MILANO (AP) – Dështimi i Italisë për t’u pajtuar me të kaluarën e saj fashiste është bërë dukshëm i qartë ndërsa përgatitet për të shënuar të premten, 100 vjetorin e Marshimit në Romë që solli në pushtet diktatorin totalitar Benito Musolini. Një moment historik që përkon me qeverinë e parë të pasluftës që udhëhiqet nga një parti me rrënjë neofashiste, e cila sapo ka marrë detyrën.

Simbolika duket shqetësuese: partia e ekstremit të djathtë Vëllezërit e Italisë e Giorgia Melonit ruan emblemën e flakës të përdorur nga fashistët; bashkëthemeluesi i partisë së saj, Ignazio La Russa, emri i dytë i të cilit është Benito dhe shtëpia e të cilit është e mbushur me kujtime mbi fashizmin, u zgjodh kryetar i dhomës së lartë të Parlamentit.

Zonja Meloni është përpjekur ta distancojë partinë Vëllezërit e Italisë nga rrënjët e saj neofashiste. Ajo bëri deklaratën e saj më të qartë deri më tani, këtë javë, gjatë një fjalimi në dhomën e ulët të parlamentit italian përpara votëbesimit të qeverisë së saj.

“Kurrë nuk kam ndjerë simpati apo afërsi me regjimet jodemokratike, përfshirë fashizmin, pasi gjithmonë i kam konsideruar ligjet racore të vitit 1938, si pikën më të ulët në historinë italiane, një turp që do të mbetet mbi popullin tonë përgjithmonë”, tha zonja Meloni përpara dhomës së ulët të parlamentit të mërkurën, duke iu referuar ligjeve të Musolinit që persekutonin komunitetin hebre të Italisë.

Megjithatë, ka pikëpyetja nëse zëri i moderuar që kryeministrja përqafoi së fundmi, do të vazhdojë dhe nëse po, si do ta tolerojë atë krahu nostalgjik i partisë së saj, që përbën 4% të mbështetjes ndaj saj.

Shoqata Kombëtare e Partizanëve Italianë, ose ANPI, e cila ruan kujtesën e rezistencës së kohës së luftës kundër fashizmit, ka vënë në dukje disa shenja të një të djathte ekstreme të guximshme në rajonet e qeverisura nga Vëllezërit e Italisë.

Guvernatori i rajonit qendror Marche ndërpreu fondet për të mirëmbajtur gurët e gdhendur me emrat dhe datat e viktimave të Holokaustit jashtë shtëpive të tyre të paraluftës, tha presidenti kombëtar i shoqatës ANPI, Gianfranco Pagliarulo.

Sulmet e mediave sociale kundër organizatës së tij janë bërë më të shpeshta se kurrë, tha ai.

“Ky është një sinjal shqetësues,” tha zoti Pagliarulo. “Është evidente se fitorja e së djathtës nacionaliste do të çojë në rilindjen e qëndrimeve provokuese neofashiste. Ne nuk jemi të shqetësuar sepse do të luftojmë me armë politike dhe nëse është e nevojshme edhe me armë ligjore”.

Të premten, ANPI planifikon të mbajë një demonstratë në Predappio, ku është varrosur Musolini, për të shënuar çlirimin e qytetit verior nga fashizmi më 28 tetor 1944. Çlirimtarët partizanë zgjodhën datën për të eklipsuar kujtimin e Marshimit në Romë – një marshim pa gjak i një grusht shteti i detyruar nga ardhja e mijëra demonstruesve fashistë në kryeqytetin italian me pëlqimin e heshtur të mbretit të Italisë.

Ai gjithashtu parandalon me lehtësi nostalgjikët fashistë që të përkujtojnë Marshin në Romë atë ditë. Ngjarja e tyre është planifikuar për të dielën, ditën e fundit të marshimit historik të këmishë-zinjëve të Musolinit dhe një nga tre përkujtimet e mbajtura nga neofashistët në Predappio çdo vit.

Të tjerat shënojnë ditën e lindjes së Musolinit, 29 korrik 1883, në një shtëpi jo larg varrezave dhe 28 prill 1944, ditën kur ai u vra nga partizanët në Milano.

“Marshi në Romë është miti themelues i Italisë fashiste dhe për ne është një mit negativ, si origjina e një fatkeqësie që e çoi Italinë në shumë luftëra, më katastrofike në Luftën e Dytë Botërore,” tha zoti Pagliarulo. “Ne duhet të luftojmë kundër një miti pozitiv të Marshimit në Romë dhe ta mbajë këtë ditë si fillimin e periudhës më të errët në historinë moderne italiane.”

Francesco Minutillo, një avokat 42-vjeçar në një qytet të vogël afër Predappios, ka marrë pjesë në përkujtimet tre herë në vit në varrin e Musolinit për vite me radhë. Ai i përshkroi ato si momente lutjeje përpara varrit të Musolinit dhe pret që pjesëmarrja për njëqindvjetorin të jetë e fuqishme.

“Nuk është përkujtim i Marshimit në Romë. Është për të kujtuar Benito Musolinin, i cili është varrosur atje”, thotë zoti Minutillo.

Një ish-përfaqësues i partisë Vëllezërit e Italisë në këshillin e qytetit në Forli, Munitillo u largua nga partia në vitin 2020 pasi mesazhi i zonjës Meloni u bë më i moderuar. Ai dhe të tjerët si ai janë në pritje të një lëvizjeje të re për t’u formuar.

“Tani për tani, nuk ka asnjë alternativë për të drejtën e Vëllezërve të Italisë. Komuniteti ynë duhet të presë për një parti politike autentike transparente me katalogun tonë të vlerave dhe strukturën tonë shoqërore,” tha ai.

I pyetur nëse ai ishte nostalgjik për Musolinin apo fashizmin, të cilin e sheh si një forcë modernizuese për Italinë në shekullin e 20-të, Munitillo tha, “Unë nuk mund t’i përgjigjem kësaj pyetjeje me ligjet në fuqi tani,” duke iu referuar krimit të faljes së fashizmit.

Italia nuk kaloi kurrë një proces të ngjashëm me denazifikimin e Gjermanisë dhe një parti neofashiste, Lëvizja Sociale Italiane, ishte pjesë e qeverisë së parë të pasluftës të Italisë në vitin 1946. Trashëgimia fashiste vazhdon në arkitekturë në të gjithë vendin, nga ndërtesat e shkollave në qytete në stacionin madhështor të trenit të Milanos dhe gjykatën masive dhe distriktin EUR të Romës.

Nocionet popullore vazhdojnë se dy dekadat e fashizmit të Italisë sollën përparim, të ilustruara nga shërbimi në kohë i trenave të asaj epoke, bumi arkitektonik dhe kullimi kënetat e infektuara nga malaria.

Është ende e mundur – edhe pse jo e zakonshme – të shohësh një portret të Musolinit të varur pas një bari ose në një restorant, veçanërisht në rajonet veriore të Italisë, ose të hasësh relikeve ose suvenire fashiste në dyqane të zakonshme. Megjithëse shoqata partizane i sheh shfaqje të tilla si një falje për fashizmin që duhet të dënohet me ligj, ato rrallë, për të mos thënë ndonjëherë, ndiqen penalisht.

Alessandro Luparini, një historian në Ravenna, tha se ndërsa historianët kanë rivlerësuar siç duhet të kaluarën fashiste të Italisë, ndërgjegjësimi nuk ka rënë, duke lejuar që keqkuptimet e historisë të vazhdojnë.

“Italia është një vend që shërohet shumë ngadalë,” tha ai, duke shtuar se ndikimi shkatërrues i ligjeve racore tejkalon çdo konsideratë për përmirësimet e infrastrukturës.

Zoti Filippi tha se votuesit e moderuar që rritën mbështetjen për Melonin nga 4% e votave në 2018 në 26% në zgjedhjet parlamentare të vendit muajin e kaluar treguan një zgjerim thelbësor të bazës së partisë përtej atyre “që shohin Vëllezërit e Italisë si trashëgimtarin historik të pasluftës të Lëvizjes Sociale Italiane, dhe për këtë arsye si një lloj ideje fashiste”.

Shumë nga votuesit e rinj, tha ai, shpresojnë se zonja Meloni do të ndërtojë një qeveri konservatore të krahut të djathtë, “një të djathtë normale, që është antifashiste, e lidhur me vlerat demokratike”.

Mbështetësit e lëvizjes partizane të Italisë gjatë kohës së luftës thane se po e ndalojnë gjykimin ndaj qeverisë së Melonit derisa ajo të ndërmarrë veprime konkrete.

“Ne shpresojmë që ajo të formojë një qeveri konservatore të krahut të djathtë, si në Francë apo Britani”, tha Miro Gori, presidenti i ANPI në provincën Emilia Romagna ku ndodhet Predappio. “Do të shohim se çfarë do të ndodhë”, shtoi ai.

Presidenti i Gjermanisë, Frank-Walter Steinmeier, ka arritur në Kievin më 25 tetor, në një vizitë të paparalajmëruar, tha një zëdhënës i tij.

Steinmeier, që arriti në kryeqytetin ukrainas përmes trenit, pritet të takohet gjatë ditës me homologun e tij ukrainas, Volodymyr Zelensky.

Kjo është vizita e parë e Steinmeier qëkur Rusia nisi pushtimin e Ukrainës më 24 shkurt, por është përpjekja e tij e tretë për të udhëtuar për në Kiev.
Javën e kaluar, Steinmeier shtyu një udhëtim të planifikuar për në Ukrainë, për shkaqe sigurie.

Presidenti gjerman po ashtu kishte planifikuar që ta vizitonte Kievin së bashku me homologët e tij nga Lituania, Polonia, Letonia dhe Estonia në prill, por pak para vizitës iu kërkua që të mos udhëtonte drejt kryeqytetit ukrainas.

Kërkesa e Kievit që Steinmeier të mos e vizitonte Ukrainën kishte të bënte me kritikat e vazhdueshme për lidhjet e presidentit gjerman me Moskën dhe për mospërfilljen e paralajmërimeve nga fqinjët në Evropën Lindore për kërcënimin nga agresioni rus, në kohën kur ishte ministër i Jashtëm.

Steinmeier po ashtu shkaktoi zemërim në Kiev në ditët e para të pushtimit rus, duke i ofruar Ukrainës vetëm 5.000 helmeta si ndihmë ushtarake.

Steinemeier fillimisht kishte mbrojtur një politikë më të butë ndaj Rusisë, por gjatë pushtimit të Ukrainës, e pranoi se politika e tij ishte e gabuar. Që atëherë, Gjermania ka nisur t’i dhurojë Ukrainës armatim të rëndë.

Rreth 80 000 iranianë dhe mbështetësit e tyre kanë marshuar në Berlin, tha policia gjermane, në solidaritet me protestat e vazhdueshme në Iran.

Mitingu i së shtunës në kryeqytetin gjerman besohet të ketë qenë më i madhi i mbajtur deri tani nga diaspora iraniane.

Iranianët nga e gjithë Evropa brohoritën me  sloganin e protestuesve “Gratë, Jeta dhe Liria!”

Në Iran, protestat e shkaktuara nga vdekja e një gruaje të re në paraburgim kanë hyrë në javën e gjashtë.

Mahsa Amini, 22 vjeç vdiq pasi u arrestua nga policia e moralit në Teheran më 13 shtator, pasi dyshohet se e mbante shaminë e saj shumë të lirë.

Policia nuk pranoi se ajo ishte rrahur me shkop në kokë dhe tha se kishte pësuar një atak në zemër.

Të shtunën u mbajtën tubime në disa kryeqytete botërore, përfshirë Uashingtonin, ku mijëra njerëz kanë marshuar.

Organizatorët e mitingut të Berlinit thonë se numri i protestuesve është afër 100,000.

Kërkesat e tyre përfshinin më shumë sanksione perëndimore kundër Gardës Revolucionare të fuqishme të Iranit.

Diplomatët iranianë, thanë protestuesit, duhet të dëbohen nga kryeqytetet perëndimore.

“Është befasuese, është e mahnitshme”, tha një protestues për BBC. “Është hera e parë që kaq shumë njerëz në kombin tonë janë të bashkuar pavarësisht nga bindjet e tyre politike para revolucionit dhe pas revolucionit. Unë jam vërtet krenar.”

Forcat ruse kanë filluar të tërhiqen nga bregu perëndimor i lumit Dnipro në rajonin e Khersonit.

Komanda ushtarake e Ukrainës tha se 2000 ushtarë rusë ishin urdhëruar të tërhiqeshin ndërsa analistët perëndimorë paralajmëruan se Rusia mund të hedhë në erë një digë në Kherson për të ngadalësuar përparimin ukrainas.

“Tërheqja e forcave ruse nga rajoni perëndimor Kherson ka filluar”, sipas një njoftimit nga Instituti për Studimin e Luftës me qendër në SHBA.

Rusia ka të ngjarë të vazhdojë tërheqjen e trupave edhe gjatë javëve të ardhshme. Ministria ruse e mbrojtjes nuk ka dhënë asnjë koment, por në një intervistë javën e kaluar, komandanti i lartë rus në Ukrainë tha se do të merreshin “vendime të vështira”.

Sulmet ukrainase kanë shkatërruar disa ura mbi lumin Dnipro, duke e bërë gjithnjë e më të vështirë për Rusinë rifurnizimin e forcave të saj përgjatë frontit jugor dhe tërheqjen. SYRI.NET

Giorgia Meloni është bërë kryeministrja e parë grua e Italisë duke formuar një qeveri të koalicionit të krahut të djathtë.

Mëngjesin e së premtes, më 21 tetor, Meloni dhe partnerët e saj të koalicionit, Silvio Berlusconi, lideri i “Forza Italia” dhe Matteo Salvini, kreu i partisë kundër emigracionit “Lega Nord”, u takuan me presidentin italian Sergio Mattarella në pallatin presidencial, i cili pranoi listën e ministrave të kabinetit të ardhshëm qeveritar.

Pas takimit Meloni u tha gazetarëve se koalicioni i tregoi presidentit se ajo ishte gati të merrte mandatin për të qeverisur.

Meloni dhe aleatët e saj përballen me një listë të gjatë sfidash, përfshi rritjen e çmimeve të energjisë, luftën në Ukrainë dhe një recesion të mundshëm ekonomik.

Meloni është liderja e partisë së ekstremit të djathtë “Vëllezërit e Italisë”, axhenda e së cilës i ka rrënjët në euroskepticizmin dhe frenimin e emigracionit masiv.

Në një postim në Twitter të enjten, Meloni shprehu angazhimin e saj të palëkundur për të udhëhequr një qeveri të re të unifikuar.

“Ne jemi të gatshëm t’i ofrojmë Italisë një qeveri që mund të trajtojë me kompetencë dhe me vetëdije sfidat dhe emergjencat e sotme,” tha ajo.

Entuziazmi i saj u nda nga anëtarët e tjerë të koalicionit të saj, me Salvinin që deklaroi se “ekipi është gati” ndërsa Berlusconi deklaroi se partia e tij, “Forza Italia”, do të jepte një “kontribut vendimtar” në krijimin e qeverisë së re.

Pavarësisht se siguroi një shumicë në zgjedhje, blloku i krahut të djathtë tashmë përballet me sfida të brendshme.

Tensionet midis dy liderëve, Melonit dhe Berlusconit, kanë dalë në plan të parë, veçanërisht pasi ky i fundit u pa duke e përshkruar kryeministren e ardhshme si “mbizotëruese, arrogante [dhe] fyese” në shënimet e tij. Përgjigja e Melonit ishte jo më pak e drejtpërdrejtë: “Unë nuk do të shantazhohem”.

Situata u përkeqësua pasi Berlusconi, një mik i vjetër i presidentit rus Vladimir Putin, u regjistrua të thoshte se ai kishte “rindezur” marrëdhënien e tij me liderin rus, me të cilin ai pranoi se kishte shkëmbyer dhurata dhe “letra shumë të përzemërta”.

Ndërsa Berlusconi i ka mohuar këto ndodhi, zhurma që shpërtheu pas audios së publikuar ka tronditur ndjeshëm planet e qeverisë së koalicionit, veçanërisht duke pasur parasysh qëndrimin e vendosur pro-NATO-s të Melonit dhe dënimin e saj për pushtimin e Ukrainës nga Moska.

Kancelari gjerman, Olaf Scholz, ka thënë të enjten se presidenti rus, Vladmir Putin, është duke përdorur energjinë dhe krizën e urisë si armë, mirëpo ka dështuar që të thyejë unitetin e Perëndimit, dhe nuk do të arrijë synimet e tij përmes taktikave për djegie të tokave.

Duke folur para Parlamentit gjerman, ai ka thënë se Gjermania e ka liruar veten nga varësia në gazin rus, mirëpo është duke punuar në uljen e çmimeve, përfshirë sigurimin e kontratave të reja për furnizim me gaz nga shtetet tjera.

Ushtria ruse e ka dëmtuar rëndë infrastrukturën e energjisë në Ukrainë ditëve të fundit, duke nxitur autoritetet ukrainase që të vendosin kufizime në konsum të rrymës, për herë të parë prej nisjes së luftës.

Rusia, në anën tjetër, e ka mohuar se shënjestron civilët.

“Ne nuk do ta lëmë pa përgjigje përshkallëzimin e fundit të Moskës… taktikat e tokës së djegur nuk do t’i ndihmojnë Rusisë që të fitojë luftën. Ne vetëm do të vazhdojmë forcimin e unitetit dhe vendosmërinë e Ukrainës e të partnerëve të saj”, ka thënë Scholz para Parlamentit gjerman.

“Të gjitha gënjeshtrat dhe propaganda, bisedimet për ‘operacione speciale’ dhe fitoret e shpejta – të gjitha janë fasadë”.

Më 20 tetor, kompania ukrainase e rrjetit energjetik, Ukrenergo, u ka bërë thirrje banorëve që të “mbushin të gjitha bateritë” para nisjes së kufizimeve në furnizim me energji, duke paralajmëruar edhe për ndërprerje totale të energjisë, nëse nuk kursehet rryma.

Oleksandr Kharchenko, këshilltar në Ministrinë e Energjisë, ka thënë më 19 tetor se, sipas të dhënave të reja, rreth 40 për qind e infrastrukturës totale është dëmtuar seriozisht.

Lufta në Ukrainë ka nisur më 24 shkurt.

Presidenti rus, Vladimir Putin, e konsideron luftën si “operacion special ushtarak” për të çmilitarizuar Ukrainën.

Perëndimi është përgjigjur ndaj Rusisë, duke goditur ekonominë e këtij shteti me sanksione të ashpra.

Si pasojë e luftës kanë vdekur mijëra persona dhe miliona të tjerë janë zhvendosur nga shtëpitë e tyre.

BILD

Dhe sërish një rus po filmonte me dron në Norvegji…

Policia norvegjeze ka arrestuar djalin e ish-shefit të hekurudhurave ruse dhe shokut të Putinit në KGB, për fluturime të paligjshme me dron mbi Svalbard.

Andrej Jakunin u arrestua të hënën në Norvegjinë veriore, tha policia të mërkurën. Shtetasi ruso-britanik ka pranuar se ka pilotuar ilegalisht një dron mbi arkipelagun Spitsbergen të Norvegjisë. Jakunin është në paraburgim, kurse dronët dhe pajisjet e tjera elektronike janë konfiskuar.

Një tjetër arrestim i një shtetasi rus brenda pak ditësh. Ata akuzohen për operim të paligjshëm të mjeteve ajrore pa pilot dhe për marrjen e fotografive të paligjshme në Norvegji, një vend që kufizohet me Rusinë dhe që tani është furnizuesi më i madh me gaz i Europës.

Në lidhje me fluturimet me dron pranë aeroporteve norvegjeze, kryeministri Jonas Gahr Stoere tha: “Është e papranueshme që shërbimet sekrete të huaja të fluturojnë dronë mbi aeroportet norvegjeze”.

Në Norvegji, dronët janë parë vazhdimisht mbi infrastrukturën energjetike, duke përfshirë edhe platformat e naftës dhe gazit në det të hapur. Këto raportime dhe sabotimi i tubacioneve të gazit Nord Stream 1 dhe 2 në Detin Baltik, e kanë shtyrë vendin të rrisë masat e sigurisë.

Svalbard është 1 mijë kilometra larg Polit të Veriut dhe është territor norvegjez. Meqenëse Rusia gjithashtu nxjerr qymyr në arkipelag, kjo zonë është shtëpia e një komuniteti relativisht të madh rus.

Dhjetëra mijëra civilë, dhe zyrtarë të emëruar nga Rusia, janë duke u tërhequr nga rajoni jugor ukrainas i Hersonit, ka thënë lideri i instaluar nga Rusia, Vladimir Saldo.

Sipas tij, 50-60.000 civilë do të largohen nga katër qytezat afër lumit Dnjepër, përmes një “zhvendosjeje të organizuar”.

Të gjitha departamentet e emëruara nga Rusia në Herson, besohet se do të kalojnë lumin po ashtu.

Televizionet ruse kanë shfaqur disa njerëz duke u mbledhur afër lumit.

Ende nuk dihet sa prej tyre do të shpërngulen, mirëpo transferimi, apo dëbimi i civilëve nga një forcë pushtuese, prej një territori të pushtuar, konsiderohet krim lufte.

Në orët e mbrëmjes të së hënës, komandanti i ri rus në Ukrainë, gjenerali, Sergei Surovikin, e ka përshkruar situatën në Herson si të vështirë.

Një tjetër zyrtar i instaluar nga Rusia, Kirill Stremousov, ka paralajmëruar banorët e Hersonit se forcat ukrainase do të nisin sulmet në qytet, “në një të ardhme shumë të afërt”.

Hersoni ka qenë qyteti i parë i madh ukrainas që ka rënë në duart e forcave ruse, pas nisjes së luftës së Rusisë në Ukrainë, në fund të muajit shkurt.

Megjithatë, brenda javësh, ushtria ukrainase ka çliruar një pjesë të territorit dhe i ka shtyrë forcat ushtarake ruse afër lumit Dnjepër, duke i kërcënuar me bllokim.

Kremlini tani pretendon se Hersoni, dhe tri rajone tjera – Donjecku, Luhansku dhe Zaporizhja – janë pjesë e Rusisë, ndonëse diçka e tillë është kundërshtuar në nivel ndërkombëtar.

Rusia ka organizuar të ashtuquajturat referendume për bashkim në këto rajone, hap që është konsideruar i rremë nga Perëndimi.

Lufta në Ukrainë ka nisur më 24 shkurt.

Presidenti rus, Vladimir Putin, e konsideron luftën si “operacion special ushtarak” për të çmilitarizuar Ukrainën.

Perëndimi është përgjigjur ndaj Rusisë, duke goditur ekonominë e këtij shteti me sanksione të ashpra.

Si pasojë e luftës kanë vdekur mijëra persona dhe miliona të tjerë janë zhvendosur nga shtëpitë e tyre.

Ish-kryeministri italian, Silvio Berlusconi, ka fituar sërish vëmendje, pas deklaratave se ka rikthyer kontaktet me presidentin rus, Vladimir Putin.

Agjencia e lajmeve, LaPresse, ka publikuar një incizim të zërit – që duket se është bërë në mënyrë sekrete – derisa Berlusconi ka biseduar me pjesëtarë të partisë, Forza Italia.

Në atë incizim, Berlusconi ka thënë se Putin është në mesin e “pesë shokëve të vërtetë” të tij.

“Kam rikthyer kontaktet me presidentin Putin”, ka thënë ai, duke treguar si Putin ia ka dërguar “20 shishe me vodka dhe një letër shumë të ëmbël”, për ditëlindje.

Berlusconi ka thënë se ai i ka dërguar më pas Putinit shishe me verë italiane dhe një letër “po ashtu të ëmbël”.

Berlusconi ka mbushur 86 vjet më 29 shtator, pasi koalicioni i krahut të djathtë, ku përfshihet edhe partia e tij, Forza Italia, ka fituar zgjedhjet e përgjithshme.

Këto komente fillimisht janë hedhur poshtë si “rrëfime të vjetra” nga besnikët e Berlusconit.

Megjithatë, në incizim, Berlusconi ka thënë se Perëndimi është veçse në luftë me Rusinë, sepse është duke i dhënë “Ukrainës, para dhe armë”.

“Personalisht nuk mund të shpreh mendimin tim për këtë gjë, sepse nëse do ta merrnin vesh mediat, do të bëhej katastrofë, mirëpo unë jam shumë, shumë, shumë i shqetësuar”, ka shtuar ai.

Në mbrëmjen e së martës, Forza Italia ka thënë se pozicioni i Berlusconit ndaj Ukrainës është në linjë me Evropën dhe Shtetet e Bashkuara.

Lufta në Ukrainë ka nisur më 24 shkurt.

Presidenti rus, Vladimir Putin, e konsideron luftën si “operacion special ushtarak” për të çmilitarizuar Ukrainën.

Perëndimi është përgjigjur ndaj Rusisë, duke goditur ekonominë e këtij shteti me sanksione të ashpra.

Si pasojë e luftës kanë vdekur mijëra persona dhe miliona të tjerë janë zhvendosur nga shtëpitë e tyre.

Gjermania nuk duhet të bëjë me Kinën gabimet që i ka bërë në marrëdhëniet me Rusinë në vitet e fundit, ka thënë ministrja e Jashtme gjermane, Annalena Baerbock.

Ajo ka thënë se Gjermania duhet të përballet me “konkurrencën e sistemeve” mes shteteve që besojnë në ligjin ndërkombëtar dhe regjimet autoritare.

“Ne duhet të mësojmë nga gabimet e politikës sonë ndaj Rusisë në dekadat e fundit”, ka thënë Baerbock në një forum për politikë të jashtme në Berlin.

“E them shumë qartë se varësia e njëanshme ekonomike na ekspozon ndaj shtantazhit politik”.

“Sa i përket Rusisë kjo gjë është e kryer”, ka thënë Baerbock, duke e pranuar se Gjermania ka injoruar paralajmërimet e partnerëve nga lindja e Evropës për varësinë ndaj energjisë ruse.

“Ne duhet të sigurohemi që të mos bëjmë më atë gabim, dhe kjo nënkupton që duhet ta kemi edhe më shumë parasysh këtë fakt në politikat tona drejt Kinës”.

Ajo ka përmendur se “strategjia për siguri kombëtare” është duke u hartuar nga Qeveria e kancelarit, Olaf Scholz dhe ajo do të përfshijë strategjinë e Gjermanisë me Kinën.

Në dy dekadat e fundit, qeveritë gjermane kanë rritur lidhjet ekonomike me Rusinë – sidomos në sektorin e energjisë, pavarësisht kritikave nga lindja e Evropës për gazsjellësit që dërgojnë gazin rus nga Rusia drejtpërdrejt në Gjermani.

Pas nisjes së luftës së Rusisë në Ukrainë, autoritetet gjermane janë duke tentuar që sa më shumë të ulin varësinë nga energjia ruse.

Kompanitë gjermane kanë investuar shumë edhe në Kinë në vitet e fundit, dhe tani Kina është një prej partnereve më të mëdha tregtare të Gjermanisë.

Qeveria e Scholzit është treguar më e kujdesshme drejt Pekinit – në krahasim me qeveritë tjera – prej kur e ka marrë pozitën në muajin dhjetor të vitit të kaluar.

Scholz, po ashtu e ka bërë vizitën e parë në Azi në shtetin e Japonisë dhe jo në Kinë.

Aktualisht në Kinë është duke u mbajtur Kongresi i Partisë Komuniste, në të cilin presidenti kinez, Xi Jinping, pritet të fitojë një mandat të tretë në pushtet.

Kompania shtetërore për energji bërthamore në Ukrainë, Enerhoatom, ka akuzuar Rusinë për “kidnapim” të dy punëtorëve në centralin bërthamor në Zaporizhja.

Ky central kontrollohet nga forcat ruse, pas nisjes së luftës së Rusisë në Ukrainë, në fund të muajit shkurt.

Zyrtari përgjegjës për teknologji informative, Oleh Kostyukov dhe Oleh Oshek, asistent i drejtorit të centralit bërthamor, janë kidnapuar më 17 tetor, ka thënë Enerhoatom në Telegram më 18 tetor.

“Aktualisht asgjë nuk dihet për ta dhe gjendjen e tyre”, është thënë në deklaratën e Enerhoatomit.

Kjo kompani i ka bërë thirrje Agjencisë Ndërkombëtare për Energji Atomike që të bëjë “çdo përpjekje” për të siguruar lirimin e tyre.

Kjo agjenci ka thënë se Rusia e ka ndalur shefin e centralit, Ihor Murashov, për disa ditë muajin e kaluar dhe më pas ai është liruar më 3 tetor.

Centrali bërthamor në Zaporizhja – më i madhi në Evropë – ka qenë një nga shënjestrat e ushtrisë ruse prej nisjes së luftës në Ukrainë, në fund të muajit shkurt.

Moska dhe Kievi kanë fajësuar njëri-tjetrin për bombardimet rreth centralit, të cilat kanë rritur shqetësimet për katastrofë bërthamore.

Mediat kanë raportuar disa herë se stafi në këtë central ka punuar nën presion dhe jo në kushte të favorshme, prej kur forcat ruse kanë marrë kontrollin e tij. Lufta në Ukrainë ka nisur më 24 shkurt.

Lufta në Ukrainë ka nisur më 24 shkurt.

Presidenti rus, Vladimir Putin e quan luftën si “operacion special ushtarak” për të çmilitarizuar Ukrainën.

Perëndimi është përgjigjur ndaj Rusisë, duke goditur ekonominë e këtij shteti me sanksione të ashpra.

Si pasojë e luftës kanë vdekur mijëra persona dhe miliona të tjerë janë zhvendosur nga shtëpitë e tyre.

Udhëheqësi i shërbimit sekret të Gjermanisë, Bruno Kahl, e ka konsideruar luftën e Rusisë në Ukrainë si “shpallje e luftës” kundër gjithë botës demokratike perëndimore.

Duke folur para një komiteti parlamentar, Kahl, ka thënë se lufta e presidentit rus, Vladimir Putin nuk ka pasur synim primar territorin e Ukrainës.

Putini do të vazhdojë të përdorë forcën e tij – siç e ka bërë në Çeçeni, Gjeorgji, Siri, Krime dhe Donbas – për të arritur qëllimet e tij politike, ka thënë ai.

Kur ka qenë fjala për konfliktin në Ukrainë, ai ka thënë se pret që luftimet të vazhdojnë edhe vitin tjetër, pasi asnjëra palë nuk është e gatshme të lëshojë territor.

Kahl ka thënë po ashtu se paralajmërimeve të shërbimit që ai udhëheq nuk u është kushtuar vëmendje e madhe.

“Fatkeqësisht është bërë traditë në diskursin publik, në dekadat e fundit, që vazhdimisht të injorohen dhe të shtypen kërcënimet reale – dhe të konsiderohen nga autoritetet e sigurisë si frikësuese apo pompoze”.

Zhvillime të tilla, sikurse lufta në Ukrainë, tregojnë pse Gjermanisë i duhen autoritetet e sigurisë, ka thënë ai.

Në mesin e zhvillimeve tjera globale përfshihet edhe ajo e një “Kine autokratike që synon të bëhet fuqi globale”, ka thënë Kahl.

Bordi i shërbimit sekret gjerman zakonisht takohet fshehurazi, mirëpo, një herë në vit, udhëheqësit e institucionit përgjigjen publikisht.

Lufta në Ukrainë ka nisur më 24 shkurt.

Presidenti rus, Vladimir Putin, e konsideron luftën si “operacion special ushtarak” për të çmilitarizuar Ukrainën.

Perëndimi është përgjigjur ndaj Rusisë, duke goditur ekonominë e këtij shteti me sanksione të ashpra.

Si pasojë e luftës kanë vdekur mijëra persona dhe miliona të tjerë janë zhvendosur nga shtëpitë e tyre.

Franca ka njoftuar se do të furnizojë Ukrainën me sisteme të mbrojtjes ajrore dhe do të zgjerojë një program trajnimi për ushtarët ukrainas.

Deri në 2.000 ushtarë ukrainas do të përfshihen në njësitë ushtarake në Francë për disa javë trajnime luftarake, trajnime më të specializuara në logjistikë dhe nevoja të tjera, dhe trajnime mbi pajisjet që Franca do t’ia jap Ukrainës, tha ministri i Mbrojtjes, Sebastien Lecornu, në një intervistë për Le Parisien.

“Ne po vërejmë faktin se lufta, mjerisht, do të zgjasë”, citon gazeta të ketë thënë ministri francez.

“Një brez i ri ushtarësh duhet gjithashtu të stërvitet”.

Franca kishte trajnuar edhe më parë trupat e artilerisë ukrainase për të përdorur obusët vetëlëvizës të Cezarit, që ajo ia kishte dhënë Ukrainës.

Ministri tha se bateritë e sistemeve të mbrojtjes ajrore, Crotale, që Franca po përgatit t’i dërgojë në Ukrainë “do të jenë veçanërisht të dobishme në luftën kundër dronëve dhe bombardimeve ajrore”.

Ai nuk specifikoi se sa prej tyre do të shkojnë në Ukrainë, por tha se “do të jetë e rëndësishme t’u mundësohet atyre të mbrojnë qiellin e tyre”.

Në gusht ushtria britanike njoftoi për 120 ditë do të trajnojë 10.000 rekrutë ukrainas në gjuajtje, dhënien e ndihmës së parë luftarake dhe për beteja në qytete.

Ministrja e Jashtme e Gjermanisë, Annalena Baerbock, paralajmëroi të shtunën se Rusia mund të përpiqet të nxisë përçarje në Perëndim përmes refugjatëve, pasi Moska kërkon të zgjerojë “luftën hibride”.

“Kjo luftë nuk bëhet vetëm me armë, po bëhet edhe me energji dhe për këtë kemi gjetur një përgjigje. Por do të bëhet edhe me frikë dhe përçarje, dhe kjo është pikërisht ajo që duhet të parandalojmë”, tha ajo në një kongres Partisë së Gjelbër.

“Në këtë situatë është e qartë se çfarë do të ndodhë më pas – refugjatë dhe jo refugjatë nga Ukraina… por për shkak se kjo luftë është hibride, vende të tjera po marrin pjesë gjithashtu”, tha Baerbock, duke përmendur Serbinë të cilën ajo e akuzoi se kishte futur në aeroplanë emigrantë pa viza.

Duke theksuar se nuk mund të ketë një situatë “ku njerëzit po përdoren si armë”, ministrja tha se Gjermania është në bisedime me Republikën Çeke dhe Sllovakinë për këtë çështje.

Gjermania javët e fundit ka paralajmëruar për regjimin e udhëtimit pa viza të Beogradit për disa vende, qytetarët e të cilëve përdorin Serbinë si trampolinë për të hyrë në BE.

Serbia, një kandidate për anëtarësim eventual në BE, shtrihet në të ashtuquajturën rrugë ballkanike të përdorur nga emigrantët që shkojnë drejt Evropës Perëndimore, ndërsa ikin nga lufta dhe varfëria në Lindjen e Mesme, Azi dhe Afrikë.

Edhe pse rruga nuk është aq e ngarkuar sa ishte gjatë krizës së emigrantëve në Evropë në 2015, dhjetëra mijëra ende kalojnë nëpër rajon çdo vit.

Gjermania pranoi mbi një milion emigrantë gjatë krizës së vitit 2015, por kjo masë la ekonominë më të madhe të Evropës thellësisht të ndarë. Dyshimet midis disa votuesve përfundimisht rezultuan në ardhjen e partisë së ekstremit të djathtë (AfD) në parlament.

Raporti i Komisionit Evropian për migracionin dhe azilin për vitin 2022 i publikuar këtë muaj zbuloi se një “numër në rritje njerëzish” po mbërrinin përmes udhëtimeve me aeroplan në Serbi për shkak të “regjimeve të saj pa viza”.

Një gjykatëse në Maltë dënoi të premten dy vëllezër me nga 40 vjet burgim secilin, pasi ata pranuan papritur fajësinë për për rolin e tyre në vrasjen me makinë bombë të një gazetareje që shkruante për korrupsionin, që kishte tronditur Evropën dhe kishte shkaktuar protesta të indinjuara në Maltë.

Vetëm disa orë më herët, në fillim të seancës në një gjykatë në Valletta, George Degiorgio, 59 vjeç, dhe Alfred Degiorgio, 57 vjeç, ishin deklaruar të pafajshëm për vdekjen e Daphne Caruana Galizias në shpërthimin që ndodhi ndërsa ajo po i jepte makinës pranë shtëpisë së saj më 16 tetor 2017.

Zonja Caruana Galizia ishte gazetare investigative që raportonte për korrupsionin e dyshuar midis qarqeve politike dhe të biznesit në vendin e vogël të Bashkimit Evropian, i cili është një parajsë fiskale në Mesdhe.

“Ky është një hap i rëndësishëm përpara, për të vendosur drejtësinë në një çështje që përbën një kapitull të errët në historinë e Maltës,” thuhej në një deklaratë të lëshuar nga zyra e kryeministrit Robert Abela menjëherë pas dënimit.

Një nga djemtë e saj, Matthew Caruana Galizia, u tha gazetarëve: “Jam i lehtësuar që ata u dënuan. Tani duhe të ndiqen rastet e tjera,” tha ai, duke iu referuar ndjekjes penale të të pandehurve të tjerë.

Por ai shtoi se pesë vitet që u deshën për të arritur këtë fazë të drejtësisë për nënën e tij ishin “shumë të gjata”.

Gjyqtarja Edwina Grima, doli nga salla e gjyqit për rreth një orë pas pranimit të fajësisë dhe i shpalli dënimet kur u kthye.

Dy të pandehurit u urdhëruan gjithashtu të paguanin 50,000 euro secili nga paratë që morën si rezultat i krimit, si dhe për shpenzimet gjyqësore.

Ata mund të ishin përballur me një dënim maksimal me burgim të përjetshëm.

Prokurorët argumentuan se vëllezërit ishin paguar për vrasjen nga një biznesmen i njohur maltez që kishte lidhje me qeverinë. Mbi biznesmenin janë ngritur akuzuar dhe ai do të gjykohet veçmas.

Vëllezërit Degiorgio pranuan fajësinë për vrasje me dashje; shpërthimin që rezultoi në vdekjen e një personi; mbajtjen e paligjshme të eksplozivëve; komplot kriminal; nxitje, krijim, organizim ose financim i një organizate me qëllim kryerjen e veprave penale dhe pjesëmarrjen aktive në një komplot.

Në prag të gjyqit, vëllezërit Degiorgio i kishin mohuar akuzat. Një i dyshuar i tretë, Vincent Muscat, shmangu gjyqin pasi kishte pranuar fajësinë. Ai po vuan një dënim prej 15-vjetësh.

Por në fillimin e gjyqit të premten, Alfred Degiorgio u deklarua i pafajshëm, ndërsa vëllai i tij deklaroi se nuk kishte asgjë për të thënë, gjë që gjykata e interpretoi si një deklarim të pafajësisë.

Nuk është e qartë pse të pandehurit ndryshuan qëndrim.

Gjatë argumenteve hapëse të akuzës, prokurorët argumentuan se kishin prova që përfshinin telefona celularë që lidhnin të pandehurit me vendosjen e bombës.

Vëllezërit ishin përpjekur pa sukses të negocionin një falje në këmbim të dhënies së emrave të të dyshuarve kryesorë për organizimin e vrasjes, përfshirë një ish-ministër, identiteti i të cilit nuk është zbuluar.

Bomba ishte vendosur nën sediljen e shoferit dhe shpërthimi ishte aq i fuqishëm saqë copërat e makinës fluturuan mbi një mur dhe në një fushë.

Gazetarja investigative malteze, Caruana Galizia, 53 vjeç, kishte shkruar gjerësisht në faqen e saj të internetit “Running Commentary” për korrupsionin e dyshuar në qarqet politike dhe të biznesit në vendin ishull mesdhetar, një parajsë fiskale.

Ndër objektivat e investigimit të saj ishin persona të rrethit të brendshëm të kryeministrit të atëhershëm Joseph Muscat, të cilët ajo i akuzoi se kishin kompani guacka në parajsat fiskale të zbuluara nga rrjedhja e Panama Papers. Por ajo ka vënë në shënjestër edhe opozitën. Në momentin që u vra, ajo përballej me më shumë se 40 padi për shpifje.

Arrestimi i një biznesmeni të lartë me lidhje me zyrtarë të lartë të qeverisë dy vjet pas vrasjes shkaktoi një seri protestash masive në vend, duke e detyruar kryeministrin Muscat të jepte dorëheqjen.

Yorgen Fenech u arrestua në vitin 2019 dhe u padit në vitin 2021 për bashkëpunim të dyshuar në vrasje. Ai u akuzua gjithashtu për bashkëpunim për të kryer vrasje. Ai ka deklaruar pafajësinë për të gjitha akuzat.

Data për gjykimin e tij nuk është caktuar.

Taksistit Melvin Theuma, iu dha një falje presidenciale në vitin 2019 në këmbim të dëshmisë kundër Fenechit dhe bashkëpunëtorëve të tjerë të dyshuar. Jamie Vella dhe Robert Agius, janë akuzuar për dhënien e bombës, por gjyqi i tyre ende nuk ka filluar.

Në seancën e mëngjesit përpara pushimit të drekës, zëvendës Prokurori i Përgjithshëm Philip Galea Farrugia i tha gjykatës se Theumas iu kërkua nga një person i paidentifikuar të gjente dikë që të vriste gazetaren Caruana Galizia. Sipas akuzave Theuma bisedoi me njërin prej vëllezërve Degiorgio dhe u negociua një pagesë prej 150,000 eurosh (146,500 dollarë), tha Galea Farrugia.

Galea Farrugia tha gjithashtu se fillimisht u fol për një armë zjarri për vrasjen, por më vonë u vendos të përdorej një bombë. Prokurorët thanë gjithashtu se një telefon celular – një nga tre që kishte George Degiorgio, kishte shkaktuar shpërthimin.

Një raport për një hetimit publik të vitit 2021 arriti në përfundimin se shteti maltez “duhet të mbajë përgjegjësi” për vrasjen e Caruana Galizias për shkak të kulturës së mosndëshkimit që buronte nga nivelet më të larta të qeverisë.

Komisionerja e Këshillit të Evropës për të drejtat e njeriut, Dunja Mijatoviç, ka dënuar “mungesën e rezultateve efektive në vendosjen e llogaridhënies pesë vjet më vonë.”

Në një letër drejtuar kryeministrit Abela, komisionerja shprehu nevojën për urgjencë në mbrojtjen e gazetarëve në Maltë dhe përmendi rastet e shpifjes që vazhdojnë ende ndaj të afërmve të Caruana-Galizias pas vdekjes së saj.

Në mbledhjen e mbyllur, të mbajtur të enjten në Këshillin e Bashkimit Evropian, Radio Evropa e Lirë merr vesh se është propozuar që procesi i liberalizimit të vizave për Kosovën të lidhet me funksionalizimin e sistemit për siguri në Evropë, ETIAS.

Ky propozim besohet se është bërë nga zyrtarët francezë, dhe është mbështetur prej të paktën katër shteteve tjera: Suedisë, Belgjikës, Holandës dhe Spanjës.

Si funksionon ETIAS?

ETIAS është sistem evropian për autorizim dhe informacione rreth udhëtimit.

Ky sistem – krejtësisht elektronik – mundëson verifikimin e të dhënave të qytetarëve të vendeve të treta, që nuk nevojë për vizë, për të hyrë në Zonën Schengen.

Aty kërkohet emri, vendi i lindjes, gjinia, kombësia dhe secili që plotëson formularin duhet të ketë pasaportë, email dhe një kartelë krediti për të kryer pagesën simbolike për këtë dokument.

Autorizimi për udhëtim lëshohet shpejt dhe në mënyrë automatike, përveç nëse ka dyshime për të kundërtën.

Dokumenti valid ETIAS më pas rishikohet nga roja kufitare e shtetit, që merr vendimin final për hyrjen potenciale të udhëtarit në një vend të Zonës Schengen.

Pse ETIAS?

Ky sistem është kërkuar që të funksionalizohet pas shqetësimeve në rritje për terrorizmin dhe krizën me migrantë në Evropë.

Zyrtarët evropianë kanë bërë thirrje prej kohësh për menaxhim më të mirë të njerëzve që hyjnë në kufijtë e BE-së.

ETIAS është i ngjashëm me sistemin amerikan ESTA, që shërben për qëllime të njëjta.

Procedura ligjore për të miratuar sistemin ETIAS ka nisur më 2016, dhe sistemi pritet të jetë plotësisht operacional brenda vitit 2023 – pa ndonjë datë të saktë.

Komisioni Evropian ka rekomanduar liberalizimin e vizave për Kosovën më 2018.

Më 12 tetor të këtij viti, ky Komision ka konfirmuar në Raportin vjetor të Progresit se mbështet rekomandimin e bërë për heqjen e vizave për Kosovën dhe konstatimin se shteti i ka përmbushur të gjitha kriteret.

Ukraina tha më 12 tetor se ka çliruar pesë vendbanime të tjera në rajonin jugor të Hersonit, ndërsa forcat e saj të armatosura vazhduan kundërsulmet e tyre, pavarësisht sulmeve raketore ruse që goditën vendin gjatë dy ditëve të fundit.

“Armiku vazhdon të bombardojë pozicionet e njësive tona për të penguar kundërsulmin përgjatë gjithë linjës së kontaktit”, thuhet në njoftimin e presidencës ukrainase.

Ushtria e Ukrainës më 9 tetor tha se trupat e saj kishin rimarrë rreth 1.200 kilometra katrorë territor në rajonin jugor të Hersonit nga forcat ruse, që nga fillimi i kundërofensivës në fund të gushtit.

Ndërkohë, Rusia vazhdoi të godasë rajonin Zaporizhja të Ukrainës dhe qytetin me të njëjtin emër më 12 tetor, tha sekretari i Këshillit të qytetit, Anatoliy Kurtev.

Zaporizhja, që ndodhet mjaft afër vijës së frontit midis forcave ruse dhe ukrainase, është goditur vazhdimisht me sulme shpesh vdekjeprurëse gjatë javëve të fundit.

Më 9 tetor, raketat e lëshuara nga forcat ushtarake ruse përgjatë natës, kanë lënë të vdekur 17 persona.

Zaporizhja është sulmuar me armë të rënda edhe më 6 tetor, si pasojë e të cilave kanë vdekur 11 njerëz.

Zaporizhja është aneksuar javën e kaluar nga Rusia, hap që është konsideruar në kundërshtim me ligjin ndërkombëtar.

Lufta në Ukrainë ka nisur më 24 shkurt.

Vetë Putin e quan luftën si “operacion special ushtarak” për të çmilitarizuar Ukrainën.

Perëndimi është përgjigjur ndaj Rusisë, duke goditur ekonominë e këtij shteti me sanksione të ashpra.

Si pasojë e luftës kanë vdekur mijëra persona dhe miliona të tjerë janë zhvendosur nga shtëpitë e tyre.

NATO do të vazhdojë me stërvitjet bërthamore javën e ardhshme, pavarësisht nga përshkallëzimi i tensioneve midis Perëndimit dhe Rusisë prej kërcënimeve të fshehta të Vladimir Putinit për të përdorur armë bërthamore.

Sekretari i Përgjithshëm i aleancës ushtarake, Jens Stoltenberg, tha të martën se stërvitjet vjetore janë rutinë dhe ishin planifikuar shumë kohë përpara se Kremlini të pushtonte Ukrainën.

Pjesa kryesore e tyre do të zhvillohet më shumë se 1000 kilometra larg Rusisë dhe në të do të përfshihen avionë luftarakë me aftësinë për të mbajtur koka bërthamore, megjithëse nuk do të përdoren bomba të vërteta.

Më pak se gjysma e vendeve anëtare të NATO-s do të marrin pjesë në stërvitje.

I pyetur nëse ato ishin një ide e mirë duke pasur parasysh situatën delikate me Moskën, Stoltenberg tha se nuk do të ishte mirë t’i ndalonim tani.

“Do të dërgonte një sinjal shumë të gabuar nëse befas tani do të anulonim një stërvitje rutinë të planifikuar prej një kohe të gjatë për shkak të luftës në Ukrainë. Ky do të ishte absolutisht sinjali i gabuar për t’u dërguar,” u tha Sekretari i Përgjithshëm gazetarëve në Bruksel.

“Sjellja e vendosur dhe e parashikueshme e NATO-s, forca jonë ushtarake, është mënyra më e mirë për të parandaluar përshkallëzimin”, shtoi ai. “Nëse ne tani do të krijonim bazat për ndonjë keqkuptim, llogari të gabuara në Moskë mbi gatishmërinë tonë për të përkrahur dhe mbrojtur të gjithë aleatët, ne do të rrisnim rrezikun e përshkallëzimit.”

Përpara takimit të ministrave të mbrojtjes të NATO-s këtë javë, Përfaqësuesja e Përhershme e Shteteve të Bashkuara në aleancën ushtarake, Julianne Smith, i tha Euroneës se vendi i saj nuk do të pranojë asnjë kërcënim bërthamor nga Rusia dhe se do të ketë një përgjigje serioze nëse ato përdoren.

“Ne u kemi dërguar mesazh rusëve shumë drejtpërdrejt se çdo përdorim i armëve bërthamore do të përballej me pasoja të paprecedentë,” tha Smith të martën.

“Kjo është diçka që ne po e ndjekim nga afër dhe mendoj se ju keni dëgjuar gjithashtu kolegë në Uashington të thonë se për momentin ne nuk shohim një tregues se Rusia po përgatitet të përdorë armë bërthamore.”

Stoltenberg tha gjithashtu se vendet anëtare do t’i japin përparësi nevojave urgjente të Ukrainës, duke përfshirë sisteme më të avancuara të mbrojtjes ajrore dhe aftësi të tjera në dritën e përshkallëzimit serioz në pushtimin e Rusisë.

Ka shqetësime edhe në Perëndim, për rezervat e varfëruara të armëve, pas muajsh furnizimi të Ukrainës. Aleatët tani do të shikojnë se si t’i plotësojnë ato, duke ruajtur gjithashtu furnizimet për Kievin.

Presidentja e Moldavisë, Maia Sandu, i bëri thirrje Qeverisë që t’i japë fuqi të posaçme forcave të sigurisë që të shtypin protestat, që sipas saj, synojnë instalimin e një udhëheqjeje pro-ruse.

Protestat që nisën më 19 shtator janë organizuar nga Partia Shor, e afërt me Rusinë. Lideri populist i kësaj partie, Ilan Shor, ka ikur nga shteti më 2019, pasi u dënua me dy vjet burgim për pastrim parash.

Disa nga protestuesit kanë ngritur tenda jashtë Parlamentit dhe ndërtesës së Presidencës, duke kërkuar dorëheqjen e Qeverisë pro-perëndimore të Sandus. Ata po ashtu kanë shprehur zemërimin e tyre për rritjen e çmimeve.

Sandu i kërkoi Qeverisë më 11 tetor që të ndryshojë ligjin për t’iu dhënë më shumë fuqi agjencive të zbatimit të ligjit, duke shtuar se “disa aktorë brenda administratës lokale po sabotojnë stabilitetin e shtetit”. Këto deklarata duket se janë referencë për kryetarin e Kishinjevit, Ion Ceban, anëtar i Partisë Socialiste të ish-presidentit Igor Dodon. Ky i fundit ka mbështetjen e Rusisë.

Deklarata e presidentes moldave erdhi pasi Ceban më 10 tetor përdori makinat e komunës për të bllokuar rrugët kryesore të kryeqytetit, në mbështetje të protestuesve pro-rusë që kanë bllokuar bulevardin duke vendosur tenda.

“Tradhtia ndaj atdheut do të dënohet rëndë. Ata që mbjellin panik dhe dëshirojnë luftë do të dënohen sipas ligjit”, tha Sandu.

Ajo tha se protestuesit “i kanë premtuar Moskës se do të krijojnë një qeveri që do të jetë besnike ndaj Rusisë”.

Sandu e kishte mposhtur Dodonin në zgjedhjet presidenciale të vitit 2020.

Moldavia, që gjendet në kufi me Rumaninë dhe Ukrainën, ka shtyrë përpara politika pro-perëndimore, duke përkeqësuar raportet me Moskën.

Sandu ka dënuar pushtimin e paprovokuar rus të Ukrainës, teksa Rusia ka kërcënuar Moldavinë se do të ndërpresë furnizimet me gaz për shkak të mosmarrëveshjeve lidhur me pagesën e energjisë.

Pas nisjes së pushtimit, Moldavia, një prej shteteve më të varfra të Evropës, është ftuar që të hapë negociatat për anëtarësim me Bashkimin Evropian, së bashku me Ukrainën.

“Ne po bëjmë gjithçka për të ruajtur paqen dhe stabilitetin në shtetin tonë”, tha ajo. “Por, presioni ndaj nesh po rritet dita-ditës. Ka më shumë përpjekje për ta destabilizuar situatën dhe për të krijuar ndarje mes nesh”, tha Sandu.

Frika se konflikti në Ukrainë mund të zgjerohet është rritur, pasi ka shqetësime se Moska mund të tentojë të krijojë një korridor tokësor përmes Ukrainës jugore për në rajonin e shkëputur të Moldavisë, Transniestër.

Rusia ka afër 1.500 ushtarë në Transniestër, të cilët thuhet se ruajnë një depo të madhe armësh të epokës sovjetike.