VOAL – Carla Fracci, ylli italian i baletit klasik, vdiq në Milano, qyteti ku ajo lindi në 1936. Ajo do të kishte mbushur 85 vjeç më 20 gusht. Gazeta La Repubblica ishte e para që e raportoi largimin nga kjo jetë të balerinës të famshme. Ish-étoile i La Scala-s, ku kishte studiuar dhe debutuar në 1955 dhe ku ishte promovuar si prima balerinë në vetëm 22 vjeç, kishte vuajtur nga kanceri për disa kohë. Gjatë gjithë karrierës së saj, ajo kishte kërcyer me të gjithë balerinët kryesorë në botë dhe në teatrot më të mëdha.
Carla Fracci, një nga balerinat më të talentuara dhe të njohura që Italia ka pasur ndonjëherë, mbretëresha e skenave botërore, lindi në Milano më 20 gusht 1936. Lartësia trupore i arriti 1.63m. Vajza e një shoferi tramvaji ATM (Azienda Trasporti Milanesi), ajo filloi të studionte balet klasik në shkollën e baletit Teatro alla Scala më 1946. Carla Fracci u diplomua në 1954, pastaj vazhdoi trajnimin e saj artistik duke marrë pjesë në faza të përparuara në Londër, Paris dhe New York. Midis mësuesve të saj është koreografia e madhe ruse Vera Volkova (1905-1975). Pas vetëm dy vitesh nga diplomimi, më 1956 ajo u bë soliste, më pas në 1958 ajo ishte tashmë prima balerinë.
Që nga fundi i viteve 1950, ka pasur shumë shfaqje. Deri në vitet 1970 ajo kërceu me disa kompani të huaja si London Festival Balet, Baleti Mbretëror, Stuttgart Balet dhe Royal Suedia Balet. Që nga viti 1967 ajo është e ftuar e Teatrit Amerikan të Baletit.
Fama artistike e Carla Fracci mbetet kryesisht e lidhur me interpretimet e roleve romantike si Juliet, Swanilda, Francesca da Rimini, apo Giselle. Midis balerinëve të mëdhenj që kanë qenë partnerët e saj në skenë janë Rudolf Nureyev, Vladimir Vasiliev, Henning Kronstam, Mikhail Baryshnikov, Amedeo Amodio, Paolo Bortoluzzi dhe mbi të gjitha danezi Erik Bruhn. Baleti “Giselle” nga Carla Fracci me Bruhn do të mbetej i paharrueshëm për kaq gjatë dhe një film do të bëhet në 1969.
Interpretime të tjera të shkëlqyera të veprave bashkëkohore përfshijnë Prokofiev “Romeo dhe Zhulieta”, “Barok Koncert”, “Les demoiselles de la nuit”, “Pulëbardha”, “Pelléas et Mélisande”, “Lule guri”, “La sylphide”, ” Coppelia “,” Liqeni i Mjellmës “.
Regjisori i shumë prej veprave madhështore të luajtur nga Carla Fracci është burri i saj Beppe Menegatti (1929).
Në fund të viteve 1980 drejtoi korpusin e baletit të Teatrit San Carlo në Napoli së bashku me Gheorghe Iancu.
Në vitin 1981 në një prodhim televiziv mbi jetën e Giuseppe Verdi, ajo luajti pjesën e Giuseppina Strepponi, sopranoja dhe gruaja e dytë e kompozitorit të madh.
Ndër veprat kryesore të kryera në vitet në vijim janë “L’après-midi d’un faune”, “Eugenio Onieghin”, “Jeta e Marisë”, “Kukulla e Kokoschka”.
Në vitin 1994 u bë anëtare e Akademisë së Arteve të Bukura Brera. Vitin pasues ajo u zgjodh kryetare e shoqatës mjedisore “Altritalia Ambiente”.
Carla Fracci është gjithashtu protagonistja e një ngjarje historike kur ajo performon para të burgosurve të burgut San Vittore në Milano.
Nga viti 1996 deri më 1997 Carla Fracci drejtoi trupat e baletit të Verona Arena; atëherë largimi i saj shkaktoi një bujë polemikash.
Në vitin 2003 asaj iu dha nderimi italian Cavaliere di Gran Croce. Në 2004 ajo u emërua ambasadore e vullnetit të mirë e FAO.
Tashmë mbi shtatëdhjetëvjeçare ajo performon në koreografi me intensitet modest, në shfaqje të krijuara posaçërisht për të nga burri i saj.
Së bashku me Beppe Menegatti ajo është gjithashtu drejtore e korpusit të baletit të Teatro dell’Opera di Roma.
Më 2009 Carla Fracci i jep karizmën e saj edhe politikës, duke pranuar të bëhet këshilltare për kulturën e Provincës së Firences.
Më 19 shtator 2020 mori çmimin e karierës nga ana e Senatit të Republikës të Italisë.
Carla Fracci la bashkëshortin Beppe Menegatti dhe të birin Francesco, lindur më 1969, me profesion arkitekt që ka krijuar familje, duke i bërë prindërit gjyshër me një nip dhe një mbesë./Elida Buçpapaj
Komentet