Nga Aurenc Bebja*, Francë – 1 Prill 2024

“The Christian Science Monitor” ka botuar, të martën e 31 marsit 1942, në faqen n°8, letrën e hapur të Mbretit Zog drejtuar asokohe popullit amerikan, të cilën, Aurenc Bebja, nëpërmjet blogut të tij “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar: 

Mbreti shqiptar u flet amerikanëve

Zogu flet për besimin e tij në rolin e rëndësishëm që Shtetet e Bashkuara luajnë në krijimin e një bote më të mirë pas luftës.

Roli i pasluftës i Shteteve të Bashkuara në lidhje me qeveritë aktuale – në mërgim dhe angazhimet e Kartës së Atlantikut është një çështje me interes të madh. Në deklaratën shoqëruese, Mbreti i Shqipërisë përcakton bazën e bashkëpunimit në shërbim të ndërsjellë të lirisë.

Nga Zogu I

Mbret i Shqipërisë

Londër,

Unë jam shumë i lumtur që kam mundësinë t’i flas publikut amerikan përmes The Christian Science Monitor.

Populli amerikan ka luajtur dhe do të luajë një rol të madh në organizimin e një bote më të mirë. Dashuria e tyre për lirinë dhe besimi i tyre në domosdoshmërinë e një drejtësie të vërtetë ndërkombëtare në përputhje me ligjin moral (në një drejtësi të pa gjymtuar nga konsideratat e interesit vetjak dritëshkurtër), përbëjnë një fuqi me të cilën njerëzit e Shteteve të Bashkuara do fitojnë për vete mirënjohjen e botës së civilizuar.

Për sa i përket vendit tim, tashmë në të kaluarën amerikanët kanë treguar simpatinë e tyre për të kur Presidenti Roosevelt kundërshtoi fuqishëm dhe me sukses propozimin që Shqipëria, për shkak të amputimit të pjesëve vitale të territorit të saj, të sakrifikohej më tej për të ashtuquajturin ekuilibër të pushtetit në Ballkan.

Presidenti Roosevelt ka treguar gjithmonë me guxim interesimin e tij për ne gjatë viteve të fundit të pavarësisë sonë, dhe ai ka vazhduar ta bëjë këtë duke refuzuar në asnjë mënyrë të njohë aneksimin e Shqipërisë nga Italia fashiste. Mendoj se mund ta interpretoj mirëpritjen që morën motrat e mia nga autoritetet dhe populli i Shteteve të Bashkuara, si një dëshmi e simpatisë së tyre ndaj popullit shqiptar.

E gjithë bota e qytetëruar kujton me tmerr (megjithë numrin e madh të krimeve ndërkombëtare që janë kryer që atëherë) sulmin e turpshëm të një vendi me 40.000.000 banorë mbi një komb prej vetëm 1.000.000 banorësh, i cili, pavarësisht gjithçkaje, ishte përpjekur të besonte në mundësinë e mbajtjes së marrëdhënieve miqësore. Kundër flotës italiane, ushtrisë italiane dhe skuadriljeve ajrore italiane të dërguara kundër nesh, ne nuk kishim rrugë tjetër veç besimit në të drejtat tona. Sulmi nisi pikërisht në ditën kur lindi djali im. Fakti që kjo ditë ishte e Premtja e Madhe (Shenjtë) nuk i pengoi operacionet ushtarake nga ana e një fuqie që e quan veten kampione të qytetërimit të krishterë.

Mbretëresha, e cila është krenare për gjakun e saj amerikan, vuajti shumë nga udhëtimi. Por që atëherë ne kemi vuajtur edhe më shumë duke mësuar për vuajtjet e bashkatdhetarëve tanë. Ata nuk kanë reshtur së kundërshtuari pushtuesin dhe jam i sigurt se do të vazhdojnë ta bëjnë këtë derisa ushtari i fundit i huaj të largohet nga territori ynë kombëtar.

Gjatë luftës italo-greke (të cilën e kishim parashikuar që në momentin e sulmit kundër nesh), shqiptarët bënë gjithçka që mundën për të ndihmuar grekët kundër armikut të përbashkët. Ne besojmë se do të shfaqen mundësi të reja bashkëpunimi.

Sigurisht që Deklarata e Atlantikut, e zbatuar sinqerisht, do t’i japë fund të gjitha pretendimeve territoriale që nuk bazohen në vullnetin e vetë njerëzve që banojnë në territoret në fjalë. Kjo Kartë do të ndihmojë në rivendosjen e drejtësisë së vërtetë për të gjithë njerëzit.

Ne jemi të gatshëm të shërbejmë në luftën për fitoren e lirisë dhe demokracisë për popullin tonë dhe për të gjithë ata kombe që po vuajnë si ne.

Shtetet e Bashkuara, nën Presidentin Roosevelt, janë të destinuara të udhëheqin këtë luftë për të mirën kundër së keqes. Kombet e vogla dhe sidomos shqiptarët, prej të cilëve disa mijëra jetojnë në vendin tuaj dhe janë të lidhur me marrëveshjet tuaja, kanë besim tek ju.