Magjepsja e biolumineshencës

VOAL- Ju nuk keni nevojë të udhëtoni në vende ekzotike për të vëzhguar kërpudhat e ndezura. Dy artistë dhe një studiues i WSL së fundmi gjetën një – Mycena crocata – në një pyll pranë rrethit të Zyrihut të Albisrieden. Ndonëse kjo nuk është specia e parë e kërpudhave ndriçuese të vëzhguara në Zvicër, zbulimi është i ri sepse M. crocata nuk ishte përshkruar kurrë si biolumineshente deri më tani.

Zbulohen kërpudha biolumineshente në Zyrih

Biolumineshenca është aftësia e disa gjallesave për të emetuar dritë përmes reaksioneve kimike natyrore. Kjo lloj drite, si ajo që na bën të ëndërrojmë kur vëzhgojmë xixëllonjat në verë, është në fakt një nga produktet që rezulton nga oksidimi i molekulave të vogla, të cilat marrin emrin luciferin (në latinisht lucifer do të thotë pikërisht “bartës i dritë”). Këto janë reaksione të vërteta kimike, të katalizuara nga enzima specifike. Ndërsa këto procese janë të njohura, komuniteti shkencor beson se shumë nga reaksionet e afta për të prodhuar bioluminescencë ende nuk janë zbuluar dhe tema mund të zbulojë shumë surpriza të tjera në të ardhmen.

Çfarë është biolumineshenca?

Çdo specie përdor dritën për arsye të ndryshme. Disa kafshë lëshojnë dritë për mbrojtje, për të frikësuar një grabitqar ose për të kamufluar veten në mjedisin e tyre. Biolumineshenca mund të përdoret për sulm, për të tërhequr gjahun ose për ta ngatërruar dhe për ta bërë atë më të prekshëm. Disa kafshë madje e përdorin atë për të komunikuar: ky është rasti i fishekzjarreve, për të cilat sinjalet e dritës janë thelbësore për riprodhim. Shumica e gjallesave biolumineshente prodhojnë dritë vetë, ndërsa të tjerat përfitojnë nga drita e emetuar nga bakteret lumineshente me të cilat jetojnë në simbiozë.

Ka shumë lloje që mund të prodhojnë dritë. Midis organizmave detarë gjejmë para së gjithash shumë baktere, e veçanta e të cilave është se ato fillojnë të lëshojnë dritë vetëm kur arrijnë përqendrime të larta në një hapësirë ​​të caktuar dhe, kur e bëjnë këtë, lëshojnë një dritë të vazhdueshme, e aftë për t’i dhënë jetë fenomeneve spektakolare detare si p.sh. si detet me qumësht, “detët e qumështit”, sipërfaqet e mëdha me shkëlqim të dallueshme edhe nga hapësira dhe objekt studimesh të shumta nga shkencëtarët.

Deti biolumineshent në Australi

Pastaj ka alga të vogla që janë pjesë e fitoplanktonit, dinoflagelatet dhe protozoarët e vegjël me një skelet silicor të quajtur radiolarianë. Kafshë të tjera lumineshente janë të pranishme në mesin e ctenophores dhe cnidarians, të cilat përfshijnë koralet, anemonet dhe kandil deti. Lista është me të vërtetë shumë e gjatë, sepse vazhdon me krimbat, oktapodët dhe kallamarët, duke përfshirë edhe të mrekullueshmen Watasenia scintillans.

Por biolumineshenca nuk është vetëm një çështje detare: në tokë, në fakt, gjejmë specie të tjera ndriçuese. Përveç kërpudhave të caktuara, xixëllonjave dhe disa millipedësh, për shembull, ajo është gjithashtu e pranishme në krimbat e tokës, si dhe në krimba të tjerë të veçantë të aftë për të krijuar dritë në shpella të caktuara në Zelandën e Re, duke e bërë tavanin e shpellës të ngjashme me një natë me yje. qielli.

Biolumineshenca – për të mos u ngatërruar me fluoreshencën dhe fosforeshencën – nuk është vetëm magjepsëse, por mund të jetë gjithashtu shumë e dobishme për ne njerëzit. Sa ndryshe do të ishte të ishim në gjendje të ndriçonim qytetet me kosto zero dhe me një burim të ri energjie krejtësisht natyral?

Ndriçim publik i qëndrueshëm falë biolumineshencës

Disa grupe kërkimore kanë punuar prej vitesh mbi bakteret detare të afta për të prodhuar dritë, e cila mund të përdoret, për shembull, për të revolucionarizuar ndriçimin publik në qytete. Një projekt konkret u lançua në fillim të vitit 2023 në një qytet francez dhe rezultatet e para janë shumë premtuese! RSI