A ta zhbën vendlindjen një numër i pavlefshëm në PER*?

Por përpara se të kuptojmë se çfarë është PER-i, pra Platforma Elektronike për Regjistrimin e votuesve nga jashtë e administruar nga Komisioni Qendror i Zgjedhjeve dhe sa e mundësoi ajo ndërtimin e një liste zgjedhore siç e kërkon kodi, më parë le të japim një shembull tepër të thjeshtë  se ky instrument sa më i thjeshtë (PER-i),  kërkon të bëjë një listë me shqiptarët që jetojnë dhe punojnë jashtë atdheut për të ushtruar për të parën herë të drejtën e votës. Pra nga aty ku jetojnë, ata me postë rikthejnë zarfet e KQZ-së drejt e në kutinë e votimit.

Pas datës 4 Mars, pra me ata shqiptarë që e provuan PER-in deri në minutat e fundit, pritet  një email-i nga KQZ. Një shërbim qytetar elektronik dhe korrektesë në qoftë se ai mesash u shkon dhe i sqaron. Por në s’ardhtë shqiptari që jeton dhe punon jashtë atdheut duhet të ndërmarrë një plan të dytë më të kushtueshëm pasi e kuptoi se PER-i nuk e ndihmoi. Të marrë rrugën  dhe të jetë në Shqipëri pak përpara zgjedhjeve për t’u bërë një numër i vlefshëm në vendlindje. Të marrë rrugën sa të hedhë votën dhe të zgjedhë sepse atij qytetari të lirë të botës i duhet ai i shkreti numër i vlefshëm në vendlindjes, nga që e-albania kurrë nuk ja pranon datën e skadimit të dokumenteve me të cilat ai/ajo e kanë lënë vendin.

Fillimisht PER-i u kuptua si një aplikacion i kohës për t’u regjistruar jo si numër, por si një shqiptar dhe pa kufizime dhe pa kushte pasi ligjet e vendlindjes dhe shtetësisë qoftë edhe vetëm të njërit prind, i japin pasardhësve në një familje shtetësinë shqiptare. Ndaj shifra 294 155 shtetas shqiptarë të regjistruar të mos shihet thjeshtë si kërkesë, por si një shqetësim pasi prej 1990 janë miliona shqiptarë të larguar në emigracion që ende nuk e kanë humbur identitetin dhe lidhjen me atdheun, sikurse edhe ata vetë kanë gjetur ku kanë shkuar familje shqiptare të hershme që i kanë  ruajtur në disa vende edhe pse para se më shumë se një shekulli gjuhën, traditat, bashkësinë. Miliona bëhen sot shqiptarë që kanë mërguar (pa i përmendur arbëreshët  trojet arbërore).

Politika i largoi shqiptarët, ndërsa teknicienët e numrave në tryezat jetojnë me politikën për listat sikur nuk e kuptojnë se popullsia është mplakur dhe se atë mund ta gjallërojë vetëm pjesëmarrja dhe bashkëpunimi i miliona shqiptarëve që jetojnë dhe punojnë prej vitesh jashtë atdheut. Plotësimi i kushteve për ushtrimin i të drejtës së votës, i bën shqiptarët më të qytetëruar për të ditur se çfarë kërkojnë dhe se sa i rëndësishëm është ndryshimi i natyrshëm i vendit që nuk vjen nga ligjet e ngurta dhe listat e pjesshme.

Pas 4 Marsit, PER-i do të heshtë.

Kur teknicienët e atyre seancave kuvendare të panumërta që shtynin kohën reklamuan se regjistrimi ishte një proces i thjeshtë, kontakti me aplikimin nga eksperienca e vëzhguar prej aplikuesve ishte i prapambetur. Teknologjikisht e varfër. Nuk kanë shumë rëndësi detajet për shembullin më poshtë, por në katër aplikues tre prej tyre me vjetërsi të ndryshme dokumentesh dhe njëri vizitor i freskët nga Shqipëria që do të mund ta ushtronte të drejtën e votës në adresën e fëmijëve, rezultati mbeti i pavlefshëm. Në dy ditë rreth një orë përpjekje pa rezultat.

Pra çfarë shërbimi na sjell lista kur koha dhe teknika janë të pamjaftueshme dhe nuk u përshtaten thjeshtësisht njerëzve të çdo grup moshe.

Kur flitej fillimisht për PER-in, thjeshtësinë e aplikacionit, tani në 2025 gjithnjë mendohej se përmes një telefoni apo kompjuteri, zgjedhjet e 11 Majit mund të ishin për nga dëshira edhe si një fantazi për të ardhmen e Shqipërisë. Një listë e prodhuar prej një komunikimi elektronik, madje dhe një votë digjitale për emergjencën në të cilën Shqipëria ndodhet.

Sikurse vihet re në fund të këtij shënimi togfjalëshi “Vota e Diasporës” dhe fjala diasporë u përmendën vetëm njëherë pak më lart, pasi Kushtetuta dhe Kodi Zgjedhor e përcaktojnë si një të drejtë të shtetasve shqiptar dhe jo të një qytetari të lirë të botës me vendlindje Shqipërinë, apo qoftë edhe i lindur nga një prind shqiptar, në moshën e duhur ta ushtrojë të drejtën e votës.

Kështu Shqipëria do të mund të ishte e madhe në shtrije dhe gjithmonë e re në moshë. Atëherë kur diaspora e saj nuk mund të jetë as një numër i preferuar në listën zgjedhore dhe as numër i pavlefshëm në PER-it.

Ndaj kush mundet nga diaspora, ta mundësojë votimin fizikisht në vendlindje pavarësisht përpjekjeve dhe ngarkesave në e-albania.

Fat do të ishte të ushtrohej vota dhe të ndodhte ndryshimi këtë pranverë, në mënyrë që shqiptarët të mos numërohen edhe si fluks turistësh nga mendësia e asaj politike që veçanërisht e ka detyruar popullsinë të largohet për shkak të varfërisë, krimit ekonomik dhe të korrupsionit.

*Kushtetuta e RSH, Neni 45 – 1. Çdo shtetas që ka mbushur tetëmbëdhjetë vjeç, qoftë edhe ditën e zgjedhjeve, ka të drejtën të zgjedhë dhe të zgjidhet.

* Kodi Zgjedhor, Neni 24- 2. Të drejtën e votës nga jashtë territorit të Republikës së Shqipërisë e ka çdo shtetas shqiptar me të drejtë vote që ndodhet jashtë territorit të Republikës së Shqipërisë në datën e zgjedhjeve.

*“the house always wins“- “shtëpia fiton gjithmonë”, Lojërat e fatit në një kazino janë ndërtuar të tilla që edhe fituesit t’i shpërblejnë, por paraja të mbetet aty dhe biznesi të vazhdojë.

Unioni i Gazetarëve Shqiptarë Profesionistë të Diasporës (UGSHPD)

Verband Albanischer Berufsjournalisten der Diaspora (VABD)

Union of Professional Albanian Journalists of Diaspora (UPAJD)

L’Union des journalistes professionnels albanais de la diaspora (UJPAD)

Unione dei Giornalisti Professionisti Albanesi della Diaspora (UGPAD)