Radio Evropa e Lirë

 

Sekretari i përgjithshëm i NATO-s, Jens Stoltenberg, tha se Rusia nuk mund ta ndalojë anëtarësimin eventual të Ukrainës në aleancës perëndimore të mbrojtjes ushtarake.

“Të gjithë aleatët pajtohen se dera e NATO-s mbetet e hapur, që Ukraina do të bëhet anëtare e aleancës dhe se Rusia nuk ka të drejtë vetoje”, tha Stoltenberg më 6 qershor.

Deklarata e Stoltenbergut erdhi gjatë vizitës së tij në kryeqytetin e Sllovakisë, në Bratisllavë, për bisedime me presidentët e vendeve anëtare të aleancës në kufirin e saj lindor, të ashtuquajturin grupi i Nëntë i Bukureshtit.

Nisja e pushtimit të paprovokuar të Ukrainës nga Rusia në shkurt të vitit të kaluar e ka intensifikuar aktivitetin e NATO-s, aleancës së themeluar pothuajse 75 vjet më parë për ta kundërshtuar Bashkimin Sovjetik.

Bisedimet në Bratisllavë vijnë pak para samitit të ardhshëm të NATO-s në Vilnius, ku Stoltenberg tha se aleanca veri-atlantike do të marrë vendime “shumë të rëndësishme”.

“Ne do ta përforcojmë mbështetjen tonë për Ukrainën me një pako shumëvjeçare të ndihmave për t’u ndihmuar të kalojnë nga standardet e epokës Sovjetike në standardet e NATO-s dhe ta sjellim Ukrainën më afër NATO-s”, tha ai.

“Ne duhet të pajtohemi për një përkushtim më të madh për t’i rritur investimet në mbrojtje”, shtoi Stoltenberg.

Ukraina ka kërkuar disa herë anëtarësimin në NATO, mirëpo Stoltenberg ka thënë më parë se anëtarësimi në mes të një lufte nuk është opsion.

Ai gjithashtu tha se po “punonte shumë për t’u siguruar që ne do ta mirëpresim Suedinë sapo të bëhet anëtare e plotë e kësaj aleance”.

Suedia dhe Finlanda kaluan nga politika e mbajtur për dekada të tëra për mosrenditje ushtarake dhe aplikuan për anëtarësim në NATO pasi Rusia nisi pushtimin e Ukrainës.

Finlanda u anëtarësua zyrtarisht në NATO muajin e kaluar, në prill.

 

Radio Evropa e Lirë

Ukraina e ka akuzuar Rusinë se e ka sulmuar një digë të madhe në lumin Dnjepër në rajonin e Hersonit të pushtuar nga Rusia. Pas këtij sulmi, Ukraina ka urdhëruar evakuimin e dhjetëra mijëra banorëve nga ajo zonë, shkaku i rrezikut për përmbytje masive.

Presidenti i Ukrainës, Volodymyr Zelensky, e thirri një takim emergjent të Këshillit Kombëtar të Sigurisë dhe Mbrojtjes për ta diskutuar gjendjen në këtë zonë.

“Terroristët rusë”, shkroi Zelensky në Twitter, duke shtuar se shkatërrimi i digës “vetëm e konfirmon për të gjithë botën se ata duhet të përjashtohen nga çdo qoshe e tokës ukrainase”.

“Terroristët nuk do të jenë në gjendje ta ndalin Ukrainën me ujë, raketa apo çfarëdo tjetër”, shtoi Zelensky.

Agjencia ukrainase e energjisë nukleare paralajmëroi se shkatërrimi i digës Nova Kahovka mund ta rrezikojë centralin bërthamor në Zaporizhja, që përdor ujë nga ky rezervuar për procesin e ftohjes së reaktorëve bërthamorë.

Ndërkohë, Agjencia Ndërkombëtare e Energjisë Atomike (IAEA) tha se është duke e monitoruar situatën dhe shtoi se “nuk ka ndonjë rrezik të menjëhershëm të sigurisë” në centralin bërthamor.

Sekretari i përgjithshëm i NATO-s, Jens Stoltenberg, tha se sulmi ndaj digës e tregon “edhe një herë brutalitetin e luftës ruse në Ukrainë”.

“Shkatërrimi i sotshëm i digës Kahovka i rrezikon mijëra civilë dhe shkakton dëme të mëdha në ambient”, tha Stoltenberg.

Oleksandr Prokudin, guvernatori i Hersonit i konfirmoi raportimet për evakuimin e banorëve nga zonat e rrezikuara nga përmbytjet.

“Brenda pesë orëve, niveli i ujit do të arrijë një nivel kritik. Ka filluar evakuimi nga zonat e rrezikshme. Unë u bëj thirrje veçanërisht banorëve në bregun e majtë [të Dnjeprit]: bëni gjithçka që është e mundur për ta mbrojtur veten dhe për ta shpëtuar jetën tuaj. Largohuni menjëherë nga zonat e rrezikshme”, tha Prokudin në Telegram.

“Unë mund ta konfirmoj se shpërthimi [ka ndodhur]…. Të gjitha shërbimet janë duke punuar. Situata po monitorohet. Hidrocentrali u hodh në erë nga pushtuesit”, i tha Radios Evropa e Lirë Natalia Humenyuk, zëdhënëse ushtarake për forcat jugore të Ukrainës.

Shefi i Këshillit Evropian të BE-së, Charles Michel, u zotua se Rusia do të mbahej përgjegjëse për “krimin e luftës” të shkatërrimit të infrastrukturës civile.

Kreu i administratës presidenciale të Ukrainës, Andriy Yermak, e akuzoi Rusinë për “ecocid” – shkatërrim të ambientit përmes veprimeve të qëllimshme apo neglizhente të njerëzve – në një mesazh në platformën Telegram.

“Një tjetër krim lufte nga terroristët rusë. Ky është ecocid”, shkroi Yermak.

Niveli i ujit në qytezën pranë digës së shkatërruar mund të rritet për deri në 12 metra, tha kryetari i kësaj zone i emëruar nga Rusia, Vladimir Leontyev. Autoritetet thanë se niveli i ujit pritet të rritet përgjatë 72 orëve të ardhshme.

Diga, e ndërtuar në vitin 1956, është rreth 30 metra e lartë dhe rreth 3.3 kilometra e gjatë. Qëllimet e saj parësore janë prodhimi i energjisë, ujitja dhe navigacioni.

Ministria e Energjisë e Ukrainës ka thënë përmes një deklarate se shkatërrimi i digës nuk e rrezikon furnizimin energjetik të vendit pasi që “elektriciteti i prodhuar është i mjaftueshëm për t’i mbuluar nevojat e konsumatorëve”.

Incidenti në Herson pason mohimet nga Kievi për pretendimet e Rusisë se forcat e saj e kishin zmbrapsur një ofensivë të shumëfisht ukrainase në rajonin lindor të Donjeckut.

Kievi i hodhi poshtë këto pretendime, duke i quajtur atë një përpjekje për dezinformim ndërsa mohoi se kishte nisur kundërsulmin e shumëpritur për të rimarrë territorin e humbur që nga pushtimi i Moskës në shkurt të vitit 2022.

Megjithatë, Kievi tha më 5 qershor se forcat ukrainase po “kalonin në veprime sulmuese” në disa zona dhe po kryenin operacione në shkallë të vogël.

Pretendimi rus, i cili erdhi pasi Zelensky i kishte thënë mediumit amerikan Wall Street Journal dy ditë më parë se forcat ukrainase ishin gati për kundërsulm, nuk mund të verifikohej në mënyrë të pavarur nga Radio Evropa e Lirë dhe u mohua nga ushtria ukrainase.

Ushtria ukrainase tha se Rusia përdori video dhe fotografi të vjetra “si dhe materiale të tjera të rreme” në raportin e saj në lidhje me kundërsulmin e supozuar, në të cilin zyrtarët rusë thanë se Ukraina pësoi humbje të mëdha.

Më herët, më 5 qershor, Ministria ruse e Mbrojtjes lëshoi një video-deklaratë duke thënë se forcat ukrainase i sulmuan pesë pika në Donjeck duke përdorur gjashtë batalione të mekanizuara dhe dy tanke, por tha se sulmi i tyre “nuk pati sukses”.

Në deklaratë thuhej se shefi i Shtabit të Përgjithshëm rus, gjenerali Valery Gerasimov, e ka mbikëqyrur personalisht mbrojtjen ruse.

Gjenerali Oleksandr Syrskiy, komandanti i forcave tokësore të Ukrainës, tha më 5 qershor se forcat ukrainase vazhduan të përparojnë pranë Bahmutit, qytetit që ka qenë epiqendra e luftimeve disamujore për marrjen nën kontrollin të rajonit të Donjeckut. Por, ai nuk përmendi nisjen e një kundërofensive.

Një nga digat më të mëdha të Ukrainës është hedhur në erë, mëngjesin e sotëm.

Ushtria ukrainase akuzon forcat ruse, ndërsa zyrtari i instaluar nga Moska në qytetin e Nova Kakhovka në pjesën e kontrolluar nga Rusia të rajonit Kherson mohoi pretendimin.

“Rezervuari Kakhovka u hodh në erë nga forcat pushtuese ruse,” shkroi komanda jugore e Forcave të Armatosura të Ukrainës të martën në faqen e saj në Facebook.

“Shkalla e shkatërrimit, shpejtësia dhe vëllimet e ujit dhe zonat e mundshme të përmbytjeve janë duke u sqaruar,” shtoi më tej ushtria ukrainase.

Agjencia shtetërore ruse e lajmeve TASS citoi një burim të paidentifikuar të afërt me çështjen që thoshte se diga ishte shkatërruar dhe territori ishte duke u përmbytur.

Ndërsa administrata ushtarake e Ukrainës për rajonin Kherson u bëri thirrje njerëzve që të jenë gati të evakuohen nga disa fshatra në bregun e djathtë të lumit Dnieper pasi niveli e uji po rritej pas shkatërrimit të digës.

“Niveli i ujit po rritet dhe kushdo që ndodhet në zonën e rrezikut duhet: Të fikë të gjitha pajisjet elektrike; të marrë dokumentet dhe gjërat thelbësore; kujdesuni për të dashurit dhe kafshët shtëpiake; ndiqni udhëzimet e shpëtimtarëve dhe policëve, “shkruan administrata në kanalin e saj të mesazheve Telegram.

Presidenti ukrainas Volodymyr Zelenskyy ka thirrur një mbledhje urgjente të këshillit të sigurisë kombëtare të vendit pas shpërthimit në digë, tha Oleksiy Danilov, sekretari i Këshillit të Sigurisë Kombëtare dhe Mbrojtjes së Ukrainës.

Diga e epokës sovjetike në pjesën e kontrolluar nga Rusia të rajonit Kherson mund të shkaktojë një përmbytje në të gjithë zonën e luftës, sipas forcave ukrainase dhe ruse.

Videot e pa verifikuara në mediat sociale treguan një seri shpërthimesh intensive rreth digës Kakhovka.

Video të tjera treguan ujin që vërshonte nëpër mbetjet e digës me kalimtarët që shprehnin tronditjen e tyre, ndonjëherë me gjuhë të fortë.

Diga, 30 metra e gjatë dhe 3,2 km (2 milje) e gjatë, u ndërtua në vitin 1956 në lumin Dnieper si pjesë e hidrocentralit Kakhovka. syri.net

Jamie Shea, ish-zëdhënës i NATO-s gjatë luftës në Kosovë tha një intervistë për Euronews Albania se prania e ushtrisë serbe në kufirin me Kosovën është e papranueshme.

Ai e cilësoi këtë veprim mbireagim të papranueshëm nga Beogradi, për diçka që siç tha është çështje e brendshme e Kosovës.

“Kam qenë mjaft i qartë për dërgimin e forcave ushtarake serbe në kufi për një çështje që nuk i përket Serbisë, por është një çështje e brendshme e Kosovës. Ka një mbireagim, është e papranueshme dërgimi i këtyre trupave. Ato duhet të rikthehen në vendin e tyre. Beogradi duhet të heqë dorë nga ndërhyrja në punët e brendshme të Kosovës. Veriu është një çështje e brendshme e Kosovës. Mesazhi im është që: Kosovë, puno bashkë me BE dhe SHBA! Pavarësisht zemërimit, mos humbisni besimin e miqve më të ngushtë”, tha ai. syri.net

Trupat ukrainase po vazhdojnë të ushtrojnë trysni ndaj trupave ruse në Bakhmut edhe pse këta të fundit shpallën fitoren atje pak kohë më parë. Beteja për qytetin është më e gjata dhe më përgjakshmja që nga fillimi i sulmit rus në Ukrainë.

Zëvendësministrja ukrainase e Mbrojtjes Hanna Maliar tha se Moska është përpjekur të krijojë përshtypjen se rreth Bakhmutit mbizotëron qetësia, por në fakt thotë ajo sulmet me artileri atje vazhdojnë ende, në nivele të ngjashme me ato në kulmin e betejës për të marrë qytetin.

Lufta, shton zonja Maliar, po evoluon në një fazë të re.

“Beteja për Bakhmutit nuk ka ndalur, është në vazhdim, thjesht ka marrë formë tjetër”, tha zonja Maliar.

Forcat ruse tashmë po përpiqen, por po dështojnë të dëbojnë luftëtarët ukrainas nga disa zona të larta përreth, me fushëpamje nga Bakhmuti.

“Ne po i mbajmë ato pozicione shumë fort“, tha ajo.

Rusia e shihte marrjen e kontrollit të Bakhmutit, si përmbushje të pjesshme të objektivit të saj për të marrë kontrollin e rajonit lindor të Donbasit, qendra industriale e Ukrainës.

Por kjo detyrë mund të bëhet më e vështirë për shkak të tërheqes së mercenarëve të grupit ushtarak privat ‘Wagner Group’, që ndihmoi në marrjen e kontrollit të qytetit. Tashmë ata do të zëvendësohen me ushtarë rusë.

Recep Tayyip Erdogan, i cili fitoi mandatin e tretë në zgjedhjet presidenciale turke, njoftoi përbërjen e qeverisë së re të shtunën pasi u betua për një mandat të ri pesëvjeçar si lider i Turqisë.

Pas një darke zyrtare ku morën pjesë pothuajse 80 presidentë shtetesh dhe qeverish, Erdogan njoftoi përbërjen e qeverisë së re në të cilën ministritë e Mbrojtjes, të Punëve të Jashtme dhe të Ekonomisë pësuan ndryshime të thella.

Qeveria e re do të mblidhet për herë të parë të martën, njoftoi ai më herët. Pas darkës, Erdogan shkoi në pallatin presidencial Cankaya, ku jetonte dhe punonte Mustafa Kemal Ataturk, për të shpallur përbërjen e qeverisë së re.

Siç pritej, eksperti i njohur Mehmet Simsek, ish-ministër i Financave (2009-2015) dhe më pas Zëvendëskryeministër për Politikat Ekonomike (deri në 2018), merr Ministrinë e Financave.

Emri i Mehmet Simsek, 56 vjeç u shfaq vazhdimisht në media: ish-ekonomisti i bankës amerikane Merrill Lynch do të jetë përgjegjës për të vendosur rregull në politikën financiare të vendit, për të rifituar besimin e investitorëve.

Ministritë kryesore do të rinovohen gjithashtu: kështu Hakan Fidan, ish-kreu i MIT, shërbimi inteligjent turk, do të marrë postin e ministrit të Jashtëm, në vend të Mevlut Çavusoglu.

Në Ministrinë e Mbrojtjes, Yasar Gueler, shefi i Shtabit të Përgjithshëm të Forcave të Armatosura, zëvendëson Hulusi Akar, ish-shefin e Shtabit të Përgjithshëm që mbante detyrën që nga korriku 2018.

Akar u konsiderua si organizator i rezistencës ndaj grusht-shtetit të dështuar në korrik 2016. Në detyrë kanë mbetur vetëm dy ministra, Shëndetësisë dhe Kulturës. syri.net

Bashkimi Evropian u bëri thirrje Kosovës dhe Serbisë që menjëherë dhe pa kushte të marrin masa për të ulur tensionet dhe të punojnë për vendosjen e qetësisë në veriun e trazuar të Kosovës, duke paralajmëruar se dështimi për të bërë një gjë të tillë do të ketë pasoja negative për të dyja palët.

Në një deklaratë të lëshuar nga shefi i politikës së Jashtme të BE-së, Josep Borrell, në emër të 27 vendeve anëtare të bllokut dënohen “aktet e dhunshme kundër qytetarëve, trupave të KFOR-it, forcave të rendit dhe mediave në veri të Kosovës. Dhuna mund të ishte shmangur dhe duhet shmangur në të ardhmen”, thuhet në komunikatë, në të cilën theksohet se blloku qëndron fuqishëm në mbështetje të misionit të NATO-s dhe atij të BE-së për sundimin e ligjit në përmbushjen e mandateve të tyre.

“Ne i bëjmë thirrje Kosovës dhe Serbisë që menjëherë dhe pa kushte të marrin masa për të shtensionuar situatën, t’i japin fund retorikës përçarëse dhe të përmbahen nga çdo veprim i mëtejshëm i pa bashkërenduar. Qetësia duhet të rivendoset urgjentisht. Bashkimi Evropian është i gatshëm të zbatojë masa të vendosura. Dështimi për të ulur tensionet do të çojë në pasoja negative”, thuhet në deklaratë.

“Presim që Kosova të veprojë në mënyrë që nuk e përshkallëzon situatën, dhe të pezullojë menjëherë operacionet policore në afërsi të ndërtesave komunale në veri të Kosovës. Kryetarët e komunave duhet t’i kryejnë përkohësisht detyrat e tyre në objekte të ndryshme nga ndërtesat komunale. Zgjedhjet e parakohshme duhet të shpallen sa më shpejt në të katër komunat dhe të organizohen në mënyrë gjithëpërfshirëse. Presim që serbët e Kosovës të marrin pjesë në këto zgjedhje” theksohet më tej në deklaratë në të cilën shprehet “shqetësimi për shkallën e gatishmërisë më të lartë të Forcave të Armatosura Serbe”.

Bashkimi Evropian po ashtu kërkon që Kosova dhe Serbia “të veprojnë me përgjegjësi dhe të angazhohen menjëherë në dialogun e ndërmjetësuar nga BE-ja për të gjetur një zgjidhje të qëndrueshme për situatën në veri të Kosovës, e cila garanton siguri, dhe demokraci për të gjithë qytetarët dhe hap rrugën për zbatimin e Marrëveshjes për Rrugën drejt Normalizimit. Kjo përfshin fillimin pa vonesë apo parakusht të mëtejshëm të punës për themelimin e Asociacionit të komunave me shumicë serbe”, thuhet në deklaratën e zotit Borrell.

Radio Evropa e Lirë

 

Presidenti i Francës, Emmanuel Macron, tha se autoritetet e Kosovës “mbajnë përgjegjësi për trazirat, të cilat janë rritur ndjeshëm” në veri të Kosovës, prej se kryetarët e rinj shqiptarë morën detyrën në komunat me shumicë serbe.

Macron i bëri komentet në një konferencë për sigurinë në Bratisllavë.

Qëndrimi i presidentit francez është në bashkërendim me deklaratat e Shteteve të Bashkuara të Amerikës dhe vendeve tjera të QUINT-it, të cilat e bënë Qeverinë e Kosovës fajtore për tensionimin e situatës në veri të vendit.

“Dua të them se BE-ja e dënon fuqishëm dhunën në veri të Kosovës që kemi parë ditëve të fundit. Aktet e dhunës ndaj qytetarëve, mediave, forcave të rendit dhe KFOR-it janë të papranueshme. Ne si BE qëndrojmë prapa NATO-s dhe KFOR-it në përmbushjen e mandatit në interes të paqes dhe stabilitetit në Kosovë”, tha Borrell më 30 maj.

Nga kjo përleshje që ndodhi, 30 ushtarë të KFOR-it u lënduan.

Shefi i NATO-s, Jens Stoltenberg, ka bërë të ditur se aleanca veri-atlantike do ta rrisë për 700 numrin e trupave në Kosovë, në kuadër të misionit të saj, KFOR.

“Ne kemi vendosur t’i angazhojmë 700 trupa shtesë nga Forca Operacionale Rezervë për Ballkanin Perëndimor, dhe që të ngrejmë në nivel të lartë gatishmërinë e një batalioni shtesë të forcave rezervë, ashtu që ata të mund të angazhohen, nëse do të ketë nevojë”, tha ai.

Kryetarët e rinj shqiptarë të komunave Mitrovicë e Veriut, Zveçan, Zubin Potok dhe Leposaviq kanë dalë nga zgjedhjet e jashtëzakonshme të 23 prillit, të cilat janë bojkotuar nga komuniteti serb.