Flet për gazetën “Nacional”, Pandeli Koçi, ish-redaktor i Shtëpisë Botuese “Naim Frashëri”
Pandeli Koçi : Shtëpia Botuese “Naim Frashëri”, vendi ku u botuan veprat që i dhanë Kadaresë famë ndërkombëtare dhe e çuan drejt kandidimit për Çmimin Nobel në Letërsi para vitit 1990.
Një dëshmi e rrallë mbi filtrat redaktorialë dhe ideologjikë, mekanizmat botues përmes censurës dhe vetëcensurës, si dhe mënyrën se si u botuan në “Naim Frashëri” veprat që e bënë Kadarenë figurë botërore të letërsisë.
Intervistoi: Mujë Buçpapaj
Hyrje
Shtëpia Botuese “Naim Frashëri” ka qenë institucioni qendror i jetës letrare shqiptare për më shumë se katër dekada të regjimit totalitar, një laborator kulturor ku u formësuan autorët më përfaqësues të letërsisë së realizmit socialist. Aty botuan veprat e tyre poetët dhe prozatorët më të rëndësishëm të epokës, aty u zbatuan standardet redaktoriale të realizmit socialist, por edhe u përballën kufizimet ideologjike të kohës, censura dhe vetëcensura. Pikërisht në këtë institucion u publikuan për herë të parë edhe veprat më të famshme të Ismail Kadaresë, ato që e shndërruan në një emër të njohur ndërkombëtarisht dhe që i hapën rrugën kandidimit të tij për Çmimin Nobel për Letërsi, ende para vitit 1990.
Në këtë intervistë të veçantë, Pandeli Koçi (Sazan Goliku), redaktor, shkrimtar dhe dëshmitar i drejtpërdrejtë i procesit të botimit në Shqipërinë socialiste, rrëfen nga brenda funksionimin e “Naim Frashërit”: marrëdhëniet me autorët, rolin e kritikës, mekanizmat e përzgjedhjes, censurën e heshtur, por edhe pasionin e njerëzve të librit për të mbrojtur vlerën artistike. Ai ndalet te bashkëpunimet me autorët e rinj, te kontaktet e para me shkrimtarët shqiptarë të Kosovës, te figurat kryesore të redaksive dhe, natyrisht, te vendi që zinte Kadare në këtë univers botues.
Intervista sjell jo vetëm kujtime personale, por edhe një panoramë të çmuar të historisë së botimit shqiptar, një dëshmi për rolin e librit në kushte të vështira të kufizimeve ideologjike, për përgjegjësinë e redaktorit dhe për nevojën, sot, që shteti të mbështesë kulturën e shkruar, sidomos librin shkencor, me karakter edukues dhe kombëtar.
- Fillimet dhe përvoja redaktoriale
Pyetje: Shtëpia Botuese “Naim Frashëri” ka qenë e vetmja ndërmarrje botuese te ne që trajtonte e botonte letërsi artistike shqipe të traditës dhe bashkëkohore, si dhe letërsi të huaj artistike Keni punuar aty nga viti 1959 deri më 1980. Si do ta përshkruanit në tërësi këtë përvojë shumëvjeçare redaktoriale dhe njerëzore?
Përgjigje: Kam qënë redaktor në redaksinë e poezisë, dramës dhe kritikës letrare. Në atë kohë shef redaksie ka qenë studiuesi i letërsisë Dhimitër Fullani, drejtor i institucionit ka qenë shkrimtari i mirënjohur Ali Abdihoxha (i cili më vonë u zëvendësua nga një që kishte studiuar për historinë bashkëkohëse) dhe nëndrejtor ka qenë shkrimtari e përkthyesi Alqi Kristo (i cili u zëvëndësua me një punonjës partie). Marrëdhëniet e mia me ta kanë qanë qenë korrekte. Ata nuk ndërhynin në vlerësimin e punës sonë, por ishin të gatshëm të diskutonin në frymë partie, por edhe të bënin vërejtje për pjesë të strukturës së shkrimeve dhe të mos pranonin prerë ato shkrime që u dukeshin të papërshtatshme dhe të gabuara. Edhe mes kolegëve ka pasur një frymë mirësjelljeje dhe mosndërhyrje në materialet që redaktonte secili. Praktika e botimit ka qenë e përcaktuar zyrtarisht, por edhe sot mendoj se ajo ndikonte realisht për të përcaktuar vlerat ideore e artistike, duke shmangur dorëshkrimet e dobëta, mediokre dhe natyrisht ato që preknin normat ideologjike e politike të Partisë së Punës. Marrëdhëniet me autorët, që kishin sjell dorëshkrimet, ishin dashamirëse, por dhe konfliktuoze me ndonjë autor që nuk ishte i bindur për argumentet që i ishin bërë kur i kthehej dorëshkrimi si i pabotueshëm ose i bëheshin vërejtje serioze. Kishte dhe nga ata që ankoheshin deri në KQ të Partisë.
Pyetje: Si redaktor i ri në fillimet tuaja, si e kujtoni takimin e parë me drejtuesit e redaksisë dhe me drejtorin e atëhershëm, shkrimtarin e njohur Ali Abdihoxha, autorin e romanit Një vjeshtë me stuhi, Tri ngjyrat e kohës, Kronika e një nate etj. që ishin përfshirë edhe në programet shkollore të kohës?
Përgjigje: Ç’është e vërteta redaktorët takoheshin rrallë për problem pune me drejtorin, se lidhjet i kishin me shefat përkatës të redaksive. Unë nuk druhesha ta takoja drejtorin dhe diskutonim për letërsinë, madje dhe për veprat e tij. Muajt e parë të punës redaktova përmbledhjen me shkrime letrare e publicistike të LANÇ-it, të përgatitur nga dy gazetarë ushtarakë dhe, duke qenë se shumica shkruheshin dhe shtypeshin në kushtet e ilegalitetit dhe me të folme nga të gjitha krahinat e vendit plus gabimeve teknike, bëra një punë të kujdesshme dhe të vështirë tekstologjike. Nga vitet1967 nuk viheshin më emrat e redaktorëve pas frontespisit të librave. Shkova te drejtori dhe i kërkova që të vihej në libër emri im si redaktor. Drejtori pyeti “lart” dhe të nesërmen më tha se u rregullua ajo punë…Dhe vijoi për të gjithë. Më ka ardhur keq që në varrimin e këtij shkrimtari me emër dhe njeriu të mirë dhe korrekt nuk u dha asnjë njoftim dhe për homazh shkuan vetëm tre shkrimtarë.
Pyetje: Pas një periudhe të shkurtër në redaksinë e letërsisë për fëmijë, ju kaluat në redaksinë e poezisë, dramës dhe kritikës letrare, nën drejtimin e Dhimitër Fullanit. Si e përjetuat këtë etapë të re profesionale?
Përgjigje: Që nga viti 1961 kisha nisur të botoja recensione e kritika letrare në organet e shtypit, kisha njëfarë përvoje në fushën e letrave. Isha i vetëdijshëm që në vlerësimin e veprave letrare e artistike është i pashmangshëm subjektiviteti që kushtëzohet nga shijet vetjake dhe niveli teorik e kulturor i vlerësuesit, prandaj si redaktor përpiqesha të isha sa më i hapur me autorët dhe të kisha parasysh mendimet e recensuesve e të kritikës letrare. Për të parë dhe ecurinë krijuese të autorit që redaktoja, lexoja edhe librat e mëparshëm të tij. Nuk e di, po shefi i redaksisë Dhimitri më jepte për redaktim kryesisht dorëshkrimet e autorëve të rinj që i kishin sjellë për herë të parë. Shumë nga këta autorë u bënë poetë të shquar si Anton (Ndoc) Papleka, Sadik Bejko, Ndoc Gjetja, Xhevahir Spahiu, Skënder Buçpapaj, Hamit Aliaj, Stefan Martiko e shumë e shumë të tjerë, që të më falin, se nuk është vendi t’i përmend këtu. Unë gëzohesha si për vete kur botoja një libër të një poeti vërtetë të talentuar. Më habiti një herë Dhimitri kur në prani të një poeti tha: “Ne punojmë si mbi gjëmba”.
- Filtrat redaktorialë dhe censura ideologjike
Pyetje: Brezi i ri i lexuesve dhe studentëve nuk ka një ide të qartë mbi filtrat redaktorialë dhe censurën ideologjike që përcaktonin fatin e një libri nga dorëshkrimi deri te botimi. Si funksiononte në praktikë ky proces redaktimi dhe miratimi?
Përgjigje: Ju përmendni termin censurë. Zyrtarisht te ne nuk ka ekzistuar, por ajo ka vepruar realisht. Formimi shkollor ideoestetik, propaganda e vazhdueshme në libra, gazeta, radio e televizion etj. kishin gdhendur në konceptet e shijet e njerëzve kriteret e normat dogmatike, të ideologjizuara e të politizuara. Edhe shkrimtarët e artistët në një mënyrë ose në një tjetër, në një shkallë ose në një tjetër zbatonin ideologjinë e Partisë, kriteret dhe normat e realimit socialist. Vetëm kështu mund të botonin. Pra, vetëcensura ishte te vetë autorët. Redaktorët përveç vlerave artistike të teksteve shikonin me konsekuencë ndonjë “shkarje” të mundshme. Edhe kritika letrare nuk të falte. “Nxirja e realitetit socialist”, “Psikologjizmi i sëmurë, farmalizmi, hermetizmi quheshin ndikime borgjezo-revizioniste, pra “shfaqje të huaja armiqësore”. Këto kufizime çuan në një pjesë të krijimeve letrare, si në poezi retorizmin e skajshëm e të njëanshëm, në prozë, dhe sidomos në dramaturgji, në skematizëm të hapur. Por edhe në këto kushte letërsia shqipe vazhdonte të zhvillohej si sasi e cilësi dhe të krijonte vepra me vlera artistike të nivelit të lartë. Këto janë pasuri kombëtare kudo e kurdo janë krijuar dhe nuk mund të nxihen dhe të hidhen poshtë gjithçka që u krijua edhe në kohën e totalitarizmit socialist.
Pyetje: Praktika e dy deri në tre të recencave për çdo dorëshkrim ishte një rregull institucional i kohës. Si realizohej ajo në të vërtetë? A ishte vërtet një kritikë “e fshehtë”, që autori nuk e mësonte, por që shpesh përcaktonte nëse një libër botohej apo jo?
Përgjigje: Nuk di të ketë pasur ndonjë rregull të shkruar ose të pashkruar, aq më tepër “i fshehtë” që autorit nuk i jepej recensioni. Të paktën mua nuk më është sugjeruar një gjë e tillë dhe mes qindra recensionesh nuk ia kam fshehur ndonjë autori. Përgjigjen me shkrim për dorëshkrimin që ishte i pabotueshëm ose i ripunueshm e hartonte redaktori përkatës dhe e nënshkruante shefi i redaksisë.
Pyetje: Si i njoftonit autorët kur recensat ishin refuzuese dhe kërkohej rishikim i dorëshkrimit? Çfarë nënkuptonte në atë kohë udhëzimi që një libër “duhej pasuruar me tematikën e klasës punëtore dhe të jetës socialiste”?
Përgjigje: Kishte ndonjë redaktor që, për ta pasuruar librin nga ana tematike, ia kërkonte autorit që të sillte poezi të reja, por unë, mesa më kujtohet, nuk kam pasur një rast të tillë. Kur në dorëshkrim kishte poezi me tema nga klasa punëtore ose nga fshatarsia punonjëse, por ishin artistikisht të dobëta, ato nuk botoheshin.
Pyetje: Po marrëdhëniet me Bilal Xhaferrin, një autor me “biografi të keqe” sipas standardeve të kohës, si ishin? Si reflektohej kjo në qëndrimin institucional ndaj tij?
Përgjigje: Bilalin e kam njohur, madje më vinte edhe në shtëpi dhe unë i shkoja në në dhomën e hotelit “Çajupi” me dritaren nga bulevardi, ku ai shkruante romanin e tij historik “Krastakraus” që në Prishtinë u botua më vonë me titullin “”Berati ra”. Më lexonte fragmente nga romani. Ai ishte një talent i rrallë. Edhe pse kishte “biografi të keqe”(babain e pushkatuar), atij ju lejua të botonte, së pari në gazetën “Zëri i Rinisë”, ku ishte kryeredaktor Dhimitër Verli, dashamirës i autorëve të rinjve me prirje liberale; pastaj Bilali botoi një libër me tregime dhe një me poezi, që u pritën mirë nga lexuesit.
Pyetje: Si i kujtoni sot shkrimtarët dhe poetët e asaj kohe, si edhe kolegët tuaj në Shtëpinë Botuese “Naim Frashëri”? P.sh., çfarë mund të na thoni për marrëdhëniet me Safo Markon?
Përgjigje: Kam pasur shoqëri e miqësi me shumë poetë, prozatorë dhe kolegë si Faik Ballanca, Agim Mato, Sadik Bejko, Xhevahir Spahiu, Perikli Jorgoni, Hiqmet Meçaj, Rinush Idrizi, Kiço Blushi, Sulejman Mato, Nasi Lera, Koço Kosta, Tatjana Buda, Iskra Tato, Adriatik Kallulli, Odise Grillo dhe shumë të tjerë, me të cilët kam kujtime të bukura. Safo Marko ka punuar në Shtëpinë Botuese. Ajo ka qenë piktore me individualitet të spikatur me ilustrimet për fëmijë, në skicat e librave dhe në pllakatet e ndryshme. Si redaktorë bashkëpunonim me të për librat që çonim për shtyp.
Pyetje: Ju keni qenë ndër të parët që botuat librin e Skënder Buçpapajt “Zogu i bjeshkës” dhe poetët e rinj të Tropojës në fillim të viteve 1970, kur ata ishin rreth të njëzetave. Si u pritën poezitë e tyre në atë periudhë?
Përgjigje: Me poezitë e tyre poetët e rinj të Tropojës, ose më sakt të Malësisë së Gjakovës, bën të lulëzojë kopshti poetik i asaj treve me lule shumëngjyrëse dhe tinguj bjeshke. Freskia e motiveve që sollën, sa lirike aq dhe epike, janë shprehje të talentit të trashëguar ndër breza në ato male madhështore. Dhe lexuesit e poezisë i vlerësuan si lule të frekëta dhe risi poetike. Skënderi hyri në poezinë shqipe me një talent dhe pjekuri të pazakontë për moshën e tij të re. E mbaj mend edhe sot kur erdhi në redaksi: një djalë 18-vjeçar, i druajtur dhe shtatlartë, që e solli librin me poezi në një fletore shkolle, por me një shkrim shumë të qartë. Ai ishte së bashku me shkrimtaren Besa Bajraktari, e cila ishte kujdesur shumë për Skënderin, të cilin e kishte pasur nxënës në shkollën 8-vjeçare në Tpla të Tropojës.
Pyetje: Ju jeni, gjithashtu, i pari që përzgjodhët dhe botuat poetët shqiptarë nga Kosova, duke filluar nga vitet 1970. Si zhvillohej procesi i përgatitjes dhe përzgjedhjes së tyre për botim? Çfarë vështirësish kishit në këtë drejtim?
Përgjigje: Një koniunkturë e përshtatshme politike ne vitin 1970 bëri të çahej muri pa kuptim që nuk lejonte botimin e letërsisë shqipe të krahut verilindor e lindor. Librat vinin nga “Rilindja”, por ato ishin të mbyllura në Bibliotekën Kombëtare dhe mund t’i lexoje vetëm me autorizime të posaçme. Unë mora një autorizim nga Shtëpia Botuese dhe Ministria e Kulturës dhe nisa punën, po jashtë orarit zyrtar, në sallën shkencore të Bibliotekës deri më nëntë të natës. Përgatita së pari antologjinë “Për ty” me poezi kryesisht të shquar Esad Mekulit pastaj antologjinë “E di një fjalë prej gur”. Vazhdova të përgatitja libra të poetëve Enver Gjergjeku, Azem Shkreli, Rrahman Dedaj, Ali Podrimja, Fahredin Gunga, Qerim Ujkani, Jusuf Gërvalla, Abdulaziz Islami dhe shumë poetë të tjerë të rinj, në ate kohë, si Edi Shukriu, Agim Vinca, Flora Brovina. Gjithashtu, botova edhe vepra në prozë e dramaturgji, si nga Mehmet Kraja, Jusuf Buxhovi, Ekrem Kryeziu, Josip Rela etj. Ishte një frymëmarrje e re për lexuesit tanë. Edhe gazeta “Drita” dhe revista “Nëntori” botonin herëpashere nga letërsia e Kosovës, por në shtyp e RTSH fare pak u bëhej jehon këtyre librave.
III. Kadare dhe roli i “Naim Frashërit”
Pyetje: Shtëpia Botuese “Naim Frashëri” është institucioni ku u botuan veprat më të rëndësishme të Ismail Kadaresë deri në vitin 1990: Gjenerali i ushtrisë së vdekur, Kështjella, Kronikë në gur, Dimri i madh, Prilli i thyer, Nëpunësi i Pallatit të Ëndrrave, e të tjera. Si e vlerësoni mendimin e diskutueshem se pas viteve 1990, Kadare nuk arriti të shkruajë romane të fuqisë artistike të atyre të mëparshme?
Përgjigje: Që në periudhën e totalitarizmit socialist ka pasur “mendime” të skajshme për veprat e Kadaresë dhe vazhdojnë edhe sot. Po janë thjesht mendime empirike e vulgare të njërit e tjetrit. Për të gjykuar e vlerësuar artin dhe diapazonin e gjerë të krijimtarisë letrare të Kadaresë, tashmë të ndarë nga jeta, le t’ua lemë kritikës letrare brenda e jashtë vendit dhe studiuesve profesionistë të historisë së letërsisë.
Vlerësimi i shpërndarë shpesh në publik se pas viteve 1990 autori nuk ka prodhuar më vepra të rangut artistik të periudhës pararendëse tek “Naim Frashëri”, mendoj se është një formulim reduktues dhe i njëanshëm. Në dekadat pas rënies së sistemit socialist, Kadare ka krijuar një pjesë të konsiderueshme të opusit të tij, ku vërehet një thellim i tematikave të kujtesës historike, i ndërgjegjes qytetare dhe i refleksioneve mbi identitetin evropian të kulturës shqiptare. Shumë prej këtyre veprave janë pritur me vlerësime pozitive nga kritika ndërkombëtare dhe kanë gjetur një hapësirë të gjerë përkthimesh në gjuhët më të rëndësishme të botës.
Nga ana tjetër është një fakt i njohur dhe i dokumentuar se Ismail Kadare i botoi të gjitha veprat e tij të famshme, fillimisht në gjuhën shqipe dhe në Shtëpinë Botuese “Naim Frashëri”, institucion ky shtetëror, që pavarësisht kufizimeve të forta të kohës, deri në vitin 1990 u bë një nga qendrat më të rëndësishme të prodhimit kulturor në vend. Vepra të tilla që e bënë Kadarenë të famshëm në botë, si Gjenerali i ushtrisë së vdekur, Kështjella, Kronikë në gur, Dimri i madh, Prilli i thyer dhe Nëpunësi i Pallatit të Ëndrrave etj., u botuan pikërisht në këtë institucion dhe sot përbëjnë bërthamën e kanonit letrar të autorit, duke u konsideruar ndër arritjet më përfaqësuese të letërsisë bashkëkohore shqiptare. Pas botimit nga Naim Frashëri, këto vepra u botuan jashtë vendit, kryesisht në Francë e në vende të tjera. Kadare u nominua për Çmimin Nobël në letërsi në fund të viteve 1980 kur regjimi komunist nuk kishte rënë akoma dhe kur Kadare kishte botues të parë në gjuhën shqipe Shtëpinë Botuese Naim Frashëri, Tiranë.
Me vjen keq që dekadat fundit nuk përmendet fare ky fakt dhe ngjan sikur Kadarenë e zbuloi ndonjë shtepi botuese pas vitit 1990, çfarë nuk është e vertetë. Suksesi nderkombëtar i Ismail Kadaresë fillon tek “Naim Frashëri” me librat e tij më përfaqësuese.
- IV. Trashëgimia dhe reflektimet mbi librin sot
Pyetje: Si e vlerësoni sot rolin historik të shtëpisë botuese “Naim Frashëri” në afirmimin e letërsisë shqipe te realizmit socilast dhe të autorëve tanë më përfaqësues në arenën ndërkombëtare, përfshirë Ismail Kadarenë? Mendoni se shteti shqiptar duhej ta kishte ruajtur këtë institucion publik? Përse?
Përgjigje: Duke mos mohuar rolin historik të shtëpisë botuese “Naim Frashëri” për botimin e letërsisë shqipe dhe asaj botërore në gjuhën shqipe, nuk mund të flasim në ditët e sotme për nostalgji, kur kanë ndodhur ndryshime rrënjësore në strukturën e superstrukturën e shtetit. Unë nuk di të ketë ndërmarrje botuese shtetërore në vendet kapitaliste perëndimore.
Fakti që “Naim Frashëri” u mbyll tregoi se ajo, si ndërmarrje botuese, nuk mund ta përballonte ekonominë e tregut. Por, duke parë se nga tregu i librit po zhduken librat shkencorë, historikë, studimorë që kërkojnë shumë shpenzime, monografitë e rëndësishme për figurat kombëtare, librat me karakter edukues kombëtar dhe veprat që përbëjnë trashëgiminë tonë kulturore, duhet kërkuar që të mbahet gjallë një ent botues publik, pluralist dhe i bazuar në parime shkencore e të pavarura. Është e domosdoshme të ruhet letërsia kombëtare për interes kombëtar, sidomos në një treg të mbushur me libra spekulativë dhe ç’edukues, veçanërisht për fëmijët dhe të rinjtë, ku fryma e komercialitetit po ndikon në varfërimin e bibliotekës kombëtare të librit. Në Panairin e fundit të Librit, Tirana 2025, 80% e titujve të rinj ishin nga letërsia e huaj.
Pyetje: Sot nuk ekziston më censura ideologjike, por nuk ka redakator, por letërsia përballet me pengesa të tjera: mungesë fondesh, kosto të larta botimi, shpërndarje të dobët dhe një treg librash të rrënuar. Një autor shpesh nuk arrin të botojë më shumë se pesëdhjetë kopje të librit të tij. Mendoni se shteti duhet të ndërhyjë për ta mbështetur autorin dhe librin shqiptar?
Përgjigje: Natyrisht, është e domosdoshme! Shteti duhet t’i ndihmojë vlerat kombëtare, siç është letërsia artistike. Por duhet të gjejë rrugët e mënyrat e frytshme, më mirë se deri tash, për të mos rënë pre e burokracisë shtetërore dhe e interesave të klaneve korruptuese brenda dhe jashtë pushtetit.
Pyetje: Për fund, çfarë do të dëshironit të shtonit si mesazh për brezat e rinj të shkrimtarëve e të redaktorëve të letërsisë?
Përgjigje: Mos ta lëshojnë penën nga dora! Përherë u kam përsëritur autorëve të rinj një thënie sa paradoksale aq dhe të dobishme të Maksim Gorkit: “Dora mëson kokën”. Një redaktor i mirë duhet të jetë kritik i mprehtë dhe i ditur që të kuptojë dhe të depërtojë në shpirtin e veprës e të shkrimtarit. Kujdes! Një kritik ose një redaktor tendencios ose keqdashës mund ta “varros” një talent të ri e të vërtetë.
Ju lutem, mikun tim të dashur, më vjen keq që po e lexoni këtë mesazh si kjo, e shoh vetëm mënyrën e saj të ndihmës që do të ketë nevojë për ndihmën që kam marrë. Sigurohuni që ta lexoni këtë dëshmi të mia deri në fund është një histori jete, sepse është një dëshmi që do t’i them secilit që të dëgjojë. Unë kam qenë i martuar për 3 vjet dhe në vitin e katërt të martesës sime, një grua tjetër e mori dashnorin tim larg prej meje dhe burri im më la fëmijët dhe ne kemi vuajtur për dy vjet derisa takova një post ku një njeri i quajtur prift i lartë Dr Dhoma Kam ndihmuar dikë dhe kam vendosur t’i jap atij një përpjekje për të më ndihmuar të sjellë dashnorin tim në shtëpi dhe më besoni se po dërgoj fotografinë time dhe detajet e mia tek ai dhe ai i burrit tim dhe pas 2 ditësh siç më ka thënë, pashë një veturë Çuan në shtëpi dhe vini re se ishte burri im dhe ai erdhi tek unë dhe fëmijët dhe kjo është arsyeja pse unë jam i lumtur të bëj secilin prej jush të ngjashëm me të takuar me këtë njeri, sepse unë mund të betohem me jetën time njeriu është një Shumë e fortë magji magji dhe punën e tij spell shumë mirë pa asnjë efekt anësor y nëse doni më shumë detaje rreth prifti Dr Chamberc A jeni të vërtetë vuajnë në marrëdhënien tuaj tani? A doni ndërhyrjen e kryeprifti Dr Chamberc në marrëdhënien tuaj për t’ju ndihmuar të rregulloni marrëdhënien tuaj? Pastaj kontaktoni atë sot përmes emailit të tij: [email protected]
Emrat e mi është Cathy unë dua të dëshmoj për magjistar magji e quajtur Priest Mirror burri im dhe unë kam qenë i martuar ose 5 vjet tani ne nuk kemi një fëmijë dhe mjeku na tha se unë nuk mund të lindë sepse barku im kanë qenë dëmtuar për shkak të drogës gabuar recetë kjo mori mua aq i shqetësuar dhe burri im nuk ishte i lumtur kështu që ai vendosi të martohet me një tjetër vajzë dhe divorc me i ishte kaq i trishtuar i i tha mikut tim për atë ajo më tha në lidhje me një magji të fuqishme magji ajo më dha Adresa e tij e postës elektronike Unë kurrë nuk besoj në atë që shumë edhe pse i vendosur vetëm për t’i dhënë atij një provoni dhe ai më tha se do të marrë 3days për të marrë burrit tim kthehet për mua dhe unë do të mbetem shtatzënë unë dyshoi atë ditën e tretë bashkëshorti im erdhi për mua dhe po qante ai tha se nuk donte më divorc 3 javë pasi mjeku konfirmoi se isha shtatzënë ai gjithashtu mund të të ndihmojë ta dërgosh atë në [email protected]
what’sapp +2348076821983
Shto atë në Viber +2348076821983
Burri im Hasan më hodhi për një grua tjetër për paste 3 vjet ,.
Në fillim unë kurrë nuk besoj se DR Oduduwa do të jetë në gjendje të më ndihmojë të fitojë përsëri EX HUSBAND tim nga kjo grua tjetër, por sepse ende e dua atë dhe dua që burri im të kthehet në jetën time .. i jap një provoni, i bindem dhe ndjek DR Udhëzime ODUDUWA dhe më befasoni që pas 3 Ditëve të hedhjes së Dashurisë dhe Inkurajimeve me fotografitë e burrit tim dhe emrat që i janë dhënë DR ODUDUWA, Dreka një magji dashurie në ajër në emrin tim në orën 12:00. Ora në mes të natës . Të nesërmen në mëngjes takova një thirrje të humbur në telefonin tim, pak munitë më vonë EX HUSBAND im më telefonoi duke më kërkuar që të falja dhe të hartoja gjithçka që ai kishte bërë gabim për të më lënduar. Burri im bisedoi me aq bukur dhe ai u pendua. tani unë dhe burri im janë plotësisht të kthyer së bashku dhe jemi shumë të kënaqur me jetën tonë të re si familje … të gjitha në sajë të DR ODUDUWA për punën e madhe që ai ka bërë për mua .. i premtoj Oduduwa për të ndarë punën e tij të mirë Dëshmi për të bota pas punës dhe me të vërtetë puna e Dashurisë-Spell për të mirën time.
Kur keni nevojë për ndihmë të tillë dhe keni çdokënd që njihni ose të afërmit që ndodhen atje duke kaluar nëpër ndonjë krizë marrëdhënieje, duhet t’i informoni me mirësi që të kontaktoni ODUDUWA përmes emailit: [email protected]
Si të sjellësh përsëri dashurinë Ex, nëse ke raste si këto …
SHENJAT E MARTESËS, DIVORCE SPELLS, RASTI I GJYKATËS, LOVE SPELLS
A është dashuria juaj që merr shumë kohë për të vendosur?
A është i dashuri juaj cheating mbi ju?
A është loverja juaj ende duke folur me ish?
A ka ndikim të keq në dashurin tuaj?
A janë të afërmit e të dashurit tuaj që ndryshojnë mendjen e tij?
A është dashnorja juaj që ju shmanget kur keni nevojë për të?
Spell për të fituar tombën
Spell për të fituar Coupon
Spell për të ndaluar divorcin.
Spell për të gjetur dashurinë e vërtetë.
magji për të shpëtuar martesën tuaj nga një grua tjetër.
Dreka një magji për të marrë rick, famë dhe pasuri.
Magji rituale
Hakmarrja spell për të rimarrë paratë tuaja të humbura nga debitorët.
Spell për të marrë një punë të mirë paguese.
Tel: +13019658857
Përshëndetni të gjithë! Emri im është Nico, unë mendoj se unë jam zonja më e lumtur në tokë pasi kam mbrapa dashurin tim, i cili më lanë për 7 vjet për arsye të panjohura. Unë nuk kam qenë vetë për 7 vitet e fundit, sepse e dua atë (Donald) aq shumë sa mendoj për të çdo ditë të jetës sime dhe i kam bërë gjithshka të mundshme për ta kthyer atë, por ende nuk munda derisa të vinte në një dëshmi disa trupa dha në internet se si ajo mori mbrapa saj dashnor me ndihmën e Dr Ogundele. Kjo më mori mua kurioz dhe i vendosur për të kontaktuar edhe Dr Ogundele shumë për ndihmë. Unë ende nuk e di se si Dr Ogundele solli Donald përsëri tek unë pas 7 vjet të shpërbërjes brenda 24 orëve. Unë mendoj se Dr Ogundele është spiritualisti më i madh në tokë, sepse ai solli gëzimin tim dhe më vuri një buzëqeshje në fytyrën time. Donald është plotësisht përsëri në krahët e mi përsëri. Duhet të them se jam me fat që kam ardhur në kontakt me Dr Ogundele. Njerëzit e mi atje që kanë nevojë për ndihmë për t’u bashkuar me dashnoren e tyre të humbur apo ndonjë problem jetësor, kjo është mundësia që ju të keni dashurin tuaj mbrapa me ndihmën e Dr Ogundele. Ju mund ta kontaktoni atë në emailin e tij privat. [email protected]. Për WhatsApp dhe Viber Chat: +27638836445
Unë jam aq i mire sa për këtë përvojë EKONOMI DO TË KENË KARDAN TË QËNDRUAR TË RIKON MARTESA Kthyer mbrapa Me 7 vitet e mia që unë jam tashmë seprated të bëj ndarjen. Emri im është Hava nga SHBA
Burri im ka divorc Martesa jonë çdo Menaxhimi që nga dhe ka dërguar mua dhe fëmijët tanë nga shtëpia, atëherë Kur kam marrë një dhuratë Me burrin tim ne kemi dashur të lumtur si kam përdorur Dashurinë dhe ai më deshi gjithashtu, kemi burra PAS NJË disa vjet Më vonë fillova çdo shenjë dhe kutie të pazakontë Kjo ishte kështu që ne kishim nënshkrime të integruara në muajin shkurt kur bëhesha gjithmonë pa miratimin e vendimit, I pëlqeja shumë njeriut tim që unë do të them se do të vdiste gruaja e re nga ministria e të drejtave të njeriut, që unë u bisedua me të VENDIM OM dhe tani e keqe që të më falë Unë duhet ta ketë fyer atë Unë i dërgova tekste tekst në dispozicion kanda i cili punoi për mua dikur që unë të shfletoj në internet kam ardhur disa dëshmi mbi atë se si dr Chamberc ndihmoi në thyerjen e marrëdhënieve dhe në martesë, dikush rekomanduar që ne mund të kontaktojmë këtë njeri të madh për të marrë ndihmë dhe për të dhënë emailin tuaj të kontaktit dhe numrin e telefonit, të qëndrojnë me mua me diçka h deri SO kam postuar menjëherë Dr.Chamberc dhe unë i thashë atij Rreth problemit tim, u largova më vonë në ditën time të vështirë dhe ai Më tha atëherë se unë nuk do të shqetësohesha për Bégard pak për mua dhe Informata rreth kam thënë veprimet e mia si unë do të përdorja pak për mua dashuri magji Spell, pavarësisht nga të gjithë procesin dhe nga të gjitha të bëjë për të kontribuar Dr Chamberc i Jam i lumtur mbrapa në rrugën e duhur me bashkëshortin tim dhe ne e dimë të lumtur Së bashku, burri im është kthyer tek unë dhe martesa jonë është restauruar, kështu që populli im, që atëherë burri im të bëhet normal dhe unë dhe fëmijët e mi ku të lumtur dhe ai gjithmonë vjen në shtëpi me kohë dhe ai më bleu një dhuratë të re të Toyota Camry 2017, burri im tani është një njeri i vërtetë, që ai na bën të jemi gjithmonë të lumtur, nëse doni të kontaktoni Dr.Chamberc, ju lutemi kontaktoni me anë të adresës së tij të emailit chamberc564 @ yahoo .com
nëse keni ndonjë problem të kësaj më poshtë
1) Në qytetin e qytetit të vjetër.
(2) provë
(3) Nga qyteti i främjas på kontoret.
(4) Kvinnor vill / män att springa efter dig.
(5) Om du vill ha ett barn.
(6) Nga varri i rrymës ose të gjelbërimit.
(7) Nga qyteti i Binda din do / maka att bli din för evigt.
(8) Om i behöver ekonomiskt stöd.
(9) Om i partnerit ndërkombëtar.
(10) om e qytetit stoppa din skilsmässa.
(11) om e qytetit skilja dig nga frëngjisht.
(12) të qytetit të qytetit të vogël të qytetit.
(13) Graviditet stava att tänka barnet
(14) verë e garantuar ose orangutë dhe skilsmässa oavsett scenen
(15) Ndalimi i kontaktit ose rrjedhja nga bërthamat.
kontaktoni me mjekun që ndihmon familjen time Dr.Chamberc
përmes e-mailit të tij [email protected]
Ai është përzemërsia ime për punën e mirë të njeriut që më ndihmoi ta çoj gruan time më në fund. Emri im është ROSE dhe unë jam në KANADA. Jeta ime ka ardhur prapa !!! Pas 8 vjet martese, gruaja ime më lanë me tre fëmijë për tre vjet dhe ajo ndoqi një tjetër djalë të ri, por me ndihmën e Dr.Chanberc gruaja ime u kthye tek unë dhe më largoi me tre djemtë e mi. Ndjeva se jeta ime po përfundonte dhe po shkatërronte. Falë emrit magjik DR.Chamberc, erdha në internet. Nga dita e besnikërisë kur shfletoj internetin, unë jam duke kërkuar për një mospërputhje të mirë drejtshkrimore që mund të zgjidhë problemet e mia. Kam marrë përshtypje serioze për këtë magji të veçantë. Disa njerëz treguan se po mbante të vetin; disa argumentuan se ai po rindërton pranverën; Disa treguan se ai mund të hidhte një magji për të thyer copat e tij dhe fjalimin e tij. U tregua trajtimi special që pashë, ai ishte një njeri i quajtur Dr.Chamberc, ai tregoi se DR.Chamberc u kthye në ish kapuçin e saj për më pak se 72 orë dhe fundi i çështjes së saj ra në një adresë e-mail. Pasi ta kem lexuar të gjitha këto, do të hedh poshtë Fistolin. E kontaktova me email dhe shpjegova se problemi im me të. Në vetëm 3 ditë, gruaja ime u kthye tek unë. Ne kemi zgjidhur problemet tona dhe ne as nuk debatohemi me asgjë. Në të vërtetë, ju keni bashkuar një varg talentesh dhe aftësish dhe nuk do ta futni, sepse ai është një person i shkëlqyer … Nëse keni ndonjë problem dhe kërkoni drejtshkrimin e duhur dhe të duhur të fjalëve për të zgjidhur ky problem. Zgjasë ditën e madhe të ditës; mund të jetë përgjigja për problemin tuaj. Ju keni një kontakt: DR.Chamberc me këtë email në vijim [email protected]
Unë dua që bota të dijë për DR.Chamberc Llakun e Madh Magjik, i cili më solli kurrizin kur mendoj se çdo shpresë është e humbur. DR.Chamberc përdori magjinë e spekulumit të tij për të buzëqeshur fytyrën time, duke më sjellë përsëri magjinë time me magjinë time, para së gjithash mendoj se ëndërroj që kur burri im kthehet tek unë në shtigjet, më jep hua ta fal. dhe ai tha që unë duhet ta merrja atë, dhe që atëherë ai ishte me mua shumë më tepër se çdo gjë që po pres, pasi unë vetë e stolisem veten se e kam quajtur botën për DR.Khambercin, sepse ai është Perëndi në tokë. A keni ndonjë problem me marrëdhënien tuaj? A është partneri juaj i lënë pas dore? Apo mund të jetë dashuria juaj për një person tjetër dhe jeni ende në dashuri me atë të dashurin tuaj dhe keni provuar ta leni atë të kthehet te ju dhe ai ose ajo është e neglizhuar Ju keni probleme me ligandin tuaj? ose keni nevojë për ndonjë ndihmë, atëherë kontaktoni DR.Chamberc sot, unë ju jap 100% garanci se ai do të jetë në gjendje t’ju ndihmojë sa më shpejt të jetë e mundur. DR.Chamberc e-mail: [email protected]
Hi, emri im është Emily Oliver Unë jam nga Waterton Lakes National Park Kanada. Fjalët nuk mund të shpjegojnë se sa i ngazëllyer unë jam për rivendosjen e martesës sime të thyer dhe tani burri im është tërësisht mbrapa pasi më ka lënë mua dhe fëmijët tanë për një grua tjetër. Ne kemi qenë të martuar për vite të tëra, dhe gjatë martesës sonë kemi pasur një sërë luftash që vazhduan derisa më në fund ai u largua me fëmijët tanë dhe u zhvendos në Melburn për të qenë me një grua tjetër. Bllokuar të gjitha mjetet e kontaktit, duke e bërë komunikimin të pavlefshëm. Ndjeva që jeta ime kishte mbaruar dhe fëmijët e mi mendonin se kurrë nuk do ta shihnin babanë e tyre përsëri. Unë u përpoqa të jem i fortë vetëm për fëmijët e mi, por nuk munda të kontrolloja dhimbjet që më mundonin zemrën time, unë u konsumova nga trishtimi dhe dhimbja, sepse unë me të vërtetë e desha. Çdo ditë dhe natë mendoj për të dhe gjithmonë doja që ai të kthehej me mua, unë isha fjalë për fjalë duke u çmendur dhe kishte nevojë për një ndërhyrje hyjnore, kështu që i thashë secilit prej problemeve të mia një miku im i cili dikur kishte sfida të ngjashme. Ajo më drejtonte tek një njeri shumë i fuqishëm i quajtur DoctorIgbinovia. Ajo tha se ishte arsyeja e vetme për lumturinë që ajo po shijonte deri më sot. Drigbinovia mund të ndihmojë në përmirësimin e marrëdhënieve të thyera, ajo tha se për këtë ndjeja se duhej ta vura në gjyq. Unë e kontaktova atë në email Adders email [email protected] dhe ai më dha udhëzime se çfarë të bëj dhe kështu që unë bëra, atëherë ai bëri një magji dashuri për mua. Për habinë time më të madhe, pas tre javësh, burri im më thirri dhe më tha se na mungonte aq shumë sa fëmijët, isha aq i befasuar, zemra ime u mbush me gëzim dhe ngazëllim dhe fillova të hijeshim lotët e mi. Ai kërkoi falje për gabimin e tij dhe kërkoi falje për dhimbjen që shkaktoi mua dhe fëmijët. Kështu u kthye tek ne, me shumë dashuri dhe gëzim, dhe që nga ajo ditë, martesa jonë tani ishte më e fortë se më parë. Falënderime për Drigbinovia ai është shumë i fuqishëm, prandaj vendosa ta tregoj historinë time për hir të atyre grave dhe burrave të cilët e përjetuan atë që ndodhi. Unë dua që ju të dini se ka një zgjidhje. Drigbinovia është zgjidhja, një spellcaster i vërtetë dhe i fuqishëm që u lut për të jetuar një kohë të gjatë për të ndihmuar gratë dhe fëmijët në kohën e tyre të dhimbjes. Dhe gjithashtu ka spells për shërimin e HIV, kancerit, etj TË MIRA TË MIRA,
Faleminderit DR OKOSUN për rivendosjen e martesës sime. Ne kemi qenë të ndarë për 3 vitet e fundit. Fillova të kërkoj në rrjet për njerëzit që Perëndia rivendosi martesat e tyre dhe gjeta DR OKOSUN magjinë e madhe magjike se si ai ka ndihmuar kaq shumë marrëdhënie me magjinë e tij duke hedhur me kontaktin e tij, unë e kontaktoj atë për ndihmë papritmas pas magji që hedh burri im kthehet kthehu në shtëpi vetëm 2 ditë pas hedhjes së magjisë dhe kërkoni falje dhe tani po jetojmë së bashku për fat të mirë edhe njëherë ju falënderojmë DR OKOSUN për ndihmën tuaj. email DR OKOSUN për ndihmë EMAIL nëpërmjet: [email protected] ose telefononi ose çaktivizoni +2348052523829
Duhet të lexoni
Përshëndetje të gjithëve emri im është Tonia, dua të tregoj historinë time në botë se si e kam kthyer burrin tim ish me magji dashurie, kam vuajtur vetëm me vajzën time të vogël për 9 vjet, burri më ka lënë dhe kam ndjekur një grua tjetër, unë isha duke kërkuar ndihmë kudo Askush nuk mund të më ndihmojë, deri muajin e kaluar, pashë referimin e një gruaje nga Gjermania, duke folur për Dr Ogundele, Ky njeri është shumë i fuqishëm që ka fuqinë të bëjë gjithçka, ai e solli bashkëshortin tim për mua me magjinë e tij, unë isha kaq i lumtur dhe i thashë se unë do të ndajnë emrin e tij në botë për njerëzit që ta njohin atë, Dr Ogudele solli bashkëshortin tim që më lanë për 9 vjet në vetëm 24 orë, ky njeri është superfuqishëm unë dua të ju informoj se keni marrëdhënie apo ndonjë problem, kontaktoni Dr Ogundele dhe ai do të ndihmojë vetëm mënyrën se si ai më ndihmon. Këtu janë detajet e tij të kontaktit për ata që duan ta kontaktojnë atë për zgjidhje Email: [email protected] WhatsApp dhe Viber Chat: +27638836445.
HOW I GOT MY EX HUSBAND BACK WITH THE HELP OF REAL AND EFFECTIVE SPELL FROM DR Osasu My name is Olivia Jayden, I never thought I will smile again, My husband left me with two kids for one year, All effort to bring him back failed I thought I’m not going to see him again not until I met a lady called Jesse who told me about a spell caster called Dr. Osasu , She gave me his email address and mobile number and I contacted him and he assured me that within 48hours my husband will come back to me, In less than 48hours my husband came back started begging for forgiveness saying it is the devils work, so I’m still surprise till now about this miracle,i couldn’t conceive but as soon as the spell was cast,i became pregnant and gave birth to my third child,if you need any assistance from him you can contact him via:email: [email protected] Or WhatsApp or call him now: +2347064365391 . Dr.Osasu also cures: 1. HIV / AIDS 2. HERPES 1/2 3. CANCER 4. ALS (Lou Gehrig’s disease) 5. Hepatitis B
Unë jam shumë i eksituar që martesa ime ka qenë rivendosur, HUSBANDI SHT ISSHT RRETH PAS MUAJ DHE DUHET E MUAJ, P FORR T AN TJER GRUAJ, JU DUA T H SHUM T TO SHTETI DR ALAM, SI NDODH SHUM NJERZIT SHEQINI, E KONTAKTUAR TIJ P HR NDIHM, K ISTU ESHTE SI TEL NDIHME Q BR SHQIPTOJ N SHTEPININ MUAJ T M NAMIN TIS B BENI PRAISE DHE NDERUAR .. NJIG MANNYRI T B THIRRJE P TOR T H NDODH M M SHUM N INDERN TOU NDOURMARRJEN HUSBANDI TUAJ DO T B KENI MACK SHUM Me shpejt … DR ALAM SHT Më i madhi në botë.I N YSE JENI K HERTU KU JENI KINTU KINND T OF PROBLEMIT, DUHET T EX JETBN HUSBANDIN TUAJ T COM VAJNI KUJTIMIN TUAJ NUK DO T CR NDODHONI NDONJ S ZGJIDHJE HERSHTT KONTAKT DR ALAM EMAIL [email protected] ose telefononi ose whatsapp + 2348115720823 faleminderit.
Një dashuri e fortë dhe e këndshme për të fituar mbrapa tuaj EX, vendosa që unë do ta kaloj tërë ditën në internet vetëm për t’u siguruar që shumë njerëz janë në gjendje të lexojnë dëshminë time për DR ALAM i cili është një magjistar i fuqishëm magji, pasi të jem abuzuar nga gruaja ime, për afro një vit..një ditë besnike isha në internet për një këshillë rezikimi, kurrë nuk e dija që ishte rruga për lumturinë time, pasi lexova shumë dëshmi në internet për një DR ALAM DHE SHUM E REKOMANDIMIT ONLINE QE SHTET T SP TJERA SPELCASTER WITHS SI me atë që duhej të kontaktoja DR ALAM, dhe i shpjegoj gjithçka atij përmes detajeve që pashë në internet nga njerëzit që ndajnë dëshminë..Por unë jam aq i lumtur që zgjedh DR ALAM sepse është punë është 100% perfekte dhe magjia ma ktheu gruan time për mua..presim kontaktin DR ALAM për ndihmë ai është njeri i mirë,, me email [email protected] ose telefononi whatsapp +2348115720823 ….. faleminderit.
Emri im është Carla Houston
. Unë jam aq i ngazëllyer Martesa ime e thyer është rivendosur ish burri im është kthyer pasi ai më la mua dhe 2 fëmijët tanë për një grua tjetër. Unë isha aq i lumtur që takova Dr Ilekhojie se si ai ndihmon shumë njerëz për të sjellë përsëri Lover kështu që unë të kontaktoj atë për të ndihmuar mua gjithashtu. kjo ishte mënyra se si Dr Ilekhojie më ndihmoi që ta kthej burrin tim. Një falënderim i madh për ty Dr Ilekhojie sepse kurrë nuk kam menduar që ish burri im do të kthehet tek unë kaq shpejt me magjinë tënde. Ju jeni më i miri dhe më i madhi në botë. nëse jeni këtu dhe keni nevojë për ish të dashurin tuaj ose burri juaj është transferuar në një grua tjetër, mos qani më, kontaktoni këtë magji të fuqishme tani. Faleminderit! Email: ([email protected]) ose telefononi +2348147400259
Urgent effective love Spell caster to help you bring back ex lover & save your marriage fast, ([email protected]) is certainly the best spell caster online and his result is 100% guarantee!..a whole lot of people are still suffering from all manner of issues of life. What is that particular thing that bothers you? Sometimes, the problem is not the problem but the problem is the inability to identify those who have the solution. I’m Chloe Elizabeth From Edinburgh United Kingdom and I like to introduce you to Dr ogunsnya a man who is come to rescue humanity from all issues of life. Ever since the day I had an encounter with him, that was the day my problem got terminated. When wisdom is blinking, it becomes a word for the wise. I would encourage you to relate whatsoever problem you are facing with Dr ogunsnya and be rest assured that with God all things would work together for your good. You can contact Dr ogunsnya via email: ([email protected]) I congratulate you as you do so, indeed you are the next testifier.you can also call him or add him on Whats-app: +2347064365391
Unë jam këtu për të ndarë një dëshmi se si më ndihmoi DR WALE. Pas pesë vitesh lidhje me të dashurin tim, ai ndryshoi befas dhe pushoi së kontaktuari rregullisht me mua, dilte me justifikime se nuk më shihte gjatë gjithë kohës. Ai nuk u përgjigjej telefonatave të mia dhe sms-ve të mia dhe nuk më takoi rregullisht. Më pas fillova ta kapja disa herë me vajza të ndryshme, por çdo herë ai thoshte se më donte dhe se i duhej pak kohë për të menduar për marrëdhënien tonë. Por nuk mund të ndaloja së menduari për të, kështu që vendosa të shkoja në internet dhe pashë kaq shumë biseda të mira për këtë magjistar të quajtur DR WALE dhe e kontaktova dhe i shpjegova problemet e mia. Ai bëri një magji dashurie për mua të cilën unë e përdor, dhe brenda disa ditësh i dashuri im u kthye tek unë dhe filloi të më kontaktonte rregullisht dhe ne u transferuam së bashku pas disa muajsh dhe ai ishte më i hapur ndaj meje se më parë dhe filloi të kalonte më shumë kohë me mua se sa shokët e tij. Më në fund u martuam dhe tani kemi dy vjet të martuar lumturisht me një djalë. Që kur më ndihmoi DR WALE, partneri im është shumë i qëndrueshëm, besnik dhe më afër meje se më parë. Ju gjithashtu mund të kontaktoni këtë magjistar dhe të rregulloni marrëdhënien tuaj. Kontakt: WhatsApp/Viber/Telegram: +2347054019402