Parlamenti i Serbisë pranoi zyrtarisht dorëheqjen e kryeministrit Millosh Vucevic të mërkurën, duke shkaktuar një afat 30-ditor për formimin e një qeverie të re ose thirrjen e zgjedhjeve të parakohshme.

Vuçeviç, kreu i Partisë Progresive Serbe (SNS) në pushtet dhe një aleat i presidentit populist Aleksandar Vuçiç, dha dorëheqjen më 28 janar mes protestave të shkaktuara nga shembja e një tende në një stacion treni në qytetin verior të Novi Sadit nëntorin e kaluar, ku 15 persona humbën jetën.

Më shumë se 100,000 protestues zbritën në Beograd të shtunën, në një nga mitingjet më të mëdha në dekada. Protestuesit thonë se katastrofa e trenit ishte një simptomë e korrupsionit dhe keqmenaxhimit të përhapur, të cilin qeveria e mohon.

Sipas kushtetutës, presidenti Vuçiç ka tani 30 ditë për të propozuar një kryeministër të ri të emëruar për të udhëhequr qeverinë deri në vitin 2027, kur janë caktuar zgjedhjet parlamentare dhe presidenciale.

“Parlamenti serb, … ka pranuar dorëheqjen e Kryeministrit dhe mandati i qeverisë përfundon,” tha kryetarja e parlamentit Ana Brnabiç. “Afati i fundit për …qeverinë e re është 18 prilli në mesnatë.”

Nëse Vuçiq nuk arrin të emërojë një kryeministër të ri të emëruar brenda afatit, zgjedhjet do të shkaktohen brenda 45 deri në 60 ditë.

Seanca e parlamentit që filloi më 4 mars dhe kishte dorëheqjen e Vuçeviçit si pikën e fundit të rendit të ditës, është dëmtuar nga dhuna, pasi deputetët e opozitës protestuan kundër qeverisë dhe në mbështetje të studentëve demonstrues.

Protestat mbarëkombëtare kanë tronditur Vuçiçin, i cili ka mbajtur pushtetin që kur u bë kryeministër më 2014 dhe president më 2017.

Protestat, të cilat filluan në Novi Sad në nëntor, janë përhapur që atëherë në pjesën tjetër të Serbisë.

Është e paqartë se si do të kalonin aleatët e Vuçiqit nëse shpalleshin zgjedhje të parakohshme. Në dhjetor, anketuesi i IPSOS Strategic Marketing tha se SNS gëzonte mbështetjen e 48.3% të elektoratit, megjithëse ndjenja popullore kundër qeverisë është rritur që atëherë.

Ky është momenti kur hajdutët vjedhin një tualet të artë 18 karatësh nga vendlindja e Winston Churchill.

Partitë opozitare kanë hedhur poshtë mundësinë e një votimi të parakohshëm dhe kanë kërkuar një qeveri të përkohshme pa SNS. Vuçiq e ka hedhur poshtë vazhdimisht një opsion të tillë./ Reuters. sn

Turqia po përballet me një krizë të thellë ekonomike, teksa regjimi autoritar i Rexhep Tajip Erdogan vazhdon goditjet e tij kundër opozitës. Lira turke ra në një nivel historikisht të ulët prej 42 për dollar, duke shënuar rënien më të madhe ditore që nga korriku i vitit 2023. Aksionet dhe obligacionet turke gjithashtu u shembën, duke reflektuar mungesën e stabilitetit ekonomik dhe pasiguritë e tregut.

Kriza erdhi pasi Erdogan urdhëroi arrestimin e rivalit të tij kryesor politik, kryetarit të bashkisë së Stambollit, Ekrem Imamoglu. Opozita e cilësoi këtë akt si një “përpjekje për grusht shteti” dhe një manovër të pastër politike për të eliminuar kundërshtarët e tij në prag të zgjedhjeve. Imamoglu pritej të ishte kandidati kryesor i opozitës përballë Erdogan, por tashmë ai është vënë në shënjestër të një sulmi të orkestruar nga regjimi.

Panik në tregje, investitorët po largohen

Pas arrestimit të Imamoglu, lira turke pësoi një goditje të rëndë, duke humbur mbi 12.7% të vlerës së saj. Banka qendrore turke u detyrua të ndërhynte duke shitur miliarda dollarë nga rezervat valutore për të ndaluar rënien e monedhës, por pa sukses. Analistët paralajmërojnë se situata mund të përkeqësohet më tej, duke vënë në dyshim të ardhmen e ekonomisë turke.

Aksionet kryesore në bursën e Stambollit ranë me gati 6%, duke shënuar performancën më të keqe ditore që nga fundi i vitit 2023. Nën-indeksi bankar u shemb me 9.67%, duke detyruar Borsën e Stambollit të ndërpresë përkohësisht tregtimin për të shmangur një kolaps të plotë. Investitorët e huaj po tërhiqen me shpejtësi nga Turqia, duke rritur shqetësimet për një krizë të re financiare në vend.

Politikat e gabuara të Erdogan, shkaktare e krizës

Kjo situatë dramatike është rezultat i viteve të politikave të gabuara të Erdoganit, i cili ka mbështetur politika ekonomike joortodokse që kanë nxitur inflacionin dhe kanë dëmtuar besimin e investitorëve. Pas një periudhe të gjatë manipulimesh financiare dhe ndërhyrjeve në bankën qendrore, Erdogan është detyruar të mbështesë politika më ortodokse, por dëmi tashmë është bërë.

Ekspertët paralajmërojnë se me këtë krizë të thellë ekonomike dhe represion politik në rritje, Turqia po shkon drejt një pike pa kthim. Arrestimi i Imamoglu dhe shtypja e opozitës tregojnë se Erdogan është i gatshëm të sakrifikojë stabilitetin ekonomik dhe politik të vendit për të mbajtur pushtetin me çdo kusht./ Reuters – Syri.Net

Kryetari i Bashkisë së Stambollit, Ekrem Imamoglu, tha në një deklaratë se populli turk do t’i japë përgjigjen e duhur Presidentit Erdogan, për ‘gënjeshtrat, komplotet dhe kurthet’ që sajoi ndaj tij.

Imamoglu e ndau mesazhin e shkruar me dorë në llogarinë e tij X disa orë pas arrestimit të tij me akuza për korrupsion dhe ndihmë të një organizate terroriste, gjë që shkaktoi protesta dhe kritika nga ana e opozitës.

“Populli ynë do t’i japë përgjigjen e duhur gënjeshtrave, komploteve, kurtheve, atyre që shkelin të drejtat e njerëzve dhe atyre që vjedhin vullnetin e popullit. Unë besoj te Zoti dhe më pas te kombi ynë. Gjithë të mirat.“, shkroi Imamoglu. Syri.net-SKAI.gr.

Autoritetet turke e kanë arrestuar të mërkurën rivalin kryesor të presidentit Recep Tayyip Erdogan, Ekrem Imamoglu, nën dyshimin për korrupsion dhe mbështetje të një grupi terrorist.

Partia kryesore opozitare e ka cilësuar arrestimin e tij “tentim për puç kundër presidentit tonë të ardhshëm”.

Arrestimi i Imamoglut – kryetarit të njohur të Stambollit – vjen në një kohë kur shumë figura opozitare janë ndaluar në gjithë vendin, gjë që është cilësuar nga shumë si përpjekje e politizuar për t’i heshtur kundërshtarët.

Qeveria e Erdoganit i ka hedhur poshtë kritikat, duke thënë se gjyqësori është i pavarur.

Imamoglu, 54 vjeç, prin para Erdoganit në disa prej sondazheve në Turqi.

Ai është duke u hetuar në dy raste të ndara, të cilat përfshijnë gjithashtu akuza për drejtimin e një organizate kriminale, ryshfet dhe manipulim me tenderë.

Partia kryesore opozitare, Partia Republikane Popullore (CHP), ishte në prag ta shpallte Imamoglun kandidat për president për ta sfiduar Erdoganit, i cili ka udhëhequr Turqinë për më shumë se dy dekada.

Zgjedhjet e ardhshme janë planifikuar për vitin 2028, por Erdogan e ka arritur kufirin e lejuar prej dy mandatesh si president, pasi më parë ka shërbyer si kryeministër. Nëse dëshiron të garojë përsëri për president, ai duhet të shpallë zgjedhje të parakohshme dhe të pretendojë se nuk e ka përfunduar mandatin e tij të dytë, ose i duhet ta ndryshojë Kushtetutën.

Në një video të publikuar në rrjetet sociale, Imamoglu tha se nuk do të dorëzohet dhe se do të vazhdojë të qëndrojë i palëkundur përballë trysnisë.

Lideri i CHP-së, Ozgur Ozel, e quajti arrestimin e Imamoglut përpjekje për grusht shteti dhe u bëri thirrje të gjitha grupeve opozitare të bashkohen kundër ndalimit të tij. Ai shtoi se partia do ta zgjedhë Imamoglun si lider të dielën, pavarësisht zhvillimeve.

Sipas një komunikate nga zyra e prokurorit të Stambollit për hetimin e parë, gjithsej 100 njerëz, përfshirë gazetarë dhe biznesmenë, dyshohen se janë përfshirë në aktivitete kriminale të lidhura me tenderë të caktuar të lëshuar nga bashkia e Stambollit.

Në hetimin e dytë, prokurorët e akuzojnë Imamoglun dhe gjashtë persona të tjerë për mbështetjen e Partisë së Punëtorëve Kurdistan, PKK, e cila konsiderohet organizatë terroriste nga Turqia dhe aleatët e saj perëndimorë.

Muajin e kaluar, PKK-ja shpalli armëpushim në përgjigje të thirrjes së liderit të burgosur, Abdullah Ocalan, për çarmatim, duke shënuar një hap të madh drejt përfundimit të një kryengritjeje që ka lënë mbi 40.000 të vdekur dhe që mund të ketë pasoja të rëndësishme për sigurinë rajonale dhe politikën.

Arrestimi i Imamoglut ndodhi një ditë pasi Universiteti i Stambollit e shfuqizoi diplomën e tij, vendim i cili, nëse konfirmohet, do ta pengonte atë të garojë në zgjedhjet presidenciale.

Zyra e guvernatorit të Stambollit ndaloi të gjitha tubimet dhe protestat në qytet për katër ditë.

Potoçari nuk dukej kurrë më i heshtur e më i trishtuar.

Pamja nga portat e mbyllura të Qendrës Përkujtimore, ku janë varrosur më shumë se 6.700 viktima të gjenocidit, është sidomos e dhimbshme për banoren e Srebrenicës, Shahida Abdurahmanoviq.

Mes të varrosurve janë edhe 12 anëtarë të familjes së saj të ngushtë.

Është Ramazan – muaj i agjërimit për myslimanët – dhe policia, me kërkesë të disa grave që jetojnë pranë, hap dhomën e lutjeve, çdo mbrëmje.

Pastaj, sërish heshtje.

“Është rrëqethëse. Është një ndjenjë ndryshe. Të trishton dhe të kthen në ato kohët më të vështira. Dhe, sigurisht, nuk mund të mendosh se po ndodh diçka e mirë”, thotë Shahida, shtëpia e së cilës gjendet afër varrezave të Qendrës Përkujtimore.

Qendra Përkujtimore e Srebrenicës, e cila gjendet në entitetin serb Republika Sërpska, në lindje të Bosnje e Hercegovinës, njoftoi më 7 mars se do të mbyllet deri në njoftimin e radhës, për shkak të situatës së sigurisë.

Prej se është hapur në vitin 2003, kjo është hera e parë që mbyllet.

“Vendimi është marrë për shkak të pamundësisë për të ofruar garanci adekuate të sigurisë për punonjësit, bashkëpunëtorët, mysafirët dhe vizitorët. E gjithë kjo bëhet në përputhje me rregulloret ligjore dhe rrethanat aktuale, si dhe me grushtshtetin që po zhvillohet kundër institucioneve shtetërore nga ana e grupeve rebele me seli në Banja Llukë”, shkruan nga Qendra Përkujtimore në rrjetin social X, pas mbylljes.

Më shumë se një javë më vonë, ata nuk duan të flasin më tepër për këtë.

Çka i parapriu mbylljes?

Mbyllja e dyerve për vizitorët vjen pas hyrjes në fuqi të ligjeve antikushtetuese të Republikës Sërpska, që ndalojnë funksionimin e Agjencisë Shtetërore të Hetimit (SIPA), si dhe të Gjykatës dhe Prokurorisë së Bosnje e Hercegovinës në këtë njësi.

Që nga viti 2011, Qendra Përkujtimore sigurohet nga Drejtoria për Koordinimin e Organeve Policore e Bosnje e Hercegovinës.

Edhe pse siguria është nën një agjenci të menaxhuar nga institucionet shtetërore, dhe jo nga policia e entitetit, pasigurinë e shkakton fakti që autoritetet e Republikës Sërpska nuk e pranojnë gjenocidin në Srebrenicë, i cili është konstatuar nga gjykatat ndërkombëtare.

Në mesin e mohuesve të gjenocidit janë edhe zyrtarët më të lartë, përfshirë presidentin e Republikës Sërpska, Millorad Dodik.

Ata kundërshtojnë edhe Rezolutën e miratuar nga Kombet e Bashkuara në maj të vitit të kaluar, me të cilën 11 korriku është shpallur Dita Ndërkombëtare e Përkujtimit të Gjenocidit të Srebrenicës dhe dënohet mohimi i gjenocidit dhe madhërimi i kriminelëve të luftës.

Mision i Qendrës Përkujtimore është ta ruajë kujtimin për viktimat e gjenocidit dhe t’i edukojë brezat për rëndësinë e paqes, tolerancës dhe të drejtave të njeriut.

Në Qendrën Përkujtimore ka artefakte të shumta të viktimave të gjenocidit, të gjetura në varreza masive, si orë apo veshje, por edhe të dhuruara nga familjarët.

Mbështetje edhe nga Ruanda

Pas mbylljes, Qendra Përkujtimore e Srebrenicës u bëri thirrje institucioneve në mbarë botën që t’i bashkohen një nisme globale të përkujtimit dhe rezistencës, të quajtur #SrebrenicaShutdown.

Në më pak se 24 orë, mesazhe mbështetjeje kanë arritur nga 17 vende të ndryshme, nga përfaqësues të viktimave të gjenocidit në Ruandë, nga shoqata të kujtimit të Holokaustit, ambasada të shumta, organizata dhe institucione.

Në Qendrën Përkujtimore të Srebrenicës thonë se janë jashtëzakonisht mirënjohës për këtë, sepse, siç shprehen, një gjë e tillë konfirmon rëndësinë e ruajtjes së kujtimeve dhe kundërshtimit të mohimit dhe padrejtësisë historike.

“Këto mesazhe dhe veprime janë një rikujtim i fuqishëm se misioni i Qendrës Përkujtimore të Srebrenicës u përket shumë njerëzve dhe se e vërteta do t’i ketë gjithmonë mbrojtësit e saj. Ky lloj solidariteti e forcon edhe më tej vendosmërinë tonë për të qëndruar të përkushtuar ndaj misionit tonë dhe për të vazhduar luftën për të vërtetën, drejtësinë dhe kujtesën”, thonë nga kjo qendër për Radion Evropa e Lirë.

Kështu, më 12 mars, dyert e Muzeut në Universitetin De Montfort në Leicester të Mbretërisë së Bashkuar janë mbyllur simbolikisht për pesë minuta.

Kim Sadique, profesoreshë e Parandalimit të Gjenocidit dhe Edukimit për të, thotë për Radion Evropa e Lirë se ky ishte “një akt i vogël solidariteti”, por edhe përpjekje për të tërhequr vëmendjen ndërkombëtare ndaj ngjarjeve në Bosnje e Hercegovinë, përkatësisht në Srebrenicë.

“Qendra Përkujtimore e Srebrenicës është një fener shprese dhe një kundër-narrativ i dukshëm për mohuesit e gjenocidit, që përpiqen ta rishkruajnë historinë e Bosnje e Hercegovinës dhe vazhdojnë ta kërcënojnë të ardhmen e saj. Kjo nuk mund të lejohet dhe kjo është arsyeja përse kemi vendosur të marrim një qëndrim”, thotë Sadique.

Dhe kështu, qyteti ku në mes të korrikut të vitit 1995, forcat serbe kanë vrarë rreth 8.000 burra dhe djem gjatë gjenocidit, duket i shkretë.

Kryesisht janë gra të moshuara që shkojnë për të qenë pranë varreve të të dashurve të tyre.

Për shumë nga to, kjo është e gjitha që u ka mbetur. Dhe kjo është e shenjtë për to, thotë Shahida.

Në gjenocid është vrarë edhe djali 16-vjeçar i motrës së saj.

“Ajo më merr në telefon dhe më thotë: ‘Shahida, prej se është mbyllur Qendra Përkujtimore, nuk fle, fëmija im i vetëm është aty’. Të gjithë njerëzit që i kanë mbijetuar gjenocidit, që janë të afërm, ose edhe diku nëpër botë, nuk ndihen mirë nëse kjo merr fund”, thotë Shahida.

Video nga arkivi:

Në qytet, sipas regjistrimit të popullsisë në vitin 2013, shumica janë boshnjakë, ndërsa rreth 45 për qind janë serbë.

Shahida thotë se të gjithë banorët janë të shqetësuar, pasi presidenti i Republikës Sërpska, Millorad Dodik, është dënuar në shkallë të parë para Gjykatës së Bosnje e Hercegovinës, më 26 shkurt, me një vit burgim dhe ndalesë gjashtëvjeçare të veprimtarisë politike, për shkak të mosrespektimit të vendimeve të Përfaqësuesit të Lartë ndërkombëtar.

Shahida thotë se askush nga autoritetet nuk ka folur me qytetarët.

Pushtetin në Srebrenicë e udhëheq kryetari serb, Millosh Vuçiq.

Në një prononcim për Radion Evropa e Lirë, Vuçiq thotë se nuk ka informacione se pse njerëzit ndihen të pasigurt në Qendrën Përkujtimore të Srebrenicës.

Ai thotë se i ka kontaktuar edhe forcat policore të entitetit, të cilat, sipas tij, kanë thënë se nuk ka asnjë kërcënim për sigurinë e qytetarëve në Srebrenicë.

“Vërtet, nuk e kemi pasur as incidentin më të vogël”, thotë Vuçiq.

Ai shton se nuk ka kontaktuar me drejtorin e Qendrës Përkujtimore të Srebrenicës, Emir Sulagiq, dhe se nuk i di arsyet përse ndihen të pasigurt.

“Policia i ruan objektet atje. Prezenca e policisë është shtuar vetëm për shkak të këtyre pretendimeve, por nuk e di se nga cila anë kërcënohet siguria”, shprehet Vuçiq.

Megjithatë, në Qendrën Përkujtimore të Srebrenicës thonë se ajo do të qëndrojë e mbyllur derisa situata të stabilizohet, ndërsa të gjithë punonjësit do të punojnë nga shtëpia, “nëse është e mundur”.

Video nga arkivi:

Më shumë se 50 njerëz janë dënuar me më shumë se 700 vjet burg për gjenocidin dhe krimet në Srebrenicë, të cilat kanë ndodhur pasi ushtria e Republikës Sërpska e ka pushtuar zonën – atëkohë të mbrojtur nga OKB-ja.

Sipas të dhënave të Institutit për Persona të Zhdukur të Bosnje e Hercegovinës, 30 vjet pas gjenocidit në Srebrenicë dhe rrethinë, rreth 1.000 persona të zhdukur janë ende në kërkim.

Përgatiti: Valona Tela

Një det njerëzish përfshiu qendrën e Beogradit të shtunën, duke sfiduar regjimin autokratik të Aleksandar Vuçiçit. Tingujt shurdhues të bilbilave dhe vuvuzelave shpërthyen në të gjithë qytetin, ndërsa mijëra protestues marshuan kundër korrupsionit dhe shtypjes së lirive demokratike nga pushteti i Vuçiçit, i cili po zgjat prej 13 vitesh me metoda gjithnjë e më autoritare.

Pavarësisht përpjekjeve të qeverisë për të frikësuar qytetarët me kërcënime për arrestime dhe përleshje të inskenuara, turma masive, e udhëhequr nga studentët, nuk u zmbraps. Ndërsa qeveria pezulloi transportin publik për të penguar protestën, mijëra njerëz erdhën në këmbë nga lagjet e afërta, ndërsa makina të shumta me flamuj kombëtarë e bënë atmosferën edhe më të zjarrtë.

Në përpjekje për të krijuar një alibi për dhunë të mundshme, Vuçiç vendosi mbështetësit e tij, përfshirë ish-paramilitarë dhe grupe ekstremiste, në një kamp jashtë presidencës. Ndërkohë, regjimi i tij vazhdoi fushatën e frikësimit, duke arrestuar aktivistë të opozitës bazuar në një regjistrim të manipuluar, të transmetuar nga mediat propagandistike pro-qeveritare.

Vuçiç, i njohur për retorikën e tij konspirative, përsëriti pretendimet e pabaza se protesta është e orkestruar nga shërbimet perëndimore për ta rrëzuar nga pushteti. Megjithatë, as kërcënimet e tij dhe as makineria e tij e frikësimit nuk ndalën popullin që kërkon drejtësi dhe fundin e një regjimi të mbushur me korrupsion, abuzim dhe lidhje me Moskën dhe Pekinin.

Bashkimi Evropian reagoi, duke paralajmëruar se Serbia duhet të respektojë liritë themelore nëse synon të bëhet pjesë e bllokut. Megjithatë, me një qeveri që po rrëshqet gjithnjë e më shumë drejt diktaturës, rruga e Serbisë drejt Europës duket më e pasigurt se kurrë.

Studentët dhe qytetarët kanë ecur prej ditësh në drejtim të kryeqytetit të Serbisë. Dhjetëra protesta e incidente kanë ndodhur vetëm gjatë javës. Presidenti Aleksandar Vuçiç dhe pushteti i tij deri tani nuk dorëzohen lehtë. Ai thotë, se protestave u ka ardhur fundi, ndërsa studentët thonë se këtë e vendosin ata dhe jo presidenti.

Rruga e gjatë e Millosh Obrenoviçit në qytetin e vogël Obrenovac

Rreth 32 kilometra larg nga qendra e kryeqytetit serb ndodhet Obrenovaci. Qendra e tij ishte e mbushur me njerëz darkën e së enjtes, më 13 shkurt, dy ditë para protestës së madhe të paralajmëruar në Beograd.

Në fillim gjithçka dukej e qetë, por më pas, një radhë njerëzish ecte drejt kryqëzimit të fundit që shpie në dalje të qytetit, afër një shkolle të mesme dhe një taverne serbe. “Aty do të vijnë studentët nga të dyja anët”, thotë Marija, një grua që ecën bashkë me bashkëshortin dhe djalin e tyre. “Jemi nisur sepse e duam këtë vend dhe duam të jetojmë këtu, por jo në një vend ku mbizotëron diktatura”, thotë ajo për DW, ndërsa ecën me flamurin e ngritur në shtizë. “Ka shumë njerëz që ende kanë frikë të dalin në rrugë, por populli është ngritur dhe kjo jep shpresë”, thotë i shoqi, i cili sugjeron që të citohet më shumë e shoqja, pasi të dy mendojnë njësoj.

“Pumpaj…”, brohoret i biri, rreth dhjetë vjeç. Në shqip “pumpaj” do të thotë të fryj, dhe kjo është motoja kryesore e protestave në Serbi. Shumë prej tyre mbajnë pompa për gomat e biçikletave dhe vuvuzela për të bërë sa më shumë zhurmë dhe për të “fryrë” derisa pushteti të “pëlcasë”. Vendtakimi është te shkolla fillore që mban emrin e poetit për fëmijë, mjekut dhe politikanit Jovan Jovanoviq Zmaj dhe te taverna serbe “Čudo” – shqip “Çudia”.

Protestat filluan kundër korrupsionit dhe me kërkesën për përgjegjësi për shkak të rrëzimit të çatisë së stacionit hekurudhor në Novi Sad në fillim të nëntorit të vitit të kaluar, ku humbën jetën 15 persona dhe dy u lënduan. Por tani ato janë kthyer në një lëvizje masive që kërkon zgjidhje politike.

Motoçiklistët, traktoristët dhe studentët

Vajza të reja të veshura me kostume kombëtare mbajnë në duar bukë pogaçe dhe kripë për mikpritje tradicionale ndaj studentëve që kanë nisur ecjen katër ditë më parë nga vende të ndryshme të Serbisë, në marshim për protesta. Radhët e qytetarëve duken të pafundme në këtë qytet të vogël dhe gjithçka gumëzhin pa pushim. “Edhe 20-30 minuta do të arrijnë studentët…”, thërret një i ri me megafon i veshur me gëzof të verdhë, i cili mban rendin në rrugë.

Pak më vonë dëgjohen dy makina policie që duken si një shkëndijë në fund të rrugës në distancë. Pas tyre, dalin në hije disa drita të tjera. Motoristët e Serbisë u janë bashkuar studentëve që kur ndodhën incidentet dhe dhuna muaj më parë. Ata prinë të parët duke përshëndetur dhe brohoritur, ndërsa nga krahu tjetër dhjetra traktorë gjigantë, disa me njerëz sipër tyre brohorasin. Pak më vonë, studentët nisen drejt rrugës kryesore. Në qiell shpërthejnë fishekzjarret. Për studentët, lule, shtrëngim duarsh dhe përqafime bashkë me lot. “Kam ecur dy ditë, por jemi duke marshuar për lirinë”, thotë Milloshi, një student nga qyteti Shabac.

Këto pamje kanë qenë të shumta javën që shkoi, pasi nga të gjitha anët e Serbisë ka grupe që janë nisur në këmbë. Kur të arrijnë në Beograd, ata do të vendosen te shtëpitë e studentëve të tjerë, fakultetet dhe njerëzit e panjohur që në grupe të ndryshme në internet ofrojnë strehim për protestuesit.

Protestave u janë bashkuar edhe një numër bujqish nga Serbia, që janë nisur me makineritë e tyre drejt Beogradit. Traktorët u raportuan edhe para kampit të atyre që mbështesin ndalimin e bojkotit në universitete dhe në media u raportua se pushteti po sjell traktorët e tyre në disa qendra në periferi të Beogradit si kundërpërgjigje.

Studentët që “duan të mësojnë” – dhe beretat e kuqe

Dita e 6 marsit shënoi momentin kur në Parkun e Pionierëve, pranë godinës së Presidencës, zbarkuan disa qindra persona të rinj me tenda për të krijuar një kamp. Në një njoftim për shtyp, ata thanë se janë grupi që dëshiron të ndalojë bojkotin e universiteteve, grevat dhe të rikthejë normalitetin. Ata e quajtën veten “Studentët 2.0” dhe thanë se janë “studentët që duan të mësojnë”.

Ata i dërguan një letër institucioneve, presidentit të Serbisë Aleksandar Vuçiq, kryetares së parlamentit Ana Brnabiq dhe zyrtarëve të tjerë, ku deklaruan se të gjitha kërkesat e studentëve janë plotësuar dhe kërkojnë kthimin në normalitet.

“Ne nuk duam dhunë, por duam të kthehemi dhe të studiojmë”, tha Millosh Pavlloviq, një student i mjekësisë që u identifikua si një nga drejtuesit e grupit. Fakulteti i tij u distancua nga ai, duke e quajtur një njeri të pushtetit që nuk i përfaqëson.

Në rrjetet sociale, disa nga studentët e grupit u identifikuan si figurantë në emisione të ndryshme televizive, ndërsa mediat e Beogradit pretendojnë se shumica nuk janë studentë dhe kanë indekse të reja.

Disa ditë më vonë, atyre iu bashkuan edhe disa persona të tjerë: veteranët e beretave të kuqe, ish-pjesëtarët specialë të Sigurimit të Shtetit, njësi që lidhen me luftrat e ish-Jugosllavisë, atë të Kosovës dhe vrasjen e kryeministrit, Zoran Gjingjiq, në vitin 2003. Këtij grupi në park, iu bashkuan gjithashtu një numër i serbëve të Kosovës.

Presidenti Aleksandar Vuçiq u shfaq nga tarraca e tij duke folur për grupin e studentëve, duke përmendur situatën aktuale dhe Donald Trumpin e ri, djalin e presidentit të Shteteve të Bashkuara të Amerikës, gjatë qëndrimit të tij në Beograd, ku dha një intervistë për podcastin që Trump i ri drejton. “Protestat janë financuar edhe nga Amerika…”, tha Trump Jr, duke cituar bisedën me presidentin serb.

Një ditë para protestës të së shtunës, Vuçiq apeloi te Studentët 2.0 që të largoheshin pas protestës dhe i priti ata në selinë e tij. “E falenderoj presidentin, pasi ishte i vetmi që na priti dhe na dëgjoi”, tha Pavlloviq, i cili kryeson grupin.

E ardhmja politike e Serbisë

Presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, prej ditësh ka paralajmëruar rrezikun e dhunës së mundshme në protestat e së shtunës. “Ata duan të krijojnë dhunë dhe kjo është mënyra e vetme e tyre”, tha Vuçiq në një adresim për mediat.

“Ne e dimë që po planifikohen trazira më 15 mars. Janë nervozë sepse e dinë që revolucioni me ngjyra nuk do t’iu kalojë”, deklaroi ai. Presidenti, në një adresim të jashtëzakonshëm nga Presidenca, tha se e kishte paralajmëruar qartë se çfarë do të ndodhte që para dhjetë ditësh. “Thashë se ka një rënie të numrave për ata që bllokojnë Serbinë dhe se njerëzit tani e kanë kuptuar këtë, se mbështetja për ato tubime të organizuara nga opozita po bie dhe se do të kalojnë në radikalizim”, shtoi ai.

Dushan Spasojeviq, profesor në Fakultetin e Shkencave Politike në Beograd, thotë për DW, se protestat kanë ndikuar jetën e përgjithshme në Serbi. “Në një gjendje normale, qeveria do të plotësonte kërkesat e studentëve dhe gjithçka do të ishte në rregull. Ose, mund të kishim edhe zgjedhje të jashtëzakonshme që do të tregonin nëse ekziston një mazhorancë tjetër”, u shpreh ai. Por ai beson se kushtet për zgjedhje të lira dhe demokratike nuk ekzistojnë më. “Ne kemi nevojë për një zgjidhje të jashtëzakonshme dhe shumica e njerëzve do të pajtoheshin se është e nevojshme një qeveri tranzicioni me përfaqësues nga pushteti, opozita, si dhe ekspertë dhe profesorë universitarë për të dalë nga kriza me një periudhë 6-12 mujore, e më pas të mbahen zgjedhje”, tha Spasojeviq.

Por ky opsion nuk është i pranueshëm për presidentin e Serbisë, Aleksandar Vuçiq, i cili disa herë ka përsëritur publikisht se kurrë nuk do ta bëjë një gjë të tillë.

Protestat çuan deri te dorëheqja e kryeministrit, Millosh Vukçeviq, që u pranua në Kuvendin e Serbisë, pavarësisht tensioneve të shumta që ndodhën këto ditë. Vuçiq ka paralajmëruar një mandatar të ri.

Studentët thonë, se protestat nuk do të ndalen dhe se fundi i tyre nuk do të vijë kur ta thotë presidenti, por kur të thonë ata se janë plotësuar kushtet. Për momentin, ata nuk kanë ndërmend të ndalen./DW/