçina Janiçeviq, kryeshef i stacionit të policisë në Vushtrri, i cili jo vetëm që hartonte programin e ndjekjes dhe keqtrajtimit të familjeve shqiptare, por merrte pjesë vetë në këto aksione.
Ky monstrum, më 22 maj 1999, kishte urdhëruar edhe masakrimin e 67 civilëve shqiptarë në Vushtrri. Thashethemet e shtypit mafioz të Beogradit dhe të paçavures “Jedinstvo” se Zahiri, Hakifi dhe Edmondi ishin nisur për të sulmuar një kamp kolonësh serbë janë të trilluara.
Ata kurrë nuk e kishin shënjestruar popullatën civile të pafajshme, por vetëm grupet kriminale me duart e përlyera në gjak.
Pas rënies së Zahirit, Isak Shabani, njëri nga miqtë e tij më besnikë, së bashku me disa shokë, vazhdoi përpjekjet për atentate ndaj pushtuesve serbë. Mirëpo, më 8 shkurt 1997, ai u arrestua papritmas nga policia sekrete e Serbisë.
Nga aktgjykimi i bërë publik shihet se gjatë gjithë qëndrimit në burg, ai qëndroi i pathyeshëm dhe nuk zbuloi asnjë nga shokët e tij.
Isak Shabani meriton të respektohet nga të gjithë, qoftë si veprimtar, qoftë si ekspert i shëndetësisë.
Dikur, nëpërmjet tytës së armës, ai luftoi pushtuesin. Sot, me tërë qenien, është vënë në shërbim të pacientëve të Republikës së Kosovës, pa shikuar përkatësi etnike, religjion dhe ngjyrë të tyre.
Hitz shpëton një penallti dhe bregrinasit ngjiten në tabelë
VOAL- Bazeli siguroi fitoren e parë të madhe të Europa League për këtë sezon. Në një stadium të mbushur plot me stadiume në St. Jakob-Park, të veshur për debutimin e tyre në shtëpi në garën e dytë kontinentale, kampionët zviceranë mposhtën Shtuttgartin, aktualisht ekipin e pestë në Bundesligë, me rezultatin 2-0. Këto tre pikë vendimtare për ekipin e udhëhequr nga Magnin (i cili përjetoi kapitullin më të rëndësishëm të karrierës së tij si lojtar me Shtuttgartin): në ndeshjen e tyre të radhës më 23 tetor, Shaqiri dhe shokët e tij të ekipit do të përpiqen ta përsërisin këtë sukses kundër Lyonit.
Menjëherë, bregrinasit përfituan menjëherë nga një gabim i gjermanëve, të cilët, me një pasim prapa, e dërguan te Ajeti, i cili shënoi gjakftohtë i vetëm përballë portierit. Kuqeblutë, megjithëse ende kërcënues në disa raste, ia lanë topin gjermanëve, të cilët fituan një penallti në minutën e 36-të, por gjuajtja e ish-lojtarit të St. Gallen Demirovic u shpëtua nga Hitz. Hitz bëri disa pritje vendimtare pasi u kthye nga dhoma e zhveshjes, dhe menjëherë pas një prej pritjeve të tij të shkëlqyera, skuadra vendase gjeti rrjetën nëpërmjet një Shaqiri të shkëlqyer. RSI
Shumë shumë bukur Neri.
Urimet më të mira e lart e më lart.
Faleminderit shumë, i dashur Zeqir për urimet dhe vlerësimet!
Të përshëndes pafundësisht!
Të fala
Skënder Buçpapaj
Skënder i dashur, ti dhe Elida jeni poetë e shkrimtarë të shkëlqyer! Ju krijoni me dritën tuaj! Suksese!
Atdhe Geci, falënderimet tona për urimet dhe vlerësimet, mik dhe koleg i dashur!
Të përshëndesim shumë!
Skënder Buçpapaj
Interviste qe “vjen era E VERTETE”…Faleminderit Skender per kete ndjesi te mrekullueshme. Ju pershendes, Mimoza.