“Bota serbe” u përmend si koncept për herë të parë në shtator të vitit 2020 dhe që nga ajo kohë në Ballkanin Perëndimor ka pasur paralajmërime se ajo frazë rikujton aspiratat e politikës zyrtare serbe që pati rol kyç në shpërbërjen e përgjakshme të ish-Jugosllavisë në fillim të viteve 1990.
Në anën tjetër, nga Beogradi thonë se elita politike që udhëheq me vendin nga viti 2012 nuk ka aspirata territoriale ndaj fqinjëve, por vetëm tregon kujdes ndaj qytetarëve me kombësi serbe në shtetet që kanë dalë nga rënia e Jugosllavisë.
Toby Vogel, ekspert në Këshillin e Politikave të Demokratizimit vlerëson:
“Më duket se ky është një vazhdim i projektit të ‘Serbisë së madhe’ të Sllobodan Millosheviqit, mbase tash me mjete paqësore dhe artikulim të vizionit të presidentit Aleksandar Vuçiq, si udhëheqës i të gjithë serbëve”, thotë Vogel për Radion Evropa e Lirë.
“Ideja themelore është që përderisa ‘Serbia e madhe’ mbetet një ëndërr, “Bota serbe” mund ta zëvëndësojë atë, ose serbët duhet të presin një ose dy dekada derisa të mund të jetojnë në një shtet të vetëm, por që gjithmonë do ta mbajnë të bashkuar ‘shpirtin’ serb. Duke pasur parasysh atë që ndodhi në vitet 1990, është e qartë se kjo gjithmonë do t’i bëjë fqinjët e Serbisë jashtëzakonisht nervozë, dhe për këtë kanë arsye, sepse ajo është një ide destabilizuese””, thotë Vogel.
Deri më tani, fqinjët e Serbisë nuk kanë artikuluar një përgjigje të përbashkët. Nuk ka deri më tash shenja se ata kanë kërkuar zyrtarisht reagimin e bashkësisë ndërkombëtare. Por, deri më tani, sinjali më i qartë se diçka e tillë mund të ndodhë ka ardhur nga Kroacia.
Millanoviq në veprim
Presidenti i Kroacisë, Zoran Millanoviq, më 16 shtator 2021, deklaroi se është detyrë e tij që t’u tregojë partnerëve perëndimor për kërcënimet nga ideja e “Botës serbe”. Ai këto komente i bëri gjatë takimit në Zagreb me presidentin e Malit të Zi, Millo Gjukanoviq, i cili tha se ky koncept është eufemizëm për politikën e ‘Serbisë së madhe’. Millanoviq tha se detyra e tij është të paraqesë këtë në forumet ndërkombëtare.
“Sidomos në të ardhmen, detyra ime do të jetë të tërheq vëmendjen e bashkëbiseduesve të mi të nivelit të lartë në Perëndim, sepse unë e shoh Malin e Zi në Perëndim, për këto gjëra për të cilat ata dinë pak dhe nuk ju interesojnë. Kur shohin ndikimin e disa fuqive të huaja në kufijtë e tyre, nuk e shohin atë në Mal të Zi. Nuk është se ata bëjnë sikur nuk e shohin. Do të doja që dikush t’ua tregonte dhe t’ua tërhiqte vëmendjen. Kjo është puna ime”, pati thënë ai.
Nuk dihet se si partnerët perëndimorë reaguan ndaj pikëpamjeve të Millanoviqit, ashtu siç nuk e komentuan konceptin që vjen nga Serbia, dhe i cili ka nxitur nervozizëm në rajon.
Presidenti kroat, Zoran Millanoviq, dhe presidenti malazez, Millo Gjukanoviq, gjatë një vizite në Cetinje në qershor të vitit 2019
Megjithatë nga ana e zyrtarëve kroatë “Bota serbe” nuk shihet vetëm në kontekstin e një ideje, efektiviteti i së cilës varet nga aftësitë e autoriteteve në Beograd.
Në raportin vjetor të publikuar më 27 shtator 2021, Agjencia e Inteligjencës në Kroaci thekson se ky është një koncept i mbështetur nga Rusia për të destabilizuar më shumë Ballkanin Perëndimor.
“Në kontekstin rajonal, disa bartës të politikave shtetërore në Serbi promovojnë konceptin e botës serbe si një popull i vetëm politik serb, domethënë një bashkësi e vetme politike dhe shtetërore e të gjithë serbëve në Evropën Juglindore, në të cilën të gjithë serbët duhet të ndjekin një drejtim politik, atë të Beogradit zyrtar. Promovimi i ideve të tilla nga udhëheqësit serbë destabilizojnë më shumë marrëdhëniet e ndjeshme ndëretnike dhe ndër-shtetërore në Evropën Juglindore, veçanërisht ndaj Bosnjë dhe Hercegovinës dhe Malit të Zi”, thuhet në raportin e agjencisë kroate.
Në rajon, jo të gjithë e kanë kuptuar se kufijtë nuk mund të ndryshohen dhe se ende ekzistojnë projekte për krijimin e shteteve të mëdha, thotë ish-presidenti i Kroacisë, Stjepan Mesiq.
“Kemi pasur 100.000 të vdekur dhe kufiri nuk ka ndryshuar asnjë centimetër. Kemi një kthim të atyre mesazheve të ‘Botës serbe’ të cilat Ilija Garashanin (diplomat dhe kryeministër i Serbisë në dy periudha në mesin e shekullit XIX) i dërgoi si ‘bashkim i vendeve kudo ku jetojnë serbët’. Pastaj Stevan Moljeviq, anëtar i shtabit të Drazha Mihailloviqit (udhëheqës i guerilëve çetnikë nga Lufta e Dytë Botërore), i cili paraqiti idetë për zgjerimin e kufijve serbë. Përsëri kemi këto lloj përpjekje, sepse disa, assesi nuk mund të binden se kufijtë` nuk mund të ndryshohen”, tha Mesiq në një intervistë për Radion Evropa e Lirë.
A është ideator Vullini?
I pari që e ka përdorur termin “Bota serbe” nga ana e zyrtarëve shtetërorë serbë ka qenë Aleksandar Vullin, derisa ishte ministër i Mbrojtjes i Serbisë.
“Vuçiq duhet të krijojë botën serbe. Beogradi duhet t’i mbledhë të gjithë serbët brenda dhe rreth vetes, dhe presidenti i Serbisë është presidenti i të gjithë serbëve”, tha Vullin më 26 shtator të vitit 2020.
Gjatë një interviste në televizionin serb Happy, Vullin e sqaroi më shumë idenë e tij. Në atë kohë, nga pozita e ministrit të Mbrojtjes, ai tha se rrethanat gjeopolitike aktuale nuk janë të atilla që mundësojnë bashkimin e të gjitha zonave ku jetojnë serbët, por, siç tha, ai beson se kjo do të ndodhë në dhjetë, njëzet ose pesëdhjetë vjet.
“Kudo që ata jetojnë, në Serbi, Mal të Zi, Republika Sërpska. Kujdesi për të gjithë popullin serb duhet të bëhet nga një qendër, që është Beogradi, dhe unë nuk shoh se çfarë është e diskutueshme këtu”, pati thënë Vullin.
Edhe presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, nuk sheh asgjë të diskutueshme në këtë ide. Ai i ka quajtur reagimet negative ndaj Vullinit si një fushatë kundër Serbisë.
Aleksandar Vullin, ministër i Punëve të Brendshme të Serbisë
Sipas tij, politika zyrtare shtetërore, thotë se kufijtë e Serbisë janë të pacenueshëm dhe se Beogradi nuk merret me kufijtë e të tjerëve.
Për ndryshimin e kufijve, Vullin kishte folur me rastin e publikimit të një dokumenti “non-paper” në prill të vitit 2021, i cili propozoi bashkimin me Serbinë të entitetit të Republika Sërpskës në Bosnje dhe Hercegovinë.
Portali slloven, Uncensored, publikoi një dokument diplomatik jozyrtar, të cilin, siç thanë ata, kryeministri i Sllovenisë, Janez Jansha, e kishte dërguar në Bruksel, dhe në të cilin ai paraqiti ide për rishikimin e kufijve në Ballkan.
Dokumenti, sipas këtij mediumi, parashihte aneksimin e një pjese të Bosnje dhe Hercegovinës nga ana e Kroacisë. Gjithashtu, dokumenti thoshte që entiteti Republika Sërpska do t’i përkiste Serbisë, ndërsa Kosova do të bashkohej me Shqipërinë.
Jansha mohoi se ekziston një dokument i tillë.
Nën presionin e kritikave, më 19 tetor, Vullin e mori komplet “përgjegjësinë” për krijimin e idesë së “Botës serbe”. Gjatë një fjalimi në Parlamentin serb, ai tha se Aleksandar Vuçiq nuk kishte të bënte me të.
“E dini se kush ka problem me botën serbe? Vetëm ata në vendet e të cilëve serbët vuajnë nga diskriminimi. Këtu (në Serbi v.j), hungarezët nuk kanë asnjë problem, pakica serbe atje (Hungari) respektohet dhe zhvillohet”, ka thënë Vullin.
Çfarë ka thënë Edi Rama?
Aleksandar Vullin në diskutimet për botën serbe nuk e ka kursyer as Shqipërinë, pavarësisht se kryeministri i këtij vendi, Edi Rama, së bashku me presidentin e Serbisë, Aleksandar Vuçiq dhe atë të Maqedonisë së Veriut, Zoran Zaev, janë iniciatorë të nismës “Ballkani i Hapur” që parasheh krijimin e zonës për lëvizjen e lirë të njerëzve dhe mallrave.
Duke reaguar ndaj një deklarate të kryeministrit shqiptar, Edi Rama, se qëllimi i karrierës së tij politike ishte “bashkimi i Shqipërisë me Kosovën”, Vullin tha më 10 tetor, se uniteti serb është pengesa e vetme për ‘Shqipërinë e madhe’.
“Kur kryeministri i Shqipërisë, Edi Rama, thotë se detyra e karrierës së tij politike është bashkimi i Shqipërisë me Kosovën, të gjitha vendet e Ballkanit heshtin. Hesht edhe UNMIK -u, i cili kontrollon Kosovën në bazë të Rezolutës 1244, dhe as BE-ja nuk i lëshon ato deklaratat e famshme përmes së cilave u bën thirrje të dyja palëve të përmbahen”, tha Vulin, raportoi agjencia Tanjug.
Kryeministri i Shqipërisë, Edi Rama dhe presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq
Deklarata e Vullinit ishte përgjigje ndaj qëndrimit të Ramës të shprehur dy ditë më parë në televizionin shqiptar TV Klan.
I pyetur nëse planifikon të bëhet president i Kosovës dhe Shqipërisë, Rama tha se nuk e ka në plan këtë, pasi donte të kishte një jetë të tretë të fokusuar te të dashurit e tij. Por, ai tregoi aspiratën e tij për bashkimin e Shqipërisë me Kosovën.
Kur u pyet nga gazetari se bashkimi i Shqipërisë me Kosovën, shoqërohet me një lidership, Rama tha: “Por, kjo nuk është projekt personal. Kjo është aspiratë. Nuk ka asgjë që nuk ka lidhje me personalen te secili person, por tjetër është një projekt personal dhe tjetër është që personi yt të jetë në dispozicion të një aspirate që është më shumë sesa personale”.
Edi Rama ka qenë në krye të Qeverisë shqiptare që nga viti 2013. Ai aktualisht është në mandatin e tij të tretë. Por, fuqia e tij politike në atë vend nuk mund të krahasohet me atë të Vuçiqit në Serbi.
Konkretisht, Partia Përparimtare Serbe e Aleksandar Vuçiqit gëzon mbështetjen e të paktën 180 nga 250 deputetët e Parlamentit të Serbisë, ndërsa socialistët e Ramës gëzojnë mbështetjen e 74 nga 140 deputetët e Parlamentit të Shqipërisë.
Si e sheh Mali i Zi konceptin e “Botës serbe”
Presidenti i Malit të Zi, Millo Gjukanoviq, e vlerësoi “botën serbe” si një kërcënim të qartë.
Pozicioni i tij është dobësuar pasi në zgjedhjet e vitit të kaluar, Partia Demokratike e Socialistëve, të cilën ai e udhëheq, u rrëzua nga pushteti pas 30 vjetësh.
Fuqia e Lëvizjes kombëtare serbe në këtë vend, në veçanti për çështjet që kanë të bëjnë më Kishën Ortodokse Serbe është parë gjatë vitit 2020.
Në atë kohë, rezistenca e fuqishme e përbashkët ndaj planeve të Qeverisë së Gjukanoviqit për të zbatuar rregulla të reja mbi pronën e bashkësive fetare ishte një nga proceset kryesore politike që i parapriu ndryshimit të Qeverisë në Mal të Zi.
Gjukanoviq po përgatitet për zgjedhjet presidenciale të vitit 2022, dhe nacionalizmin serb e sheh si një ndër sfidat më të vështira.
“Qëndrimi i Serbisë ndaj Malit të Zi në këtë kohë është i ngjashëm me qëndrimin e Serbisë ndaj vendeve fqinje gjatë viteve 1990″, tha Gjukanoviq më 4 qershor 2021, gjatë takimit me dy anëtarët e Presidencës trepalëshe të Bosnje dhe Hercegovinës, Zheljko Komshiq dhe Shefik Xhaferoviq.
“Përmes maskës se duhet kujdesur për të drejtat, të supozuara se janë të rrezikuara, të popullit serb në shtete fqinje, sovraniteti i këtyre vendeve është në thelb i rrezikuar. Kjo ndodhi në vitet 1990 dhe të gjithë e dimë epilogun”, tha Gjukanoviq.
Konstrukti i konceptit të “Botës serbe” u formësua në kuadër të bashkëpunimit politik dhe të sigurisë mes Serbisë dhe Rusisë, thotë Qendra për Forenzikë Digjitale në raportin “Roli i Rusisë në Ballkan: rasti i Malit të Zi”.
“Bota serbe” është një modifikim i idesë së Serbisë së Madhe, realizimi i së cilës mund të çojë në destabilizimin e rajonit dhe të ndërlikojë situatën e sigurisë, shkruan studimi.
Aty thuhet se ky koncept nënkupton revizionizëm historik, mohim të identitetit kombëtar të popujve të caktuar në fqinjësi dhe një retorikë se serbët jashtë Serbisë janë të rrezikuar, me ambicie që për çështjet e tyre të vendosë Beogradi.
“Ideja e Serbisë së Madhe ishte një nga shkaqet kryesore të shpërbërjes së Jugosllavisë dhe konflikteve të përgjakshme etnike që ndodhën në vitet 1990″, thuhet në studim.
Në Mal të Zi, koncepti “Bota serbe” mbështetet nga partia në pushtet, Fronti Demokratik (DF). Ata formuan qeverinë me demokratët dhe lëvizjen qytetare URA pas zgjedhjeve të gushtit të vitit 2020.
“Serbëve përtej kufirit u pëlqen ideja e ‘Botës serbe’, dhe ne tashmë jemi duke punuar në realizimin e saj”, tha për N1 në muajin qershor një nga drejtuesit e Fontit Demokratik, Andrija Mandiq.
“Bota serbe” thellon ndarjet në Bosnje dhe Hercegovinë
Ndaj deklaratës së Vullinit se “detyrë e këtij brezi politikanësh është të krijojë një ‘Botë serbe’, të bashkojë serbët kudo që ata jetojnë,” u përgjigjën zyrtarët e Bosnje dhe Hercegovinës.
Ministrja e Jashtme e Bosnjës, Bisera Turkoviq, tha se ajo priste që presidenti Vuçiq të distancohej menjëherë nga deklaratat e Vullinit, përndryshe, siç tha ajo, heshtja do të konfirmonte se politika zyrtare e Serbisë është të prishë Marrëveshjen e Paqes të Dejtonit me qëllim të aneksimit të pjesëve të Bosnje dhe Hercegovinës.
Deklarata e Vullinit është një shkelje flagrante e Marrëveshjes së Paqes të Dejtonit, destabilizim i të gjithë rajonit të Ballkanit Perëndimor dhe një kërcënim për qytetarët e Bosnje dhe Hercegovinës, të cilët u mbrojtën nga agresioni dhe gjenocidi 26 vjet më parë, tha Turkoviq.
Nënkryetari i Dhomës së Përfaqësuesve të Asamblesë Parlamentare të Bosnje dhe Hercegovinës, Denis Zvizdiq, i vlerësoi deklaratat e Vullinit si hegjemoniste, ndërsa zëvendëspresidenti i Federatës së Bosnje dhe Hercegovinës, Millan Dunoviq, tha se përpjekja për të ringjallur Serbinë e madhe nuk kontribuon në të mirë të marrëdhënieve fqinjësore.
“Ministër Vullin, më lejoni t’ju them, si një serb, serbit tjetër – me mua nuk mund ta ndani bukën, dhe sigurisht jo me Bosnje dhe Hercegovinën”, tha Daunoviq.
“Bota serbe” shihet ndryshe në entitetin serb të Bosnje dhe Hercegovinës – Republika Sërpskën. Anëtari i presidencës trepalëshe të Bosnje dhe Hercegovinës, Millorad Dodik, thotë se nuk ekziston ndonjë projekt që bën thirrje për Serbinë e madhe.
“Projekti ynë është të forcojmë Republika Sërpskën në atë masë sa të jemi një shtet i pavarur në këtë rajon. Tregimi për ‘Botën serbe’ është një histori për vlerat që njerëzit kanë, dhe ato janë vlerat që lidhen me besimin dhe identitetin tonë”, ka thënë Dodik.
Dodik mban lidhje të ngushta me Serbinë dhe Rusinë. Ai përgjatë viteve ka mbajtur të njëjtën retorike dhe Beogradi zyrtar nuk e ka kundërshtuar asnjëherë.
Gjatë vizitës së tij të fundit në kryeqytetin serb, ku mori pjesë në Samitin e të Painkuadruarve më 11 tetor, Dodik u ul nën simbolin e shtetit të Bosnje dhe Hercegovinës pasi është anëtar i presidencës së këtij vendi.
Anëtari i presidencës trepalëshe të Bosnje dhe Hercegovinës, Millorad Dodik
Premtimet e tij për të ndarë entitetin e Republika Sërpskës nga Bosnje dhe Hercegovina e kanë një histori të gjatë. Kushtetuta e këtij vendi nuk e mundëson këtë, prandaj prania e tij në samit nxiti vëmendjen se kë në fakt e përfaqëson ai.
Serbia dhe Republika Sërpska, gjithashtu, refuzojnë të njohin gjenocidin e kryer në vitin 1995 nga forcat serbe në Srebrenicë. Uniteti në mohimin e krimit që Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë e shpalli si gjenocid më 2007 nuk përmendet në promovimin e konceptit të “Botës serbe” të përkrahur nga të dyja palët.
Në pritje të përfundimit të negociatave Kosovë-Serbi
Mbi dhjetë vjet, Kosova dhe Serbia po zhvillojnë negociata për normalizimin e marrëdhënieve të ndërmjetësuara nga Bashkimi Evropian. Delegacionet shumë shpesh diskutojnë edhe për zgidhjen e krizave dhe incidenteve urgjente që ndodhin në veri të Kosovës, i cili është i banuar me shumicë serbe. Për këto vende është përmendur edhe njohja reciproke si zgjidhje përfundimtare për mbylljen e negociatave të anëtarësimit në Bashkimin Evropian.
Të paktën kështu sugjeroi kancelarja në largim e Gjermanisë, Angela Merkel, në Beograd më 13 shtator. “Disa çështje do të zgjidhen në fund të një procesi. Të gjithë e dinë se disa vende anëtare të BE-së nuk e kanë njohur Kosovën. Çështja duhet të zgjidhet. Nuk ka kuptim të flasim për përfundimin e një procesi para se të zgjidhen gjërat e tjera dhe pastaj i gjithë procesi”, tha Merkel.
Në reagimet nga Kosova për konceptin e “Botës serbe”, u tha se nuk i kontribuon normalizimit të marrëdhënieve.
Nga zyra e presidentes së Kosovës, Vjosa Osmani, u tha se kthimi në atë diskurs kërcënues është një tregues se Serbia nuk është ende në gjendje të “shkëputet nga politika gjenocidale e regjimit të Millosheviqit”.
“Kjo deklaratë nuk përbën asgjë të re. Deklaratat serbomëdha janë vetëm vazhdim i diskursit të viteve ’90, të kohës të regjimit gjenocidal të Millosheviqit, të cilat prodhuan luftëra dhe pasojat e të cilave ende po i bartim. Kjo retorikë duhet gjykuar edhe nga autoritetet e BE-së, pjesë e së cilës synon të bëhet Serbia. Një deklarim i tillë, gjithashtu është në kundërshtim të plotë me qëndrimet e administratës së presidentit Biden për mosndryshimin e kufijve të shteteve në rajon”, ka thënë Bekim Kupina, këshilltar i presidentes së Kosovës, Vjosa Osmani, në një përgjigje me shkrim për Radion Evropa e Lirë
Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, beson se problemi i Serbisë ka të bëjë me të kaluarën dhe se presidenti i Serbisë nuk po distancohet nga ata që ishin në pushtet në vitet 1990.
“Unë mendoj se ne kemi dhjetë vjet dialog në Bruksel pa një marrëveshje përfundimtare sepse ka rezistencë problematike në ballafaqimin me të kaluarën”, tha Kurti pas një raundi të dështuar të bisedimeve ndërmjet të dyja vendeve për normalizimin e marrëdhënieve në Bruksel më 19 korrik 2021.
Presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani, dhe kryeministri i Kosovës, Albin Kurti
Apel kundër rritjes së nacionalizmit në Ballkan
Rreth 250 intelektualë nga rajoni në fillim të muajit maj iu shkruan BE-së, SHBA-së dhe NATO-s një letër duke paralajmëruar pasojat e ringjalljes së nacionalizmit në Ballkanin Perëndimor, të cilat, sipas tyre mund të çojnë në dhunë.
“Nacionalizmi në rritje, idetë për rishikimin e kufijve dhe tensionet në Ballkanin Perëndimor të kujtojnë në mënyrë të pashmangshme vitet ’90 dhe çdo relativizim i seriozitetit të situatës do të ishte i gabuar dhe i rrezikshëm”, thanë nënshkruesit e apelit.
Midis atyre që e nënshkruan letrën ishin Lulzim Peci – drejtor i Institutit të Kosovës për Kërkime dhe Zhvillime të Politikave, historiania serbe, Latinka Peroviq, Rade Bojoviq nga Iniciativa Qytetare Malazeze 21, Daniel Server nga Universiteti Johns Hopkins, Florian Bieber nga Universiteti i Gracit, Bodo Weber i Këshillit për Politikat e Demokratizimit dhe personalitete tjera.
Vuçiq nuk e përmend “botën serbe” në Bruksel
Një zyrtar i BE-së, gjatë një bisede për Radion Evropa e Lirë, thotë se në pikëpamjet që paraqet, të paktën në Bruksel, presidenti Aleksandar Vuçiq, nuk e përmend “Botën serbe” si qëndrim. Pozicioni i Brukselit është i qartë, shton ky bashkëbisedues, ngritja e çështjes serbe ka pasur pasoja në të kaluarën e afërt në Kroaci, Bosnjë dhe Hercegovinë dhe Kosovë, dhe ka sjellë vuajtje për vetë serbët në Serbi. “Pra, është e qartë pse kjo irriton fqinjët”, thotë bashkëbiseduesi.
Ai, gjithashtu, thekson se një koncept i ngjashëm u përdor gjatë pushtimeve ruse në Gjeorgji, Moldavi dhe Ukrainë.
E gjithë kjo tregon se këto janë ide të rrezikshme, të cilat mund të shkojnë shumë larg nëse shkëputen nga çështja e edukimit të trashëgimisë gjuhësore ose kulturore, thotë zyrtari.
Cili është qëndrimi i komunitetit ndërkombëtar?
Kur e pyetën se si Shtetet e Bashkuara e shohin konceptin e “Botës serbe” dhe nismat e fundit të presidentit Vuçiq dhe zyrtarëve të tjerë për të promovuar identitetin dhe “unitetin” serb, zëvendësndihmëssekretari amerikan i Shtetit për Evropën dhe Euroazinë, njëherësh i dërguar për Ballkanin Perëndimor, Gabriel Escobar, tha se “nuk ekziston asnjë konflikt, apo kundërshtim në atë që njerëzit të festojnë kulturën e tyre dhe jetojnë në një vend tjetër”.
“Këtu në SHBA ne festojmë traditat kulturore të njëri-tjetrit. Problemi lind kur kjo shndërrohet në një përparësi ushtarako-politike. Ne absolutisht besojmë se qytetarët e etnive të ndryshme, që jetojnë në një vend tjetër, janë qytetarë të vendit ku jetojnë dhe kanë përgjegjësi ndaj atij vendi. Vende të tjera nga jashtë duhet ta kenë këtë të qartë, pavarësisht ku gjenden këto etni, në Kosovë, Maqedoni e Veriut, apo Mal të Zi. Është një çështje që krijon shumë pështjellim për njerëzit në rajon. Por, ne besojmë se Ballkani, si një rajon shumetnik i botës, ka shumë për të festuar në aspektin kulturor, tha Escobar në një intervistë për Zërin e Amerikës.
Ndërsa, zëdhënësi i Bashkimit Evropian, Peter Stano, i tha Radios Evropa e Lirë se “në parim, gjuha dhe retorika e provokimit janë në kundërshtim me vlerat e BE -së, dhe nuk ka vend për këtë në BE”.
“Udhëheqja e liderëve duhet të jetë shembull në zgjedhjen për të punuar së bashku dhe për të promovuar një klimë të besimit, respektit dhe mirëkuptimit reciprok dhe një atmosferë të favorshme për stabilitetin dhe bashkëpunimin rajonal”, tha Stano.
Në një samit në Bërdo pranë Kranjit në Slloveni udhëheqësit e BE-së kanë riafirmuar angazhimin e tyre për integrimin e Ballkanit Perëndimor.
“Për më tepër, nevojiten përpjekje vendimtare për të nxitur pajtimin dhe stabilitetin rajonal, si dhe për të gjetur dhe zbatuar zgjidhje përfundimtare, gjithëpërfshirëse dhe detyruese për mosmarrëveshjet dhe çështjet dypalëshe të së kaluarës”, thuhej në deklaratën e udhëheqësve të BE-së pas takimit.
Bashkimi Evropian, gjithashtu, rikujtoi se deri më tani është investitori dhe donatori më i rëndësishëm në rajon.
GDP-ja është shkurtesë për bruto prodhimin e brendshëm
“Sulmi terrorist me të cilin është ballafaquar Policia e Kosovës në fshatin Banjska të Zveçanit do të hetohet detajisht dhe deri në fund”, ka garantuar sot Ministri i Brendshëm i Kosovës, Xhelal Sveçla, duke publikuar pamjet e pronave luksoze të Millan Radojçiqit, nënkryetarit të Listës Serbe, të dyshuarit kryesor si organizator i sulmit terrorist në Banjskë të Zveçanit më 24 shtator.
Ministri Sveçla foli më tej për hetimet që po kryhen lidhur me këtë sulm: “Policia e Kosovës, – tregoi ai në Fb, – në zbatim të urdhëresës së gjykatës, sot është kryer bastistje në banesën e Milan Radojçiq, në vilën tij në Liqenin e Ujmanit, në një aneks/ngrohtore të Spitalit të Mitrovicës si dhe në shtëpinë e Vladimir Radojeviç i njohur me nofkën “Mami”.
Ne e kemi dëshmuar edhe me pamje dhe me prova të tjera që udhëheqësi i këtij grupi ishte Milan Radojçiq. Edhe nga pamjet që po shihen, dëshmohet se nuk bëhet fjalë për asnjë “luftëtar lirie” por për një Pablo Escobar të rajonit.
Nën maskën e mbrojtësit të qytetarëve ai dhe bashkëpunëtorët e tij u bënë multi milionerë në kurriz të ligjit, shtetit dhe qytetarëve të tjerë. Prandaj, është e domosdoshme që vatra e krimit e gjithë këtyre viteve në veri të vendit të hetohet së bashku me të gjithë asetet, aparaturën dhe lokacionet e grupit terrorist,” nënvizoi Ministri i Brendshëm i Kosovës.
Kujtojmë se sot Policia e Kosovës ka kryer bastisje në pesë godina në komunat në veri të vendit. Në orët e para të mëngjesit, ka bastisur edhe një vilë në zonën e liqenit të Ujmanit, e cila dyshohet se është në pronësi të nënkryetarit të Listës Serbe, Millan Radoiçiq.
Me nje shtet që shpall ditë zie për kriminelët ,me nje shtet qe që i kthen kishat dhe manastiret ne teritorin e shtetit fqinj ( Kosovës)ne vendkomanda te perparuara lufte dhe depo armatimi te te gjitha kalibrave, nuk mund të bisedosh, por duhet të distancohesh prerë.
Komuniteti nderkombetar duhet të ridimensionojë qëndrimet e deritanishme ndaj Serbise, ndersa Shqiperia duhet te rikonsideroje shkallen e perfaqesimit diplomatik dhe te marredhenieve të tjera me Serbinë!
Gjuha e deritanishme e ferkimit te kokes ndaj Vuçiçit eshte e papranueshme, ne nje kohë që ajo duhet te ndryshoje kryekeput ,per ta bere ate objekt te presionit nderkombetar dhe per ti treguar fatin e Millosheviçit.
Kosova fitoi nje beteje te rendesishme me neutralizimin e nje grupi terrorist serb por me e rendesishmja vjen me pas.
Vuçiçi dhe shefi i sherbimit sekret serb ultranacionalisti Vulin ,truri i planifikimit dhe drejtimit te terroristeve dhe per me shumë argat i Rusise ,vërtetë mori nje grusht te rende, por nuk do te heshte e ndalet per te thurur skenare te tjere te rrezikshem .
Lufta hibride qe po i behet tash e 20 vjet Kosoves do te intensifikohet dhe sofistikohet akoma me shumë .
Ne keto momente deçizive per fatet e Kosoves, Shqiperia duhet të plotesoje obligimin e saj kushtetues dhe te loze rolin e saj ne perbashkimin e faktoreve politike shqiptare kudo qe jetojne ne trojet tona, per t’i bere balle çdo lloj agresioni serb.
Aleati me i madh per Kosoven ne keto momente janë shqiptaret e bashkuar, te unifikuar ne qendrime dhe veprime, te gatshem per te vepruar si nje komb i pergjegjshem ,qe nuk i mban syte nga qielli apo andej e ketej brigjeve te oqeanit, por i del zot fateve te veta.
Vetem nje aleancë ushtarake Shqiperi -Kosove do të sherbente si mase efikase preventive jo vetem per te shkurajuar kriminelet dhe agresoret serbë, por per tu treguar edhe qarqeve antishqiptare ne Europe e kudo se me shqiptaret nuk mund dhe nuk duhet te luhet më.
Kosova do të fitojë !
Foto: Nje njesi e forcave policore të Kosoves, forca qe meritojne vleresim, mbeshtetje dhe respekt maksimal.
Pas ngjarjeve të fundit duhet të përmbushet obligimi ndërkombëtar i Kosovës, gjegjësisht përgatitja dhe finalizimi i Asociacionit në përputhje të plotë me Kushtetutën e Republikës së Kosovës, për ta penguar çdo lidhje lineare të shtetit serb me komunat serbe në veri dhe brendi të vendit tonë.
Nuk guxon të humbet rasti historik
Ndryshe çdo prolongim i përmbushjes së obligimeve ndërkombëtare që ka marrë Kosova nga marrëveshjet ndërkombëtare (2013-2015 dhe 2023 në Bruksel dhe Ohër), do t’na kushtojë shumë dhe do t’na shkaktojnë telashe akoma më të mëdha me fqinjin tonë verior.
Qeveria e Kosovës duhet që sa më parë t’ia dorëzojë tekstin final për Asociacioni SHBA-ve dhe partnerëve ndërkombëtarë në mënyrë që të përmbyllet një herë e mirë konflikti i hapur me Serbinë.
Në propozimin e Statutit të Asociacionit nga ana e ‘Qeverisë Kurti’, të bazuar në ligjet dhe kushtetutën e Kosovës, duhet të parashihen të gjitha aspektet ligjore dhe të drejtat e asociacionit pa kompetenca ekzekutive duke i hequr edhe karakterin njëetnik këtij asociacioni.
Në kohën kur jemi në një situatë para liberalizimit të vizave dhe para vendimit për anëtarësimin në Këshillin evropian, Kosova nuk guxon ta humbas rastin historik që me një veprim të qëlluar politikë të largojë sanksionet (masat ndëshkimore) ndërkombëtare dhe t’i hapë rrugën zhvillimit ekonomik dhe integrimeve evropiane dhe transatlantike.
Pas trazirave në veri, Kosova assesi nuk guxon të humbas rastin historik për ripërtërirje të marrëdhënjeve të mira me SHBA-të dhe shtetet e Bashkimit Evropian.
Veprimet e liderëve shtetërorë duhet të jenë tejët të matura dhe të përgjegjshme , në veçanti duhet të jenë të kujdesshëm në përdorimin e gjuhës diplomatike e cila mund t’na çojë para, por edhe mund t’na kthejë pas siq na ndodhi këtyre muajve të fundit.
Të mos luhet me durimin e miqve ndërkombëtar
Kësaj radhe ndërkombëtarët nuk do kenë durim t’na presin edhe aq gjatë për propozimin e asociacionit, për të vënë rend dhe ligj edhe në atë pjesë të vendit. Pra, pa humbur kohë Qeveria duhet ta përmbush obligimin ndërkombëtar, për të cilin është votuar edhe në Parlamentin e Kosovës.
Ajo që duhet të kërkojë Qeveria e Kosovës nga bashkësia ndërkombëtare është garancia për mos devijim të marrëveshjes për Asociacionin, që i bie, se Asociacioni të mos ketë kompetenca ekzekutive dhe të jetë në përputhje të plotë me aktin më të lartë ligjor në vendin tonë-Kushtetutën e Republikës së Kosovës.
Albin Kurti sa më pak që merret me të kaluarën, aq më shpejtë do ta gjejë zgjidhjen për të ardhmen dhe anasjelltas. Nuk kemi nevojë për patriotizëm të tepruar dhe as për viktimizim të skajshëm para bashkësisë ndërkombëtare.
Vetëm koordinimi i veprimeve dhe bashkëpunimi i Qeverisë me SHBA-të dhe shtetet e Bashkimit Evropian mund ta kthejnë Kosovën në binarët e shëndoshë të zhvillimit ekonomik dhe të zgjidhjes së shumë problemeve të brendshme dhe të jashtme.
Po ashtu, edhe opozita duhet të sillet në mënyrë konstruktive dhe bashkëpunuese me Qeverinë kur janë në pyetje interesat shtetërore. T’i lënë anash ambiciet pushtetore në këto rrethana të krizës dhe paqartësive të mëdha politike në rajonin tonë.
Edhe ashtu ka mbetur më pak se një vit e gjysmë deri në mandatin e kësaj qeverie, kohë kjo e shkurtër dhe pamjaftueshme për disa nga partitë politike të ndodhura në proceset e brendshme zgjedhore.
Vetëm veprimet e shpejta dhe të drejta të Qeverisë Kurti mund ta nxjerrin Kosovën fituese dhe me faqe të bardhë në fazën finale të dialogut, në të kundërtën, vonesat e Albin Kurtit në prezantimin e Draft-Statutit për Asociacionin vetëm sa do ta dëmtojnë procesin e liberalizimit të vizave dhe anëtarësimin e Kosovës në Këshillin e Evropës, e për më tepër se kaq do ta rrezikojnë sigurinë dhe stabilitetin e vendit tonë.
Klodiana Vefa ishte 36 vjeçe, e martuar e re aq sa me djalin e saj 17 vjecarë e vajzën 14 vjeçe ngjanin si vëlla e motër.
U godit me 3 plumba të cilat i morên jetën.
U qëllua në Castelfioritto, Itali, ku prej 20 vitesh ishin vendosur për të jetuar pas largimit nga vendlindja Shqipëri.
Nuk pati njeri pranë të lë amanetin e fundit e ndoshta do ishte; “bir kujdesu për motrën e dashuro jetën.”
Klodiana Vefa shqiptare u ekzekutua nga bashkëshorti i saj A. V po shqiptar të cilit i kishte kêrkuar divorcin.
E qëlloi dhe u largua me makinën e tij duke e lënë në një pellg gjaku mes rruge e 2 fëmijët jetimë.
Forcat e policisë po e kërkojnë sic kërkohet një kriminel.
Nisi kështu kjo ditë në Itali;
Dita Botërore e Migrantëve e Refugjatëve me një femêr, nënë , vajzë, grua shqiptare të vrarë.
Është e pesta shqiptare në Itali gjatë këtij viti që mbetet viktimë nga o ish bashkëshorti, nga babai o partneri i saj.
Më 30 mars 2023 mbeti e vrarë nga bashkëshorti Zenepe Uruçi 56 vjeçe.
Më 19 prill Anila Ruci 38 vjeçe nga partneri i saj.
Më 6 maj Danjela Neza 29 vjeçe nga ish i fejuari i saj.
Më 7 maj Jessica Malaj 16 vjeçe nga babai i saj.
Sot në këtë listë krimi është dhe emri i Klodianês, apo Klaudias siç e thërrisnin miket e saj.
Në këtë Ditë Botërore Emigrantësh nuk ka bilanc më negativ social mes vrasjesh, të rinjsh e familje shqiptare që braktisin vendin.
Nuk ka bilanc më negativ kur lexon statistika të sekretuara të vajzave e djemve shqiptarë që kêrkojnë mbrojtje Ambasadash kush me të drejtë e kush me mashtrimin për t’u privilegjuar si në punësim apo të drejta e tyre.
Viktimizmi gënjeshtar në jo pak raste i ka mbyllur sytë pêrgjegjêsisë profesionale ndaj paaftêsisë e i mohon të drejtat atyre që vuajnë vërtetë homofobinë.
Nuk ka bilanc më negativ kur me bekime Ambasadash shoqata emigrantësh privilegjohen mediatikisht e faktorizohen pa asnjë meritë në dëmtim të asaj c ka êshtë vota e lirë.
Nuk ka bilanc më negativ kur media fuqia e katërt e një shteti është kthyer në një sallon shtëpie ku promovohet avokati i familjes, miku i vëlla/motrës , komshiu, kushëriri vetja apo ai që i mbushi xhepin.
Shpëtimi i demokracisë nis nga e vêrteta e shpëtimi nga antivlera e shoqërisë.
E kotë ta pretendojmë nga politika opozitare. Shpëtimi i vendit êshtë cështje sociale, morali e vlere.
Duhet të shpëtojmë nga diletantizmi e provincializmi.
Revolucioni në rrezik. Po duan të na e shkojnë ujin nën rrogoz. Armiqtë e brendshëm në bashkëpunim të ngushtë me armiqtë e jashtëm po duan të na rrëmbejnë pushtetin e marrë me gjak.
Sytë katër. Natën ditë ta bëjmë. Të marrim masat e duhura sa s’është vonë.
T’i vrasim me metodën më të suksesshme që njohim dhe të vetmen që dimë, pas shpine. Vrasja të kryhet përgjatë një shtegu ku askush nuk e di ku të çon sepse asnjeri nuk e di ku ndodhet. Ky shteg është Poezia.
Konkretisht: Të organizojmë marrjen e çmimit “Poeti Laureat”. Për këtë, të zgjidhen zagarët nga zinxhirët. T’i jepet prioritet armës sonë të preferuar, ushtrisë së spiunëve poetë dhe poetëve spiunë për të cilët kemi investuar pa hesap dhe jemi lodhur aq tepër. Pra atyre që, duke qenë krejt të pandjeshëm, me Poezinë s’kanë absolutisht asnjë lidhje, por kanë aftësi për shkarrashkruarje dhe janë nuhatës të hatashëm për kombinacione dhe dallavere mbijetese. Janë ata që mbahen me të madh se kanë shkruar libra të këllirshëm për punëtorët, minatorët, montatorët, barakat ku flenë, groshët që hanë, morrat që kruajnë.
Emrat e kandidatëve të preferuar nga Partia dhe Sigurimi, në vazhdim të vënies në zbatim të mësimeve të paçmuara të shokut Kurvi, u renditën me kujdes dhe përkushtim nga Besnik Helmi i Institutit të kuçedrës Nexhmije, në bashkëpunim me Çark Miun e Sigurimit të Shtetit.
Të bëhet kujdes që nga këta emra vendin e parë ta fitojë, dhe shpërblimin përkatës ta marrë, një qen bir qeni, ai më plehu, ai më i ndyri, më shpirtkatrani e zemërziu, një aq i fëlliqtë sa nga masa e përbindshmërisë të mos ketë të dytë në botë ta konkurrojë.
Ja, nga më të shquarit te më të merituarit, lista paraprake e emrave me kandidatët për marrjen e çmimit “Poeti Laureat”:
Ministrja e Punëve të Jashtme të Kosovës, Donika Gërvalla akuzoi ministrin e Punëve të Jashtme serb, Ivica Daçiç, se e fyente pa pushim teksa ajo fliste në sallën e OKB-së.
“Ministri i Jashtëm serb hidhte fjalë të pista drejt meje në sallën e OKB-së, me qëllim që të më shpërqëndronte. Qëllimi im ishte të paraqisja pozicionin e Kosovës”, tha Gërvalla.
“Jam shumë krenare që stafet tona janë të matura dhe nuk e marrin seriozisht, se kështu kanë bërë gjithmonë. Kur dolëm nga salla ata donin sup më sup të përballeshin me bashkëpunëtorët e mi. Janë regjistruar edhe nga të pranishmit e tjerë”, rrëfen zv kryeministrja.
“Ne nuk negociojmë për Serbinë, negociojmë për vendin tonë, që gjeneratat e ardhshme të mos përballen me te njëjtat gjëra. Ne, duhet të mendojmë se çfarë duhet bërë që Serbia të mos tentojë të përsërisë atë që ka ndodhur të dielën”, shtoi ajo.
Gërvalla zbuloi gjithashtu se kërkonin tre gjëra nga ndërkombëtarët.
“Në kërkojmë nga ndërkombëtarët ta dënojnë sulmin e Serbisë, të na dorëzojnë terroristët që sulmuan policinë e Kosovës dhe të ketë sanksione ndaj Serbisë. Ne e dimë që Serbia nuk do e ndalë sjelljen agresive”, tha Donika Gërvalla në Top Story.
Edi Rama nuk zhgënjeu as sot në konferencën e parakohshme për shtyp!
Ai shmangu pyetjet që mund ti bëheshin për marrëveshtjet e mundshme me pikëpyetje të mëdha me Kryeministren Italiane Meloni duke përdorë ngjarjet e Kosovës edhe për të fshehur këtë por edhe për ti ardhur në ndihmë vëllaut të tij në Beograd.
Aktin e terrorizmit shtetëror serb të vrasjes së eprorit të Policisë së Kosovës Afrim Bunjaku e quajti thjesht vrasje kriminale të provokuar a thua vrasësit ishin hajdutë bankash e jo paramilitarë serbë të armatosur deri në dhëmbë me armët më të sofistikuara të shtetit terrorist serb!
Pas provave të pakundërshtueshme të përfshirjes së shtetit serb dhe vetë Aleksandër Vuçiçit në ndërhyrjen paramilitare të shtetit serb i cili si mburojë kishte ushtrinë e rregullt serbe të dislokuar në kufi me Kosovën Edi Rama refuzoi ta bëjë Serbinë përgjegjëse të drejtpërdrejtë të ndërhyrjes paramilitare në Banjskë të Zveçanit!
Kritikoi nderimin e terroristëve nga ana e Vuçiçit me shpalljen e zisë kombëtare për nder të tyre por sërish i quajti grup kriminal indirekt duke ja larë fytyrën Vuçiçit!
Edi Rama e përsëriti disa herë togfjalëshin “grup kriminal” dhe e theksoi fort faktin se ishin të veshura me uniforma ushtarake JO të shtetit serb.
Edi Rama po ashtu e zhvlerësoi paraprakisht hetimin e organeve të specializuara të shtetit të Kosovës akoma pa mbaruar sepse normal këtë hetim nuk do ta pranojë as vëllai i tij në Beograd!
A thua se çdo shtet nëse ndodh një ngjarje e përmasave të ngjashme nuk duhet ta hetojë vetë por të thërrase një shtet të pavarur nga ana tjetër e globit!
Edi Rama në konferencën e tij më konfuze që kam dëgjuar njëherë nga e njëjta tavolinë ku gjoja nuk binte dakord me deklaratën e BE-se bëri thirrje të dëgjoheshin deklaratat dhe thirrjet e BE-së për dialog se ndryshe do ballafaqoheshim me konflikt etnik, kjo një gafë tjeter politike, pasi ajo çka po ndodh në veriun e Kosovës nuk është kurrësesi konflikt etnik por një përpjekje e etshme e Serbisë për ta aneksuar atë pjesë shumë të pasur të territorit të Kosovës së pavarur duke përdorur si mashë komunitetin serb atje!
Rama këtu hapur flet me tekstet e vëllaut të tij Aleksander Vuçiç i cili dëshpërimisht do që të involvojë popullatën serbe në konflikt të armatosur me shqiptarët gjë të cilën nuk e fshehu as në konferencën e tij të shtypit mbrëmjen e 24 Shtatorit.
Edi Rama i mëshoi draftit të tij të arritjes së paqes duke mos e bërë as atë publik as autorët e tij. Vetëm se na tha ai është hedhur poshtë edhe nga Serbia edhe nga Kosova.
Hedhja poshtë e draftit të tij nga Kosova për mua është fakt më se i mjaftueshëm se drafti i tij nuk meriton më shumë se sa koshin i plehrave.
Ai i mëshoi sërish Konferencës ndërkombëtare për Kosovën kësaj radhe duke e zbutur pak qëndrimin e tij të mëparshëm pasi tha që në qendër kjo konferencë duhet të ketë planin franko-gjerman! Nuk harroi të kërcënojë (kuptohet në emër të Serbisë) më konflikt të armatosur!
Edi Rama me këto thirrje jo vetëm që nuk njeh pavarësinë dhe sovranitetin e Kosovës të sanksionuar në kushtetutën dhe flamurin e Kosovës më 17 Shkurt 2008 por i del në ndihmë vëllaut të tij në momentet më të vështira të karrierës së tij bash atëherë kur atij i ka rënë edhe maska e fundit! Ai injoron faktin që shteti shqiptar e ka njohur Republikën e Kosovës në kufijtë aktualë! Atëherë kujt i duhet Konferenca Nderkombetare e për çfarë?
Besoj nuk ju ka shpëtuar fakti që ai e konsideroi Serbinë shtet fqinj kur dihet që fqinj i saj është Kosova e jo Shqipëria.
Ai kërkoi kontrollin e KFOR-it mbi veriun e Kosovës bash atëherë kur shteti i Kosovës ka kontroll (megjithëse jo të mjaftueshëm) mbi territorin e saj në veri të vendit më shumë se kurrë që nga qershori i vitit 1999.
Kur rrethanat në terren kërkojnë një qasje krejt tjetër politike e diplomatike dhe dialogu në këtë moment duhet të konsiderohet i vdekur pasi Kosova nuk ka përballë një shtet që ka humbur luftën siç u përpoq të fshihej Rama por një shtet terrorist aspak i ndryshëm nga ai i viteve 90të pasi kemi të njëjtët njerëz që e udheheqin dhe të njëjtat qasje që është ekspansioni dhe Serbia e Madhe.
Tha nuk ka rëndësi kush e kërkon, si e kërkon (asociacionin) e pse e kërkon!
Çfarë politikani e çfarë tmerri nxjerr nga goja!?
Hajde besoji pastaj se ky mbron interesat kombëtare!
Ky duhet të ishte një moment i shkëlqyer nga një shtetar që e ka detyrim kushtetues mbrojtjen e interesit kombëtar dhe shqiptarëve për ta hedhur poshtë asociacionin si minë me sahat edhe sikur atë ta pranonte Kosova sepse pasojat që mund të prodhojë asociacioni shkojnë përtej kufijëve të Kosovës!
Pra si përfundim mos kini asnjë iluzion por ruhuni prej ngjyrave të reja të kameleonit.
Është i njëjti pa as më të voglin dyshim dhe ndryshim.
Ditë pas sulmit të grupit të armatosur serb në pjesën veriore të Kosovës, njohës të zhvillimeve në Ballkanin Perëndimor kritikuan qasjen e bashkësisë ndërkombëtare në rajon dhe thanë se hapësira e lënë nga mungesa e angazhimit të Perëndimit në rajon, përfshirë procesin e stagnuar të integrimit evropian, ka krijuar një terren të përshtatshëm për tensione te vazhdueshme.
Sonja Biserko, drejtuese e Komiteti i Helsinkut për të Drejta të Njeriut në Beograd, ka pak mëdyshje se Beogradi zyrtar qëndron pas sulmit të grupit të armatosur serb në pjesën veriore të Kosovës. Prej grafiteve që paralajmëronin kthimin e ushtrisë së Serbisë në Kosovë nëpër qytetet e Serbisë e deri te dëshmitë e gjetura nga autoritetet në Kosovë pas përballjes me grupin e armatosur, zonja Biserko thotë se ishte e qartë se diçka do të ndodhte dhe se Beogradi është përgjegjës. Bazuar në informacionet e deritashme, thotë ajo, është e qartë që “disa forca nga Serbia shkuan në Kosovë për të provokuar një konflikt, në mënyrë që ushtria serbe të hynte dhe të vendoste vijën ndarëse me Kosovën te lumi Ibër.”
“Beogradi është i vetëdijshëm që ka shkelur vijën e kuqe dhe tani po mundohet, me çdo mjet, të zvogëlojë rolin e vet në këtë akt terrorist,” thotë zonja Biserko.
Por, ajo fajëson edhe qasjen e Perëndimit ndaj Serbisë për këtë përshkallëzim.
Zonja Biserko thotë se bashkësia ndërkombëtare i ka injoruar paralajmërimet e udhëheqësve në Prishtinë ngaqë e sheh Serbinë si faktorin kryesor në rajon dhe për shkak të sulmit rus në Ukrainë.
“Beogradi shfrytëzoi mundësinë e kësaj tolerance nga Perëndimi përgjatë këtij një viti e gjysmë, që kur filloi agresioni rus ndaj Ukrainës, kur Perëndimi u rikthye në Ballkan, pas gati 15 vjet mungese angazhimi, për të parandaluar hapjen e një fronti të dytë dhe po shpresonin që ta sillnin Serbinë në Perëndim, gjë që nuk e kanë bërë dot,” thotë ajo.
Ajo shton se rajoni është në një pikë kritike; shtetet fqinje nuk i besojnë Serbisë dhe se prirja e përgjithshme në Ballkanin Perëndimor është negative.
“I tërë rajoni është i bindur se Beogradi ishte i përfshirë në këtë rast. Dhe do të shtoja se ky është synim i Beogradit për një kohë dhe po priste momentin që ta realizonte këtë synim, në Kosovë dhe gjetiu. Problemi i politikës dhe strategjisë së Perëndimit në rajon tani, është se për shkak të rëndësisë së Beogradit, që e konsiderojnë si përparësi të tyre, të gjitha shtetet fqinje janë neglizhuar dhe po u bëhet presion të bëjnë lëshime. Si në Kosovë, si në Mal të Zi, si në Bosnjë… Serbia po i minon të gjitha këto shtete vazhdimisht, sistematikisht,” sipas zonjës Biserko.
Përkundër thirrjeve nga Uashingtoni të këtyre ditëve për t’iu rikthyer dialogut të lehtësuar nga Bashkimi Evropian ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, zonja Biserko e sheh fatin e tij të lidhur ngushtë me politikën që Perëndimi do të ndjekë pas sulmit të grupit të armatosur serb në Kosovë. Sipas saj, mes Kosovës dhe Serbisë nuk ka pasur dialog që kur është diskutuar ndarja e Kosovës dhe se Serbia po blen tani kohë për ndryshimin e rrethanave politike në Shtetet e Bashkuara me shpresë për ta rikthyer idenë e ndarjes në agjendë. Perëndimi, sipas saj, duhet të ndryshojë pozicionin e tij, tani të minuar, në Ballkanin Perëndimor.
“Nëse Perëndimi nuk ndryshon politikën, është vështirë të imagjinosh se ky dialog do të funksionojë,” shton ajo.
Mary Kaldor, profesore në Shkollën Ekonomike të Londrës dhe anëtare bordi e Këshillit Evropian për Politikë të Jashtme, thotë se angazhimi i Bashkimit Evropian dhe procesi i integrimit të Ballkanit Perëndimor në të ishte menduar si e vetmja rrugëdalje për rajonin.
“Procesi i integrimit në Bashkimin Evropian është me të vërtetë e vetmja zgjidhje për Ballkanin, ku çështjet e etnicitetit dhe kufijve shndërrohen në çështje minoritetesh, që paraqet problem më vete dhe një formë krejt tjetër për t’u përballur me të. Por, procesi i zgjerimit është ndalur dhe mendoj se kjo gjë është shndërruar në problem të vërtetë, dhe natyrisht është problematike që kjo mundësi më nuk po merret seriozisht,” thotë ajo.
Zonja Kaldor, që është bashkë-autore e Raportit të Kosovës, një përpjekje akademike për të kuptuar mësimet e dala nga lufta në Kosovë dhe ndërhyrja e NATO-s në vitin 1999, vlerëson se Perëndimi e ka vënë veten në pozitë të vështirë duke lënë çështje të pazgjidhura në rajon.
“Rusia është tani në pozitë të krijojë shumë telashe dhe po krijon shumë vështirësi. E kemi vënë veten në pozitë kur punët e pakryera, qoftë si koncept apo si problem konkrekt… vazhdojnë të jenë pika tensioni. Dhe kjo mund të keqpërdoret,” tha ajo.
Sipas saj, Bashkimi Evropian duhet të shihet si e vetmja zgjidhje për Ballkanin Perëndimor, por ky union duhet t’i rimendojë në tërësi përparësitë e veta.
“Është shumë, shumë shqetësuese, sikur që është shqetësuese për pjesën tjetër të botës që, luftrat të cilat i pamë në Ballkan tash po ndodhin në pjesë të tjera të botës, në Afrikë dhe Lindje të Mesme… Është shqetësim i imi se po shohim një gjendje të re shoqërore në të cilën krimi, etniciteti dhe dhuna po bëhen një kombinim afatgjatë helmues,” tha ajo. “Dhe që Bashkimi Evropian ta mbijetojë këtë kombinim helmues, që ky kombinim helmues të mos e prekë vet Bashkimin Evropian, atëherë duhet një vlerë e re, që mendon rreth kësaj, dhe jo në aspekt të arritjes së marrëveshjeve me lëvizje etnike, por duhet ndryshuar gjendja shoqërore, që do të thotë, të mendohet për aspektin ekonomik e shoqëror, ndryshimet klimatike, të drejtat e njeriut dhe format se si drejtësia të bëhet kuptimplotë.”
Parlamenti i Kosovës miratoi të enjten një rezolutë me të cilën dënoi sulmin e së dielës ndaj policisë së Kosovës në fshatin Banjskë në veri, ku mbeti i vrarë një oficer i policisë dhe u plagosën dy të tjerë.
“Kuvendi i Republikës së Kosovës e dënon me termat më të ashpër sulmin terrorist të organizuar nga Republika e Serbisë mbi policinë e Kosovës me datën 24 shtator 2023 si dhe kërkon nga faktori ndërkombëtar që ta ushtrojë ndikimin e tij për ta ballafaquar Serbinë me rolin e saj në raport me organizimin dhe mbështetjen e çfarëdollojshme që i ka bërë grupit terrorist për sulmin në veri të Republikës së Kosovës”, thuhet në tekstin e rezolutës, në të cilën mes tjerash “konstaton nevojën për hetim ndërkombëtar ndaj Republikës së Serbisë lidhur me organizimin e aktiviteteve terroriste dhe vazhdimin e ekzistencës së kampeve stërvitore të grupeve terroriste në territorin e Serbisë”.
Rezoluta që u miratua me 97 vota, pas asnjë kundërshtim, pasoi një debat përgjatë të cilit u tha se është e qartë se Beogradi organizoi sulmin e së dielës, në të cilin u vranë tre pjesëtarë të grupi të armatosur.
Kryetari i Partisë Demokratike të Kosovës, Memli Krasniqi, tha se mposhtja e grupit terrorist në Banjskë të Zveçanit nuk është përfundimi i synimeve të Serbisë, për destabilizimin e skajshëm të Kosovës.
“Për mua dhe Partinë Demokratike është krejtësisht e qartë se orkestrimi dhe organizimi i sulmit terrorist mbi Republikën tonë adresën kryesore e ka në Beograd. Konfirmimi i përfshirjes së Milan Radoiçiçit në këtë aksion, armatimi i sofistikuar dhe i shumtë i terroristëve, strehimi më pas i tyre në Serbi, lartësimi i tyre si heronj nga institucionet zyrtare të Serbisë përfshirë shpalljes atje të ditës së djeshme si ditë zie, tregojnë për lidhjen e fortë të këtij grupi terrorist me shtetin serb”, tha zoti Krasniqi.
Kryetari i Lidhjes Demokratike të Kosovës, Lumir Abdixhiku, tha se qëllimi i sulmit ishte krijimi i një realiteti të ri në veri.
“Është përgjegjësi e qeverisë dhe për këtë do ta ketë mbështetjen tonë pa asnjë kalkulim që këtë situatë ta përkthejmë në avancim të pozicionit tonë ndërkombëtar. E vërteta e vetme është që gjatë dy viteve të fundit pozicioni i Kosovës ka qenë i renduar, fundja jemi ende masa ndërkombëtare e sanksione, e vërteta e vetme është se në përballje të tilla bashkërendimi me aleatët është jetik. Fundja për aq sa kuptojmë gjithë, ky është veç se një fillim drejt një përshkallëzimi shtetëror të Serbisë, një replikim luftënxitës të modelit të Rusisë në Ukrainë”, tha zoti Abdixhiku.
Kryetari i Aleancës për Ardhmërinë e Kosovës, Ramush Haradinaj, tha se Serbia me mbështetjen e Rusisë po përpiqet të krijojë paqëndrueshmëri në Kosovë, ndërsa theksoi se zhvillimet kanë shkuar në drejtim të gabuar për shkak të kryeministrit Albin Kurti.
“Dy vjet me parë ju kam dërguar letër (Kryeministrit Abin) Kurtit, (presidentes Vjosa) Osmanit dhe (kryetarit të Parlamentit Glauk) Konjufcës, ju kam kërkuar, ju lutem mbështetuni, bazonu te Uashingtoni për marrëveshjen. Kurti, kryeministri ynë e ka zgjedhur të kundërtën, i ka zgjedhur (Josep) Borrellin dhe (Miroslav) Lajçakun, dhe i ka ikë Uashingtonit, i ka prishë marrëdhëniet me ta dhe ka prishë besimin me ta. Pse i zgjodhi Kurti Borellin e Lajçakun dhe jo Uashingtonin para dy vjetëve? Është me rëndësi të shtrohet kjo pyetje në parlamentin e Kosovës. Sikurse Kurti, Osmani e Konjufca ta kishin zgjedhur Uashingtonin dy vjet më herët do ta kishim marrëveshjen për njohje me Serbinë”, tha zoti Haradinaj.
Kryeministri, Albin Kurti, tha se gjithë armatimi i gjetur në fshatin Banjskë ka origjinën në Serbi, ndërsa i bëri thirrje bashkësisë ndërkombëtare ta sanksionojë atë.
“Për këtë akt të agresionit ndaj Kosovës, Serbia duhet të sanksionohet e ndëshkohet ndërkombëtarisht. Nëse kalon e pandëshkuar atëherë ajo do ta përsëris krimin. Armatimi ushtarak dhe trajnimet luftarake që i kishin profesionistët serbë të cilët sulmuan në Banjskë, janë që të gjitha nga Serbia dhe të freskëta në kohë”, tha ai.
Serbia i ka mohuar lidhjet me grupin e armatosur që qëlloi mbi policinë e Kosovës me 24 shtator në një sulm që u cilësua si terrorist nga institucionet vendase dhe diplomatët perëndimorë.
Pas sulmit të rëndë terrorist në veri të Kosovës fundjavën e kaluar, po shtohen të dhënat që tregojnë se Beogradi mund të ketë qenë bashkëpunëtor. Ministri i Brendshëm i Kosovës, Xhelal Sveçla paraqiti publikisht të martën një video me dron, që dukej se tregonte një politikan të rangut të lartë mes sulmuesve të armatosur dhe me uniformë që kishin barrikaduar veten në një manastir ortodoks: Milan Radojçiç, nënkryetar i Listës Serbe, partisë dominuese serbo-kosovare në veri të vendit. Radojçiçit i janë konfiskuar edhe dokumente, duke përfshirë edhe leje për armë të lëshuar në Serbi.
Radojçiç konsiderohet si njeriu i besuar i presidentit serb, Aleksandër Vuçiçc. Rreth vitit 2017, ai e përshkroi atë si ‘gardian të Serbisë në Kosovë’. Politikani serb i Kosovës, Oliver Ivanoviç, i njohur për sjelljen e tij të moderuar dhe kritike ndaj Beogradit, shprehu shqetësimin e tij për këtë lloj vlerësimi në atë kohë- pak më vonë ai u vra. Në fund të vitit 2021, qeveria amerikane vendosi sanksione ndaj Radojçiçit për anëtar i dyshuar i një organizate kriminale.
Luftimet me policinë e Kosovës zgjatën disa orë
Një polic kosovar mbeti i vrarë dhe tre të tjerë u plagosën në sulmin terrorist të fundjavës së kaluar. Sipas autoriteteve, rreth 30 sulmues të armatosur rëndë goditën policinë në një pritë, në të cilën ata kishin bllokuar një urë në veri të Kosovës me kamionë pa targa.
Autorët më pas u barrikaduan në mjediset e një manastiri ortodoks serb dhe vazhduan përplasjen e armatosur me policinë e Kosovës për disa orë. Tre prej tyre u vranë, tre u arrestuan dhe pjesa tjetër mesa duket u aratis në Serbinë fqinje. Radojçiç thuhet se po merr trajtim spitalor atje.
Ministri i Brendshëm i Kosovës, Xhelal Sveçla bëri të ditura të mërkurën të tjera detaje nga hetimi. Një nga hetuesit e vrarë thuhet se ka punuar më parë si truprojë për shefin aktual të inteligjencës serbe, Aleksandër Vulin, i cili gjithashtu është nën sanksionet e SHBA që nga korriku i këtij viti: qeveria në Uashington e akuzon atë për korrupsion dhe përfshirje në kontrabandën e drogës. Po ashtu thuhet se në postet e tij politike- ai ka qenë më parë ministër i Mbrojtjes dhe i Brendshëm- ‘ka mbështetur aktivitetet keqdashëse të Rusisë që dobësojnë sigurinë dhe stabilitetin e Ballkanit Perëndimor’.
Për kryeministrin e Kosovës, presidenti serb është një diktator
Qeveria në Beograd hodhi poshtë akuzat e Kosovës të mërkurën. Ministri i Jashtëm serb, Ivica Daçiç e cilësoi si të rreme videon me dron, ku sipas MPB-së së Kosovës, shihet politikani Radojçiç. Presidenti Vuçiç kishte dënuar edhe më parë vrasjen e policit të Kosovës, por përgjegjësinë krysore ia kishte caktuar kryeministrit të Kosovës, Albin Kurtin.
Ai tha se Kurti po terrorizon popullatën serbe në Kosovë, kështu që ‘ishte vetëm çështje kohë’ që ata që e shihnin veten të persekutuar nga policia e Kosovës të ‘bënin diçka për veten dhe familjet e tyre’. Në një takim me ambasadorin rus në Beograd, Vuçiç tha se e kishte informuar për ‘spastrimin brutal etnik’ që po organizonte Kurti me ‘mbështetjen e një pjese të bashkësisë ndërkombëtare’.
Kurti u kundërpërgjigj të mërkurën duke thënë se Kosova është një shtet demokratik dhe se serbët që jetojnë në vend, nuk kanë nevojë për ‘çlirimin nga Republika e Kosovës, por nga veglat terroriste të Serbisë’. Ai e përshkroi presidentin serb si një ‘diktator’.
Ambasadori i SHBA në Kosovë, Jeff Hovenier e përshkroi sulmin e fundjavës si ‘të koordinuar dhe të sofistikuar’ në një intervistë për Politico: arsenali i armëve të përdorura- duke përfshirë raketahedhës, mina dhe një automjet të blinduar- nuk është diçka që është ‘në dispozicion për qytetarin e zakonshëm’. Pas sulmit qëndronte padyshim një ‘plan për të destabilizuar sigurinë në rajon’.
Ministri i Punëve të Brendshme të Kosovës, Xhelal Sveçla ka ripërsëritur se personat e grupit të armatosur që kryen sulmin terrorist ndaj Policisë së Kosovës, kanë lidhje me Serbinë.
Sveçla në një deklaratë për mediumin britanik “The Guardian” tha se ky grup ka qenë i trajnuar dhe financuar nga Serbia.
“Ky grup ka ardhur nga Serbia, ata janë të trajnuar në Serbi, të financuar nga ata dhe gjithashtu të pajisur nga ushtria e Serbisë dhe policia e saj”, tha Sveçla
Ministri shtoi se “një pjesë e armëve janë marrë nga magazinat e ushtrisë dhe janë dorëzuar te terroristët që kanë ardhur në Kosovë nga Serbia”.
Sveçla tha se ministria e tij kishte ndarë provat edhe me ambasadat e huaja dhe agjencitë perëndimore.
“Ajo që ata donin të bënin është të kapnin territorin e Kosovës dhe të hapnin një kanal të ri komunikimi, një rrugë të re nga Serbia në Kosovë”, tha ai, duke shtuar se qëllimi përfundimtar ishte ndarja e vendit.
Detaje të reja janë zbuluar tri ditë pasi grupi i armatosur serb, që sipas autoriteteve kosovare përbëhej prej rreth 30 personash, sulmoi Policinë e Kosovës në Banjskë të Zveçanit më 24 shtator, duke lënë të vrarë rreshterin Afrim Bunjaku dhe plagosur zyrtarin tjetër policor, Alban Rashiti.
Ministri Sveçla të mërkurën bëri të ditur se është konfirmuar që njëri nga të vrarët në sulmin terrorist në Banjskë është edhe Bojan Mijailoviç, truproja e shefit të BIA-s serbe, Aleksandar Vulin, në vizitën e tij në Republikën e Kosovës në vitin 2013.
Sveçla gjithashu ka publikuar një dokument që është vërtetim që ushtria e Serbisë i ka dhënë grupit me rastin e dorëzimit të lansuesit të granatave.
“Shtohen një pas një dëshmitë e lidhjes zyrtare mes shtetit të Serbisë dhe grupit terrorist që kreu vrasjen e policit Afrim Bunjaku dhe përgatitjen e aksionit kundër rendit kushtetues me qëllim destabilizimin e Republikës së Kosovës. Ky dokument është vërtetim që ushtria e Serbisë i ka dhënë grupit me rastin e dorëzimit të lansuesit të granatave, që më pas u zu nga Policia e Kosovës në aksionin e 24 shtatorit”, shkroi ai të mërkurën në një postim në Facebook.bw
Komentet