Socialistët kanë mbajtur prej kohësh një pozicion dominues në vendin ballkanik falë fuqisë së tyre në institucione, nepotizmit dhe ndarjes së vendeve të punës.

Analizë nga Sarajeva

Tiranë – Kur gjërat u shtrënguan për Arben Ahmetajn, partia u hodh në anën e tij. Prokurorët shqiptarë kërkuan arrestimin e ish-zëvendëskryeministrit, ish-ministrit të ekonomisë, ish-ministrit të financave dhe infrastrukturës në mes të korrikut të këtij viti. Por fraksioni parlamentar i socialistëve në pushtet arriti të shtyjë heqjen e imunitetit. Ahmetaj akuzohet për pastrim parash dhe falsifikim të deklaratave të pasurisë. Ai e përdori kohën që fitoi në këtë mënyrë – dhe u fsheh.

Kryeministri Edi Rama ka dhjetë vjet që i tjerr të gjitha fijet e pushtetit në Shqipëri

Autoriteti shqiptar antikorrupsion SPAK i bën të fuqishmit të kenë frikë. Kjo zyrë e prokurorisë publike speciale kundër korrupsionit dhe krimit të organizuar ka një rol të ngjashëm në vendin e Evropës Juglindore si zyra e prokurorisë publike ekonomike dhe korrupsionit në Austri. Çdo disa javë, një politikan nga Partia Socialiste (PS) e Edi Ramës, i cili ka drejtuar vendin për dhjetë vitet e fundit, tashmë është në shënjestër të prokurorëve.

Javën e kaluar, për shembull, ish-zëvendësministri i Shëndetësisë Klodjan Rrjepaj u arrestua si i dyshuar për shpërdorim detyre si pjesë e një kontrate prokurimi. Ish-ministri i Brendshëm Saimir Tahiri është akuzuar për trafik droge dhe shpërdorim detyre pasi dy kushërinjtë e tij u arrestuan në Itali në tetor 2017. Më parë, parlamenti i dominuar nga socialistët, nuk kishte dhënë dritën jeshile për arrestimin e Tahirit. Ai u lirua më vonë nga akuzat për trafik droge në dy gjyqe. Që atëherë ai është liruar nga burgu – me arsyetimin se gruaja e tij nuk mund të kujdeset për dy fëmijët.

“Veprat penale nuk kanë përkatësi partie”

Ish-sekretari i Mjedisit Lefter Koka u arrestua në dhjetor 2021 me akuzën e korrupsionit. Në atë kohë, Rama shkruante në Facebook se kjo nuk ishte as çështje politike dhe as partiake. Ish-deputeti i PS-së, Alqi Bllako, u arrestua në mars të 2022-shit me dyshimin se ka marrë në mënyrë indirekte ryshfet mbi 120 mijë euro. Dhe ish-kryebashkiaku i Durrësit Vangjush Dako u arrestua në qershor të këtij viti si i dyshuar për shpërdorim detyre.

Dhe herë pas here, kryesia e partisë dhe vetë Edi Rama i shmangen çdo përgjegjësie – me argumentin se këto janë “raste individuale” dhe veprat penale nuk kanë “anëtarësi partiake”. Të paktën deri tani, Rama i ka dalë me sukses kësaj strategjie.

Edlira Gjoni e Institutit McCain thotë: “Nuk besoj për asnjë sekondë që vetë Rama të mos dijë asgjë për makinacionet e këtyre politikanëve të PS. Dhe nuk besova kurrë në përrallën se ai po futte një ndryshim novator për forcimin e shtetit ligjor”. Kryeministrit do t’i i duhej të mbështeste reformat për përmirësimin e shtetit ligjor, sepse kjo është e nevojshme edhe në kontekstin e afrimit me BE-në; në të njëjtën kohë, megjithatë, anëtarët e partisë së tij do të shpëtonin me dënime të vogla. “Sa herë që ka akuza ndaj politikanëve të PS-së, ai fillimisht refuzon të prononcohet për to, derisa të ketë shumë prova apo diplomatët ndërkombëtarë të bëjnë presion ndaj tij dhe vetëm atëherë distancohet nga këta politikanë”, tha Gjoni për STANDARD.

Kjo sjellje e Ramës nuk tregon as integritet dhe as parime. Në mënyrë të habitshme, Rama nuk mbron vetëm oligarkët e lidhur me partinë e tij, por edhe ata që kanë qenë pranë Partisë Demokratike kur ajo ishte në pushtet. Është një luftë jetike në partinë e tij. Bëhet fjalë për para, siç janë kontratat publike.

Në fakt, PS-ja e Ramës ka zgjeruar ndërkohë pozicionin e saj dominues në Shqipëri nëpërmjet pushtetit të saj në institucione, nëpërmjet nepotizmit dhe ndarjes së vendeve të punës. Opozita e përçarë nga brenda nuk po lëviz askund. Politika në Shqipëri është karakterizuar nga polarizimi që nga fillimi i demokracisë në fillim të viteve 1990. Toni është i ashpër, ka pak vullnet për kompromis dhe konkurrentët politikë shihen si armiq për vdekje.

Atmosferë sundimtari, sjellje arrogante

Në këtë kulturë politike Rama e ka portretizuar gjithmonë veten si viktimë, ndërkohë që shtatlarti që i pëlqen të ecë me atlete, është me vetëbesim të tepruar dhe ka krijuar atmosfëerën dhe hiret e sundimtarit. Ai është arrogant, flakërues dhe agresiv, sidomos ndaj përfaqësuesve të mediave. Ai i cilëson shpesh gazetarët si “plehra” dhe i këshillon të edukohen para se t’i bëjnë një pyetje tjetër.

Së fundmi, për shembull, Rama nuk pranoi t’u përgjigjej pyetjeve që nuk i përkisnin temave që ai kishte specifikuar, por që kishin të bënin me akuzat kriminale ndaj politikanëve të PS-së. Organizatat gazetareske vazhdojnë të ankohen për sjelljen e Ramës. Tani ai drejton podkastin e tij në të cilin përpiqet të shpjegojë politikën e tij pa pyetje kritike të gazetarëve. Qeveria e tij është përpjekur vazhdimisht të vështirësojë punën e gazetarëve duke vendosur dënime për shpifje.

Është e qartë se Rama nuk është rehat që nuk mund të kontrollojë të gjithë mediat dhe përfaqësuesit e medias. Ai punësoi spin doktorin veteran Alastair Campbell, i cili kishte punuar për ish-kryeministrin britanik Tony Blair. Ideja se politika ka të bëjë vetëm me shitjen e narrativave tek audienca, nxiti mendjemadhësinë e Ramës.

Vështirë se dikush guxon të kundërshtojë kryeministrin, i cili herë pas here bërtet në mbledhjet e qeverisë. Sepse nëse nuk lëpihesh, mund të të nxjerrin jashtë. Ish-ministri i Jashtëm Ditmir Bushati u zëvendësua në vitin 2018, sepse, ndryshe nga Rama, ai ishte kundër një shkëmbimi territoresh mes Serbisë dhe Kosovës.  Rama, i cili ka qenë në pushtet për rreth aq kohë sa presidenti serb Aleksandar Vuçiq, ka bashkëpunim shumë të mirë me të. Të dy alfa meshkujt autoritarë, nga ana tjetër, nuk mund të shkojnë mirë me kryeministrin e Kosovës fqinje, Albin Kurti, një intelektual parimor dhe me mendje demokratike.

Deficitet demokratike

Së fundmi, Rama e goditi Kurtin me thikë pas shpine dhe anuloi një takim të qeverisë kosovare dhe asaj shqiptare në qershor, pasi SHBA dhe BE kishin ndëshkuar më parë qeverinë Kurti për mospërkuljen ndaj direktivave perëndimore. Politika aktuale e SHBA-së, e udhëhequr nga ideja se Tirana duhet të ushtrojë një lloj patronazhi mbi popullatën shqiptare në rajon – duke përfshirë Kosovën dhe Maqedoninë e Veriut – promovon më tej nocionin e Ramës për madhështinë dhe rëndësinë e tij. Nga ana perëndimore vështirë se ka ndonjë kritikë ndaj kreut të qeverisë, i cili pëlqen të paraqitet si një artist botëror.

Politologu Afrim Krasniqi nga Tirana beson se Rama ishte veçanërisht i suksesshëm në shitjen e tij në Perëndim. “Por për ne ai nuk është artisti, atleti dhe autori modern dhe i orientuar drejt reformave”. Në vendin e tij ai shfaqet me “arrogancë dhe mentalitet komunist ndaj kritikëve liberalë dhe kundërshtarëve politikë”. Krasniqi tregon se mungon demokracia, sidomos brenda PS-së, sepse Rama nuk e lejon. Fuqia e Ramës bazohet edhe në faktin se ai kontrollon oligarkët si dhe institucionet.

Duke vepruar kështu, ai hyri edhe në “një aleancë joformale me disa grupe kriminale”, thotë Krasniqi. “Unë nuk mendoj se Rama është i përfshirë vetë në krim – por mendoj se ai toleron grupet kriminale të lidhura me partinë e tij”, analizon ai. Sepse pa ndihmën e tyre ai nuk do të kishte shumicën në vend.

Në çdo rast, Shqipëria e Edi Ramës është në një gjendje difuze dhe kontradiktore. Nga njëra anë, shumë prokurorë dhe gjyqtarë të korruptuar u shkarkuan si rezultat i reformës në drejtësi që po kërkonte Rama. Nga ana tjetër, qeveria vazhdon të ushtrojë ndikim. Sidomos policia. Dikush duhet t’i ketë thënë Arben Ahmetajt dikur pushtetar që do të arrestohej. Ish-zëvendëskryeministri ka ikur që atëherë në Britani. (Adelheid Wölfl, 23 gusht 2023)/Përktheu VOAL

https://www.derstandard.at/story/3000000183977/in-albanien-herrscht-seit-einem-jahrzehnt-das-system-edi-rama