Procedimi pasuror ndaj të dënuarit në Itali për trafik droge, Arben Isufaj, zbuloi interesat e tij në fushën e ndërtimit në Fier dhe Tiranë, por kompania i shpëtoi konfiskimit me argumentin se investimet ishin mbuluar nga parapagimet e blerësve të apartamenteve.

Në dhjetor të vitit 2004, policia italiane arrestoi tre persona me 3.5 kilogramë kokainë të importuar nga Holanda në qytezën Melegnano, rreth 16 kilometra në juglindje të Milanos. Sipas drejtësisë italiane, grupi kishte një bashkëpunëtor të katërt të quajtur Arben Isufaj, por ai i shpëtoi arrestimit.

Thuajse në të njëjtën periudhë në Shqipëri, një kompani ndërtimi e quajtur “Isufaj – 2004” u themelua me seli në lagjen Sheq i Madh i Fierit dhe punoi e patrazuar për më shumë se një dekadë.

“Isufaj- 2004” ndërtoi tre pallate në Fier dhe e zgjeroi biznesin e ndërtimeve edhe në Tiranë, përpara se të zbulohej se pronësia e saj ishte e lidhur me Arben Isufajn – një subjekt i ligjit “Antimafia”.

Isufaj, 56 vjeç, i njohur gjithashtu si Ben Qimja, u dënua nga drejtësia italiane në vitin 2014 për trafikimin e kokainës nga Holanda drejt Italisë dhe episode të tjera të trafikut të drogës mes viteve 2004-2005. Isufaj i shpëtoi ekstradimit në Itali falë një vendimi kontrovers të Gjykatës së Fierit, por pronat e tij në vendin e origjinës u bënë objekt hetimesh pasurore.

Në maj të vitit 2021, Prokuroria e Posaçme regjistroi një procedim pasuror në ngarkim të tij, duke sekuestruar një sërë pasurish të dyshuara, përfshi edhe kompaninë e ndërtimit “Isufaj-2004”. Por vetëm dy vjet më vonë, masa e sekuestrimit u revokua me pretendimin se Isufaj e kishte financuar biznesin e tij të ndërtimit me parapagimet e klientëve të tij.

Sektori i ndërtimit në Shqipëri është veçanërisht i ekspozuar nga fluksi i parave kriminale që depërtojnë në ekonominë e varfër të vendit. Sipas Drejtorisë së Përgjithshme të Pastrimit të Parave, ndërtimi dhe tregu i pasurive të paluajtshme mbeten instrumentet dominuese ku injektohen paratë e krimit në ekonomi.

Megjithatë, goditja e fenomenit të pastrimit të parave në ndërtim mbetet në kufijtë minimalë.

Pas një hetimi 2-vjeçar për burimin e pasurive të sekuestruara të Arben Isufajt dhe rrethit të tij familjar, avokatët mbrojtës kërkuan revokimin e masave të sekuestros me pretendimin se pasuritë ishin krijuar përpara vendimit të drejtësisë italiane ose ishin financuar nga burime të ligjshme.

Këto pretendime u legjitimuan nga Prokuroria dhe Gjykata e Posaçme në rastin e kompanisë “Isufaj -2004”, duke u bazuar mbi një akt-ekspertimi që tregonte se biznesi i ndërtimit nuk u financua nga ortaku, por nga parapagimet e blerësve të apartamenteve.

Perandoria e biznesit

Arben Isufaj ka një të kaluar kriminale në shtetin Italian, pasi është dënuar nga Gjykata e Torinos për trafik lëndësh narkotike. I shpallur në kërkim nga Interpoli që prej vitit 2010, Isufaj u arrestua për qëllime ekstradimi në mars të vitit 2014, por kërkesa e autoriteteve italiane u hodh poshtë nga një vendim i shumëdiskutuar i Gjykatës së Fierit.

Prej shkurtit të këtij viti, Isufaj ndodhet sërish në kërkim, pasi akuzohet se kërcënoi një gjyqtar në qytetin e Fierit.

Dokumentet gjyqësore tregojnë Isufaj iu nënshtrua fillimisht hetimit pasuror në mesin e viteve 2010 nga Prokuroria e Fierit dhe në vitin 2021 nga Prokuroria e Posaçme kundër Korrupsionit dhe Krimit të Organizuar.

Procedimi i fundit u bazua në një referim të vitit 2017 të Drejtorisë së Policisë së Fierit, ku ngriheshin dyshime se Arben Isufaj ia kishte dalë të ndërtonte një perandori biznesi në emër të familjarëve të tij dhe rrethit shoqëror.

Sipas këtij referimi, Arben Isufaj kishte kryer transaksione të shumta dhe në vlera të konsiderueshme me krushkun e tij, Agim Çako dhe rrethin e të afërmve të tij, të cilat dyshohej se rridhnin nga aktivitete të paligjshme.

Përveç këtyre transaksioneve, Policia e Fierit kishte identifikuar investime të shumta në pasuri të paluajtshme dhe të luajtshme si dhe një rrjet kompanish tregtare në emër të këtyre personave, të cilat vepronin kryesisht në fushën e ndërtimit dhe atë të hidrokarbureve.

Gjatë hetimit pasuror për rrethin e personave të lidhur me Isufajn, prokurorët Ened Nakuçi dhe Edvin Kondili identifikuan një listë të gjatë pasurish, mes të cilave tre pallate të ndërtuara nga kompania Isufaj-2004 në Fier, dy hotele në aksin Vlorë- Orikum, sipërfaqe të konsiderueshme tokash dhe trojesh si dhe rreth 200 dyqane të dhëna me qira në tregun ambulant të Fierit, i cili menaxhohej nga Çako.

Hetimi identifikoi gjithashtu kompaninë e ndërtimit Isufaj-2004 të regjistruar në pronësi të xhaxhait të Ben Qimes, Ymer Isufaj si dhe kompaninë “Mateo Konstruksion” me aktivitet në Tiranë në pronësi të Çakos.

Sipas dokumenteve gjyqësore, kjo kompani kishte fituar në vitin 2010 një tender në Albpetrol për blerjen e 60,000 ton lëndë djegëse kundrejt një pagese prej 7 milionë eurosh. Kjo pagesë ishte depozituar nga Isufaj dhe lidhje shoqërore të tij.

Pavarësisht listës së gjatë të bizneseve dhe kompanive të identifikuara, Prokuroria shkoi në Gjykatë me një kërkesë minimale për sekuestrim, duke u bazuar në një akt-ekspertim kontabël, i cili sipas prokurorëve tregonte se këto pasuri nuk justifikoheshin me burime të ligjshme.

Gjykata vendosi sekuestrimin e një pularie të regjistruar në emrin e kompanisë “Isufaj 2001”; 33% të kuotave të kompanisë Akili Alb sh.p.k; një sipërfaqe trualli prej 3289 m2 në Fier; kompaninë e ndërtimit Isufaj 2004, tre sipërfaqe toke në pronësinë e Agim Çakos si dhe gjashtë automjete.

Pasuritë e mësipërme u sekuestruan në vitin 2021, por në procesin e konfiskimit, kompania Isufaj-2004 iu rikthye të zotit.

Revokimi i sekuestrimit  

Në vendimin e Gjykatës së Posaçme të datës 30 janar 2023 me gjyqtar Erion Banin evidentohet se pas sekuestrimit të pasurive bazuar në ligjin “Antimafia”, personat e lidhur u ankuan në Apel, por kërkesa e tyre nuk u pranua.

Në janar të vitit 2022, Isufaj nëpërmjet mbrojtësve të tij paraqiti një memo në SPAK, duke kërkuar administrimin e një akt-ekspertimi kontabël të vitit 2018, të realizuar në kuadër të një procedimi penal për pastrim parash, të regjistruar nga Prokuroria e Fierit në vitin 2012.

Në këtë akt ekspertimi citohet ndër të tjera se shoqëria “ISUFAJ-2004” me ortak Ymer Isufajn, është financuar totalisht nga klientët që kanë prenotuar apartamentet. Po ashtu, pretendohet se financimi i shoqërisë nga prenotuesit deri në vitin 2007 është në shumën 8.6 milionë eurove.

Gjatë procesit, personat e lidhur kërkuan një ekspertizë të dytë për të llogaritur të ardhurat e realizuara në raport me shpenzimet. Gjithashtu, avokatët depozituan në gjykatë kontrata shitblerje të apartamenteve, që u pranuan si prova nga gjykata në kuadër të një hetimi të plotë dhe të gjithëanshëm.

Në kushtet kur gjatë shqyrtimit u konstatuan dy ekspertime të kundërta; njëri nga Prokuroria dhe tjetri nga avokatët, gjyqtari Bani me anë të një vendimi të ndërmjetëm ka vendosur kryerjen e një akti ekspertimi kontabël të ri me grup ekspertësh.

Gjykata ka vlerësuar se qëllimi i kryerjes së këtij akti ekspertimi ka qenë evidentimi i faktit, nëse shoqëria “ISUFAJ-2004” sh.p.k, nga momenti i themelit të saj e deri në momentin e dërgimit të kërkesës për sekuestrim, ka pasur ose jo burime të ligjshme për krijimin e aseteve në emër të saj.

Në aktin e ekspertimit të realizuar gjatë gjykimit të fundit, ekspertët kanë arritur në konkluzionin se kompania ishte financuar nga prenotuesit e apartamenteve në vitin 2005 në vlerën totale të 105 milionë lekëve.

Ndërkohë, ekspertët kanë shprehur rezerva nëse arkëtimet e premtuara në kontratat noteriale janë realizuar ose jo, pasi mungonin mandat -pagesat e arkës, por avokatët dorëzuan me kërkesë të gjykatës të gjitha mandatet e arkëtimeve.

Sipas gjykatës, nga konkluzioni i aktit të ekspertimit rezulton se financimet në shoqërinë “ISUFAJ-2004” shpk, nuk janë kryer nga burime të ortakut, por nga pagesat e realizuara nga prenotuesit.

Mbështetur në këto fakte, SPAK ka kërkuar në diskutimet përfundimtare revokimin e sekuestros për shoqërinë “ISUFAJ-2004” shpk. Ndërkohë, sipas vendimit të gjykatës, prokurorët i kanë qëndruar kërkimit për konfiskimin e pasurive të tjera.

Gjykata në përfundim, ka gjetur të drejtë kërkesën për revokimin e sekuestros ndaj shoqërisë ndërtimore “ISUFAJ-2004”.

“Gjykata çmon se mbi bazën e provave të administruara gjatë gjykimit, duke i parë në unitet me provat e tjera, nuk provohet që kjo shoqëri në fillimet e veta të jetë financuar nga ortaku. Pra, nuk provohet qe të jetë financuar me burime të paligjshme,” arsyeton gjyqtari Erion Bani.

Po ashtu, gjyqtari Bani ka vlerësuar se një pasuri e paluajtshme e llojit “arë” me sipërfaqe 5600 m2 në lagjen Sheq i Madh në Fier, është përfituar nga shtetasi Agim Çako mbi bazën e ligjit 7501, duke e hequr edhe atë nga lista e konfiskimeve.

Në përfundim, gjykata ka vendosur të pranojë pjesërisht kërkesën e prokurorisë, duke konfiskuar vetëm 7 prej 12 pronave të paluajtshme dhe të luajtshme në pronësi të Isufajt dhe personave të tij të lidhur.

Vendimi mori formë të prerë më 13 prill të vitit 2023, pasi nuk u ankimua nga ana e prokurorëve të SPAK dhe as nga avokatët.

Një brez i ri nacionalistësh serbë po radikalizohet dhe po përgatitet për një konflikt të mundshëm në Bosnje-Hercegovinë, raporton The Telegraph.

Qindra militantë serbë, përfshirë veteranë të luftërave të viteve ’90, kanë shkuar të luftojnë në Ukrainë përkrah forcave ruse, të motivuar nga besimi se Rusia do t’i mbështesë në rikthimin e territoreve të humbura, si Kosova.

Këta persona përdorin rrjetet sociale për të rekrutuar të rinj, duke ofruar pagesa të larta dhe duke glorifikuar luftën. Autoritetet druhen se kthimi i tyre në Bosnje mund të nxisë konflikte paramilitare, 30 vjet pas përfundimit të luftës së Bosnjes.

Një rast i tillë është Dario Ristiç, i cili u kthye nga Ukraina, u arrestua për pjesëmarrje në një njësi të huaj paramilitare dhe tani ndodhet në arrest shtëpie, por vazhdon të ketë ndikim të madh online.
Një tjetër veteran me ndikim mbi është edhe Davor Savicic, i njohur si “ujku” nga ndjekësit e tij në internet. Me këtë të fundit është fotografuar edhe Milorad Dodik, ish-presidenti i Republikës Srpska, i cili ende ushtron pushtet efektiv. Ai u fotografua me Savicic përpara një takimi me Vladimir Putinin në Moskë në fillim të këtij viti.

Analistët thonë se numri i ekstremistëve është i vogël, por ndikimi i tyre mund të jetë destabilizues. Po ashtu ngrihen shqetësime për lidhje të ngushta me shërbimet ruse të inteligjencës, përfshirë trajnime dhe struktura mbështetëse në Republika Srpska, si dhe për implikime të mundshme në sigurinë evropiane dhe britanike.

Ndërkohë, komunitetet boshnjake myslimane shprehin frikë nga ringjallja e traumave të së kaluarës, pavarësisht përpjekjeve për pajtim.Panorama

Për Kosovën, aleanca me SHBA-në mbetet një bosht i pathyeshëm. Pas një takimi me presidetin amerikan, Donald Trump, në shtator, presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani, tha se e ka falënderuar atë për, siç u shpreh, angazhimin e palodhshëm për paqe.

Ushtarë rusë të sapothirrur në ushtri mblidhen në një stacion grumbullimi në Tatarstan, në tetor 2022, pasi presidenti Vladimir Putin nënshkroi një dekret mobilizimi gjatë pushtimit të Ukrainës.

Arlind Qori, kryetar i “Lëvizja Bashkë”, deklaron se Endri Shabani u bë Avokat i Popullit si “pjesë e një marrëveshjeje më të gjerë Rama-Berisha”, që, sipas tij, “do prekë edhe Reformën në Drejtësi”.

“Endri Shabanin nuk e ka bërë Avokat Populli vetëm Edi Rama. E ka bërë Edi Rama me Sali Berishën dhe kjo është pjesë e një marrëveshjeje më të gjerë Rama-Berisha, që do prekë, kam frikë unë, Reformën në Drejtësi, për t’i pamundësuar SPAK-ut që të pezullojë nga detyra dhe të marrë masa paraburgimi për politikanët e korruptuar”, tha Qori.

“Endri Shabani, sot që flasim, është anëtar i një koalicioni ku bën pjesë edhe zoti Berisha e të gjitha partitë e tjera opozitare, përveç “Lëvizjes Bashkë”. Kur kandidoi zoti Binaj, Shabani, Lapaj dhe Berisha ishin pjesë e një koalicioni. “De facto” e kanë në koalicion të gjithë, mund ta shajnë sa të duan, por e kanë në koalicion. Aleanca është faktike dhe nuk e kuptoj këtë hipokrizinë e gjithanshme për të thënë që nuk kemi të bëjmë me këtë person. Shabani u zgjodh me votat e dyshes Rama-Berisha”, shtoi Qori në “Terminal” në A2CNN.

Pjesë nga fjala e Bislim Ahmetajt në kryesinë e PD-së.

Doktor ju duke qënë politikan profesionist dhe me përvojë të gjatë, jeni gjithmonë i kujdesshëm dhe ashtu siç flisni me fjalë, flisni edhe me gjeste për publikun.

Sot e paske nxjerrë Flamurin në krah të majtë, ndryshe nga takimet e tjera ku ai i çel mbledhjet, i jep dhe ja heq fjalën cilitdo në këto mbledhje.

Ndërsa zoti Bardhi nuk e di se për çfarë arësye mungon sot (ishte në Amerikë) i paske lënë vendin bosh në krahun tuaj të djathtë.

E përshendes dhe e vlerësoj me shumë respekt afrimin e dorëheqjes së zotit Gjekmarkaj, këtë veprim duhet ta kryej edhe Sekretari i Përgjithshëm dhe kreu i Grupit Parlamentar, për shkak të organizimit krejtësisht të ç’organizuar dhe anarkisë që është krijuar në lidershipin e PD-së prej muajsh.

Njëra prej arësyeve se pse ata duhet të japin dorëheqje është edhe dhënja e firmave “pa doganë” për një zog të rritur në stabilimentin e Xhorxh Sorosit.

Është e papranueshme që grupi parlamentar i PD-së të shërbej si “fermë surrogacie” për të prodhuar drejtues të institucioneve të pavaruara nga ferma e Sorosit me firmat e deputetëve demokrat.

Ky nuk ishte një gabim, ky është një faj dhe fajet ndëshkohen, nuk shërohen me ndjesa fb-je.

Doktor ju me dashje, apo pa dashje i keni fut në të njëjtin thes si mercenarët edhe misionarët.

Ai që ishte mercenar dje është shndërruar në misionar sot dhe anasjelltas…

…Për t’i dhanë zë, fuqi dhe besim protestave, duhet sa më shpejt të jetë e mundur të thërrasim Këshillin Kombëtar, i cili ka tagrin të marrë vendimin për drejtimin që duhet të marrë Partia Demokratike.

Që të jemi të besueshëm para Këshillit Kombëtar duhet t’ju shkojmë atyre me dorëheqjen e Sekretarit i Përgjithshëm dhe Kryetarit të grupit Parlamentar si dhe atë të z. Agron Gjekmarkaj i cili lirisht dhe me vullnet të lirë ja afroj kryesisë…

Departamenti Amerikan i Shtetit ka refuzuar deri tani të komentojë mbi krizën në rritje të korrupsionit që ka përfshirë Shqipërinë, një aleate e rëndësishme e SHBA-ve në rajonin e Ballkanit.

Sipas raportimeve, pas vendimit të një gjykate shqiptare për largimin nga detyra të zëvendëskryeministres Belinda Balluku, nën akuzat për ndërhyrje në dy tenderë ndërtimi, kryeministri socialist Edi Rama e çoi çështjen në Gjykatën Kushtetuese. Kjo e fundit vendosi të premten rikthimin e Ballukut në detyrë deri në marrjen e një “vendimi përfundimtar”.

Struktura e Posaçme kundër Korrupsionit dhe Krimit të Organizuar (SPAK) ngriti më 31 tetor një akuzë penale ndaj Ballukut, duke pretenduar se ajo ka ushtruar ndikim të paligjshëm për të favorizuar një kompani në një tender për ndërtimin e një tuneli 3.7 milje në jug të Shqipërisë, raporton Reuters. Një tjetër akuzë u shtua më 21 nëntor, lidhur me shkelje të rregullave në një projekt ndërtimi rrugor në Tiranë, ditë në të cilën Balluku u shkarkua nga detyra.

Një ditë para paraqitjes në gjykatë, Balluku deklaroi në Kuvend se akuzat ndaj saj ishin “baltosje, insinuata, gjysmë të vërteta dhe gënjeshtra”. Si anëtarja e dytë e kabinetit Rama që përballet me akuza korrupsioni që prej vitit 2023, çështja e saj ka nxitur reagime të forta nga opozita.

Agim Nesho, ish-ambasador i Shqipërisë në SHBA dhe në OKB, i tha Fox News Digital se rasti Balluku tregon se “qeveria Rama nuk shfaq asnjë shenjë për të marrë përgjegjësi morale apo për t’i lënë drejtësisë hapësirë të veprojë në mënyrë të pavarur”. Sipas tij, ekzekutivi po përpiqet ta mbrojë Ballukun, duke i paraqitur veprimet e gjyqësorit si një sulm ndaj qeverisë.

Nesho shtoi se ndikimi mbi Gjykatën Kushtetuese mund të jetë një përpjekje për të krijuar një precedent mbrojtës, i cili mund t’i shërbejë kryeministrit Rama nëse hetimet do ta përfshijnë edhe atë në të ardhmen.

“Po bëhet gjithnjë e më e qartë se perandori nuk ka rroba”, u shpreh Nesho, duke e cilësuar qeverisjen e Ramës si “kapje të shtetit”, ku mungesa e balancave ka lejuar një sistem të përsëritur korrupsioni gjatë disa mandateve. Ai pohoi gjithashtu se Balluku ka lënë të kuptohet për një përfshirje më të gjerë të qeverisë Rama në vendimmarrje.

Ish-zëvendëskryeministri Arben Ahmetaj, i cili u largua nga vendi pasi ra nën hetim nga SPAK, ka deklaruar gjithashtu se Rama “ka drejtuar të gjitha vendimet kyçe për tenderët, financat dhe asetet publike”, sipas Neshos. Ahmetaj ka hedhur edhe akuza për lidhje të Ramës me bosë mafiozë, të cilat kryeministri i ka mohuar, duke deklaruar se Ahmetaj “nuk duhet marrë seriozisht” dhe se “politika shqiptare nuk është e lidhur me mafien”.

SHBA-të kanë financuar reforma në drejtësinë shqiptare për të ndihmuar procesin e integrimit në Bashkimin Europian dhe luftën kundër korrupsionit. Megjithatë, këto reforma kanë sjellë edhe vonesa në sistemin gjyqësor, duke shkaktuar pakënaqësi dhe protesta publike.

Sipas Neshos, “është e vështirë të imagjinohet se si një qeveri që sillet si një republikë bananesh mund të anëtarësohet në BE”. Ai shtoi se opozita e Ramës është “dobësuar nga përdorimi i drejtësisë për qëllime politike”, ndërsa kryeministri vazhdon të qëndrojë në pushtet pavarësisht skandaleve të dokumentuara shumë-miliardëshe të korrupsionit, manipulimeve zgjedhore dhe lidhjeve të pretenduara me kartele ndërkombëtare droge, përfshirë Kartelin Sinaloa.

Këto pretendime dolën në pah pas një takimi të Ramës me Luftar Hysën, një person i lidhur me Kartelin Sinaloa dhe i sanksionuar nga Departamenti Amerikan i Thesarit. Rama ka deklaruar se është takuar vetëm një herë me të.

Pas largimit dhe rikthimit të Ballukut, Nesho tha se zemërimi publik nuk drejtohet vetëm ndaj saj, por edhe ndaj një regjimi që, sipas tij, qeveris pa llogaridhënie. Ai shtoi se shumë qytetarë i kanë vendosur Ramës nofkën “Ramaduro”, në krahasim me diktatorin venezuelian Nicolás Maduro.

Zyra e shtypit e kryeministrit Rama i tha Fox News Digital se nuk ka komente mbi akuzat e Neshos.

Në maj të vitit 2021, Departamenti Amerikan i Shtetit sanksionoi ish-kryeministrin Sali Berisha për korrupsion, duke i ndaluar hyrjen në SHBA. Fox News Digital pyeti Departamentin e Shtetit nëse po shqyrtohen sanksione të ngjashme edhe për Ballukun.

Një zëdhënës i Departamentit të Shtetit u përgjigj: “Nuk kemi koment për çështje ligjore në proces.” E njëjta përgjigje u dha edhe nga Ambasada Amerikane në Tiranë, lidhur me pyetjen nëse do të pezullohej viza e Ballukut. Panorama

Publikohet një shkrim i gazetarit amerikan, Robert Kroon, i cili për 60 vite shërbeu si reporter i rrjetit NBC, duke shkuar në disa vende të botës, ku kishte vatra të nxehta luftërash e konfliktesh si në Kongo, etj., dhe në vendet komuniste të Evropës Lindore, si p.sh. në 1956-ën ku ndoqi ngjarjet e Hungarisë, në 1968-ën në Çekosllovaki, ku pasqyroi agresionin ushtarak me futjen e tankeve sovjetike në Pragë, etj.

Aventura shqiptare në verën e vitit 1971, e Kroon, i cili pasi ishte pajisur me një pasaportë hollandeze, mundi që të vizitonte Shqipërinë komuniste të Enver Hoxhës, duke u ‘infiltruar’ në një grup të huaj turistësh, marksistë-leninistë.  Si e pasqyroi ai në shkrimin e tij, vendin e vogël komunist të Ballkanit, apo siç e quan ai “Vendi i shqiponjave” i cili pak ditë më pas, më datën 6 shtator 1971, u botua në gazetën TIME, me titullin “Frika është ajo që ruan vreshtin”!

Frika është ajo që ruan vreshtin

6 Shtator 1971

“Unë mendoj se e kemi humbur Shqipërinë”, i deklaroi Nikita Hrushovi një delegacioni kinez në vitin 1961, “dhe ju keni fituar një aleat të rëndësishëm”. Hrushovi, natyrisht, ishte duke bërë shumë sarkazëm, pasi shefi i Partisë së Punës së Shqipërisë, Enver Hoxha, doli në krah të kinezëve kundër revizionistëve sovjetikë. Që prej asaj kohe, Shqipëria ka qenë miku i vetëm i Kinës, në Evropë. Dhe për dekadën e fundit ajo ka qenë po aq e zemëruar dhe e izoluar sa vetë Pekini.

Tani, duke ndjekur shembullin e Kinës, Shqipëria gradualisht po shikon për t’u hapur me jashtë. Ajo ka vendosur marrëdhënie tregtare dhe diplomatike me fqinjët e saj, Greqinë dhe Jugosllavinë dhe me një listë në zgjerim të kombeve të tjera të Evropës Perëndimore. Madje po ndërton disa hotele turistike për ata që duan të shohin socializmin në skenë. Shumica e amerikanëve janë ende të ndaluar, por Robert Kroon për TIME, mundi të udhëtojë me një pasaportë hollandeze dhe vizitoi kohët e fundit “vendin e shqiponjave”, siç e quajnë shqiptarët dhe dha këtë raport:

TIRANA (popullsia 190.000) është ndoshta kryeqyteti më i errët në botë. Është një qytet i shtëpive të shkatërruara, me tulla të kuqe të zbehta, të zbukuruara ndonjëherë në ndërtesa apartamentesh të verdha ose blu të venitura dhe me fasada të ashpra, tezga druri në qoshe rrugësh, që shesin fruta, pije freskuese dhe ëmbëlsira, te disa dyqane sheh që shfaqin më shumë parulla se mallra…!

Kafenetë janë mbushur me punëtorë me këmisha me mëngë të përveshura, që pinë kafe dhe kalojnë kohën në biseda të pafundme, në kundërshtim të dukshëm me kredon e punës, së palës komuniste. Ky vend, është një parajsë për këmbësorët. Shqipëria është ndoshta vendi më i panjohur në botë. Njerëzit janë të dyshimtë, kuriozë, pa buzëqeshje, dëshmi për efektivitetin e motos së Partisë së Enver Hoxhës, “Frika është ajo që ruan vreshtin”.

Moda perëndimore nuk tolerohet. Pasi në mënyrë të zhurmshme, zyrtarët doganorë, me uniformë të gjelbër kanë përfunduar kontrollet e tyre, vizitorët që mbërrijnë në të vetmin aeroport, me një pistë,  këshillohen menjëherë që Shqipëria socialiste nuk toleron, flokët e gjata, pantallona të shkurtra, ose dekoltetë e hapura. “Ne nuk kemi nevojë për drogëra, flokë të gjata ose muzikë xhaz”, – i tha një student shqiptar i guidës, një maoisti italian, në grupin tonë, të veshur sipas modës, por mjaft i zhgënjyer, sepse ai kishte veshur këmishën e tij alla Via Veneto, xhinse të ngushta dhe rripin e gjerë.

“Një socialist nuk vishet si një kauboj amerikan”. Një vajzë suedeze, e cila doli nga hoteli i saj, buzë plazhit me pantallona të shkurtra, në një ditë përvëluese, e mori këtë mesazh edhe më të fort, kur një tufë puritanësh të përkushtuar nga një kamp rinor i Partisë aty pranë, e ndaluan dhe e qortuan rëndë.

Tirana ishte pika jonë e mbërritjes, po udhëtonim me një minibus kinez, që ecte 100 km. në orë, një produkt i Tientsin Motor Works. Drejtuesi ishte mjaft ekspert, arriti të mbajë shpejtësinë mesatare, ndërsa shmangte gropat, njerëzit, qerret, gomarët dhe kamionët. Makinat e vetme të pasagjerëve, u përkasin zyrtarëve të partisë ose diplomatëve.

Ambasadori kinez, drejton një “Mercedes”, ai vietnamezo veriore, një “Alfa-Romeo” sportive. Një tipar i përbashkët i peizazhit janë, fushat e kodrat e gjelbërta bregdetare, që ngrihen në malet e mbuluara me shkurre. Në brendësi të tyre, është një mori parullash të Partisë, të vendosura në muret e shtëpive të fermave, në oxhaqet e tymrave. Njëra ishte e përbërë nga gurë të bardhë, të lyer me gëlqere, 100 metra e lartë dhe e shtrirë përtej një mali. Mesazhi është gjithmonë i njëjtë: “Lavdi Partisë së Punës së Shqipërisë”, ose “Rroftë Shoku Enver”, një referencë për udhëheqësin e kudogjendur të Shqipërisë.

“Hapat të mëdha përpara”. Hoxha, një hero i rezistencës së Luftës së Dytë Botërore të Shqipërisë, kundër okupimit italian dhe gjerman, është një kandidat i mirë për titullin e sundimtarit më autokratik të botës. Megjithatë, pas 25 vitesh nën tutelën e tij, Shqipëria ka përparuar nga prapambetja feudale dhe varfëria, në një shoqëri parazitare me ushqim të mjaftueshëm, veshje, strehim dhe kujdes mjekësor falas, për dy milionë njerëzit e saj.

Arritjet e tij, janë hapa gjigantë, përpara për shqiptarët, por janë me dhimbje modeste për standardet perëndimore, Para Hoxhës, nuk kishte fare hekurudha, tani një rrjet hekurudhor modest, lidh qytetet kryesore të vendit. Dikur 90 përqind analfabetë, Shqipëria tani mund të pretendojë shkolla për fëmijë, të rritur dhe një universitet në Tiranë. Kënetat janë tharë, janë instaluar kanale ujitje dhe kooperativat bujqësore, që i mbajnë shqiptarët të ushqyer duke kultivuar çdo metër katror të tokës së punueshme. Për më tepër, plani aktual pesë-vjeçar, ka sjellë energji elektrike në çdo rreth rural, kryesisht falë hidrocentralit gjigant të ri “Mao Ce Dun”.

Kina ka paguar një çmim të lartë, për aleatin e saj, të cilit i është dashur ta ndihmojë, që kur Rusia tërhoqi teknikët e saj, pas ndarjes së vitit 1961 në mes Tiranës dhe Moskës. Ndihma kineze që nga ajo kohë është vlerësuar në 100 milion dollarë ose dhe më shumë. Edhe sende të tilla të thjeshta si shkrepëset dhe llambat, janë dërguar në rrugë detare, përgjatë Kepit të Shpresës së Mirë, nga Shangai. Shqipëria është e pasur me minerale si krom, nikel dhe bakër, por kuptohet se është e varfër në industri. Projekti më spektakolar kinez, është një fabrikë e gjerë tekstili në Berat, ku punëtorët punojnë një javë pune të plotë, pa kuptimin 48 orë, gjashtë ditë për një pagë minimale prej 600 lekësh (70 dollarë) në muaj – 100 lekë më shumë, se punëtorët e ndonjë fabrike diku tjetër.

Një drejtor zakonisht fiton dyfishin e kësaj shume, megjithëse punonjësi i shtetit më i paguar, vetë Hoxha, merr në shtëpi një pagë vetëm 2.000 lekë (240 dollarë) në muaj. Punëtorët në pension (burra me moshën 60 vjeç, dhe gratë 55) marrin 70 përqind të pagës së tyre të mëparshme. Nëse një punëtor arrin të marrë një apartament të ndërtuar nga shteti, ai paguan atë që është sigurisht qiraja më e ulët e Evropës, nga 2.50 dollarë në 6 dollarë në muaj.

Sendet e  tjera, megjithatë, nuk janë gati aq të lira dhe luksi më i dëshirueshëm nga të gjithë, një biçikletë kineze, kushton sa paga e një muaji. Orët, frigoriferët, lavatriçet, dhe pajisjet televizive, janë përtej mundësive të një punëtori mesatar. Por Enver Hoxha mund të mburret se: “Shqipëria është i vetmi vend në botë, pa taksa” (të ardhurat e qeverisë sigurohen nga fitimi në fabrikat shtetërore, kooperativat e fermat, eksportet, dhe ndihmat kineze).

Pavarësisht mënyrës së ashpër të jetës shqiptare, të paktën disa shqiptaro-amerikanë, ju bë e mundur  për të vizituar të afërmit  (këta ishin një komunitet shqiptaro-amerikan, me 100.000 anëtarë në SHBA, rreth gjysma e të cilëve, jetojnë në zonën e Bostonit, ishin të vetmit vizitorë amerikanë, që lejoheshin të vinë të vizitojnë të afërmit). “Familjarët e mi në Korçë, kanë një çati mbi kokë, kanë një ekonomi sa për të ngrënë, dhe ata prapëseprapë e pëlqejnë Hoxhën”, tha një prej tyre. “Mund të mos jetë parajsë, por është një shoqëri e mirë-disiplinuar, krenare, pa hile, pa kriminelë, pa drogaxhinj dhe maniakë të seksit.

Pjesa më e madhe e refuzimit të Shqipërisë, nga ndikimi i jashtëm buron nga një nacionalizëm i ashpër. Siç shprehej një herë Hoxha: “Shqiptarët kanë çarë rrugën e tyre përmes historisë, me shpatë në dorë”. Ata zakonisht binin pre e pushtuesve të shumtë dhe vetëm në këtë shekull, kanë qenë nën sundimin e turqve, austro-hungarezëve, italianëve, grekëve dhe gjermanëve. Në fakt, përveç një periudhe të shkurtër midis Luftërave Botërore, kur ajo drejtohej nga Mbreti feudal, Zog, Shqipëria nuk kishte qenë e pavarur që nga shekulli i 15-të.

Ndoshta historia e saj siguron një ndjenjë farefisnie, me kinezët historikisht ksenofobë. Por edhe përtej kësaj, shqiptarëve duket se u pëlqen prania e rreth 1000 deri në 1500 banorëve, civilë kinezë, kryesisht diplomatë dhe teknikë. “Ata nuk e imponojnë veten si rusët”, tha një anëtar i partisë në Tiranë. “Sovjetikët që jetonin këtu, bënin jetë luksi. Ata, fitonin 10 herë më shumë se kolegët e tyre shqiptarë. Kinezët marrin të njëjtën pagë si ne dhe nuk kërkojnë të jetojnë në vendet më të mira”!

Me sa duket, shqiptarët do të kenë një mikpritje miqësore, kur Kryeministri Kinez Chou En-Lai të vijë në një vizitë zyrtare këtë vjeshtë. Por ata e kanë treguar veten e tyre, më pak se lajkatarë vetëm në një aspekt. ​​Prania e Pekinit nuk ka sjellë deri më tani në Shqipëri, hapjen e asnjë restoranti kinez. /Memorie.al/ Nga Robert Kroon

Nga një rrjedhje informacioni nga drafti i strategjisë së sigurisë së SHBA-së, duket se qeveria amerikane përpiqet të përçajë BE-në. Me gjasë SHBA planifikon që të nxjerrë katër vende nga unioni. Sa realiste është kjo?

Marrëdhëniet transatlantike janë cënuar fort që me ardhjen në pushtet të Donald Trumpit. Publikimi i Strategjisë Kombëtare të Sigurisë (NSS)më 4 dhjetor 2025 u kuptua nga shumë politikanë europianë si një fyerje e hapur. Në dokumentin e strategjisë, që çdo qeveri e SHBA-së duhet t’ia paraqesë kongresit, qeveria Trump e përshkruan Europën si një kontinent në rënie. Shprehimisht bëhet fjalë për një “censurë” ndaj lirisë së shprehjes së mendimit në Europë, një “shtypje të opozitës politike” dhe një “shuarje të mundshme të civilizimit” për shkak të politikës aktuale të migracionit.

Por ndërkohë ka rrjedhur informacion nga një pjesë e papublikuar e dokumentit NSS, që është edhe më i ndërlikuar – dhe përmban më shumë detaje, se si do të veprojëSHBAnë të ardhmen në Europë. Drafti parashikon, që duhet të intensifikohet bashkëpunimi i SHBA-së veçanërisht me Italinë, Austrinë, Poloninë dhe Hungarinë, “me qëllim për t’i shkëputur ato [nga Bashkimi Europian]”, citon portali i SHBA-së Defense One, draftin të cilin pretendon se e ka lexuar. E pyetur nga Portali Defense One Shtëpia e Bardhë e ka mohuar ekzistencën e një drafti të tillë.

Sidoqoftë:A po përpiqet SHBA ta përçajë Bashkimin Europian? Përse pikërisht ka përpjekje për afrim me këto katër vende të BE-së?

Hungaria, Austria, Polonia, Italia
Më pak surprizuese në këtë listë është Hungaria. Kryeministri Viktor Orban dhe presidenti Donald Trump konsiderohen aleatë të ngushtë. Orban e ka mbështetur Trumpin gjatë fushatës elektorale më 2016 – asokohe si i vetmi kryeministër nga BE. Të dy e dinë, se çfarë kanë të përbashkët. Orbani vazhdimisht me qendrimet e tij destabilizon BE-në duke e dobësuar një institucion, ndaj të cilit Trump ka mosbesim të madh.

Orbani nga ana e tij gëzohet për mbështetjen politike prej superfuqisë. Me gjasë SHBA i ka ofruar Hungarisë, ngjashëm si Argjentinës së fundi, një “mburojë financiare” prej 20 miliardë dollarësh – Ekonomia e Hungarisë kohët e fundit po dobësohet dhe financimet e rëndësishme nga BE janë pezulluar. Në një intervistë aktuale me Politico Trump nuk kujtohej më të ketë bërë një premtim të tillë. Por ka pasur bisedime për një bashkëpunim financiar. Trump është vazhdimisht i gatshëm, që ta ndihmojë – siç e quan ai – “great friend”, shokun e tij të madh.

Edhe kryeministren e Italisë Giorgia Meloni dhe partinë e saj post-fashiste Fratelli d’Italia e vlerëson presidenti i SHBA-së. Megjithatë Daniel Hegedüs, drejtor rajonal për Europën Qendrore në German Marshall Fund of the United States, mendon se është një “keqkuptim” i qeverisë amerikane, se Meloni mund të dalë kundër BE-së. Sepse ndonëse Meloni ka një afërsi botëkuptimi me Orbanin, ajo nuk është bërë një ndër bllokueset në BE, por ka një qëndrim mjaft pragmatik: Askush tjetër nuk e ka kuptuar më mirë se Meloni, se çfarë i sjell vendit të saj një BE e qendrueshme dhe funksonuese, thotë për DW Hegedüs.

Poloniadhe Austria ndonëse aktualisht nuk kanë qeveri populiste të djathta, deri para pak kohësh të dy vendet kanë pasur në pushtet parti të djathta euroskpetike, që vazhdojnë të kenë influencë të madhe. Në zgjedhjet e fundit në Austri Partia e Lirisë (FPÖ) doli forca më e madhe dhe kryeson sondazhet aktuale. Në Poloni në verë me Karol Navrockin i fitoi zgjedhjet presidenciale kandidati i partisë konservatore të djathtë Ligj dhe Drektësi (PiS). Eshtë e mundur, që qeveria Trump në të dy këto vende së shpejti mendon se mund të ketë sërish mundësi më të mëdha influence.

Përse jo Sllovakia dhe Çekia?
Vëzhguesit mund t’i habisë fakti, që në listën e vendeve nuk përfshihen Republika Çeke dhe ajo Sllovake. Në Çeki në tetor fitoi zgjedhjet parlamentare partia populiste e djathtë ANO e miliarderit Andrej Babis dhe ka krijuar koalicion me parti gjithashtu të djathta si: Partia e Shoferëve (Motoriste) dhe me atë të ekstremit të djathtë Liria dhe Demokracia Direkte (SPD).

Sllovakia që nga vitit 2023 është spostuar djathtas me qeverinë e Robert Ficos.Partia e tij nominalisht socialdemokrate dhe faktikisht në pjesën më të madhe nacionalsite e djathtë Smer-SD së fundi u përjashtua nga radhët e partive socialdemokrate të Europës (SPE). Të dy Babis dhe Fico, janë skeptikë ndaj BE-së, të dy kanë potencialin që të nxisin kaos në vendimmarrjen europiane dhe të minojnë autoritetin e BE-së në çështjet strategjike, kryesisht sa ka të bëjë me Rusinë dhe Ukrainën – tipare këto, që qeveria Trump në orientimin aktual do të duhej t’i kishte vlerësuar. Që këto dy vende nuk shfaqen në dokumentin e strategjisë, sipas politologut Hegedüs, kjo ka të bëjë me rrënjët e secilës parti. ANO për një kohë të gjatë nuk klasifikohej si parti klasike e spektrit majtas-djathtas, ndërsa Smer-SD fillimisht e konsideronte veten si majtas. “Mund ta shohësh qartazi, se sa e ideologjizuar është qasja amerikane”, thotë Hegedüs. “Meqënëse Smer dhe ANO nuk kanë prejardhje klasike populiste të djathtë, ato nuk konsiderohen si shok ideali, edhe pse ndoshta bëjnë një politikë, që është e dobishme për qeverinë Trump.”

Dekompozim gradual i integrimit europian
Përpjekja e parë për ndërhyrje e qeverisë së re të SHBA në proceset demokratike në Europë ishte në fillim të vitit, kur zëvendëspresidenti JD Vance mbajti një fjalim provokues në Konferencën e Sigurisë në Mynih. Kjo përpjekje u anashkalua pjesërisht nga vëzhgues të raporteve transatlantike duke argumentuar, se qeveria e re në Uashington së pari duhet të përcaktojë rolin e vet të ri. Por qysh atëherë qeveria e SHBA vazhdimisht ka ndërhyrë në Europë në fushatat elektorale si ajo gjermane, rumune e polake. Ndërhyrja ndjek gjithmonë të njëjtin shablon: Mbështetje, kur qeveria Trump sheh aleatë ideologjik – dhe kush dobëson Brukselin.

Qëllimi i SHBA-së nuk mund të jetë një Huxit, Italexit, Auxit apo Polexit, mendojnë ekspertët si Hegedüs – por një shpërbërje graduale e integrimit europian, që ajo mund ta nxisë me mbështetje diplomatike, politike e ndoshta edhe financiare.

Shenjat e para për këtë tani po shihen: BE p.sh. ka rënë dakord për shkëputjen graduale nga varësia e energjisë ruse. Deri në fund të vitit 2026 do të ndalohet importi i gazit të lëngshëm natyror, deri në nëntor 2027 importi i gazit përmes linjave gazsjellëse. Kryeministri i Hungarisë Orban në nëntor mori një përjashtim nga Trumpi në kontekstin e sanksioneve të SHBA-së lidhur me importet ruse të gazit.Ai deklaroi, se BE-ja nuk do ta pranojë këtë vendim dhe se rasti do të kalojë në Gjykatën Europiane. Në një konferencë të përbashkët shtypi me presidentin turk Rexhep Tayip Erdogan të hënën (08.12.2025) Orban deklaroi, se Turqia edhe në të ardhmen do të garantojë që Hungaria të marrë furnizimet me gaz përmes linjës TurkStream.

Eksperti Hegedüs beson, se në vitet e ardhshme vazhdimisht do të ketë raste të tilla, kur vendet anëtare në sektorë të caktuar nuk do t’u përëmbahen rregullave të vendosura bashkarisht dhe në këtë mënyrë do të vihet gjithnjë e më shumë në pikëpyetje integrimi europian. BE-ja kësisoj do të gërryhej gjithnjë e më shumë – derisa dikur vërtetë mund të humbiste rëndësinë. /DW