Festivali Sunny Hill i mbajtur më 2019 në Prishtinë.
Doruntina Baliu
Në pamundësi që të marrë në shfrytëzim një tokë prej 17 hektarësh në komunën e Prishtinës për 99 vjet, festivali i muzikës, Sunny Hill Festival, u zhvendos nga Prishtina për në Tiranë. Të paktën për këtë vit.
Ky vendim u mor më 14 qershor, më pak se dy muaj para kohës kur ishte planifikuar të mbahet festivali, nga 4-7 gusht.
Në një njoftim që nxiti debat të gjerë në Kosovë, Dukagjin Lipa, themelues dhe organizator i këtij festivali dhe babai i yllit botëror, Dua Lipa, tha se arsye për këtë është zvarritja e procedurës për marrjen në shfrytëzim të një hapësire në komunën e kryeqytetit të Kosovës. Bëhet fjalë për një parcelë në Bërnicë të Poshtme.
Vetë procedura për dhënien në shfrytëzim të tokës për kompaninë Sunny Hill (Sh.P.K.), që e organizon festivalin, u përcoll me kundërshtime politike nga niveli komunal e deri tek ai qendror.
Kundërshtime pati edhe nga shoqëria civile dhe aktivistët.
Në momentin kur u bë i ditur vendimi se festivali do të zhvendosej në Tiranë, institucionet e Kosovës ende nuk e kanë marrë një vendim final për dhënien ose jo të tokës në shfrytëzim për festivalin.
Largimi i këtij edicioni të Sunny Hill nga Kosova përveç që nxiti kritika të shumta të politikanëve e qytetarëve ndaj Qeverisë, u quajt një gabim strategjik edhe nga raportuesja për Kosovën në Komisionin Evropian, Viola von Cramon.
Ju sjellim se si është zhvilluar procedura lidhur me tokën.
Marrëveshja e kundërshtuar mes Komunës së Prishtinës dhe Sunny Hill
Kryetari i Komunës së Prishtinës, Përparim Rama, dhe një përfaqësues i kompanisë Sunny Hill, nisën negociatat për dhënien në shfrytëzim të një toke të Prishtinës për këtë festival në mars të vitit 2022.
Pas takimeve negociuese që u mbajtën më 21 mars, 6 prill e 4 maj, kryetari Rama dhe Sunny Hill arritën një marrëveshje që iu prezantua Kuvendit Komunal të Prishtinës. Marrëveshja u votua më 10 maj.
Sipas kësaj marrëveshjeje, kompanisë Sunny Hill do t’i jepej në shfrytëzim një parcelë në fshatin Bërnicë e Poshtme, në një hapësirë prej 17 hektarësh.
Kjo tokë do jepej në shfrytëzim për 99 vjet.
Ligji që rregullon dhënien në shfrytëzim të pronave komunale parasheh se komunat mund të japin në shfrytëzim pronat për periudha të ndryshme, nga një vit e deri në 99 vjet.
Kjo marrëveshje hasi në kundërshtime brenda opozitës komunale.
Gëzim Sveçla, shef i asamblistëve të Lëvizjes Vetëvendosje në Komunën e Prishtinës në një deklaratë për Radion Evropa e Lirë tha se në mbledhjen e 10 majit kanë kërkuar që kjo marrëveshje të shqyrtohej në një seancë tjetër të mëvonshme, pasi dokumentacioni, sipas tij, nuk ishte i kompletuar.
“Ne e vërejtëm që ka shumë mangësi, dosja nuk ishte e kompletuar. Ishim të revoltuar dhe të brengosur kur i pamë kushtet e kontratës, të cilat i ka negociuar kryetari”, tha Sveçla.
Sipas tij, kundërshtimi më i madh ka qenë për “kohëzgjatjen e madhe, 99 vjet”.
“Kemi dhënë oferta të tjera, i kemi dhënë 10 vjet me mundësi vazhdimi pastaj”, tha Sveçla.
Vërejtja e dytë, sipas tij, kishte të bënte me kushtet e kontratës që ndalojnë mbajtjen e ndonjë festivali të karakterit të ngjashëm “që i bën konkurencë festivalit Sunny Hill” në këtë hapësirë.
Marrëveshja lejonte vetëm evente të muzikës klasike dhe xhaz të organizuara nga Komuna e Prishtinës, Filarmonia e Kosovës, apo vendi të jetë nikoqir i orkestrave filarmonike nga mbarë bota.
Tutje, sipas marrëveshjes, vetëm 30 për qind e fitimeve nga organizimet e komunës do t’i takojnë Komunës së Prishtinës. Nuk ceket kujt i takon 70 për qind e fitimeve të tjera.
Me gjithë kundërshtimet, Kuvendi Komunal atë ditë arriti ta kalojë këtë marrëveshje me 26 vota pro nga 51 asamblistë gjithsej.
Pro votuan asamblistët e partisë në pushtet në komunë, Lidhjea Demokratike të Kosovës, partia nga cila vjen kryetari i komunës, si dhe Partisë Demokratike të Kosovës.
Në anën tjetër, kundër votuan asamblistët e Lëvizjes Vetëvendosje, Aleancës për Ardhmërinë e Kosovës, si dhe Nismës Socialdemokrate.
Komuna e Prishtinës nuk u është përgjigjur pyetjeve të Radios Evropa e Lirë për pretendimet e opozitës komunale se dosja e dorëzuar para Kuvendit Komunal nuk ka qenë e kompletuar.
Ata, po ashtu, nuk i kanë komentuar kritikat se kryetari ka negociuar marrëveshje të dëmshme për Prishtinën.
Marrëveshja e kontestuar në shkallën e dytë
Pasi Kuvendi Komunal i Prishtinës më 10 maj mori vendim që do t’ia japë në shfrytëzim tokën kompanisë Sunny Hill, sipas ligjeve në fuqi, ky vendim është dashur të dërgohet në Ministrinë e Administrimit të Pushtetit Lokal (MAPL).
MAPL-ja ishte paraparë që të merrte vendim që tregon nëse vendimi i komunës është i ligjshëm ose jo.
Më 14 qershor, kur erdhi lajmi se festivali po zhvendoset në Tiranë, kryetari i Komunës së Prishtinës, Përparim Rama, e kritikoi këtë ministri se gjatë procesit për vendimin e ligjshmërisë “ka tentuar të ndërhyjë në vullnetin dhe integritetin e asamblistëve shumicë të Kuvendit Komunal të Prishtinës”.
Vendimi i komunës i ishte dërguar për shqyrtim MAPL-së, më 16 maj. Sipas një sqarimi publik që kjo ministri ka bërë më 14 qershor, ata kanë kërkuar dokumente shtesë në mënyrë që të marrin vendimin final për ligjshmërinë ose jo të këtij vendimi.
Sipas njoftimit të kësaj ministrie, lënda kishte disa “dokumente esenciale që mungonin në aplikacion”.
Përkatësisht, sipas MAPL-së, në këtë vendim ka munguar: Projekti i paraqitur nga investitori dhe plani dinamik i realizimit të investimit, si dhe qarkullimi bankar për vitin paraprak.
Komuna e Prishtinës nuk ka kthyer përgjigje lidhur me atë se pse kanë munguar këto dokumente në aplikacion dhe kur pritet që këto dokumente të dorëzohen në MAPL.
Sunny Hill: Kohëzgjatja e shfrytëzimit të tokës ka qenë opsionale
Megjithëse kundërshtimet kryesore karshi marrëveshjes së komunës me Sunny Hill kanë të bëjnë me kohëzgjatjen e dhënies në shfrytëzim të tokës, përfaqësuesit e këtij festivali thonë se kjo për ta ka qenë opsionale.
Shpat Begolli, përfaqësues i festivalit Sunny Hill, për Radion Evropa e Lirë ka arsyetuar pikën ku kërkojnë që mos të mbahen festivale të karakterit të njëjtë në këtë hapësirë.
“Kjo bëhet për të mbrojtur parkun nga shkatërrimi që do t’i bëhej në rast se organizohen shumë evente gjatë vitit. Në të njëjtën kohë, parku Sunny Hill do të qëndrojë i hapur për shfrytëzim rekreativ për qytetarët gjatë të gjithë ditëve tjera”, thuhet në përgjigjen e Begollit.
Ai thotë se se alokimi i kësaj toke edhe vetëm për një park do të kishte arsyeshmërinë e vet “pa hyrë në investimet dhe benefitet tjera që sjell Sunny Hill”.
Begolli ka përsëritur ankesën ndaj “vonesave të Ministrisë së Administrimit të Pushtetit Lokal”.
“Asgjë nuk e arsyeton vonesën e aprovimit ose zgjidhjen e problemit nga ana e MAPL-së deri në atë pikë që të rrezikohet mbajtja e festivalit, pikë kjo që e kemi theksuar disa herë që nëse vonohet fillimi i punimeve, festivali përkundër dëshirës nuk mund të mbahet”, tha Begolli për REL.
Ankesat e qytetarëve në lidhje me marrëveshjen e komunës me Sunny Hill
Radio Evropa e Lirë ka siguruar ankesën që në MAPL është dërguar nga një grup qytetarësh që e quajnë veten Grupi Jo Formal për Mbrojtjen e Pronës Publike.
Në këtë ankesë, qytetarët kanë disa ankesa sa i përket marrëveshjes së miratuar në komunë.
Përveç tjerash, ata janë ankuar për mungesë të transparence, pasi kjo marrëveshje nuk është publikuar në faqen e Komunës.
Në ankesën e qytetarëve, ata i kërkojnë MAPL-së që kjo marrëveshje të anulohet.
Radio Evropa e Lirë merr vesh se Ministria e Administrimit të Pushtetit Lokal në lidhje me këtë çështje ka kërkuar mendim edhe nga Ministria e Bujqësisë, si dhe Ministria e Planifikimit Hapësinor, për shkak se parcela në fjalë është tokë bujqësore, sipas dokumentit të komunës.
Në një përgjigje për REL, Ministria e Bujqësisë, Pylltarisë dhe Zhvillimit Rural ka thënë se më 8 qershor 2022 ka pranuar kërkesën nga MAPL-ja për vlerësim të ligjshmërisë për këtë vendim.
Më 15 qershor, kjo ministri ka thënë se do t’i përgjigjet me shkrim MAPL-së, pa treguar se kur do të kthehet kjo përgjigje.
Ministria e Planifikimit Hapësinor deri në publikimin e këtij teksti nuk është përgjigjur në lidhje me këtë çështje.
Si do të mbahet festivali në Tiranë?
“Datat e njëjta, përvoja e njëjtë e bukur, lokacion tjetër”, ky është njoftimi që festivali “Sunny Hill” bëri në media sociale për të njoftuar zhvendosjen e festivalit në Tiranë.
Lajmi shpejt u shpërnda edhe nga kryeministri i Shqipërisë, Edi Rama, dhe kryetari i Tiranës, Erion Veliaj.
Organizatorët e festivalit kanë bërë të ditur për REL se ftesa e hapur nga Tirana “ka qenë prezent prej vitit 2018 dhe të gjithë palët kanë qenë shumë të vetëdijshme për këtë”.
“Ideja gjithmonë ka qenë që festivali të mbahet në të dy kryeqytetet”, thotë Begolli.
Ai, po ashtu, ka bërë të ditur se festivali do të kthehet në Prishtinë sapo të krijohen kushtet për të.
“Sunny Hill e ka vendin në Prishtinë. Kurdo që krijohen kushtet që Sunny Hill Festival të ketë qasje në një pronë të mirëmbajtur dhe lokacion të përhershëm, si dhe mbështetjen e institucioneve lokale edhe atyre qendrore, atëherë Sunny Hill do të kthehet në Prishtinë. Ne shpresojmë shumë që kjo të jetë në vitin 2023 nëse përgatitjet për hapësirë vazhdohen qysh prej tash”, tha ai.
Sipas Begollit, Sunny Hill do të mbahet në brigjet e liqenit artificial në Tiranë.
“Hapësira e përzgjedhur është bukur e gatshme dhe ka nevojë për intervenime minimale”, tha ai.
Festivali Sunny Hill ishte mbajtur për herë të parë në Prishtinë në vitin 2018 dhe sërish në vitin 2019.
Prishtina ishte nikoqire e disa prej emrave më të mëdhenj botëror të muzikës, duke përfshirë Miley Cyrus, Dua Lipa, Calvin Harris, Martin Garrix, Action Bronson, dhe dhjetëra artistë të tjerë.
Edicioni i vitit 2020 ishte anuluar për shkak të pandemisë së koronavirusit.
Këngëtarja amerikane Taylor Swift i është bashkuar Elon Muskut në listën e personave më të pasur në botë.
Ylli amerikan ka hyrë në Listën e Miliarderëve, të përpiluar prej revistës Forbes, për herë të parë, pas regjistrimit të një pasurie prej 1.1 miliard dollarësh.
Në listë këtë vit ka hyrë edhe Sam Altman, krijuesi i aplikacionit ChatGPT të kompanisë AI, me një pasuri prej 1 miliard dollarësh.
Mirëpo Bernard Arnault dhe familja e tij, që qëndrojnë mbrapa kompanisë franceze të mallrave luksoze LVMH, e kryesojnë listën e revistës Forbes me një pasuri prej 233 miliardë dollarëve.
Forbes ka thënë se në vitin 2024 është regjistruar një rekord i miliarderëve – 2.781.
Forbes ka thënë se elita botërore është më pasur se kurrë dhe e ka një pasuri kolektive prej 14.2 trilionë dollarëve.
Swift, këngëtare dhe tekstshkruese, ka hyrë këtë vit në listën e personave më të pasur, pasi e ka fituar statusin e megayllit.
Këtë vit ajo është bërë performuesja e parë që e ka fituar çmimin për albumin më të mirë për herë të katërt.
Përveç muzikës, emri i saj është shumë i përfolur edhe për lidhjen e dashurisë që ka me yllin e futbollit amerikan Travis Kelce.
Sa u përket 10 personave më të pasur në planet, tetë janë prej SHBA-së dhe gjashtë prej tyre janë pasuruar në industrinë e teknologjisë.
Pas Arnaultit dhe familjes së tij, Musk, pronari i kompanive Tesla dhe X – i njohur më parë si Twitter – është renditur i dyti, me një pasuri prej 195 miliardë dollarësh.
Në vendin e tretë është pronari i kompanisë Amazon, Jeff Bezos.
Forbes ka thënë se klasa e miliarderëve më 2024 është 255 për qind më e pasur sesa një dekadë më parë, që nënkupton se 0.5 për qind e 2.781 miliarderëve të botës gëzojnë 14 për qind të pasurisë së të gjithë miliarderëve.
Në aspektin gjeografik, SHBA-ja ka më shumë miliarderë sesa çdo shtet – 813 – e përcjellë nga Kina dhe India.REL
Me emrin artistik Kim, djali nga Kosova ka mahnitur me zërin e tij jurinë e sivjetshme të American Idol, por edhe me rrëfimin e tij.
Kim ka marrë pjesë në American Idol, por ka prekur shumë me historinë e tij. Teksa flet për nënën që ndodhet ende në Kosovë, sytë i mbushen me lotë. Dy vite pasi Kim lindi, nëna e tij u sëmur dhe ai nuk e ka dëgjuar dot më atë të këndojë. Të gjithë i thonë Kim se ka zërin e nënës së tij.
Kimi është me origjinë nga Kosova por tani jeton në Brooklyn. Ai punon në një restorant, ndërsa në American Idol këndoi “Heal” nga Tom Odell. “Unë nuk e kufizoj veten, mund të këndoj gjithçka. Ashtu si do të këndoja Whitney Houston”, tha ai.
Mes lotëve ai ka kënduar edhe këngën “Oj Kosovë, oj nëna ime’, ndërsa një përshëndetje pati edhe për nënën e tij. Kim ka kaluar fazën e parë të American Idol, duke u vlerësuar si një talent i madh i muzikës.
Në fakt, muzika e ndihmoi të mësonte anglishten, të cilën e mësoi vetëm gjashtë vjet më parë.
Kur ai i pa për herë të parë jurinë tha:”Më dukej si një ëndërr, por kisha shumë nevojë që dikush të më godiste një shuplakë,” tha ai. “Ishte padyshim diçka që më bëri të ndihesha i gjallë sepse kisha nevojë për të pas kaq shumë vitesh luftë, më bëri të ndihem mirë”.
Ai nuk është më në kërkim të famës, muzika e Kimit do të thotë shumë më tepër për të tani, ai thjesht dëshiron të bëjë një ndryshim në botë.bw
Diva ikonike e modës në Nju Jork ishte 102 vjeçe – Ajo bashkëpunoi me marka nga e gjithë bota, nga Citroën tek Magnum
VOAL- Iris Apfel, diva ikonë e modës në Nju Jork, ka vdekur në moshën 102-vjeçare. Menaxherja e saj, Lori Sale, konfirmoi vdekjen e stilistes të premten përmes profilit të saj në Instagram.
Syze të mëdha të rrumbullakëta, gjerdan dhe byzylykë me ngjyra, flokë të shkurtër të bardhë: kjo është shenja e pagabueshme e amerikanes që ka pushtuar gjithë botën me stilin e saj. “Starleta geriatrike” nga Queens, siç i pëlqente ta quante veten, së fundmi kishte dizajnuar një koleksion për kompaninë suedeze të veshjeve H&M, pas shumë bashkëpunimeve, duke përfshirë Citroën, Magnum, Happy Socks dhe Mac.
Lindur në vitin 1921 në një familje hebreje në Nju Jork, Apfel studioi historinë e artit përpara se të bëhej dizajnere e brendshme. Ajo mori pjesë në rinovimet e Shtëpisë së Bardhë për nëntë presidentë, nga Harry Truman te Bill Clinton.
Simboli i saj është i disponueshëm edhe si emoji për telefonat celularë. “Nëse fytyra ime i bën njerëzit të lumtur, atëherë unë jam mirë”, tha ajo në inaugurimin e “smiley”, pak para ditëlindjes së saj të 95-të.rsi-eb
Christopher Nolan, regjisor, skenarist dhe producent i filmit Oppenheimer
Filmi Oppenheimer i ka rrëmbyer shumicën e çmimeve Bafta, duke përfshirë ato për filmin më të mirë, regjisorin më të mirë, aktorin më të mirë, dhe aktorin më të mirë në rol dytësor.
Filmi në regji të Christopher Nolanit për J Robert Oppenheimer, fizikantin që konsiderohet babai i bombës atomike, i ka fituar gjithsej shtatë çmime në ceremoninë e mbajtur të dielën në Londër.
Cillian Murphy, i cili e ka fituar çmimin e aktorit më të mirë, e falënderuar regjisorin Nolan që është “gjithmonë në kërkim të përsosmërisë”.
Robert Downey Jr e ka fituar çmimin e aktorit më të mirë në rol dytësor, për rolin në film si udhëheqës i Komisionit për Energji Atomike.
Emma Stone është shpallur aktorja më e mirë për rolin e saj në filmin Poor Things.
Vetë filmi Poor Things i ka fituar pesë çmime përgjatë ceremonisë, përfshirë ato për dizajn kostumesh, grim, dhe efekte vizuale.
Da’Vine Joy Randolph e ka fituar çmimin e aktores më të mirë në rol dytësor për rolin e saj në filmin The Holdovers, në të cilin ajo luan rolin e një kuzhiniereje të mërzitur, derisa filmi shtjellon jetën e një mësuesi që detyrohet të qëndrojë në shkollë për pushime, bashkë me disa studentë.
Filmat tjerë që kanë fituar më pak çmime janë Anatomy of a Fall, The Zone of Interest, si dhe The Boy and The Herson.rel
Në skenën kryesore të teatrit “Viktoria” ngjitet në skenë për herë të parë në Greqi vepra e një autori shqiptar. “Amber Alert”, shkruar nga dramaturgu Odise Plaku, u kushtohet viktimave të trafikuara për qëllime prostitucioni dhe shfrytëzimit seksual në mbarë botën.
Me interpretimin e aktores shumëdimensionale Georgia Zoi, me regji të Giota Koundourakis, falë punës së një stafi shumë profesional, në datën 9 shkurt u shfaq premiera e kësaj vepre, e cila solli emocione të fuqishme tek të gjithë ndjekësit e kësaj nate.
Gjatë shtatëdhjetë minutave aktorja Georgia Zoi arriti të përcillte mesazhet e fuqishme të kësaj vepre kundër plagës sociale të shfrytëzimit të vajzave në moshë fare të mitur për qëllime trafikimi.
Disa fjalë për shfaqjen
Në një botë makthi, një NËNË, nënë simbol, ka vite që kërkon vajzën e saj. Një vajzë 14-vjeçare, që duket si një engjëll, e humbur prej kohësh. Në një botë ku tregtia e mishit lulëzon dhe pushteti mbulon krimet masive të korrupsionit dhe epshit kanibalesk, NËNA do të flasë, do të denoncojë. Nëse zemra e saj shpërthen, dhimbja do të mbytë të gjithë botën, sepse tani kjo grua e thjeshtë, e shtypur nga një mjedis patriarkal, shndërrohet në një figurë tragjike arketipe, që rebelohet kundër korrupsionit të pushtetit.
Në premierën e shfaqjes ishin të pranishëm shkrimtari Odise Plaku, vepra e të cilit vihet për herë të parë në Greqi, dhe ambasadorja e Shqipërisë, znj. Luela Hajdaraga së bashku me stafin e saj.
Kjo shfaqje është ndjekur me shumë interes nga një numër i konsiderueshëm shqiptarësh që jetojnë dhe punojnë në Greqi.
Vënia në skenë e monodramës “Amber Alert” është mundësuar nga kompania kulturore “DIONIS ANIGMA” me mbështetjen e organizatës vullnetare jofitimprurëse “Buzëqeshja e Fëmijës” dhe të ambasadës së Shqipërisë.
Dy fjalë për autorin Odise Plaku
Shkrimtari Odise Plaku lindi në qytetin e Fierit dhe aktualisht jeton në Tiranë.
Sot punon si shef i Departamentit të Botimeve Parlamentare në Kuvendin e Shqipërisë.
Nga kritika letrare ai është cilësuar si një prej zërave të veçantë të poezisë së sotme shqipe. Në listën e krijimtarisë së tij në gjininë e poezisë numërohen një sërë vëllimesh, ku gërshetimi i tematikave krijon një tablo tërheqëse për lexuesin, duke i bërë ata pjesë të gjithë kësaj bote emocionale dhe artistike. Ai është një krijues që i ka kushtuar jo pak vëmendje edhe krijimtarisë në prozë për fëmijë dhe të rritur me tema të ndjeshme nga realiteti i jetës së përditshme. Në bagazhin e tij krijues numërohem mbi 20 botime të gjinive të ndryshme.
Por pasioni që mbizotëron në krijimtarinë e tij letrare është gjinia skenike e dramës, monodramës, komedisë për të rritur dhe për fëmijë. Tashmë në jetëshkrimin e tij krijues numërohen mbi dhjetë vepra skenike të vlerësuara nga spektatori dhe kritika.
Një ndër veprat e tij, monodrama “Klithma e një nënë të marrë”, mbetet më e suksesshmja ndër vite dhe është vënë në skenë jo vetëm në Shqipëri, por dhe në vende të tjera, ku ka marrë vlerësime të merituara.
Në qendër të kësaj vepre qëndron trafikimi i qenieve njerëzore, një plagë e mprehtë sociale me karakter jo vetëm lokal, por në një prizën më të gjerë, atë global. Janë me miliona njerëz në botë, fëmijë, vajza, djem, gra e burra, fati i të cilëve endet nëpër labirintet e dhimbjes e të harresës.
Me këtë botim autori Odise Plaku ecën i sigurt dhe me dinjitet në urën e bashkëpunimit të ndërtuar tashmë kaq qartësisht në marrëdhëniet kulturore mes Shqipërisë dhe Greqisë, duke iu dhënë atyre më shumë mundësi për të njohur një tjetër zë dhe emër krijues në panteonin e letërsisë.
Ajo që “fluturoi” si rrallëkush në tokë, në skenë, qysh dje u nis të fluturojë drejt përjetësisë. Lili Cingu nisi kështu fluturimin e fundit, duke krijuar një pështjellim emocional mbarë popullor si herët në kohë, kur largimi për njerëzit që shoqëria i kishte lakuar gjatë dhe regjistruar për së gjalli në memorien kombëtare, kur sado e rëndë gjendja shëndetësore, lamtumira përjetohet e papritur.
Në këto pak orë që kaluan në natën e fundme, ku mjellma u zhyt pa ndalur në vallen e saj të dhimbshme, nxituan të gjithë të jenë në hapësirën ujore të saj me gjithçka të mundshme, me zemër disa, me mendje jo pak, me komunikime simboleve shumë dhe përkufizime të identitetit artistik të saj. Në këto ditë të vorbullës së përjetimit të lamtumirës, çdo vlerësim në masën njerëzore ka fuqinë e verdiktit përcaktues të vendit që të shquarit zënë në regjistrimin e fundit.
Dhe Lili mori atë që e kishte dëgjuar prej vitesh në çdo mjedis, ku ajo me autoritetin artistik trajtonte lëvizjet magjepsëse të valles së saj që mbledhur vijueshëm ishte jeta e saj. Jo të gjithë të ngjashmit e saj e kanë këtë fund që sado tragjik për mjellmën vet, mbetet i pashtyeshëm në përjetimin publik, që në fundin e pashmangshëm merr dhe duartrokitjet më të sinqertë dhe masive të jetës së saj të gjallë se kjo nuk ka vend në skenën, por eterin e pamatë të frymës së kombit! Lili zbriti dje fizikisht për herë të fundit shkallët e gjëra mbi kolonadën ku shkruhet OPERA, pikërisht ato shkallë që i ngjiti gati 60 vite më parë. Vetë Pallati kishte diçka më shumë se një vit që ishte përuruar dhe skena e madhe e Shqipërisë impononte dhe trupa artistike muzikore më të kompletuara.
Mjeshtri i drejtimit koreografike Panajot Kanaçi filloi ethshëm procesin e përzgjedhjes së talenteve të vallëzimit, që do të krijonin brezin e dytë të vallëzuesve të Ansamblit Popullor. Si esteticien i përkorët, ai zgjodhi ashtu si kish nisur udhëtimin vallëzimi shqiptar etalone që përfaqësonin denjësisht tiparet e racës, temperamentin dhe karakterin që do mishëronte krijimet e tij që vallet burimore i lartësoi në nivel tablosh autentike, por të para me syrin e personalitetit të tij krijues. Koha e centralizuar e pushtetit që kishte parametra siç dihet rigoroze në vizionin e Kanalit dhe mirëkuptimin e shefit të institucionit, grupi shpejt zbuloi elementin premtues, ku spikaste Lili me aftësinë natyrore të vallëzimit dhe ndjeshmërinë e përjetimit.
I ndodhur në të njëjtën kohë dhe në të njëjtin vend kam ndjekur rrugëtimin e saj dhe të grupit të ri si shok brezi dhe shumë shpejt si drejtues artistik i institucionit. Jeta në atë kohë zhvillohej në mënyrë të ndryshme, ku gjiri i kolektivit të gruponte detyrohem me të tjerët. Përzgjedhja e miqësive, simpatia për aftësinë më bëri përkrahës së angazhimit të këtij grupi të ri talentesh me mundësitë jo të pakta që më jepte detyra.
Ngjarja më shpërthyese e atyre viteve të mbyllura ishte pjesëmarrja e Ansamblit Popullor në Festivalin e Dizhonit në vjeshtën e vitit 1970. Një shans i jashtëzakonshëm për kohën, një moment që evidentoi Lili Cingun si yllin femëror të së ardhmes së vallëzimit shqiptar. Ishte tërheqja fizike e saj, rinia dhe ajo eleganca e trashëguar nga nëna e thjeshtë dhe e nderuar, që francezi president i festivalit të përzgjedhë figurën emblematike të saj, ku kostumi i Tropojës i stilizuar me shije nga piktori Hysen Devolli, t’i këndonte në trup dhe vallëzim dhe qafa e saj e gjatë ta magnetizonte Mesieur Levavas seur për t’i varur ‘Gjerdanin e Artë’ të fituar nga Ansambli.
Ky veprim mori në jetën e Lili Cingut vlerën e pagëzimit dhe kurorëzimit. Gjithçka më pas erdhi natyrshëm. Largimi natyror i Lefta Mullisit, Medina Lubonjës, Veronika Manos etj. sollën hierarkinë e re të vlerave femërore vallëzuese nëpër dhjetëvjeçarët vijues të Ansamblit, ku Lili Cingu shkëlqeu dhe me Artin e saj ngriti piedestalin e merituar nga ku tashmë shqiptarët këndej dhe andej e kundrojnë dhe do ta admirojnë pambarimisht.
Janë vite të një karriere të gjatë sa gjithë vitet e jetuara deri sot ato që përbëjnë modelin, që la për sferën e interpretuesve artistikë Lili Cingu. Kur doli në pozicionin e parë të solistes valltare, ajo intuitivisht apo dhe e ushqyer nga mentori i saj, mjeshtri i rrallë Kanaçi, iu përkushtua kultivimit të imazhit të saj. Me urtësi dhe punë të shumtë e zhvendosi jetën e saj, studion e mjeshtrit bashkë me partnerin e ri që gjithashtu e gdhendi mentori Kanaçi, fluturuese Rexhep Çeliku, njësoj i urtë, i talentuar dhe i pa zulmtë si ajo. Simbiozë fatlume.
Ata i dhanë ngacmimin krijues Panajotit dhe përfituan prej tij krijimet e dueteve, një gjini tjetër që ndonëse zuri fill me tronditin Idilin Kurbat, që theu dyert e teatrit tonë nën ekzuberancën e Leftës dhe Besimit deri sa u anatemuar nga dashakeqësit që nuk kanë munguar kurrë, u pasua me disa të tjerë të dedikuar çiftit Cingu&Rexhepi. Madje, deri te krijimi i fundit i mjeshtrit kur ai i larguar tashmë nga skena dhe shëndetësisht, m’u afrua në fillimet e ’90-ës, për Festivalin e RTSH, me krijimin e një dueti të ri për ta, por me një frymë të re të krijimtarisë së tij, ku elementi etnik rikrijohej me një kompozim në bashkëkohësi, mbase zgjedhja e re e evolucionit krijues të tij, që nuk mundi ta gjallojë. Sigurisht që u vendos në natën finale të festivalit dhe mbase hera e parë dhe e fundit kur ai krijoi për këtë event.
Individualisht mjellma jonë e ndjeu se largimi i saj nga institucioni për arsye biologjike, ndonëse ajo nuk ishte në zgrip të energjive, nuk ishte vallja fundore e saj. Ajo nuk pati nevojë për institucionin, sepse një institucion i ri e përpiu shpejt e shpejt, Diaspora Shqiptare deri në një vendosje jetësore mes kësaj të fundit dhe atdheut mëmë. Ture, koncerte, festivitete artistike dhe familjare mbushën jetën e saj intensivisht. Nuk na mungonte sa herë që Rexhepi e ndjente se duhet të ishte ajo krah tij, kur personaliteti i saj i jepte një vlerë të shtuar evenimentit të rëndësishëm artistik. Vitet rrodhën dhe u rralluan drurët e pyllit artistik.
E ftuar dhe e respektuar ndodhej në vend, por edhe aty ku zhvillime historike dhe artistike kërkonin mbështetje nga njerëz si ajo dhe të tjerë në vendet jashtëkufitare të vëllezërve sa herë plisi zbardhte dhe flamuri kombëtar valëzonte. Lili Cingu nuk iu dorëzua derteve që nuk iu ndanë, por jetoi me medalionin e suksesit që do ta shoqërojë përjetësisht.
Taylor Swift ka bërë historinë në çmimet Grammy të këtij viti, duke u bërë artistja e parë që fiton 4 herë kategorinë “Albumi i vitit”.
Ajo mori çmimin nga ylli i muzikës Celine Dion, e cila së fundmi ka shfaqur probleme shëndetësore. Swift njoftoi gjatë eventit se po punon për një album surprizë. Miley Cyrus dhe Billie Eilish morën çmimet e tjera kryesore në ceremoninë e së dielës.
Çmimet më të mira Grammy
Album of the year – Taylor Swift, Midnights
Record of the year – Miley Cyrus, FlowersSong of the year –
Billie Eilish, What Was I Made For?
Best new artist – Victoria Monét
ALBUM OF THE YEAR
Boygenius – “The Record”
Janelle Monáe – “The Age of Pleasure”
Jon Batiste – “World Music Radio”
Lana Del Rey – “Did You Know That There’s a Tunnel Under Ocean Blvd”
Miley Cyrus – “Endless Summer Vacation”
Olivia Rodrigo – “Guts”
SZA – “SOS”
Taylor Swift – “Midnights” – *WINNER
RECORD OF THE YEAR
Billie Eilish – “What Was I Made For?”
Boygenius – “Not Strong Enough”
Jon Batiste – “Worship”
Miley Cyrus – “Flowers” – *WINNER
Olivia Rodrigo – “Vampire”
SZA – “Kill Bill”
Taylor Swift – “Anti-Hero”
Victoria Monét – “On My Mama”
SONG OF THE YEAR
Billie Eilish – “What Was I Made For?” – *WINNER
Dua Lipa – “Dance the Night”
Jon Batiste – “Butterfly”
Lana Del Rey – “A&W”
Miley Cyrus – “Flowers”
Olivia Rodrigo – “Vampire”
SZA – “Kill Bill”
Taylor Swift – “Anti-Hero”
BEST NEW ARTIST
Victoria Monét – *WINNER
Gracie Abrams.
Fred again..
Ice Spice
Jelly Roll
Coco Jones
Noah Kahan
The War and Treaty
BEST POP VOCAL ALBUM
Kelly Clarkson, “Chemistry”
Miley Cyrus, “Endless Summer Vacation”
Olivia Rodrigo, “GUTS”
Ed Sheeran, – (Subtract)
Taylor Swift, “Midnights” – *WINNER
BEST POP SOLO PERFORMANCE
Billie Eilish – “What Was I Made For?”
Doja Cat – “Paint the Town Red”
Miley Cyrus – “Flowers” – *WINNER
Olivia Rodrigo – “Vampire”
Taylor Swift – “Anti-Hero”
BEST POP DUO/GROUP PERFORMANCE
Labrinth Featuring Billie Eilish – “Never Felt So Alone”
Lana Del Rey Featuring Jon Batiste – “Candy Necklace”
Miley Cyrus Featuring Brandi Carlile – “Thousand Miles”
SZA Featuring Phoebe Bridgers – “Ghost in the Machine” – *WINNER
Taylor Swift Featuring Ice Spice – “Karma”
PRODUCER OF THE YEAR, NON-CLASSICAL
Jack Antonoff – *WINNER
Dernst “D’Mile” Emile II,
Hit Boy
Metro Boomin
Daniel Nigro
SONGWRITER OF THE YEAR, NON-CLASSICAL
Edgar Barrera
Jessie Jo Dillon
Shane McAnally
Theron Thomas – *WINNER
Justin Tranter
BEST RAP ALBUM
Drake & 21 Savage – “Her Loss”
Killer Mike – “Michael” – *WINNER
Metro Boomin – “Heroes & Villains”
Nas – “King’s Disease III”
Travis Scott – “Utopia”
BEST RAP PERFORMANCE
Baby Keem ft. Kendrick Lamar – “The Hillbillies”
Black Thought – “Love Letter”
Coi Leray – “Players”
Drake & 21 Savage – “Rich Flex”
Killer Mike ft. André 3000 – “Scientists & Engineers” – *WINNER
BEST COUNTRY ALBUM
Brothers Osborne – “Brothers Osborne”
Kelsea Ballerini – “Rolling Up the Welcome Mat”
Lainey Wilson – “Bell Bottom Country” – *WINNER
Tyler Childers – “Rustin’ in the Rain”
Zach Bryan – “Zach Bryan”
BEST COUNTRY SOLO PERFORMANCE
Brandy Clark – “Buried”
Chris Stapleton – “White Horse” – *WINNER
Dolly Parton – “The Last Thing on My Mind”
Luke Combs – “Fast Car”
Tyler Childers – “In Your Love”
BEST ROCK ALBUM
Foo Fighters – “But Here We Are”
Greta Van Fleet – “Starcatcher”
Metallica – “72 Seasons”
Paramore – “This Is Why” – *WINNER
Queens of the Stone Age – “In Times New Roman…”
BEST ROCK PERFORMANCE
Arctic Monkeys – “Sculptures of Anything Goes”
Black Pumas – “More Than a Love Song”
Boygenius – “Not Strong Enough”- *WINNER
Foo Fighters – “Rescued”
Metallica – “Lux Æterna”
BEST R&B ALBUM
Babyface – “Girls Night Out”
Coco Jones – “What I Didn’t Tell You”
Emily King – “Special Occasion”
Summer Walker – “Clear 2: Soft Life EP”
Victoria Monét – “Jaguar II” – *WINNER
BEST R&B PERFORMANCE
Chris Brown – “Summer Too Hot”
Coco Jones – “ICU”- *WINNER
Robert Glasper Featuring Sir & Alex Isley – “Back to Love”
SZA – “Kill Bill”
Victoria Monét – “How Does It Make You Feel”
BEST ALTERNATIVE MUSIC ALBUM
Arctic Monkeys – “The Car”
Boygenius – “The Record” – *WINNER
Gorillaz – “Cracker Island”
Lana Del Rey – “Did You Know That There’s a Tunnel Under Ocean Blvd”
PJ Harvey – “I Inside the Old Year Dying”
BEST AFRICAN MUSIC PERFORMANCE
ASAKE & Olamide, “Amapiano”
Burns Boy, “City Boys”
David Featuring Must Keys, “UNAVAILABLE”
Ayra Starr, “Rush”
Tyla, “Water” – *WINNER
BEST SCORE OR SOUNDTRACK FOR VISUAL MEDIA (Includes Film and Televison)
“Barbie,” Mark Ronson & Andrew Wyatt, composers “Black Panther: Wakanda Forever,” Ludwig Göransson, composer
“The Fabelmans,” John Williams, composer
“Indiana Jones and the Dial of Destiny,” John Williams, composer
“Oppenheimer,”Ludwig Göransson, composer – *WINNER
I fundit “klasik” i brezit te tij qe vuri guret e pare ne formatimin e “Konservatorit Shteteror” sot “Universiteti i Arteve” studiuar dhe perfunduar studimet ne Konservatorin “ George Porumbesku” te Rumanise.
Takimi i fundit me te ishte kur sapo kish kapercyer te 90-tat. Kish mbetur po ai qe kishim njohur, petagogun e palodhur. I qete , i regullt , me pamje artisti ne qetesine e tij si dekada me pare ndonese kish mbetur vetmitar dhe jasht cdo vemendjeje nga instancat …
Nuk e therriste me askush…. Nuk e pame ne asnje medium, interviste televizive apo ne ndonje rresht gazete ndonese ka nje krijimtari te bolleshme ne disa zhanre kryesisht vokale nder arkivat e RTSH-se qe flene prej vitesh.
Ne borderote e “Te drejtave te autorit” as qe behej fjale te figuronte qofte edhe si statistike.
I sapo dale nga shtepia, diku tek “Pallatet Agimi” shkonte te mirrte pensionin e lehte modest, pak me shume se nje lemoshe….
E pyeta per “Pension te Posacem” si Krijues, Artist, Kompozitor e Dirigjent , Petagog i sa e sa brezash ne dekadat e para plot uri te muzikanteve te diplomuar qe u bene gjeneratoret e pare te kultures muzikore ne vend …
Qeshte lehte , ndalonte hapin, sme shihte ne sy, as pergjigje …!
Kurre nuk shante.
E kisha permendur si fenomen te trishtuar ne ndonje nga shkrimet e mija “fejbuksiane” drejtuar ndonje titullari te larte shteti … por “ncukk”- “Qeveria ka halle” e smerret me kesi “vogelsira”.
I paharruar ky emer artisti dhe ne mendje me vjen nje nga dhjetra kenget e tij kenduar ne sa e sa festivale por edhe nga ne ne “zboret ushtarake studentore” te kohes .
Ishte nje kenge rreshtore qe ne studentet e kendonim edhe kur shkonim ne menxe apo per te fjetur :
“Marshojme fitimtare.
Mbi supe ngritur bajoneta.
Nje nene nga ballkoni.
Lule hedh permbi helmeta” !
Ia kendonim me shume edhe atij kur e kishim dhe si Komandant Toge gjate diteve te zborit ne fakultet me komandat famoze te tij kur na thoshte :
-Toga , ju lutem gatitu !!
Ky ishte i miri , i urti, i bute si mendafsh Prof Nexho.
Te tere ne qeshnim, te tereve na bente te vinim buzen ne gas. Por i bindeshim pa medyshje.
Ashtu e donte puna ….
E sot, perseri mbetur akoma gjalle pa aspak vemendjen e duhur qe u “vrapon” mosha ne ngjitje per ne te 80-ta e pertej, ka plot “Nexhbedinë” te tjere pak a shume me te njejten pamje tek i sheh rruges.
Ndoshta dikush do i permende kur te mbyllin syte….
I paharruar Kompozitori , Petagogu, Dirigjenti, Njeriu, Artisti pa “kapaçken” e lyer me te verdhe ku shkruhet “Mjeshter i Madh” por qe mbetet edhe me i Madh se ky titull veç se me emrin e tij:
Është shuar në moshën 95-vjeçare, Nexhmedin Doko, kompozitori i shquar, autor i shumë këngëve të muzikës së lehtë dhe teksteve shkollorë.
Nexhmedin Doko lindi në vitin 1929, në qytetin e Beratit. Në vitin 1950 përfundoi me rezultate të larta Liceun Artistik “Jordan Misja” në Tiranë. Prof. Doko ishte “produkt” i Konservatorit të njohur rumun “Ciprian Porumbescu” (kompozitori i muzikës së himnit kombëtar), ku vijoi studimet në dirigjim dhe kompozim (1958-1962).
Kompozimet e tij janë interpretuar nga këngëtarë të njohur si Vaçe Zela, Gaqo Çako, Ramiz Kovaçi, Zija Çela etj. Ka marrë pjesë në disa nga festivalet e këngës ku ka fituar edhe çmime. Krijime të Nexhmedin Dokos janë midis të tjerave këngët “Kur jam pranë teje”, “Rini e Zjarrtë, etj., si edh e operetën “Dritë dhe këngë”. Gjithashtu Nexhmedin Doko ka shkruar edhe tekste mësimore muzike. Pas goditjeve të sistemit komunist në fushën e artit dhe kulturës (1973-1974), Nexhemdin Doko u mënjanua thuajse totalisht nga sistemi, në kuadër të luftës famëkeqe së klasave dhe shumë nga krijimet e mëpasshme të tij nuk patën fatin të bëheshin publike, duke e lënë të cunguar CV-në e tij muzikore, fat i hidhur që shoqëroi shumë krijues e artistë të spikatur që jetuan në periudhën e diktaturës komuniste.
Pjesë nga krijimtaria e Nexhmedin Doko
Rini e zjarrtë – Festivali i XIII-të i këngës RTSH – 1974
Takim i brezave – Festivali i XII-të i këngës në RTSH – 1973
Festë në malësi – Festivali i VI-të i këngës në RTSH – 1967
Kur jam pranë teje – Festivali i IV-t i këngës në RTSH – 1965
Kthim nga fusha – Festivali i III-të i këngës në RTSH – 1964
Nëse ti mua më pyet – Festivali i II-të i këngës RTSH – 1963
Kënga e Inxhinieres – Festivali i I-rë i këngës RTSH – 1962
Opereta “Dritë dhe këngë”.
Provat kan filluar me shumë vullnet, profesionalizem, te udhehequr nga regjisori i mirenjohur shqiptar Nikolin Gurakuqi, per realizimin dhe inskenimin e Operës së parë Kosovare “Goca e Kaçanikut” te kompozitorit Rauf Dhomi, e cila do shfaqet per here te pare e kompletuar si (premiere boterore) ne Kosove, pas plot 53 vitesh se egzistuari si veper Kombetare.
E gjithe kjo ne kuader të Pavaresise dhe 25-vjetorin e çlirimit te Kosoves.fb
Gati shtatëdhjetë vjet kinema pa u ndalur asnjëherë
VOAL- Sandra Milo është ndarë nga jeta. Aktorja mbushi 90 vjet më 2023. Ajo ndërroi jetë në shtëpinë e saj dhe mes dashurisë së njerëzve të saj më të dashur, siç kishte kërkuar, njoftoi familja të hënën.
“Sandrocchia”, siç e quajti Federico Fellini, për të cilën ishte muzë, qe një nga aktoret më të njohura të kinemasë italiane.
Karriera e saj ishte shumë e gjatë dhe në kinema e TV ajo punoi me shumë regjisorë të mëdhenj, nga Roberto Rossellini te Antonio Pietrangeli, nga Sergio Corbucci te Luigi Zampa, Dino Risi, Luciano Salce, Duccio Tessari, Pupi Avati, Gabriele Salvatores deri te Gabriele Muccino dhe, siç përmendet, Fellini. Gati shtatëdhjetë vjet kinema pa u ndalur asnjëherë.
Në vitin 1963 ajo luajti edhe në filmin 8 1/2, po nga Fellini, një film që u vlerësua me Oscar për filmin më të mirë të huaj.rsi-eb
Të revoltuara kundër kornizave shoqërore, katër të reja në Prishtinë themeluan kolektivin artistik, Haveit, në vitin 2011. Që nga performanca e tyre e parë, që erdhi si protestë pas vrasjes së Diana Kastratit, një ndër rastet e femicidit në Kosovë, Hana dhe Vesa Qena, Lola dhe Alketa Sylaj, u kthyen në një zë të fuqishëm që përmes artit ballafaquan publikun me realitetin, për të cilin nuk flitej shumë. Hana dhe Alketa rrëfejnë për momente kyçe që përcollën rritjen e tyre si gra, paralelisht me artin dhe aktivizmin e tyre, tashmë me plane për etapën e re artistike të Haveit.
Komentet