Kur u çlirua Shqipëria bashkë me familjen e vet jetonte në Tiranë dhe ishte në klasën e tretë fillore. Po i afrohej moshës së nëntë vjetëve, sepse pati lindur në Vlorë në 28 janar 1936. Kaq i vogël sa qe, nuk mund të gjykonte se çfarë realisht po ndodhte ato çaste. Pushtetarët e rinj bënë në kryeqytet, nën fluturimin dhe përshendetjen e disa bombarduesve anglo-amerikanë, një parakalim të madh dhe thoshin se në Berat, në një mbledhje të tyre, patën shpallur një lloj Karte e të Drejtave të Njeriut dhe ngritur një Qeveri Demokratike. Thjesht për moshën e vogël po ashtu nuk mund të ishte i qartësuar pse qe vendosur nga fuqitë e mëdha fitimtare të Luftës së Dytë Botërore që Shqipëria t’i kalonte nën ndikim Bashkimit Sovjetik dhe “Mustaqes”, siç me këtë nofkë atë kohë i thoshin Stalinit dhe jo “Çibukut”, siç thërritej Çurçilli. Ky moshë-vogël dhe trupimtë quhej Reshat dhe ishte njëri nga shtatë fëmijët e Qazim Kripës. Mbiemrin e kishin nofkë. Gjyshi i tyre, Hamdiu, pati qenë për një kohë shumë të gjatë (katër dekada) drejtor i Kripores në Vlorë dhe aq fort peshë dhe autoritet pati pasur ky fakt saqë njerëzit, kur e citonin, i binin shkurt: Hamdiu i Kripës. Kur qe dy vjeç e gjysmë Reshati për pak sa nuk kishte vdekur. Në korrik 1938 qenë me pushime familjarisht në vilën e plazhit, kur një pasdite, ndërsa gjyshi dhe gjyshja qëndronin në verandën duke pirë kafe, i shpëtoi kontrollit të prindërve dhe u nis për tek deti. Ai kishte valë të mëdha, të cilat i hidhte me shkulm drejt bregut. Vocraku u ndal në buzë të ujit, vështrimi iu përpi nëpër trazimin e dallgëve dhe nuk ndjeu se ato po ia lagnin këmbët njomzake. Njëra prej tyre krejt befas u përplas me forcë mbi trupin e tij, por ai, ende në këmbë, i parrëzuar, qeshi nga kënaqësia që mbi vrullin e saj doli fitimtar. Bëri dy hapa përpara, tani për ta sfiduar me të vërtetë detin. Një dallgë tjetër, më e madhe, e goditi, e shkundi fort dhe e rrëzoi. Pastaj e gëlltiti brenda masës së shkumbëzuar të ujit. Po mbytej, jeta e tij qe në fill sekondash. Fati iu shfaq në formën e një karrocieri, të cilin vlonjatët e thërritni “Zdrypni“, sepse ishte me origjinë nga veriu dhe kur mbërrinte në stacionin e Skelës thoshte gjithmonë “zdrypni, zdrypni!” Sillte në plazh pushuesit. Ai e pa vogëlushin që po mbytej, u hodh në det dhe e ngriti vetëtimshëm. U mblodh tërë plazhi. I nxorrën ujin që kishte pirë dhe e përmendën. Reshat Kripa shkruan (sepse Reshat Kripa vitet e fundit ka botuar edhe disa libra): “Pas disa ditësh kaloi andej një arixhofkë, nga ato që parashikonin fatin. Nëna e pyeti për të ardhmen time dhe ajo, pasi mori një fije nga flokët e mi, tha: “Djali do të kalojë një rini të rëndë, një burrëri të vështirë dhe një pleqëri të qetë”.
Për PKSH ishte borgjez, edhe pse vetëm dhjetë vjeç
Babai i këtij imcaku në moshë dhe në shtat që i kishte shpëtuar njëherë vdekjes, gjashtë vjet shkollë të mesme i pati përfunduar në Selanik. Këtu bashkë me të qe edhe Avni Rustemi, të cilit i lutej të mos merrej me politikë se prej saj kishte për të ngrënë kokën. Pas shkollimit në Selanik Qazim Kripa kreu dy vite studimi në kolegjin “Robert College“ të Stambollit. Në 1920 u martua me Myneveren, bijën e Mehmet Radhimës, një avokat i njohur i asaj kohe, ish-drejtor dogane në Vlorë në motet 1913–1914. Banesën prindërore Qazimi e kishte patur tek Kriporja, por vitin e dasmës përfundoi ndërtimin e një shtëpie të re dykatëshe”. “Ndërsa në vitin 1929, shkruan në kujtimet e tij Reshati, ndërtoi një fabrikë për prodhimin e vajit të ullirit. Ndërtoi edhe një dyqan të madh ku tregëtonte vajin…Në vitin 1936, së bashku me të vëllezërit, përfunduan së ndërtuari një vilë tjetër në plazhin e Vlorës, si dhe një shtëpi verore prej druri në Llogora. Ndërsa në vitin 1941 blenë një truall në Lagjen e Re, ku filluan ndërtimin e një fabrike të re vaji, më të madhe dhe më moderne se e para”. I pasionuar pas veprimtarisë së bisnesit Qazimi ishte tërësisht indiferent ndaj politikës dhe çdo posti që të jepte ajo. Nuk e kishte kursyer këtë qëndrim edhe kur u shpall Pavarësia dhe qeveria e Ismail Qemalit i ofroi disa nëpunësi. Çifti Qazim-Mynevere lindi katër vajza dhe tre djem. Fëmijës së parë, e cila qe vajzë, i vunë emrin kuptimplotë Liria. Të tjerëve: Drita, Agim dhe Besnik. Për tre të tjerët u përdorën kujtime të shtrenjta të së shkuarës familjare: Qamile, Fatushe dhe Reshat. Në skaj të viteve tridhjetë hapën një dyqan për tregtim vaji në Tiranë, ku edhe u vendosën familjarisht në një banesë me qera tek Rruga e Kavajës, karshi Radio-Tiranës. Pas një bombardimi të aleatëve antifashistë kundër aerodromit ushtarak italian shkuan në një vend më të sigurt, tek lagjia me emrin “Pazari”, në katin e dytë të vilës së një mjeku të njohur të kryeqytetit. Vitet e luftës i ndanë shqiptarët në kahe të ndryshme, madje edhe politikisht kundërshtare, por tek familja Kripa kjo nuk ndodhi. Asnjë prej tyre nuk u lidh me Ballin Kombëtar apo me Legalitetin. Drita dhe Fatushja, nxënëse tek “Nëna Mbretëreshë”, u aktivizuan me grupet ilegale të drejtuara nga Fronti Nacionalçlirimtar. Shkruan Reshat Kripa: “Po ashtu dy djemtë e hallës, Bardhyli dhe Petriti, kishin qenë partizanë. Dajo Nuriu dhe teze Zyhraja gjithashtu. Sinan Gjoni dhe Shyqyri Alimerkua, që më vonë u shpall hero, dy nga komunistët e parë të qytetit të Vlorës, ishin kushërinjtë e parë të nënës”. Gjatë vitit 1945 familja Kripa ndihej e sigurt se pushteti i ri, i cili po i shpërsonte qëndrimet ndaj mospajtuesve me të, nuk i konsideronte shenjë goditjeje. Ndërsa Drita qe martuar me këngëtarin bariton Hysen Pelingu, një veprimtar i njohur i Lëvizjes Nacionalçlirimtare, tashmë pjesëmarrës në Filarmoninë e Shtetit, u punësua në Teatrin e Shtetit, duke u bërë njëra prej themeluesve të tij. Ndërkaq Liria qe kthyer në Tiranë, sepse i shoqi ishte emëruar në Bankën Kombëtare të Shtetit. Motra tjetër, Qamilja, qe fejuar me Muharem Çoratin nga Libohova, bërë zëvendësministër i Industrisë dhe i Minierave. As në rrethin e saj më të afërt Familja Kripa nuk kishte ndonjë të arratisur jashtë shtetit apo ilegal në male. Në mes të majit 1946 Reshat dhjetëvjeçar pa mbi tavolinën e shtëpisë, sjellë prej të atit, gazetën “Bashkimi”. Në faqen e parë qe një dekret i Presidiumit të Kuvendit Popullor, sipas të cilit shtetëzoheshin pa asnjë shpërblim të gjitha fabrikat e vajit. Në mënyrë të vetëtimtë kuptoi se tani do të humbnin tërë pronën e tyre të vënë me punë të ndershme sipërmarrjeje. Për herë të parë ndjeu mbi vete peshën e fjalës “borgjez”.
Ai me kostum blu është Bahri Omari!
Për herë të parë e kishte dëgjuar atë fjalë, “borgjez”, kur u bë Gjyqi Special. Qe, me një bashkëmoshatar, ai edhe ai tjetri vetëm nëntë vjeç, mes grumbullit të kuriozëve jashtë godinës kinema të shndërruar në gjykatore. Kur ata që do të dënoheshin, i zbrisnin nga makinat e burgut dhe i futnin në sallë, njerëzia më shumë i kishin ngulur sytë tek kunati i Enver Hoxhës, Bahri Omari. “Po pushkatoi atë, ka për t’i bërë kërmë të tjerët” thoshin ata, duke shtuar njëkohësisht se ai do të vritej pikërisht që të pranohej vrasja në masë e të tjerëve. Ishte e lehtë ta identifikoje me sy Bahri Omarin: qe i veshur me një kostum blu. Përreth ndërtesës-gjykatore mbështetës së Partisë Komuniste, kapur dore për dore, vallzonin dhe këndonin: “Përpara në luftë, përpara, urra, urra!/ Ndër barrikadat proletare urra, urra!/Rendin borgjez do ta shkatërrojmë!”… “Mbi kufomat e tradhtarëve do marshojmë!” Borgjez, tradhtar…Këto dy fjalë iu ngulën në tru si të qenë gozhdë. Pas shtetëzimit të fabrikës së vajit në Vlorë si edhe të godinës së fabrikës së dytë po aty, e cila qe ende në ndërtim (me muret e vetëm katit të parë), po ashtu edhe shlyerjes së detyrimit të një tatimi të jashtëzakonshëm, nga Ministria e Brendshme në fundtetor të të njëjtit vit, 1946, mbërriti urdhri që brenda dhjetë ditësh familja Kripa duhej të largohej nga Tirana për t’u rikthyer në Vlorë. U dërguan edhe kamionin. Qe një “Trentaquattro”. Udhëtimi zgjati pothuaj tetë orë. Rrugët dhe urat qenë ende të shkatërruara dhe në çdo hyrje dhe dalje qyteti postblloqe të policisë kontrollonin pa rreshtur dokumentet e udhëtarëve. Në Vlorë katin përdhes të shtëpisë së tyre këshilli i lagjes ia kishte dhënë një familjeje nga Tragjasi. Ata u sistemuan në katin e sipërm. Qazimin e punësuan si teknik në ish-fabrikën e tij. Në nëntor Reshati filloi klasën e gjashtë tek shkolla shtatëvjeçare “Naim Frashëri”. Në një nga ditët e zakonshme në koridor, tek “Gazeta e Murit”, gjeti një karikaturë të pamjes së tij. Poshtë nxinin me laps të trashë fjalët “Poshtë borgjezia!” Në mbrëmje thuri poezinë e tij të parë. Qenë pesë strofa. Titulli ish “BORGJEZ…!?” Disa nga vargjet: “Pse ky term po më përndjek?/Jam i vogël, jam fëmi,/Kudo shkoj para e gjej,/Si demon prapa më rri./E dëgjoj kudo në shkollë,/Dhe nga njerëzit në rrugë,/Më tmerron, fikson në kokë,/Një mendim që s’dua unë./Pse s’e lini botën time,/Botën time shpirtërore,/Po e ndrydhni me fiksime,/Më prishni ëndrrat rinore?/Lermëni të ëndërroj,/Të këndoj si zog i lirë,/Jetën time ta ndërtoj,/Më të bukur, më të mirë./Porse termi më përndjek,/Që nga mbrëmja në mëngjes,/Dhe në gjumë më thërret,/Ti s’je yni, je borgjez…..!?” Shkruan në kujtimet e tij Reshat Kripa: “Ishte vetë shteti që po na hidhte në kampin kundërshtar. Po na bënte armiq të tij pa dëshirën tonë”.
Një porosi e Stalinit për Enver Hoxhën
Në 23 mars 1949 Enver Hoxha u takua në Moskë me Josif Visianoroviç Stalinin. Ky, mes të tjerash, i tha: “Në vendet e demokracisë popullore, borgjezia kombëtare është e njollosur me lidhjet e saj me pushtuesit gjermanë dhe italianë. Prandaj kur ushtria sovjetike hyri në këto vende, borgjezia ia mbathi me gjermanët. Në territorin e Shqipërisë nuk pati as ushtri sovjetike dhe as ushtri jugosllave. Prandaj dikush nga borgjezia kombëtare ka mbetur, në qoftë se shokët shqiptarë nuk e kanë likuiduar”. Pastaj: “Të përçmosh një borgjezi të tillë, që është për pavarësinë e vendit, nuk është gjë e mirë”. Pak minuta më vonë Stalini mëshoi fjalët: “Në qoftë se do të ketë në Shqipëri kapitalistë të vegjël, që do të hapin ndërmarrje të vogla, dyqane apo punishte, atëherë u duhet dhënë atyre patenta, t\’u vendosen taksa, por atyre u duhet krijuar mundësia të merren me tregti dhe veprimtari industriale gjersa të forcohet ekonomia e Shqipërisë. Kur kjo gjë të realizohet, atëherë do të krijohet një situatë tjetër dhe mund të dalë përsëri çështja e borgjezisë”. Por në 23 mars 1949 Stalini, megjithëse në atdheun e vet kishte bërë kërdi të brendshme, ka menduar se në takimin që bëri me Enver Hoxhën, ky porosinë e tij për një taktikë të kujdeshme ndaj borgjezisë kombëtare, sapo të rikthehej në Tiranë, do ta vinte në jetë. Gabohej. PKSH e kishte shfarrosur brenda vitit 1946 të gjithë atë shtresë dhe kush shpëtoi nga progromi i parë, u zerua në 1947. Një vit më pas Shqipëria nuk kishte më as borgjezi të madhe (të cilën nuk e kishte pasur kurrë), as të mesme (kjo sa pati lëshuar sythet e parë) dhe as të vogël (që ishte fare pak dhe si forcë ekonomike nuk kërcënonte asnjë pushtet politik).
Arrestimi i të vëllait
Nga takimi Enver Hoxha-Josif Visianoroviç Stalin, ku ky e porositi të fortin e Tiranës të mos e persekutonte tani për tani borgjezinë kombëtare, por ta licensonte për të punuar me sipërmarrjen e saj ekonomike, pati kaluar një vit i tërë kur në 15 prill 1950, Reshat Kripës i arrestuan të vëllanë, Besnikun. I vunë prangat edhe dy të tjerëve, bashkëpunues me të. Nëpërmjet trakteve kishin zhvilluar veprimtari propagandistike klandestine kundër pushtetit në fuqi. Pas gjashtë muajsh hetimi u dënua me njëzetë vite burgim. Në gusht 1950 “borgjezin” Qazim, që ishte vetëm një teknik me rrogë shteti në ish-punishten e tij, e larguan nga puna. Arsyeja iu tha troç: “Pushoheni për shkak të aktivitetit armiqësor kundër Pushtetit Popullor të djalit tuaj Besnik Kripa”.
Në shtator të vitit 1950, kur i arrestuan të vëllanë, Besnikun, Reshati filloi klasën e parë në gjimnazin “Ali Demi”. Katërmbëdhjetë vjeçari e kishte kuptuar çfarë pati ndodhur në vetëdijën e të vëllait që befas qe shndërruar në kundërshtar të rreptë të regjimit shoqëror komunist. Tashmë i njëjti proces ndryshimi kishte nisur edhe tek ai. E ndjente se po tjetërsohej. Megjithatë kjo gjendje e re nuk e frikonte, përkundrazi po e heroizonte. I dukej vetja si dragua.
Kundër komunizmit me frymëzim vetë librin komunist “Garda e Re”
Në 1951 ende kishte në shtëpi, përveç librin “Nëna”, edhe “Garda e Re”. Rinia e reshtave të këtij qe nxitëse për të përmbysur tërë padrejtësitë e botës. Por ai shihej si një i papërshtatshëm për atdheun e tij. Kur në gjimnaz iu kërkua nxënësve të paraqitnin kërkesat për t’u anëtarësuar në organizatën e rinisë dhe bëri një të tillë edhe Reshati, nuk ia miratuan. Dy-tri muaj më pas një avion i angloamerikanëve fluturoi mbi Vlorë dhe hodhi trakte. Mori njërin dhe e lexoi. Bënte thirrje që shqiptarët të organizoheshin në grupe me jo më shumë se tre veta, ku anëtarët të mos njihnin në fytyrë kryetarin dhe ky as drejtuesit apo pjesëtarët e grupeve të tjerë. Misioni i këtyre celulave klandestine treshe: përmbysja e regjimit komunist. I hyri “krimbi”. Në fund të tekstit udhëzues në trakt qenë fjalët “Për liri, për Shqipëri, për flamurin kuq e zi!” Kjo e ndezi me entuziazëm. Në janar 1915 mbushi pesëmbëdhjetë vjeç. Një ditë shkurti, kur një shok i tij gjimnazist qe i revoltuar se pas humbjes aksidentale të triskës së bukës familjes së tij ia kishin ndaluar zëvendësimin e saj me një tjetër dhe kështu për një muaj të tërë nuk kishin çfarë të hanin, bashkë me një të tretë, vendosën krijimin e organizatës ilegale “Atdhetari”. Që atë ditë bënë me shkrim dore tre copë traktesh me të njëjtën përmbajtje: “Le të sulemi, nën flamurin e kuq, në flakë të luftës, që të na drithësohet trupi nga dehja e barutit, që të na ndizet shpyrti nga zjarri i shenjtë i lirisë dhe le të vdesim duke thirrur: RROFTË SHQIPËRIA!” Me brum i ngjitën në lagjet gjithsecilit: një trakt në Tophana, të dytin në Muradie dhe të tretin në Vrenez. Vazhduan kështu, me intensitet çdo dy-tri ditë, deri në maj. Qenë të ngazëllyer. Shkruanin dhe shpërndanin lehtësisht thirrjet “Poshtë Stalini dhe satelitët e tij! Poshtë këlyshi i Stalinit, duhanxhiu Enver Hoxha! Poshtë satrapi Mehmet Shehu!” Por erdhi papritmas dita e gabimit fatal. Dikush i pa duke ngjitur një trakt dhe i spiunoi. Qe 24 maj 1951. Thirrja e asaj dite, e bërë vetëm në dy kopje, ishte më e ashpra e shkruar deri atëherë: “…Komunistët na torturojnë dhe na persekutojnë; Ata vrasin më të mirët nga ne, për të na kallur frikën, për të na vënë në gjumë, por ne nuk ju përulemi këtyre të poshtërve! Vrajini këta mizorë të mallkuar!…” Njerëzit e Sigurimit i erdhën në shtëpi Reshat Kripës në orën dhjetë të natës së 24 majit. Ai kishte ende në xhepin e jashtëm të xhaketës njërin nga dy traktet e asaj dite. Kur në Degën e Brendshme e nisi hetimin vetë nënkryetari dhe të porsa arrestuarit përpara i patën nderur një dosje të tërë me të gjitha traktet që të tre kishin shpërndarë, ndërsa po e goditnin me grushte deri në alivanosje, kreu instiktivisht një gjest për ta bërë të mosdallueshëm copë-letrën e mbetur në xhep. Tjetri, nënkryetari i degës së Punëve të Brendshme, i stërvitur në punë të tilla, e diktoi dhe ia mori. Ky do të qe edhe çasti kur pesëmbëdhjetë vjeçari do t’i pranonte të gjitha akuzat. Në një natë tjetër shtrëngimi dhe gjaku të pafund nga hundët, nga ndjenjë humbur i sjellë në vetëdijë me një kovë ujë, pyetjes këmbëngulëse “A je penduar për aktivitetin e zhvilluar?”, iu përgjigj “Aspak”. “Atëhere bëj një deklaratë për sa the!”, i bërtiti nënkryetari. I vuri para letër dhe penë dhe pesëmbëdhjetë vjeçari shkroi: “Dekllaratë. Unë, Reshat Kripa, nga Vlora dhe banues po në Vlorë, në lagjen Vrenez, mbasi u pyeta prej hetuesit që proçedohem si pjesmarës dhe element kryesor i grupit me pseudonim “Atdhetari” që përbëhet prej meje, Myrteza Baboçit dhe Jorgo Beshos, në se jesh penduar për fajet e kryera kundër pushtetit ju përgjegja si më poshtë: Unë Reshati deklaroj se rrugën që kam ndjekur duke treguar aktivitet kundër pushtetit, e quaj të drejtë për deri sa gjendja në vëndin tonë nuk ka ndryshuar dhe se unë këtë ndryshim e pres nga t’arratisurit e jashtë shtetit anglo-amerikanët etj. Këtë dekllaratë e shkruaj dhe e nënshkruaj vehtë pa u imponuar sepse janë deponimet e mija. Deklaron i burgosuri Reshat Kripa. Vlorë më 11-VIII-1951”. U dënuan që të tre me vendimin numër 111 të datës 11.12.1951. Pesë vjet për të: “Si element i shtresës së prekur nga reformat e pushtetit popullor, i pandehuri Reshat Kripa, ndonse në moshë të re, bëhet i vendosur në rrugën antipushtet”. Një rekurs në Gjykatën e Lartë Ushtarake nuk iu pranua. Erdhi përgjigja “Rrezikshmëria e veprimtarisë së tyre është e theksuar”.
Vrasja e lejlekut
Në 12 Dhjetor 1951 u transferuan në burgun e Vlorës, prej këtej, në gusht 1952, në kampin e punës të Urës Vajgurore. Këtu po ndërtohej aerodromi i parë ushtarak i vendit. Aty Reshati u takua me të vëllanë e burgosur që më parë, Besnikun. Pas dy muajsh u erdhi si operativ i Sigurimit togeri me emrin Adem. Qe njeri i zi. Por aty kishte po ashtu edhe një njeri të bardhë. Ishte mjeku i burgosur Isuf Hysenbegasi nga Pogradeci. Të vëllanë ia kishin dënuar me pushkatim, pastaj i qe shndërruar në prangosje shtetërore të përjetshme. Shumë shpejt pati vdekur në burg. Me pushkatim ishte dënuar edhe ai, por ia kishin shndërruar në burgim deri në fund të jetës. Një vit më pas, në 1953, të dënuarit politikë të aerodromit të Urës Vajgurore i çuan në Vlashuk, ku po hapej një kanal për të bonifikuar kënetën e Tërbufit. Ai duhej bërë i thellë, shpesh deri në tridhjetë metra. Dheu më së shumti ngrihej me krahë, duke e hedhur nga skela në skelë. Qe fillimi i vjeshës kur nga qielli erdhi një tufë lejlekësh. Ata u ulën, mbase për t’u shlodhur pak. Pas disa orësh u bënë gati të ngriheshin sërish. Mes tyre qe edhe një lejlek i vogël, i cili nuk po fluturonte dot. Të mëdhenjtë u përpoqën disa herë ta ngrinin, por ishte e pamundur. Herën e fundit bënë me të pak metra në ajër, por më në fund ai ra në mes të kampit dhe shpezët, edhe pse leshuan piskama, u larguan. Doktor Isufi vrapoi menjëherë, e mbështolli në krahë zogun e vogël, e çoi në infermierinë e tij dhe e mjekoi. I vuri emrin Sait, në kujtim ndoshta të ndonjë personi të dashur. E ushqeu nga racioni i tij i pakët dhe ai u rrit. U zbut. Nuk iku. Kur të burgosurit iknin për në punë lejleku Sait shkonte në fluturim me ta. Qëndronte gjithë kohën aty, herë në ajër dhe herë në tokë. Kthehej bashkë me të burgosurit në fund të ditës. Në shkurtin e vitit 1954 i transferuan në kampin e Shtyllasit, një fshat afër Levanit të Fierit. U nisën makinat, e filloi fluturimin pas tyre edhe lejleku. Gjatë rrugëtimit të të burgosurve, mes të cilëve qe edhe doktor Isufi, ai herë rrihte krahët në ajër, herë pushonte mbi ndonjë pemë apo breg toke. Gjithsesi Saiti nuk i humbte nga sytë miqtë e tij dhe as këta, që nga karoceritë e kamionëve, nuk ia ndanin vështrimet. Kur makinat me të dënuarit politikë hynë në kampin e porsangritur të Shtyllasit, lejleku Sait kishte mbërritur atje pak minuta më parë dhe bënte rrotullime gëzimi mbi sheshin e kapanonet. Të burgosurit po uleshin nga karroceritë kur u dëgjua një krismë pushke, pastaj edhe një tjetër. Doktor Isufi klithi i pari. Rënkuan njëherësh gjithë të tjerët. Lejleku Sait, tashmë me krahë të mpirë, po binte drejt tokës. E kishte qëlluar njëri nga rojet e portës kryesore të kampit. Kur Isuf Hysenbegasi vrapoi dhe e mori në krahë, ai tashmë kishte vdekur. Qau. Gjeti një kuti kartoni, e mbështolli me të dhe e varrosi.
Toger Ademi
Ishte ditë e nxehtë vere kur një mëngjes i dënuari politik Sulejman Dizdari u gdhi me temperaturë. Doktor Isufi dha urdhër ta shtronin në infermieri, por menjëherë u shfaq toger Ademi dhe e ndaloi: “Është në forcën e atyre që duhet të shkojnë në punë!” Kështu i sëmuri u nis me të tjerët. Udhës marramendej. Kur mbërritën te kanali nuk qëndronte dot më në këmbë. Besniku propozoi që t’ia bënin ata, të tjerët, normën. Roja që i shoqëronte, u dha leje. Mirëpo kur afroi dreka u rishfaq toger Ademi. Dielli digjte. E pa Sulejmanin shtrirë dhe e urdhëroi të ngrihej për të shtyrë karron e dorës. Të burgosurit politikë i thanë se normën e tij po e bënin ata. Tjetri refuzoi. Sulejmani u çua me mundim, e shtyu karrocën disa metra, pastaj edhe pak, deri sa më në fund mbërriti te vendi ku shkarkoheshin. Këtu fuqitë iu prenë dhe ra përtokë. Toger Ademi urdhëroi të burgosurit e tjerë politikë që, ashtu të shtrirë, ta mbulonin me dhe. Këta nuk pranuan. Atëherë ky solli një skuadër me të burgosur ordinerë, të cilët e mbuluan në pak minuta. I lanë jashtë vetëm fytyrën. Deri në fund të turnit, që ishin plot katër orë, Sulejmani vetëm rënkoi. Nuk nxirrte dot fjalë, mbase nga që dheu ia shtypte krahërorin dhe mushkritë. Kur erdhi orari i kthimit për në kamp shokët ia hoqën dheun, e morën në krahë dhe doktor Isufi përkushtoi gjithë përvojën e tij profesionale që ta shpëtonte nga një vdekje e sigurt. Atë mbrëmje, i revoltuar, ai i tha toger Ademit “As nazistët nuk kanë bërë tortura të tilla”. “Ky desh ta ndëshkonte, por e shpëtoi ndërhyrja e komandantit të kampit”, shkruan në kujtimet e tij Reshat Kripa. Ndërkohë një nga të burgosurit politikë me emrin Allamani thurri vjershën “Miku im”. Një strofë e saj thoshte “Ty të mbuluan dje,/ Diku në Myzeqe,/Të gjallë në një fushë,/Me dhe, o vlla me dhe!” Nga mesi i nëntorit 1954 të burgosurit politikë që patën qenë në Urën Vajgurore, pastaj në Vlashuk dhe tashmë prej tetë muajsh në Shtyllas, i transferuan në Bulqizë. Qenë pesë kamionë “Skoda” dhe ata të lidhur dy nga dy. Në këtë kamp pune të ri ardhja e të burgosurve vazhdoi për disa ditë rresht, gjersa arritën në mbi dymijë e pesëqind vetë. Pozicioni i kampit në një grykë malesh, kishte katër deri pesë orë diell vetëm në verë. Pjesën tjetër të motit nuk depërtonte asnjë reze. Dimri zgjaste pothuaj gjashtë muaj, temperatura zbriste deri në minus njëzet gradë. Në një ditë të tillë, janar 1955, një i burgosur nga Mirdita, i ri shtatëmbëdhjetë vjeçar, të cilit ia kishin pushkatuar të atin dhe atë burgosur, po priste tek menca të merrte racionin e supës. Iu afrua toger Ademi dhe e pyeti përse nuk kishte realizuar normën. Tjetri nisi t’i përgjigjej, por operativi i Sigurimit nuk e la as të shpjegohej dhe as të hante bukë, por e mbylli në birucën e izolimit. Në mbrëmje një nga të burgosurit politikë hoqi nga goja një pjesë të ushqimit të tij dhe ja çoi të riut mirditor. Toger Ademi e mori vesh, erdhi rëmbimthi në qeli dhe i kërkoi shtatëmbëdhjetë vjeçarit t’i kallzonte cili qe personi që i pati dhënë ushqim. Malësori nuk e hapi gojën. Atëherë togeri e nxorri në obor dhe e lidhi fort në një shtyllë telefoni. Gjithë natën, nga që po ngrinte, i riu thërriste “Ftoma! Ftoma!” Me kalimin e kohës rënkimi gjithnjë e më shumë iu fik, deri sa ndaj të gdhirë nuk iu dëgjua më. Kur u lejua dalja e të burgosurve në obor ata vrapuan tek ai, por shtatëmbëdhjetëvjeçari ishte i pajetë.
Jeta, megjithatë, është e bukur
Reshat Kripa u lirua në 11 dhjetor 1955 dhe tek porta dalëse e burgut oficeri i rojes i tha: “Një porosi ke nga unë. Vuri drynin gojës se përndryshe do të kthehesh përsëri këtu!” Veproi ashtu si e këshilluan. E donte jetën, por edhe e dinte që, duke qenë i ri, diktatura do të shembej para syve të tij. Siç edhe ndodhi. Që në fund të vitit 1990 u bashkua me Lëvizjen e Dhjetorit. Rinisi, pa u lëkundur nga pikëpamjet e mëparshme, të merrej me politikë. E kishte pasion dhe këshillat e të atit për Avni Rustemin nuk e ndikuan. Shumë ngjarje ia shënuan jetën ndërkohë, përveç parashikimit të saktë të fallit të harixhofkës kur qe vetëm dy vjeç e gjysmë. Ra në dashuri dhe u martua me Idën, bijën e Ago Agajt, inxhinier agrar diplomuar në Vjenë, pjesëmarrës në luftën e Vlorës më 1920, në vitet e luftës prefekt në Mitrovicë dhe në shtator 1943 Ministër i Ekonomisë Agrare. Ngjarja tjetër e spikatur i ndodhi në vitin 1992. Rastësisht takoi toger Ademin. Tashmë ishte me një gradë të lartë dhe punonte në Ministrinë e Punëve të Brendshme.
Ylli Polovina
Tiranë, më 20 tetor 2015
Lamtumirë Reshat!
U nga jeta më 5 dhjetor 2019 në moshën 83-vjeçare Reshat Kripa një intelektual dhe aktivist i përkushtuar, ish i burgosur politik, anëtari i kryesisë kombëtare dhe themelueses i Shoqatës së ish të përndjekurve në Shqipëri,shkrimtar e publicist.
Zoti Reshat jetoi një jetë plot andralla e vuajtje përgjatë gjithë viteve të regjimit komunist. U arrestua që në moshën 15 vjeç, i akuzuar se kishte ngritur një organizatë antikomuniste dhe me në grup shokësh shkolle shpërndanin trakte kundër regjimti të Hoxhës në Vlorë,
Ka lindur mё 28 janar 1936 nё qytetin e Vlorёs. Rjedh nga njё familje intelektuale qytetare. I ati, Qazim Kripa ka kryer studimet nё “Robert College”, nё Stamboll. U kthye ne atdhe nё prag tё shpalljes sё Pavarёsisё kombёtare, mё 1912. Pas kthimit nё atdhe u mor me tregti, fillimisht me njё kafe dhe mё pas me ngritjen e njё fabrike pёr prodhimin e vajit tё ullirit dhe tregtimin e tij.
Nёna, Mynevere Kripa, ishte e bija e njё avokati tё njohur nё qytet, Mehmet Radhimёs, i cili ishte drejtor dogane nё qeverinё e Ismail Qemalit. Nё vitin 1942 familja e Reshat Kripёs u shpёrngul nё Tiranё dhe vazhdonin me tregtinё e vajit. Nё vitin 1946 pas shtetёzimit tё fabrikёs sё vajit, me vendim tё Ministrisё sё Brendshme dёbohen nga Tirana pёr motive politike. Shpёrngulen sёrish nё Vlorё, ku fillojnё tё trajtohen si armiq tё popullit.
Mё 1950, vёllai i Reshat Kripёs, Besniku krijoi njё grup tё fshehtё sё bashku mё dy shokёt e tij, Alajdin Alemin dhe Lavdosh Beqon dhe shpёrndanin trakte nё gjimnazin e qytetit. Ata u dёnuan me 15 vite burg.
Nisur nga kjo situatё, Reshat Kripa nё moshёn 15 vjecare nis njё revoltё kundёr pushtetit. Sё bashku me dy shokё tё klasёs, Myrteza Babocin dhe Jorgo Beshon, nё vitin 1951 krijuan njё grup tё fshehtё qё shpёrndante trakte nё qytet. Pas katёr muajsh, mё 24 maj 1951 ata arrestohen. Akuza e dёnimit ishte : “Pёr Agjitacion dhe Propagandё”. Pёr shkak tё moshёs sё mitur ai dёnohet me 5 vite burgim.
1942 familja e Reshat Kripёs shpёrngulet nё Tiranё, ku vazhdojnё tregtinё e vajit.
1946 pas shtetёzimit tё fabrikёs sё vajit dёbohen nga Tirana nё drejtim tё Vlorёs pёr motive politike.
1950 vёllai i Reshat Kripёs, Besniku dёnohet me 15 vite burg
1951 Reshat Kripa nё moshёn 15 vjecar krijoi njё grup tё fshehtё pёr tё shpёrndarё trakte nё qytet.
Poezi nga Reshat Kripa
Vargje zemre
KONFUZ?
Mendja ime çoroditur, Zemra ime e habitur, Shqetësuar po mendon, Flakë e zjarr përvëlon.
Po përse do pyesni vallë, Të ka zënë ty ky hall? Më ka zënë miqt’e mi, Për të shtenjtën Shqipëri!
Që dhe sot mbeti pa zot, Nëpër vaj e nëpër lot Nëpër lot e nëpër vaj, Askërkush nuk mund ta qajë.
Zemra ime e lënduar, Po vajton e pikëlluar, Ca përpiqen ta ndërtojnë, Ca të tjerë ta shkatërrojnë.
Po kur fjalën do ta gjejnë, Po kur fjalën do ta mbajnë, Të mos ketë më mëri, Të mendojnë për Shqipëri?
Oh, kjo pyetje bërë thjeshtë, Më le pa besim e shpresë, Pa besim dhe pa drejtim, E ardhmja e vendit tim!
Tiranë, korrik 2003
QYTETIT TIM
Atje lart në Qafë të Topit, Hedh vështrimin mbi qytet, Sytë më lagen prej lotit, Zemër vrarë oh, medet!
Ç’ke moj zemër që vajton? Pse më rri e pezmatuar? Vlora ime më kujton, Atë kohën e kaluar.
Më kujton fëmininë time, Frymëzime dhe pasion Plot me brenga, hidhërime, Shpirtin po ma torturon.
Pse këto mendime vallë, Zemrën time e pushtuan? Unë për ty sot kam një mall, Vlora ime adhuruar
S’të ndërroj me asnjë tjetër O qyteti im i rrallë. O vendlindja ime vjetër, Jeta më duket përrallë.
Si parajsë je, o Vlorë, Si parajsë je ndërtuar, Ku ullinjtë rreth kurorë, Perëndit t’i kanë dhuruar!
Vlorë, prill 1992
SHITËSI I BAJAMEVE
Të dy ulur në kafe, me një mikun tim të vjetër, Bisedonim sy për sy, për hallet e botës tjetër. Asaj bote të panjohur, jashtë luksit dhe shkëlqimit, Ku sundonte tragjedia, hija e rëndë e mjerimit.
Miku, mësues i njohur, nëpër rrethet arsimore, Më tregonte pikëlluar, plagët tona shoqërore, Plagët e brezit të ri, plagët që shumë e lëndonin, Për të ardhmen vendit tonë, zemrat tona përvëlonin.
Krejt papritmas që nga prapa, u dëgjua zëri dridhur – Doni bajame zotni, doni ndonjë gjë të kripur? Po vështronim nga djaloshi, që bajamet na ofronte, Ishte fare njomëzak, njomëzak që të punonte.
Porsa ne i kthyem kryet, djaloshi ngriu në vend, Si një shtatore mermeri, as që merret dot me mend, Nga syt po lotonin lotët, buzët dridheshin me dhimbje Gjithë bajamet që nga dora, u përhapën tokës shqime.
– Zoti mësues, më falni! – foli djali nëpër lot, Zëri i tij po i dridhej, ne s’ishim në këtë botë, Kishim fluturuar tutje, në botën e dhimbjes prore, Po përse, përse të ketë, kështu dhimbje shpirtërore?
– Sa kushtojnë ato bajame? – foli mësuesi urtë, Por djaloshi s’fliste dot, zemre tij tepër e butë, Ishte vrarë, ishte plagosur, turpi e kishte mbuluar, Pranë mësuesit të tij, po qëndronte turpëruar.
– Mos u skuq, mos u ndro, puna gjithmonë është nder, Je nxënës i mrekullueshëm, je simbol për të tjerë. – Nxorri një grusht me monedha, e djaloshit ia drejtoi, Ia dhuroi me dashuri dhe në dorë ia dorëzoi.
Djali gjorë turpëruar, monedhat në dorë mori, – Faleminderit për ju! – Dhe me vrap jashtë doli, Ky mësuesi tronditur, foli me një zë të rëndë: – Është nxënës i shkëlqyer, ka vetëm të zezën nënë!
S’folëm më, nuk biseduam, goja na ishte bllokuar, Po kujtonim djalin mbarë, ngjarja na kishte shokuar, Po vështronim gjithë bajamet, an’e kand në dysheme, Përse kjo ngjarje e rëndë, të ndodhë këtu te ne?
Tiranë, qershor 2005
DUA!
Dua detin, dua malet, Dua fushat, dua pyjet, Dua lumin, dua zallet, Dua diellin, dua yjet!
Dua dhe të zbehtën hënë, Dua edhe gjithësinë, Mbi të gjitha hije rëndë, Dua shumë Shqipërinë!
Ndonëse është sakatosur, Për mua mbetet e bukur, Leqendisur e plagosur, Atje ndiej veten të lumtur.
Veten të lumtur e ndiej, Sepse ky është vendi im, Në çdo kënd të tij unë gjej, Paqen edhe dashurinë.
Këtu kam miq edhe shokë, Edhe truallin ku kam lerë, S’dua të jetoj në botë, Dua këtu ku kam nderë!
Tiranë, korrik 2007
KËRKOJ Kërkoj në qiell dhe në dhe, Kërkoj në diell dhe në yje, Kërkoj dhe lart përmbi re, Kërkoj poshtë nëpër pyje.
Kërkoj dhe ku nuk kërkoj? Në çdo cep në këtë botë, Fusha male i përshkoj, Që të gjej një vend pa lot.
Jam i lodhur, i trishtuar, Nga brengat e kësaj jete, Jetën shkoj duke menduar, Duke bredhur nëpër dete!
Kërkoj dhe pak dashuri, Por atë nuk e gjej dot, Nuk gjej dot pak mirësi, Kërkoj dhe kërkoj më kot.
Botë, moj botë barbare! Ti bari dhe ti o bujk, Qytetarë dhe fshatarë, Njeriu për njerin ujk.
Andaj sot unë po mendohem, Që më kot të mos kërkoj, Të mos lodhem, përgjërohem Për atë që dëshëroj.
Tiranë, gusht 2007
LULE “ MOS MË PREK “
Po shetisja në lulishte, nga zambakët i rrethuar, Nga begonjat, trëndafilat, karafilat lulëzuar, Nuk mendoja, nuk besoja isha apo jo në botë, Isha si në një parajsë, isha në një vend pa lot.
Tek qëndroja i mahnitur, në atë botë përrallore Ndieja zemrën të gëzonte, kënaqësinë shpirtërore, Si pa dashur zgjata dorën, lulen pranë për të këputur, Lule jo si gjithë të tjerat, ishte lule shumë e bukur.
Për çudi lulja më foli, zëri i saj më habiti, Seç më solli nëpër botë, më hutoj dhe më goditi, – Ik or djalë mos më nga, se jam lule “Mos më prek“, Më e mira nga të gjitha, jam një lule, lule mbret.
Hoqa dorën turpëruar, isha sjellë si fëmi, E sodita lulen bukur, lulëzonte mrekulli, Atë çast seç u mendova, kësaj lule madhështinë, Nuk do mundin dot t’ia prekin, nuk ia thyejnë krenarinë.
Lamtumire o mik i vyer i kohes se Iluzioneve dhe Zhgenjimeve! Shpirti Yt i bardhe u prehte mes luleve, zogjve, dritave e ngjyrave , te cilave u kushtonje vargjet e Tua kur enderronje, qofte edhe duke baritur mbi ate “lendine lotesh” qe qe rruga e jone mbi kete toke. Por ti e parandjenje Parajsen e Zotit. Paç shperblimin e Tij per gjithe mundimet qe koha e tmerrit Te detyroi t’i kalosh ne Atdheun Tend, te cilin e deshe me gjithe fuqine e shpirtit Tend fisnik, e deshe shume me teper se shume te tjere, te cilit atij i grabiten gjithshka. Te qofte i lehte Dheu i tij, u prehsh ne Paqen e perjeteshme! Mirupafshim n’atw Botw ku shperblehen dhimbjet, vuajtjet, cfilitjet fizike e shpirterore , ku gjen vleresimin ndershmeria, ku gjen melhemin shpirti i vrare! Ngushullimet me te ndjera e me te sinqerta njerezve te Tu te dashur, familjes edhe n’emer te nje miqesie te hershme, miqve e shokeve, te gjithe atyre qe me ikjen Tende te shpejte u ke lene nje zbrazesi ne shpirt!
VOAL – Carlo Alberto Dalla Chiesa, gjeneral i karabinierëve, i njohur për angazhimin e tij në luftën kundër terrorizmit të Brigadave të Kuqe së pari dhe më pas kundër mafies, së cilës do të jetë viktimë, lindi në Saluzzo, në provincën e Cuneo, më 27 shtator 1920. Djali i një karabinier, zëvendës komandant i përgjithshëm i Armës, nuk merr pjesë në akademi dhe shkon te karabinierët si një oficer plotësues në shpërthimin e Luftës së Dytë Botërore.
Në shtator 1943 ai po mbante rolin e komandantit në San Benedetto del Tronto, kur u bashkua me rezistencën partizane.
Pas luftës me gradën kapiten, ai martohet me Doretta Fabbo, e cila do t’i japë tre fëmijë, Nando (i cili do të bëhet politikan disa herë i zgjedhur parlamentar), Rita (prezantuese e mirënjohur i TV) dhe Simona. Pas përvojave pozitive në luftën kundër banditizmit, në 1949 ai arriti në Siçili, në Corleone, me kërkesën e tij të qartë. Në territorin mafia po organizohet dhe lëvizja separatiste është akoma e fortë. Këtu Kapiteni Dalla Chiesa e gjen veten duke hetuar 74 vrasje, përfshirë atë të Placido Rizzotto, një sindikalist socialist. Në fund të vitit 1949 Dalla Chiesa do të tregojë Luciano Liggio si përgjegjës për vrasjen. Për rezultatet e tij të shkëlqyera ai do të marrë një Medalje të Argjendtë për Trimëri Ushtarake.
Më vonë ai u transferua në Firence, pastaj në Como dhe Milano. Në vitin 1963 ai ishte në Romë me gradën nënkolonel. Pastaj ai lëviz përsëri, në Torino, një transferim që është në disa mënyra enigmatike: vite më vonë do të zbulohet se ai ishte urdhëruar nga gjenerali Giovanni De Lorenzo, i cili po organizonte “Piano Solo”, një përpjekje grusht shteti për të parandaluar formimin e të parit qeveria e qendrës së majtë.
Duke filluar nga 1966 – që përkon me largimin e De Lorenzo nga Ushtria – dhe deri në 1973 ai u kthye në Sicili me gradën kolonel, në komandën e legjionit karabinierë të Palermos. Rezultatet, siç pritej nga Dalla Chiesa, nuk mungojnë: ai sjell para drejtësisë bosë kriminelë si Gerlando Alberti dhe Frank Coppola. Gjithashtu duke filluar të hetojë marrëdhëniet e pretenduara midis mafies dhe politikës.
Në 1968 me departamentet e tij ai ndërhyri në Belice për të ndihmuar popullatat e goditura nga tërmeti: ai u dha një medalje bronzi për trimëri civile për pjesëmarrjen e tij personale “në vijën e frontit” në operacionet.
Ai heton zhdukjen misterioze të gazetarit Mauro De Mauro (1970), i cili pak më parë kishte kontaktuar regjisorin Francesco Rosi duke i premtuar atij material që linte të kuptohej për çështjen Mattei (presidenti i ENI që humbi jetën në një përplasje aeroplani: avioni u ngrit nga Sicilia, rrëzohet ndërsa afrohej në aeroportin e Linate). Hetimet kryhen në një bashkëpunim të rëndësishëm midis Karabinierëve dhe Policisë; shefi i policisë i ngarkuar është Boris Giuliano, më vonë i vrarë nga mafia.
Në 1973 Dalla Chiesa u gradua në gradën e Gjeneral Brigade. Një vit më vonë ai është komandant i rajonit ushtarak të veri-perëndimit, i cili vepron në Piemonte, Valle d’Aosta dhe Liguria. Zgjidhni një duzinë oficerësh të armës për të krijuar një strukturë anti-terrorizëm (baza e së cilës është në Torino): në shtator 1974 në Pinerolo ai kapi Renato Curcio dhe Alberto Franceschini, eksponentët kryesorë të Brigadave të Kuqe, falë edhe infiltrimit të Silvano Girotto , e quajtur ndryshe “friar mitra”.
Qeveria e vendit i besoi atij kompetenca të veçanta: ai u emërua Koordinator i Forcave të Policisë dhe Agjentëve të Informacionit për luftën kundër terrorizmit, një lloj departamenti special i Ministrisë së Brendshme, krijuar pikërisht për t’iu kundërvënë fenomenit të Brigadave të Kuqe që në ato vite tërbohet, duke iu referuar veçanërisht hulumtimit hetimor të atyre që janë përgjegjës për vrasjen e Aldo Moro.
Falë Dalla Chiesa dhe përkujtuesve të tij për qeverinë e vendit, figura ligjore e të penduarve zyrtarizohet në këtë periudhë. Duke u përpjekur për pendim, pa lënë pas dore veprimet e infiltrimit dhe spiunazhit, ai arrin të identifikojë dhe arrestojë autorët materialë të vrasjeve të Aldo Moro dhe shoqërimin e tij, si dhe arrestimin e qindra mbështetësve. Falë punës së tij, karabinierët iu kthye një besim i ri popullor.
Megjithëse ishte i përfshirë në ngjarje që e trondisnin, në fund të vitit 1981 ai u bë zëvendës komandant i përgjithshëm i Armës, ashtu si babai i tij Romano në të kaluarën. Mes polemikave ai vazhdon punën e tij, duke konfirmuar dhe konsoliduar imazhin e tij publik si një oficer i drejtë.
Në fillim të Prillit 1982 Dalla Chiesa i shkruajti Kryeministrit Giovanni Spadolini këto fjalë: “rryma Demokristiane Siçiliane e drejtuar nga Andreotti do të kishte qenë” familja politike “më e ndotur nga ndotja mafioze”. Një muaj më vonë ai u dërgua papritmas në Sicili si prefekt i Palermos për të kundërshtuar fillimin e emergjencës mafioze, ndërsa vazhdimi i hetimit të terroristëve kaloi në duar të tjera.
Në Palermo ai u ankua disa herë për mungesën e mbështetjes nga shteti; emblematike dhe plot hidhërim mbetet fjalia e tij: “Ata më dërgojnë në një realitet si Palermo, me të njëjtat fuqi si prefekti i Forlì”. Ai kërkoi të takonte Giorgio Bocca, një nga gazetarët më të rëndësishëm të periudhës, për t’i dërguar shtetit një mesazh përmes mediave, një mesazh që synon të kërkojë ndihmë dhe mbështetje nga shteti. Në intervistë (7 gusht 1982) ekziston pranimi i dështimit të shtetit në betejën kundër Cosa Nostra, i bashkëpunimit dhe bashkëpunimit që i kanë lejuar Mafias të veprojë e patrazuar për vite me rradhë.
Në fakt, botimi i artikullit nga Bocca nuk zgjon reagimin e shtetit por atë të mafies e cila tashmë kishte në sytë e saj gjeneralin karabinier.
Në mbrëmjen e 3 shtatorit 1982, Carlo Alberto Dalla Chiesa është ulur pranë gruas së tij të dytë të dytë (martuar vetëm disa javë më parë) Emanuela Setti Carraro, e cila po ngiste një A112: përmes Carini në Palermo, makina ajo shoqërohet nga një BMW që mbante në bord Antonino Madonia dhe Calogero Ganci (më vonë i penduar), të cilët hapin xhamin e përparmë me një pushkë Kalashnikov AK-47.
Në të njëjtin moment, makina me Domenico Russo në bord, shofer dhe agjent shoqërimi i prefektit Dalla Chiesa, ishte e mbështetur nga një motor i drejtuar nga Pino Greco, i cili e ftoh atë.
Dokumentet në lidhje me rrëmbimin e Aldo Moros, që Dalla Chiesa kishte sjellë me vete në Palermo, zhduken pas vdekjes së tij: nuk është konstatuar nëse ato ishin vjedhur me anë të Carini apo nëse ishin vjedhur nga zyrat e tij.
Carlo Alberto Dalla Chiesa vlerësohet me Medaljen e Artë për trimëri civile në kujtesë, me këto fjalë:
“Tashmë një luftëtar i zellshëm, si një oficer shumë i lartë i Karabinierëve, i krimit të organizuar, ai gjithashtu mori përsipër detyrën, si Prefekt i Republikës, për të refuzuar sfidën e nisur ndaj Shtetit Demokratik nga organizatat mafioze, duke përbërë një kërcënim shumë serioz për vendin. Barbarisht. therur në një pritë frikacake dhe tradhtare, e shtruar mbi të me një egërsi të egër, ai sublimoi me sakrificën e tij një jetë të përkushtuar, me një ndjenjë të shkëlqyeshme të detyrës, në shërbim të institucioneve, viktimë e urrejtjes dhe dhunës së paepur të atyre që donin të luftonin “.
Nëse është e vërtetë që institucionet nuk ishin të pranishme në kohën e tij të nevojës dhe kjo mungesë e rëndë madje ngarkohet mbi anëtarët e familjes duke filluar nga periudha e menjëhershme pas vdekjes së tij, për të kujtuar brezat për vlerën civile të kësaj figure të rëndësishme italiane që ka në të gjithë vendin simbole të panumërta mirënjohjeje siç janë monumentet, emrat e shkollave, kazermat, sheshet, rrugët dhe parqet./Elida Buçpapaj
Frankfurter Allgemeine Zeitung: Glauben Sie noch an die Nation, Herr Kadare? – A besoni akoma në komb, zoti Kadare?
Në pyetjen e parë Hansgeorg Hermann, gazetari i «Frankfurter Allgemeine Zeitung» kërkon nga Kadareja të bëjë dallimin mes kombit dhe vendlindjes.
Kadare: Vendlindja ka brenda patriotin- dhe patriotët ekzistojnë para se të lind një komb. Patriotët i bashkon kultura dhe gjuha, ka një marrëveshje për atë se çka do të mund e do të duhej të ishte kombi. Patriotët shqiptarë, para se të ekzistonte Shqipëria, e kishin zgjedhur si himn marseillaise-në. Ajo ishte simboli i lirisë, i barazisë dhe i vëllazërimit. Si model për shtetin vlente Zvicra. Pse? Sepse atje ishin bashkuar njerëz, të cilët flisnin tri gjuhë të ndryshme. Kjo u ka bërë përshtypje shqiptarëve. Kombi është një krijesë me kufij. Vendlindja nuk i njeh kufijtë, ajo udhëton bashkë, nëse patriotit i duhet të lërë vendin e tij”. Kadare duke u përgjigjur në pyetjet vijuese të gazetarit gjerman sqaron se vendlindja “ka të bëjë diçka me patriotët dhe patriotizmin… Pra me emocione. Por koncepti juaj ‘vendlindje’ (Heimat) e thekson, besoj unë, edhe kulturën dhe traditat që lidhen me të. Ajo nuk ka të bëjë asgjë me shovinizmin apo madje racizmin, me të cilin fashistët e shkatërruan atë. Konceptet ‘patriotizëm’ dhe ‘vendlindje’ duhet të dallohen nga ai i ‘nacionalizmit’
FAZ: Shkrimtari gjerman Heinrich Böll thoshte: «Gjuha ime është shtëpia ime.» Nëse fjala «shtëpi» në rrëfimin e Böll do të zëvendësohej me termin «komb», a do të kishte ende kuptim kjo? Kadare:Unë vetëm mund të nënvizoj deklaratën e Böll.Por ajo që thotë ai, është normale vetëm për një shkrimtar.Sidomos nëse ai – si unë – duhej të jetonte në një diktaturë.Unë kam qenë një shkrimtar normal në një vend anormal.Në diktaturë, poeti në të vërtetë ka vetëm shtëpinë e tij gjuhën.Kjo na bëri të lexojmë shumë.Shume.Realiteti u zhduk pas librave.
FAZ: Çfarë është kombi për një burrë nga Ballkani? A e strehon kombi vendlindjen?
Kadare: “Normalisht nuk do të duhej asnjeri të fliste për konceptin e kombit me një burrë nga Ballkani. Kjo çon automatikisht në keqkuptime. Ne të gjithë në Ballkan- kroatët, serbët, boshnjakët, shqiptarët- kishim gjithmonë një vendlindje, një komb ne nuk e kishim. Perandoria osmane nuk e kishte paraparë për ne statusin e ‘kombit’. Ai ishte i ndaluar. Koncepti i Perandorisë osmane ishte predominimi i islamit, ishte si të thuash një koncept internacionalist mbi bazë fetare. Kur turqit u detyruan të tërhiqeshin, erdhën komunistët. Edhe komunizmi nuk është se kishin një koncept kombëtar, por internacionalist. Nën Enver Hoxhën ne nuk kemi folur për kombin shqiptar, por ne ishim pjesë e internacionales komuniste”.
Frank.Allgemeine: Nëse popujt sllavë të jugut, sidomos serbët luftërat e tyre i kanë shpjeguar si konflikte fetare, për shqiptarët ekzistenca e shumë feve nuk ka qenë kurrë burim konfliktesh?
Kadare:-Ajo që ndër të tjera sot i bashkon shqiptarët është shpërfillja e përkatësisë fetare. Jo vetëm pse Shqipëria e Hoxhës për tridhjetë vite me radhë ishte i vetmi shtet në botë absolutisht pa asnjë fe, por edhe sepse kjo çështje edhe përpara, edhe nën sundimin e turqve, nuk ka luajtur rol për identitetin shqiptar. A vlen kjo edhe sot?“ Kadare përgjigjet: “Po. Kjo është diçka për të cilën ne vërtet do të mund të ishim krenarë. Në fakt është një model që kombet tjera do të mund ta merrnin si shembull. Ne kemi myslimanë, ortodoksë dhe katolikë. Ne kishim deri para disa dhjetëvjeçarësh edhe hebrenj- të cilët ne, meqë ra fjala, në kundërshtim me shumë popuj të tjerë të Evropës, i kemi mbrojtur dhe i kemi sjellë në vend të sigurt nga ndjekësit nacionalsocialistë. Për bashkëjetesën tonë këto përkatësi fetare nuk kanë luajtur absolutisht asnjë rol. Unë vetë rrjedh nga një familje, e cila i përkiste rendit bektashinj të dervishëve- për jetën time sociale dhe kulturore kjo ka qenë gjithmonë e parëndësishme
FAZ: A ka përpjekje për ta prishur apo madje shkatërruar këtë vlerë të traditës shqiptare,
Kadare : Ka fundamentalistë që duan të na tërheqin në këtë drejtim. Nga ana islamike dhe nga ana e krishterë. Edhe nga jashtë vijnë impulse shkatërruese. Por deri më tani ato kanë mbetur pa pasoja. Shqiptarët kanë probleme të tjera. Ata duan të fitojnë para. Ata janë tepër pragmatikë për të lejuar abuzimin me ta për ashtuquajturën përplasje të civilizimeve”. Por “serbët”, thotë Hermann, “në mënyrë të përsëritur bëjnë me dije se ata si të krishterë ortodoksë kishin luftuar krejtësisht të vetëm kundër sundimit osman dhe, më vonë, kundër pushtuesve gjermanë”. Kadare thotë: “Kjo që përshkruani ju, është një mit i rrezikshëm, një demon. Ne nuk duhet t’ia hapim derën këtij revizionizmi. Të gjithë popujt e Ballkanit kanë luftuar së bashku kundër turqve. Ky fakt është i rëndësishëm për bashkëjetesën tonë fqinjësore.
FAZ: Megjithatë është fakt historik që aristokracia shqiptare iu ka shërbyer turqve si guvernatorë në Ballkan. Shembulli më i njohur është Ali Pasha, i cili gjithë Epirin- Shqipërinë e sotme jugore dhe pjesën perëndimore të Greqisë veriore – e ka qeverisur dhe shtypur për turqit. E, edhe shumë boshnjakë kanë kaluar në islam”
Kadare: Ne duhet ta pranojmë se në jelekun tonë historik ka njolla. Disa kanë flirtuar me Perandorinë, oportunistë kishte shumë. Por e gjithë kjo nuk mjafton për një revizionizëm, i cili do të helmonte bashkëjetesën paqësore në Ballkan. Kultura jonë bazohet mbi një substrat të përbashkët. Ajo dominohet nga renesanca dhe iluminizmi evropian – myslimanët ishin në vendin tonë po aq të ndriçuar sa ç’ishin edhe të krishterët.
FAZ: Jetoni kohë të gjatë jashtë vëndit tuaj , a ndikon kjo të ndjeheni më pak shqiptar
Kadare:Unë kam qenë shqiptar, jam shqiptar e do jem i tillë derisa të vdes. Kam ç’është e vërteta dy pasaporta dhe jetoj si në Paris ashtu edhe në Tiranë. Por kjo nuk ndryshon asgjë në faktin se unë kurrë nuk kam qenë diçka tjetër përveçse shqiptar. Ju i keni lexuar librat e mi- në letërsi nuk mund të mashtrohet. Shpresoj që këtij zhvillimi jashtëzakonisht agresiv ekonomiko – shoqëror që kemi përjetuar në vitet e shkuara në vendin tonë të mund t’i vëmë përballë diçka që është më e fuqishme se paraja.
(Pjesë nga intervista e gazetarit gjerman, Hansgeorg Hermann drejtuar Ismail Kadaresë në FAZ ▬ Frakfurter Allgemeine Zeitung, 06.06.2011
* Në foto , Ismail Kadare me Heinrich Boel , Frankfurt 1983.
Ish-kryeministri italian, Silvio Berlusconi është larguar të hënën nga spitali, 11 ditë pasi ka nisur trajtimin për koronavirus.
Ai e ka përshkruar këtë periudhë si “ndoshta më të vështirën në jetën e tij”.
Manjati mediatik, 83-vjeçar, që ka rezultuar pozitiv në testimet për koronavirus pasi është kthyer nga pushimet, është shtrirë në spitalin San Raffaele në Milano më 3 shtator.
“Tri ditët e para kanë qenë jashtëzakonisht të vështira”, u ka thënë ai gazetarëve teksa është liruar nga spitali.
Dy fëmijët e tij – vajza Barbara 36-vjeçare dhe djali Luigi, 31-vjeçar, po ashtu kanë qenë në kontakt me virusin.
“Ka qenë e vështirë. Duke iu falënderuar mjekëve, unë kam tejkaluar atë që ndoshta ka qenë përjetimi më i rëndë i jetës sime”.
Berlusconi ka qenë kryeministër italian tri herë gjatë periudhës 1994-2011.
Miliarderi italian ka insistuar këtë muaj se do të vazhdojë aktivitetet e tij politike, pavarësisht testimit pozitiv për koronavirus.
Zgjedhjet rajonale do të mbahen këtë fundjavë në Itali, ashtu sikurse referendumi për zvogëlimin e numrit të deputetëve në parlament. rel
Sadije Kecaj (Agolli) ka lindur nê 14 shtator 1942 në Shkodër .
Babai quhej Qerim , e jëma Fatime.
Kishin 10 fëmijë, pesë motra e pesë vëllezër.
Mbas studimeve të mesme në Shkodër mbaroi Universitetin e Tiranës për Gjuhë Letërsi në 1964.
Punoi ca kohë si mësuese në shkollën “ Fan Noli” , më pas në shkollën “ Partizani” të Tiranës . Pastaj për njëmbëdhjetë vjet qe gazetare në “ Mësuesi” dhe për pesëmbëdhjet vjet redaktore te revista “ Skena dhe ekrani” .
Ka shkruar dhe botuar tregime . Tregimi “ Vajza e maturës C “ mund të futet në çdo antologji dinjiroze të tregimit shqiptar .
E zënë përherë me punë, tejet e ngarkuar , nuk ka mundur të botonte të paktën një libër të saj .
Padyshim që ka sakrifikuar shumë për Dritëronë.U njoh me Dritëroin në dasmën ku u martua Ismail Kadareja me Elena Gushon .
Ishte e ftuar edhe Sadija . Aty vallëzoi me Dritëronë, “ që i shkelte këmbët se nuk dinte të vallëzonte mirë”.
Në 1965 u martuan . Dëshmitarë në gjendjen civile qenë Vaskë Ruli dhe Qako Danko , gazetarë në “ Zërin e Popullit “.
Nga “ Liriku i tokës Demoni i fjalës” Moikom Zeqo
Më poshtë po vazhdojmë me rrëfimin e Elona Agollin për Sadijen.
Sot, datën e lindjes së mamit, Sadijes, hapa atë të voglin bllok me kapak plastik blu, i vogël sa lehtësisht mbahet në xhep, me shënime të llojllojshme, numra telefonash miqsh të huaj por edhe përshtypje udhëtimesh. Niste me shënime të babit e pas një ndërprerjeje disafaqëshe niste ditari disaditor i Sadijes. Udhëtimi që përkon me botimin e Zylos në Francë.”, rrëfen Elona Agolli.
Më poshtë botohen të plota shënimet e bashkëshortes së shkrimtarit të madh Dritëro Agolli, kur ata përballeshin për herë të parë me Parisin.
“8.6.1990. Kemi katër ditë në hotelin Monparnas. Hotel me 3 yje, nata 120 dollarë. Dhoma është e vogël, me minibar që nuk guxojmë ta hapim. Shoqëruesja Ana Renard na tha që bëjnë shumë shtrenjtë. Çdo gjë është e shtrenjtë. Një fustan me lule bën 110 dollarë. Rrobat e mia janë si të një fshatareje. Dhomën e kemi nga rruga me shumë zhurmë. Deri tani kemi takuar drejtoreshën e drejtorisë së kulturës në Ministrinë e jashtme, zonjën Gaudini që na dha programin.
Kemi parë muzeun Zhorzh Pompidu, një mrekulli. Shëtitëm mbi tre orë atje, pamë me qindra të rinj në bibliotekë ku lexonin, ku mësonin gjuhë të huaj, ku dëgjonin muzikë e vështronin piktura të artit modern. Në një qoshe ishte kafeneja, ku rrinin gazetarët, të rinj, ndërsa në një shesh ishin të rinj muzikantë, piktorë, që nxirrnin ndonjë lekë. Pamë edhe një ekspozitë pikture të aplikuar nga një piktor austriak, Andre Korabi.
Dje morëm pesë kopjet e Zylos. Hëngrëm një drekë me Gytin (përkthyesi i romanit) në një restorant në periferi. Gyti prishi rreth 400 dollarë, vetëm me dy shishe verë. Sot ishim rreth 3 orë në Louvër. Pamë një pavion skulpture dhe pavionet e pikturës franceze. Drejtori i muzeut ishte shumë xhentil dhe na shoqëroi gjithë kohës. Gjithë këto ditë kam qenë e hutuar, depresive, me dhimbje. Është një botë e pakonceptueshme për ne. Në muze kishte që nga nxënësit e vegjël të shkollave që bënin me mësueset orë mësimi deri tek të moshuarit nga gjithë anët e botës. Më erdhi keq që nuk kisha marrë aparatin. Drekën e hëngrëm në një restorant, Baltimore, shumë luksoz me një kryetar komiteti të kulturës, i ri, shumë i kulturuar dhe me shumë protokoll. Ishin të ftuar Mabëno, drejtor drejtorie i botimeve, Giju, shef i redaksisë në Gallimard, Gyti dhe Ana. Giju foli shumë mirë për librin. Dritëroi nuk është çkontraktuar.
Njeriu më i çuditshëm dje në ora 4.30 ishte Zhan Didnjë. Njeri ekstremist, në një zyrë me tavolinë trekëndëshe të vënë në mes të dhomës, me libra për tokë, pa dollap, me ca poltronë të vënë pa rregull. Njeri i shpërndarë, hynte e dilte, me shprehjen “ekskyze mua”. Ju drejtua Dritëroit : Çfarë kërkoni konkretisht nga unë? Qëndruam një çerek ore dhe na përcolli deri tek dera. Ky ishte drejtori i piktorëve të Francës. Dolëm përjashta dhe qeshëm të tre me të madhe. Në Turqi ishim shumë të gëzuar, ndërsa në Paris jemi si të hutuar nga kultura e lartë. Dritëroi lexon Zylon në frëngjisht, ndërsa unë shoh filma pambarim në 6 kanalet franceze. Do të shkojmë të shohim një balet modern dhe një shfaqje teatri në Komedinë franceze.
Ditët janë të ftohta, me shi dhe me erë, si në vjeshtë. Më shumë është moda e pantallonave të zeza, e minifundeve dhe e fustaneve me lule, të mëndafshta. Shumë makina, rruga tundet nga ato. Në kafene nuk mund të ulesh po nuk harxhove. Francezët nuk të qerasin. Në asnjë zyrë nuk nxorën kafe. Takimet i masin me minuta. Njeriu mund të mësojë për kursim ore kudo, në hotel, në Ministri, në rrugë, në kafene”.
“11.6.1990. Kaluam shumë mirë. Vizita në Versajë një mrekulli. Në këto kohë një nga drekat më të bukura është me Anë Barlukë, në një restorant ku kanë ngrenë Pikaso, Heminguej, Verlen e artistë të tjerë. Është një grua shumë romantike. Më tha çfarë të të ble për fëmijët.
Një kostum blu xhinsi për Lonën 40 dollarë, pastaj bleva gjëra të vogla. Për vete vetëm një triko blu me të bardhë dhe një bluzë.
Shëtitëm me Anën në Pallatin Royal, tek Monumenti i Molierit, tek qendra Defense, me pallate moderne dhe shatërvanë, me skulptura moderne. Ishim ne Monmartrë ku pikturonin piktorēt. Pamë Pyllin e Bolonjës, ku qëndronin prostitutat. Neser jemi në baletin modern.”
“13.6.1990. Sot dhe nesër janë ditët më të ngarkuara me gazetarë dhe fotografë të Gallimardit. Dreka është me Antuan Galimardin. Jam ulur në një poltron të studios së Galimardit. Dritëroi me Anën hynë në studio për foto. Sot kam emocione si asnjëherë. Bëhen foto të mëdha. Dritëroi është pak i kontraktuar megjithëse përpiqet të jetë i qetë. Ishim në shtëpinë e Hygoit. Bëmë ca fotografi. Mendoj në këto çaste për Elonën që po të ishte në Francë do të ishte njëlloj si unë. Hyjnë e dalin njerëz. Unë i kam mendimet shumë të shpërndara. Dritëroi i shkretë që do t’u përgjigjet gjithë këtyre gazetarëve, që i kanë vënë në plan. Janë ditët më të sikletshme.
Shoh fotografitë e mëdha të disa shkrimtarëve të botuar. Po të ketë sukses dhe fotografia e tij do të vihet krahas të tjerëve. Alen Boskeja foli shumë mirë Është nga librat më të mirë që kam lexuar – tha ai.” Këto janë disa shënime të Sadijes, shënime që dëshmojnë shumëçka e dëftojnë të thëna e të pathëna për kohën, për raportet me të panjohurën botë të Perëndimit, për marrëdhëniet mes njerëzish me stil jetese e mënyrë të menduari kryekëput të ndryshëm nga ai i prindërve tanë. E megjithatë, fisnikë e plot vlera.” /Dhurata Hamzai
VOAL – Filozofi Ludwig Andreas Feuerbach lindi më 28 korrik 1804 në Landshut, në Bavarinë Gjermane; ai është djali i katërt i juristit të famshëm dhe profesorit të drejtësisë Paul Johann Ritter Von Feuerbach. Është një familje shumë e madhe: Ludwig ka katër vëllezër dhe tre motra. Ai u regjistrua në Universitetin e Heidelberg me synimin për të ndjekur një karrierë kishtare, por qasja e parë ndaj filozofisë Hegeliane, e favorizuar nga mësuesi i tij Carl Daub, ndikoi tek ai deri në pikën që ta shtynte të shkonte në Berlin për të ndërmarrë studime në fushën filozofike. Në fakt, në Berlin jeptet leksionet e tij vetë Hegel. Zgjedhja e Ludwig nuk miratohet nga babai i tij, ndryshe nga nëna e tij, Eva Wilhelmine Troster.
Pas një semestri në Berlin, ai përfundoi studimet në Erlangen, ku u detyrua të lëvizte për arsye ekonomike. Në Erlangen ai iu përkushtua studimit të botanikës, fiziologjisë dhe shkencave natyrore. Ai gjithashtu i dërgon tezën e tij Hegelit, duke shpresuar në miratimin e mësuesit të tij. Në tezë ai mbështet idealizmin e tij panteist dhe vizionin e tij për një botë në të cilën filozofia zëvendëson fenë. Ai e filloi karrierën e tij si profesor universiteti në Erlangen, me kurse për Descartes dhe Spinoza. Publikimi, megjithatë, më 1830 i tekstit të tij anonim “Mendime mbi vdekjen dhe pavdekësinë” i shkaktoi atij shumë probleme. Në fakt, teksti argumenton se individi është qenie e kulluar dhe se prandaj shpirti i tij nuk mund të konsiderohet i pavdekshëm. Pas arritjes, domethënë të vdekjes, individi përfshihet në një lloj ndërgjegjeje universale. Feuerbach madje shkon aq larg sa të përcaktojë idenë e pavdekësisë si një formë e egoizmit të pastër individual.
Teksti konsiderohet menjëherë përmbysës, pothuajse një formë rebelimi kundër sistemit aktual politik. Pasi të identifikohet si autori i tekstit ofendues, filozofi i ardhshëm është i detyruar të ndërpresë kursin e tij universitar edhe sepse refuzon të mohojë autorësinë e shkrimit.
Megjithatë, pas shkarkimit të tij, ai vazhdon të shkruajë tekste filozofike, duke mbështetur nevojën për një ndarje midis kulturës dhe fesë dhe duke përqendruar vëmendjen në pozitivitetin e studimeve shkencore dhe natyrore. Në këtë periudhë ai shkroi “Historia e filozofisë moderne nga Bacon në Spinoza” (1833), “Abelard dhe Eloisa” (1834), “Ekspozimi, zhvillimi dhe kritika e filozofisë së Leibniz” (1837) dhe një ese për Pierre Bayle. Ai përpiqet pa ndonjë sukses të madh të rifillojë veprimtarinë e mësimdhënësit të universitetit dhe pas një ndërhyrje të shkurtër gjithmonë në Erlangen nuk do të japë më mësim.
Falë martesës me Bertha Low, bashkëpronare e një fabrike porcelani, ai tërhiqet në kështjellën në pronësi të gruas së tij, ku bën një jetë të qetë studimesh, duke vazhduar të mbajë kontakte me botën filozofike gjermane falë bashkëpunimit të tij me revistën “Annali di Halle për shkencën dhe artin gjerman ”. Gazeta, e cila do të ketë peripeci të ndryshme për shkak të kundërshtimit të fortë politik, përpiqet të përdorë kritikën ndaj filozofisë Hegeliane si një mjet për të propozuar reforma sociale dhe kulturore.
Më 1839 lindi vajza e madhe Leonore dhe më 1841 vajza e dytë Mathilde, e cila megjithatë vdiq në moshën tre vjeç. Ludwig Feuerbach, gjithnjë e më i bindur për nevojën për një shteti liberal, në të cilin ekziston një ndarje e qartë e pushteteve midis shtetit dhe kishës, boton “Thelbi i Krishterimit”, i cili bëhet një lloj manifesti i së majtës Hegeliane. Gjatë periudhës së stuhishme të revolucioneve të 1848 ai mori pjesë në Kongresin Demokratik në Frankfurt si përfaqësues i së majtës demokratike. Studentët e universitetit e nxisin atë të mbajë leksione dhe, duke pasur parasysh refuzimin e Universitetit për të dhënë mësim, leksionet mbahen në bashkinë e qytetit. Më pas ato do të botohen në vëllim më 1851 me titullin “Mësime mbi thelbin e fesë”.
Dështimi i revoltave të revolucionarëve e bëri atë të tërhiqej përsëri në kështjellën e familjes dhe të braktisë edhe studimet e tij filozofike, duke preferuar t’i përkushtohej gjeologjisë. Ai boton vetëm më 1857, pas gjashtë vjetësh, “Theogonie”, e cila trajton përsëri temën e dashur për të të fesë.
Ndërkohë, jeta e tij private është mërzitur nga marrëdhënia e tij me Johanna Kapp, vajza e një kolegu. Jeta familjare e Feuerbach, tashmë e vënë në provë për shkak të lidhjes së tij jashtëmartesore, është përkeqësuar më tej nga falimentimi i fabrikës së porcelanit; ngjarja e detyron familjen të kalojë në varfëri ekstreme në një fshat të vogël afër Nurembergut. Miqtë e tij dhe Partia Social Demokrate, së cilës ai është bashkuar ndërkohë, e ndihmojnë atë në këtë moment të tmerrshëm.
Më 1867 ai pësoi një goditje në tru nga e cila arriti të shërohej, por një sulm i dytë, në 1870, i shkaktoi atij paralizë. Ludwig Feuerbach vdiq dy vjet më vonë në Rechenberg, më 13 Shtator 1872. Një turmë e madhe punëtorësh morën pjesë në varrim./Elida Buçpapaj
Citate
Misteret më të mëdha qëndrojnë mbi objektet më të thjeshta. (“Anti Hegeli”) Individët e njohin Zotin përmbi çdo gjë vetëm për të pasur për vete një hapësire të pafund ku do të munden të shtrojnë në amshueshmëri individualitetin e tyre të përkufizuar, veçorinë vajtueshmërinë… » (« Mendime mbi vdekjen dhe pavdekshmërinë »).
Ministër i Ekonomisë Kombëtare 15 qershor, 1934 – 7 nëntor, 1936 Paraardhësi: Musa Juka Pasardhësi: Kostaq Kotta zëvendësisht Ministër i Arsimit, zëvendësisht 31 gusht, 1935 – 16 tetor, 1935 Paraardhësi: Mirash Ivanaj Pasardhësi: Nush Bushati Ministër sekretar shteti i Kulturës Popullore 3 dhjetor, 1941 – 4 janar, 1943 Paraardhësi: – Pasardhësi: Eqrem bej Vlora Të dhënat personale Lindi më: 15 tetor 1886 Lindi në: Korçë, Perandoria Osmane Vdiq më: 8 shtator 1970 Vdiq në: Romë, Itali Kombësia: Shqiptare Profesioni: Publicist, jurist, arsimtar, ministër Shkolla e kryer: Universiteti i Bukureshtit Grada shkencore: Jurist
Dhimitër Berati (Korçë, 15 tetor 1886 – Romë, 8 shtator 1970) ka qenë nënshkrues i Deklaratës së Pavarësisë së Shqipërisë, politikan dhe diplomat shqiptar. Më 1937 qe drejtues i grupit që nxori librin dyvëllimësh “Shqipnija më 1937”, ndërsa vepra e tij me dy volume “Shqipëria” mbeti në dorëshkrim.
Biografia
U lind në Korçë më 15 tetor 1886. Studimet e larta i kreu në Fakultetin e Shkencave Politiko-Administrative dhe në Fakultetin e Drejtësisë të Bukureshtit. Pas vitit 1904 ishte ndër veprimtarët kryesorë të kolonisë shqiptare të Rumanisë. U kthye në atdhe më 1907 dhe punoi si mësues i gjuhës shqipe dhe drejtor i shkollës së natës.
Në nëntor 1912 organizoi mbledhjen e Bukureshti, ku u zgjodh delegat i kolonisë në Kuvendin e Vlorës dhe iu bashkua grupit të Ismail Qemalit. Më pas qe drejtor i gazetës “Përlindja e Shqipniës” dhe sekretar i misionit diplomatik të Ismail Qemalit. Në vitet 1913 – 1914 qe kryeadministrator i spitaleve të Shqipërisë. Më 1914 emigroi sërish në Rumani.
Më 1921 – 1922 u caktua këshilltar legate në Paris. Më 1922 sekretar i parë i Ministrisë së Punëve të Jashtme, dhe nga ai vit deri më 1924 në krye të Drejtorisë Politike të ministrisë. Në korrik të 1924 qe zëvendësisht sekretar i përgjithshëm i Këshillit të Naltë. Më 1924 – 1925 u caktua kryekonsull në Sofie dhe në vitin 1926 iu rikthye detyrës së sekretarit të legatës. Më 1929 – 1932 ricaktohet në krye të Drejtorisë Politike të Ministrisë së Punëve të Jashtme, më 1932-34 sekretar i përgjithshëm i ministrisë, më 1934 – 1936 ministër i Ekonomisë Kombëtare dhe zëvendësisht ministër i Arsimit. Më 1936-37 rikthehet sekretar i përgjithshëm i MPJ dhe nga 1937 deri më 1939 qe ministër i Shqipërisë në Romë. Mbetet më pas në listat e Zyrës së Likuidimit.
Nga 1940 ishte anëtar i Institutit të Studimeve Shqiptare. Në kabinetin Kruja, u caktua ministër i Kulturës Popullore në vitet 1941 – 1943.
Gjatë periudhës 1943-1944, qeveria shqiptare e ngarkoi me një shumë të hollash që t’ua shpërndante shqiptarëve nevojtarë në kryeqytetin italian. Shërbim që e bëri me mjaft kursim, duke shpërndarë ndihma të vogla. Një ditë, pjesën e mbetur, si mori honorarin e tij deri çastin e fundit, ia dorëzoi Kadri Hoxhës. Shumë e cila u vu menjëherë në përdorim të propagandës për formimin e celulës komuniste të Milanos.
Në prag të vendosjes së plotë të regjimit komunist u largua nga Shqipëria dhe u vendos në Romë, ku shkroi mjaft artikuj në revistën “Shêjzat” drejtuar nga Ernest Koliqi. Ndërroi jetë në qytetin e amshuar më 8 shtator 1970.
Referimet
^ a b c Dervishi, Kastriot (2012). Kryeministrat dhe ministrat e shtetit shqiptar në 100 vjet. Tiranë: 55. ff. 88–89. ISBN 9789994356225. ^ Vllamasi, Sejfi (2012). Ballafaqime politike në Shqipëri (1897 – 1942). Tiranë: Vllamasi. f. 65. ISBN 978-9928-140-54-8. ^ AQSH, F. 200, V. 1940, D. 1. ^ Këlcyra, Ali (2012). Shkrime për Historinë e Shqipërisë. Tiranë: Onufri. ff. 458–459. ISBN 978-99956-87-81-6.
Në 8 shtator të këtij viti, mbushen 9 vjet të ndarjes nga jeta e Prof.Dr.Ing. Pandi Stratobërdhës, shkencëtarit shqiptar që gjithë jetën ia dedikoi Hidroteknikës, Modelimeve Hidraulike, hidroenergjitikës shqiptare dhe përgatitjes së inxhinierëve.
Prof. Stratobërdha ka patur funksione të tilla si: Drejtor i Laboratorit të Kërkimeve Hidraulike, Drejtues i Katedrës së Hidroteknikës në Universitëtin e Tiranës, Anëtar i Komisionit të Ujërave Kufitare me Fqinjët (35 vjet), Anëtar i Shoqatës Ndërkombëtare të Kërkimeve Hidraulike (1966-1989), Anëtar i Komitetit Kombëtar të Digave të Mëdha, Anëtar Nderi i Shoqatës së Ndërtuesve të Shqipërisë, Përfaqësues i Shqipërisë në Qëndrën e Kërkimeve dhe Ujërave në Rajonin e Detit të Zi, në Kiev.
Gjithashtu është fituesi i shumë titujve si Docent, Doktor dhe Profesor (1963-1993),
Çmimi i Parë e i Dytë i Republikës (1964, 1974), Urdhri “Naim Frashëri” i Klasit të Parë (1986)
Personalitet i Shquar i Qarkut të Tiranës (2003), Mjeshtër i Madh i Punës (1999).
Vitet e Para dhe Edukimi
Ai lindi në qytetin e Korçës, më 11 korrik 1929, në një familje të nderuar patriotike nga e cila mori vullnetin dhe stimulin për t’u bërë i vlefshëm për shoqërinë dhe Atdheun. Që në fëmijëri, në bankat e shkollës, shquhej për talentin e tij në fushën e shkencave ekzakte, matematikë e fizikë. Pasi mbaron Politeknikumin ‘’7 Nëntori’’ në Tiranë (1948), vazhdon studimet e larta në Novoçerkask (Rostov mbi Don, Rusi) të ish -Bashkimit Sovjetik në Fakultetin e Hidroenergjitikës (1948-1953), dega Inxhinieri Hidroteknike për Hidrocentrale, ku përfundon me rezultate të shkëlqyera dhe me rekomandimin special, për t’u marrë me punë shkencore.
Gjatë kësaj kohë punimet u tij u botuan në revista të ndryshme shkencore (e veçantë kjo për një student të huaj) duke kulmuar me punimin origjinal ‘’Shfrytëzimi i lumenjve malorë duke përdorur focat centrifugale për ndarjen e aluvioneve’’, botuar në Revistën Shkencore Qëndrore të Bashkimit Sovjetik.
Karriera Akademike dhe Profesionale
Shqipëria e asaj kohë trashëgonte jo vetëm prapambetjen por edhe pasojat e Luftës së Dytë Botërore, prandaj ishtë i nevojshëm krijimi i institucioneve.
Me të ardhur nga Bashkimi Sovjetik (1953), Prof. Pandi i futet punës për themelimin e Hidraulikës dhe Hidroteknikës shqiptare, hapjen e degës së Inxhinierisë Hidroteknike në Institutin Politeknik (që më pas mori emrin Fakulteti i Inxhinierisë së Ndërtimit).
Si pedagog, prej afro 60 vjetësh, nxori mbi 10 mijë studentë inxhinierë, specialistë në vend dhe në botë. Është autor i mbi 14000 faqeve botime shkencore, studime, monografi, 75 vëllimeve në fushën e modelimeve; 3 teksteve universitare, mbi të gjitha është autor i ‘’Teorisë dhe Praktikës së Modelimeve të Shtretërve me Shtatë Tregues’’, nga tre që njeh praktika botërore, një pasuri intelektuale në rrafsh ndërkombëtar.
Për 36 vjet me radhë ishte shefi i Katedrës së Hidraulikës, por edhe pas daljes në pension, prof. Pandi nuk e ndali asnjëherë punën e tij në fushën e mësimdhënies pranë fakultetit, si dhe atë kërkimore-shkrencore, duke shtuar intensivisht numrin e botimeve në këtë fushë.
Pandi Stratobërdha është ndër iniciatorët kryesorë për hartimin e dokumentacionit shtetëror ligjor për planet dhe programet mësimore, projekt-kurse dhe projekt-diploma, anëtar i disa këshillave shkencorë në institucionet qëndrore, si dhe ngritjen e katër Laboratorëve Shkencorë të Hidraulikës:
⦁ në Institutin e Lartë Politeknik (1955), ⦁ në Universitetin e Tiranes (1957), ⦁ në Universitetin e Prishtinës (1971) ⦁ Laboratori i Kërkimeve Hidraulike (1968)
Ai ngriti për herë të parë në Shqipëri shkollën teorike të trajtimit të problemeve të modelimeve duke dhënë kontribute të reja në fushën e hidraulikës së aplikuar. Prof. Pandi, gjithashtu ka kontibut në ngritjen e Shkollës së Kualifikimit Pasuniversitar, në fushën e Hidroteknikës.
Një personalitet i padiskutueshëm në fushën e modelimeve hidroteknike. Ai ishte ideator, themelues dhe drejtues i QKH (Qendrës së Kërkimeve Hidraulike) të Akademisë së Shkencave, ndër më të mirat në Ballkan, një qëndër shumë e rëndësishme në zgjidhjen e problemeve teknike të Hidroteknikës të Shqipërisë, ku nën drejtimin e tij u eksperimentuan dhe morën garanci të gjitha veprat e mëdha hidroenergjetike mbi lumin Drin, Vau i Dejës, Fierza, Komani, Bistrica 1 dhe 2 etj.
Përmes qëndrimeve aktive patriotike, prof. Pandi paraqitet jo vetëm si shkencëtar i mirëfilltë por dhe mbrojtjës me argumente të forta tekniko-shkencore të interesave kombëtare dhe pasurive hidrike, ide të referuara edhe në konferenca dhe kongrese ndërkombëtarë.
Profesor Pandi mishëronte virtyte të larta njerëzore. Ai ishte i thjeshtë, i drejtë, punëtor, human dhe tolerant. I kompletuar me një kulturë të gjërë në përgjithësi dhe në fushën e hidraulikës në veçanti, në atë të artit të ndërtimtarisë hidroteknike. Ai punone vazhdimisht duke u konsultuar në fushën e profesionit të vet në shkencën bashkohore në disa gjuhë të huaja.
“Vetëm logjika e jashtëzakonshme, talenti i rrallë dhe lapsi i mprehtë i një fenomeni si profesor Pandi, mund të zgjidhnin ekuacione të një shkalle vështirësie tepër të lartë, që s’arrihej edhe nga matematicienët më në zë, brenda e jashtë vendit. Duke mbetur një gur themeli për Shqipërinë në fushën e Hidroteknikës.’’- thanë kolegët në fjalën e fundit për profesorin.
Puna kërkimore shkencore, projektuese dhe ndertuese e prof.dr.ing Pandi Stratobërdhës është aq e rëndësishme sa çjanë edhe vetë veprat madhore që realizoi në shërbim të vendit me ndjenjë të lartë atdhetarie. Ai ishte dhe mbetet një dijetar i papërsëritshëm që i dha dritë Shqipërisë dhe popullit të tij, por njeri i thjeshtë, që po me thjeshtësi që u përcoll me dhimbje e respekt të veçantë.
Në shtypin e shkruar, citohet se: ‘’Firma e prof. Pandit që gjendet në të gjitha veprat madhore të hidroteknikes shqiptare është vetë garancia më e madhe e sigurisë së tyre!’’/voal.ch
Rozmari Jorganxhi është dirigjentja e parë shqiptare.
Rozmari Jorganxhi u lind më 8 korrik 1937 në Korçë. Ajo ka nisur karrierën e saj që në vitin 1959 si soliste lirike në TKOB.
Si soliste lirike, ka realizuar më shumë sukses një galeri të madhe personazhesh nga operat shqiptare dhe të huaja.
Nga viti 1967-1984 ajo ka dirigjuar Korin e TOB duke qenë femra e parë dirigjente e këtij institucioni unik të kulturës shqiptare.
Më 1993 Jorganxhi në moshën 56-vjeçare fiton audicionin dhe fillon si këngëtare profesioniste në Teatrin Giusepe Verdi të Triestes ku këndoi për 10 vjet. Zonja Jorganxhi ka dhënë dekada mësim në Universitetin e Muzikës duke i dhënë kulturës shqiptare emra artistësh si në fushën e dirigjimit ashtu edhe në atë të kantos.
Rozmari ka lindur në një familje me tradita muzikore nga ana e të atit , “Artistit të Merituar” Gaqo Jorganxhi, i cili këndoi për 65 vjet si solist i Grupit “Lira”në qytetin e Korçës, që prej vitit 1920, kur u krijuan shoqëritë e para muzikore në këtë qytet.
Vetë qyteti i Korçës ka nxjerrë artistë lirike si Tefta Tashko Koço, Jorgjie Truja,( e cila ka qenë dhe regjisorja e parë e TKOB), Mihal Ciko, Kristaq Antoniu etj, ( kanë qenë dhe mbeten ikona, qe ngritën themelet e artit lirik në Shqipëri).
Shkoi për studime në Liceun Artistik “Jordan Misja” në Tiranë, ku pati si pedagoge kantoje “Artisten e Popullit” Marie Kraja. Në atë kohë pedagogë kantoje si ajo ishin dhe këngëtarët e parë lirikë si Jorgjie Truja, Gjyzepina Kosturi, Mihal Ciko.
Më pas shkoi për studime në Konservatorin e Moskës për kanto ku vazhdonin studimet edhe Avni Mula “ Nderi i Kombit”, Mentor Xhemali “Artist i Popullit”,Gjoni Athanas “Mjeshtri i Madh”, Ibrahim Tukiqi “Artist i Popullit”. E vetmja vajzë mes tyre ishte Rozmari që ishte dhe më e reja në moshë, vetëm 15 vjeç!
Në këtë Konservator , sot Akademia e Artit të muzikës, ajo gjeti të ndriturin Lluk Kaçaj “Nderi i Kombit”, Albert Papariston, Maliq Herrin, Çesk Zadenë “Artist i Popullit”, Tish Daijen “Nderi i Kombit”, Dhora Lekën, Hamide Stringën. Për dirigjentë me të kanë studiuar Rifat Teqja “Artist I Popullit”, për dirigjent orkestre dhe Milto Vako “Artist i Merituar” dirigjent kori.
Më vonë erdhën për studime në këtë Konservator kompozitor Nikolla Zoraqi “Artist i Popullit”, këngëtaret si Irena, Gjergo, Luiza Papa, Gjinovefa Heba, Gaqo Çako “Artist i Popullit”. Vazhdoi dirigjimin dhe kanton për 7 vjet duke dalë shkëlqyeshëm.
Në vitin 2017, në moshën 80-të vjeçare ajo mori titullin “Mjeshtre e Madhe”.
Lind pyetja natyrshëm: Përse një Artiste e përmasave të tilla, të mos jetë e vlerësuar me titullin “Nderi i Kombit”!
Ndoshta ne kinematografi, nuk ka pasur deri me sot ndonje kendveshtrim kaq femeror per te pare konfliktet e thella njerezore ,si ne filmin e Sofia Kopoles,’Disa terheqese’ si do ta perktheja une .
Behet fjale per nje grup vajzash te vitit 1864,qe gjate luftes civile gjenden ne shkollen qe , ne mes te konfliktit, sa n je grusht kane mbetur ne doren e drejtueses se saj, luajtur nga Nikolle Kidman.
Po te lexosh subjektin e filmit ,qe mbeshtetet ne nje novele te shkruar dhe ekranizuar edhe me pare, do te duket sikur nje dore e ngjashme me punonjeset e vjetra te montazhit, ka pershkruar fill e pe skenat qe rrjedhin njera pas tjetres dhe qe nje kritik i ka quajtur te nje ndertimi kirugjikal, aq me skrupulozitet vjen se pari leximi i vete regjisores amerikane.
Askund nuk thuhet se fill ne internate te vogla te arsimimit te pare femror,fillon te shpaloset nje frymemarje qe duket se i ishte fshehur botes per shekuj me radhe. Por qe gjithsesi nuk e humbet magnetin drejt qerthullit te marredhenieve mes sekseve dhe shtratit, ku nuk mungon terheqja fizike, apo seksuale, endrra,apo zhbirimi ,forca e shpalosjes se ketyre rrethanave te njepasnjeshme me te cilat Sofie Kopola , duke nderhyre dy shekuj e ca me pare , arrin suksesin e saj.
Ndoshta une nuk do te shkruaja keto rreshta per gjuhen fikmike te kesaj regjisoreje, sikur ajo te mos kishte moshen e vajzes sime.Dhe sikur nje ze edhe me i thelle i brendshem te mos me thoshte se e gjithe kjo ngjarje eshte vendosur po thuaj ne te njejtat rrethana dramatike te Sevasti Qiriazit ,kur ajo , pershfaqur si Dafina te filmi ‘Mesonjetorja”mbetet me nje vajze te vetme,ne shkollen e saj te hapur vetem njezet vjet me vone gjithenje ne shekullin XIX.
Qe atehere dhe deri sot, lexuesit u njohen me kendveshtrimin e Madame De Stael, Xhejn Osten, Koleten, Zonjen Stein, pa llogaritur fuqine e sotme shprehese te poeteve dhe shkrimtareve qe kane fituar cmimin Nobel.
Megjithate duhet te them se veshtrimi i Sofie Kopoles, ai i kinematografise, eshte nje nga me te fresketit,ne zberthimin e shpirtit njerezor ne momente te n je izolimi dhe trysnije te pashoq edhe perballe vetes, ne nje truall ku celin marredheniet me te qenesishme te kesaj bote.
GjIthecka ndryshon ne kete bukete femerore te krijuar me finesat e Monese dhe tablove te tjera te shekujve te mepastajme, kur ne gjysem internatin me shtylla te bardha te qendrueshme doriko-gotike, qe perfaqesojne trashegimine e palekundur,nje prej vajzave me te vogla sjell nje ushtar te unionit,qe ka dezertuar, por qe trondit shpirtrat delikate.Ndoshta ushtari i plagosur,te cilit perpiqen t’I sherojne plaget, duhet t’u jape dicka te gjithave aq sa vajza me e vogel meriton nje kopse te uniformes e tij.Ato duket t’i japin mikpritjen ,librin e lutjeve,nje gote konjak dhe pastaj nje tjeter, pamjet delikate, provokimet,tingujt e muzikes,besnikerine per te mos e dorezuar te njerezit e tyre te konfederates, deri sa ne fund bashkarisht vendosin t’i japin kerpudhat me helm qe i shkaktojne vdekjen.Filmi e perdor muziken kur i takon te nderhyje bota e papritur te anktheve trupore,qe e lene boten tjeter jashte.
Vendosja e kesaj ngjarje te pare nga kendveshrimi i vajzave gjate luftes civile amerikane,vetem se riciklon rrathet e konflikteve qe njerezit i kane ne te gjithe marredheniet e tyre.Dhe pyes veten.Kur do te mesohemi ta shohim veten,pa bere perdite vetem histori e cila eshte nje shkence tjeter.
Te vraposh nepermjet ketyre sagave, nga filmi i famshem klasik i Flemmingut,”Se bashku me eren’deri te filmi I fundit i Sofia Kopoles eshte te sjellesh gjithmone vrushkuj te erererave te sapo lindura..Sofia Kopola duket se s a ka percjelle te dera Ingmar Berganim dhe konflikte te pashprehura direkt, duke afruar edhe me filmin amerikan me ate europian.Ndoshta se ne film ndjehet e trajtuar influenca e periudhes viktoriane,.kur vajzat artin e tyre te pare kishin te mesonin te qendisnin dhe te qepnin.
Dhe kisha deshire te ndaj me ju respektin dhe mirenjohjen per kete qendistari te re te shekulli te XXI qe na jep Sofie Kopola.
Mund te flisja edhe me shume per te si per boten tone,nje bote qe per dite ne e diferencojme nga ajo e te tjereve, sikur te kemi fituar nje identitet specific dhe te pangjashem.Dikush mund te thote se keshtu i krehim bishtin vetes,po une nuk e them.pavaresisht se edhe kjo shprehje egziston. Une kam zgjedhur te shpreh gezimin tim qe nje kineaste si Sofia na ka dhene nje film kompakt, edhe kur ka zgjedhur kohen e konflikteve te medha, ne aq kompaktesi deri ne kompleksitetin e botes femerore e cila shprehet si kulminacion ne perngjasimin e nje kasapi , ne rolin e realizur kaq kompaktesisht pa shprehje te hapur, te drejtperdrejte prej Nikole Kidmanit.Dhe ja me kete force kaq jo te drejtpewrdrejte, mjafton te duket e tepert gjithecka tjeter qe mund te thuhet per nje lufte civile nga me te famshmet.
Sofia Kopola mund te te beje edhe te buzeqeshesh duke pare ato lutje te perditeshme fetare edhe gjate vendimit dhe kompaktesise per te helmuar nje njeri,qe e mendonin armik, ju doli i zakonshem,pastaj zgjues endrrash dhe pabesnik e jomirenjohes,pasi eshte me lehte te tregosh dhune se sa mirenjohje per te gjithe.
Merre me mend sa do ta kisha fyer kete bote artistike te sotme,sikur pasi te kIsha pare kete film ,te mos kisha shkruar keto rrjeshta.Me qe sot nuk e di se te kujt e kane shpallur boten organizatat nderkombetare, as se cfare ka qene me kryesore ne agjenden kryesore te politikes dhe mediave shqiptare,thjesht desheroj ta quaj per ju edhe si dite ime e Sofie Kopoles. Ia vlen.Prandaj po shpejtoj qe te mos kaperxeje ora 24.Dhe ja edhe nje ‘naten e mire.’
VOAL – John Sidney McCain III ka lindur më 29 gusht 1936 në Coco Solo, në zonën e kontrolluar të Panamasë prej Shteteve të Bashkuara. Të dy gjyshi dhe babai, John S. McCain Jr, mburren për një karrierë të shkëlqyer si admiralë të Marinës së SHBA. Gjyshi i tij, John McCain S., Sr, ishte komandant i marinës së forcave ajrore gjatë betejës së Okinavës në vitin 1945, ndërsa babai i tij ishte në komandën e forcave të armatosura gjatë Luftës së Vietnamit.
John vijoi në shkollën episkopale deri në vitin 1954, pastaj hyri në Akademinë Detare Annapolis. Ai u diplomua në vitin 1958.
Pas akademisë detare është transferuar në bazën ajrore të Pensacola (Florida), ku ai filloi trajnimin e tij si një pilot detar. Pavarësisht nga një aksident që pësoi avioni i tij duke rënë në gjirin Corpus Christi, ai merr patentën për të hyrë në aviacionin.
Në vitin 1965, John McCain u martua me Karol Shepp, një model nga Filadelfia, nga e cila adopton fëmijë (ajo i kishte nga një martesë e mëparshme), lind me të një vajzë (në vitin 1966) dhe ndahen më 1980.
Gjatë luftës së Vietnamit aeroplani i tij u rrëzua. Është 26 tetor 1967. McCain është i burgosur: i ndaluar për më shumë se pesë vjet, ai kthehet në atdhe dhe bëhet i famshëm në shkallë kombëtare. Në Vietnam ai ishte torturuar dhe nuk ishte dorëzuar.
Në vitin 1980 u martua me Cindy Hensley (me të cilën ka katër fëmijë) dhe me të u zhvendos në Phoenix, në shtetin e Arizonës.
Pas njëzet e dy viteve të karrierës ushtarake ai iu përkushtua politikës, ku ai përfshihet më 1977, si përfaqësues i marinës në Senat. Në vitin 1982 ai u zgjodh në Kongres ku mbështeti administratën Reagan. Ai pastaj aplikoi për Senatin për shtetin e Arizonës dhe u zgjodh në vitin 1986.
Në vitin 1999 ai botoi librin “Besimi i Etërve të mi”, i cili tregon historinë ushtarake të familjes së tij dhe që përfshin përvojat e tij tragjike.
Republikan, një konservator i fortë, në vitin 2000 vendosi të kandidojë për presidencën. Megjithatë, ai u mund nga Xhorxh W. Bush.
Kthehet në garë për zgjedhjet e vitit 2008; megjithëse është konservator, në sytë e opinionit publik ai tregon pavarësi të konsiderueshme: nuk është e pazakontë që votat e tij të devijojnë nga linjat e partisë.
Në nëntor 2008 ai u mposht nga Barack Obama.
Në vitin 2012 ai nuk u kthye në zgjedhjet presidenciale, të fituara nga konservatori Mitt Romney, të cilin vendosi ta mbështeste menjëherë. Megjithatë, ai do të mposhtet nga Obama.
Në vitin 2016, në moshën 80 vjeçare, në zgjedhjet paraprake republikane për president në vitin 2016, përballë mbështetjes në rritje ndaj miliarderit Donald Trump, merr një qëndrim kundër manjatit. McCain ndan fjalët e ish presidentit të kandidatit 2012 Mitt Romney duke kërkuar që “të mos votojnë për Trumpin” sepse vlerat e tij janë të papajtueshme me republikanizmin. Megjithatë, Trump zgjidhet.
Në korrik 2017 ai u diagnostikua me një glioblastomë, një formë agresive e tumorit të trurit për të cilën ai iu nënshtrua operacionit. Ende pa u shëruar, ai nuk heq dorë për të shkuar në Senat për të votuar kundër veprimit të Trumpit herë për të shfuqizuartë ashtuquajturin “Obamacare”, reformën e dëshiruar nga Obama që revolucionarizoi sistemin amerikan të kujdesit shëndetësor, duke i dhënë më shumë të drejta dhe mbrojtje pacientëve.
McCain vdiq më 25 gusht 2018 në Phoenix, Arizona, në moshën 81 vjeç./Elida Buçpapaj
VOAL – Më 24 gusht 1932 Amelia Earhart bëhet gruaja e parë pilote që fluturon nga njëri skaj i Shteteve të Bashkuara të Amerikës në skajin tjetër, nga Los Anxhelosi (Kaliforni) në Nuork ( Nju Xhersi) pa asnjë ndalim
Amelia Earhart është e lindur më 24. korrik 1897, në Atchinsons, Kansas, SHBA, u zhduk mbi Pacifik më 2 korrik të vitit 1937, ka qenë pionere e aviacionit amerikan, shkrimtare dhe luftëtare për të drejtat e grave. Earhhart ishte pilotja e parë që fluturoi mbi Oqeanin Atlantik. Ajo vendosi edhe mjaft rekorde të tjera, shkroi libra për eksperiencat e saj të pilotimit dhe ndihmoi në formimin e “The Ninety-Nines”, një organizatë për pilotet femra.
Amelia ka qenë gruaja e parë e cila me aeroplanin tremotor ka fluturuar Atlantikun verior si udhëtare më 17 dhe 18 qershor të vitit 1928.
Earheart ishte vajza e Samuel “Edwin” Stanton Earheart (1867-1930) dhe Amelias “Amy” . Ajo lindin në Atchison, Kansas, në shtëpinë e gjyshit nga mamaja, Alfred Gideon Otis (1827-1912), i cili ishte gjykatës federal, gjithashtu president i bankës së Atchison. Alfred Otis fillimisht nuk e kishte pranuar martesën dhe nuk ishte i kënaqur me progresin e Edwinit si avokat. Amelia ishte fëmija i dytë i cifit, pas foshnjës së lindur në gusht të 1896-s. Ajo kishte prejardhje gjermane. Alfred Otis fillimisht nuk e kishte aprovuar martesën dhe nuk ishte i kënaqur me përparimin e Eduinit si avokat.
Earhart u quajt sipas si dy gjysheve të saj, Amelia Josephine Harres dhe Mary Wells Patton, sipas një tradite familjare. Që në moshë të vogël, Amelia ishte kryetarja ndërkohë që motra e saj Grace Muriel Earhart (1899-1998), dy vite më e vogël, luante pasuesen që kryente me kujdes detyrat. Amelian e thërrisnin “Meeley” (shpeshherë “Millie”) dhe Grejsin e quanin “Pidge”; të dyja vajzat vazhduan tu përgjigjesin emrave të tyre të fëmijërisë edhe në moshë madhore. Rritja e tyre ishte origjinale, pasi Amy Earhart nuk besonte që të rriste fëmijët e tij të ishin “vajza të vogla të mira”. Por gjyshja e tyre nga mamaja nuk ishte dakort që ato të vishnin “bloomers”, dhe megjithëse Earhart e pëlqente lirinë e levizjes që ato i mundësonin, ishte e ndjeshme ndaj faktit që vajzat e fqinjëve vishnin fustane.
Dukej se shpirti i aventurës jetonte në fëmijët Earhart, teksa dyshja nisej shpesh në aventura për të eksploruar lagjen e tyre. Në fëmijëri, Earhart kalonte orë të gjata duke luajtur me motrën Pidge, duke ngjitur pemë, duke gjuajtur minj me një pushkë dhe duke rrëshqitur me bark tatëpjetë në slitën e saj. Megjithëse dashuria për të qëndruar jashtë dhe loja e rrëmujshme pa rregulla ishte e përhapur mes të rinjve, disa biografë e përshkruajnë Earhart-en e re si një “tomboy.” Vajzat mbanin në koleksionin e tyre të rritjes që kishin mbledhur jashtë “krimba, mola, karkaleca të llojit ‘Katydids’ dhe një zhabë peme”. Në 1904, me ndihmën e xhaxhait të saj, Amelia krijoi në shtëpi një tatëpjetë, sipas modelit të një “roller coaster” që kishte parë në një udhëtim për në Shën Luis, dhe e siguroi atë në njërën anë mbi çatinë e magazinës së veglave të familjes. Fluturimi i parë i dokumentuar në këtë tatëpjetë për Earhart pati një fund dramatik. Ajo doli nga kutia e thyer që kishte shërbyer si slitë me një buzë të carë, fustan të shqyer dhe një “ndjesi dehjeje”. Ajo u shpreh, “Oh, Pidge, duket sikur po fluturon!”
Megjithëse kishte pasur ca hapa të gabuar në karrierën e Eduin Earheart deri në atë kohë, në 1907 puna e tij si oficer kërkesash për Hekurudhën e “Rock Island” çoi në një transferim në Des Moines, Iowa. Vitin tjetër, në moshën 10-vjeçare, Earhart pa avionin e saj të parë në Iowa State Fair në Des Moines. I ati i saj u përpoq të ngjallte kuriozitetin te të bijat për të fluturuar. Por një vështrim në “veturën e vockël” rakitike ishte e mjaftueshme për Earhart, e cila menjëherë kërkoi të ktheheshin në karusel. Ajo më vonë e përshkroi biplanin si “një gjë me tela të ndryshkur e dru dhe aspak interesante”.
Motrat Amelia dhe Muriel (të cilat zgjodhën të prezantoheshin me emrat e dytë që nga adoleshenca) mbetën me gjyshërit e tyre në Atchison ndërsa prindërit e tyre u shpërngulën në lagje të reja e më të vogla në Des Moines. Gjatë kësaj periudhe, vajzat Earhart u shkolluan në shtëpi nga mamaja e tyre dhe guvernantja. Amelia më vonë tregon se ishte “jashtëzakonisht e dhënë pas leximit” dhe shpenzonte orë të pafundme në bibliotekën e madhe të familjes. Në 1909, kur familja u ribashkua më në fund në Des Moines, fëmijët Earhart u regjistruan në shkollë publike për herë të parë dhe Amelia, 12 vjeç, u fut në klasën e shtatë. Wikipedia
Karl Topia Kont Mbretërimi 1358-1388 Pasardhësi Tanush Topia Pasardhësi Gjergj Topia Fëmijë Gjergj Topia, Helena Topia, Maria Topia, Niketa Topia Dinastia Topiajt Baba Andrea Topia Nëna E paligjshme e Anzhuve Lindi 1331 Durrës, Mbretëria e Arbërisë Vdiq 1388 Elbasan, Principata e Topiajve Varrimi Manastiri i Gjon Vladimirit, Shqipëri
Karl Topia (fl. 1358 – 1388) ka qenë një fisnik arbër që sundoi në Arbëri në shekullin XIV, dhe pasi ftoi fuqitë osmane për të luftuar rivalët Balshaj u bë me gjasë vasal i tyre dhe më pas i venedikasve.
Më 1380 ai rindërtoi manastirin e Shën Gjon Vladimirit pranë Elbasanit, që ishte shkatërruar nga një tërmet. Ndërtoi manastire e kështjella në Durrës, Petrelë dhe Elbasan.
Biografia
Karli qe i biri i Andreas të Tanush Topisë, kont i Matit, dhe të bijës natyrore (una figliuola bastarda) të mbretit të Napolit, Robertit I të Anzhuve. E bija jashtëkurore e mbretit i ishte premtuar bajlozit të Moresë, ishte dërguar për në Durrës ku u njoh me Andrean; jo shumë kohë më pas u thirrën në Napoli me shkasin për t’u pajtuar dhe t’u pranohej bashkimi, por u ekzekutuan. Në mbishkrimin trigjuhësh, greqisht, latinisht e serbisht, të manastirit të Shën Gjonit më 1381, Karli ka lënë të shkruar se rrjedh “prej gjakut të mbretit francez”. Karli me të vëllanë, Gjergjin, u rritën në Krujë.
Karli doli në pah më 1358 pasi korri një fitore spektakolare me arbërorët e vet në betejën e Akelout kundrejt despotit të Epirit, Niqefor Orsinit II; i cili donte t’i dëbonte arbërorët nga zotërimet e veta, por ra në betejë. Prej këtu e tutje iu drejtua vetes si “Princeps Albaniae”.
Pavarësisht se u mëshonte lidhjeve me Anzhuinët, kishte vendosur t’u shkëpuste atyre Durrësin prandaj e sulmoi në vitin 1362, por nuk e mori dot. Rreth 1365 zotërimet e tij përfshinin thuajse gjithë Shqipërinë e sotme të Jugut, e për një periudhë të shkurtër zotëroi edhe Janinën. Më 1366 iu dha qytetaria venedikase. Më 1368 Durrësi ra në duart e tij, pasi bëri flotën e vet i përkrahur nga venedikasit, u njoh prej tyre “dominus Albanie in partibus versus maritimam de Durachio”. Më pas ra sërish kaloi në duart e Anzhuinëve të Napolit.
Më 1380 ai u përpoq për një aleancë me Luigjin I të Hungarisë, i cili e konfirmoi në zotërimet që kishte në Durrës dhe rrethina. Aleancë kjo që nuk përshëndetej as nga venedikasit e as nga Kuria Romane, përderisa mbreti hungarez mbështeste antipapën e Avinjonit. Duke refuzuar legjitimitetin e Karlit mbi Durrësin, Papa ndërseu kunatin e tij Balshën II kundër tij.
Më 1383 Karl Topia e bleu atë kundrejt një shume të madhe të hollash. Më 1384 Balshajt ia pushtuan dhe dëbuan nga zotërimet e tij. Pas një viti, Karli së bashku me disa fisnikë të tjerë thirrën osmanët, të cilët luftuan me Balshajt në betejën e Savrës ku fituan. Pas humbjes së rivalëve dhe largimit nga Durrësi, Karli hyri prapë në Durrës, pas gjase nën syzerenitetin osman. Më 18 gusht 1386 nënshkroi një pakt me Republikën e Shën Markut, në të cilin zotohej se do të ndihte Venedikun me 600 dukate në vit në çdo luftë, ta furnizonte me grurë dhe t’u garantonte tregtarëve venedikas privilegje tregtare. Në këmbim iu dha një galerë me një ekuipazh lufte dhe të drejtën që të rekrutonte mercenarë në territoret venedikase.
Titujt
Sipas Shuflajt, emri i tij tingëllon anzhuinisht dhe dikton ndikimin e Anzhuve në botëkuptimin e fisnikërisë arbërore të kohës; venedikasit e quanin “catolicus princeps Albanie”, nga serbët quhej “župan velji” (zhupan i madh) dhe në letrën e Papës Gregor XI më 1374 quhet “magnus comes” (kont i madh); Papa i dërgoi dy letra ku i drejtohej “Dux Albaniae et Croatiae” dhe i lutej që t’i kërkonte me këmbëngulje arqipeshkvit të Sardës që “më së fundi” t’i dërgonte Selisë Shenjte tributin e kishës, letër që dëshmon autoritetet edhe në viset e Shkodrës. Ai nuk ngurronte të vinte në dukje “lidhjet e gjakut” që kishte me Anzhuinët e Napolit, madje i shtoi stemës së Topiajve edhe simbolin anzhuin, zambakun. Wikipedia
Lamtumire o mik i vyer i kohes se Iluzioneve dhe Zhgenjimeve!
Shpirti Yt i bardhe u prehte mes luleve, zogjve, dritave e ngjyrave , te cilave u kushtonje vargjet e Tua kur enderronje, qofte edhe duke baritur mbi ate “lendine lotesh” qe qe rruga e jone mbi kete toke. Por ti e parandjenje Parajsen e Zotit. Paç shperblimin e Tij per gjithe mundimet qe koha e tmerrit Te detyroi t’i kalosh ne Atdheun Tend, te cilin e deshe me gjithe fuqine e shpirtit Tend fisnik, e deshe shume me teper se shume te tjere, te cilit atij i grabiten gjithshka.
Te qofte i lehte Dheu i tij, u prehsh ne Paqen e perjeteshme!
Mirupafshim n’atw Botw ku shperblehen dhimbjet, vuajtjet, cfilitjet fizike e shpirterore , ku gjen vleresimin ndershmeria, ku gjen melhemin shpirti i vrare!
Ngushullimet me te ndjera e me te sinqerta njerezve te Tu te dashur, familjes edhe n’emer te nje miqesie te hershme, miqve e shokeve, te gjithe atyre qe me ikjen Tende te shpejte u ke lene nje zbrazesi ne shpirt!