Presidenti i Shteteve të Bashkuara, Donald Trump, e kërcënoi Iranin me disa masa – nisur nga sanksionet dhe tarifat e reja deri te veprimet ushtarake.

Kjo, pasi presidenti iranian refuzoi mbajtjen e bisedimeve të drejtpërdrejta me Uashingtonin për programin e tij bërthamor.

“Do të shohim nëse mund të bëjmë diçka. Nëse jo, do të jetë një situatë e keqe”, u tha Trump gazetarëve më 30 mars, derisa fluturonte nga Florida për në Uashington.

“Unë do të preferoja një marrëveshje në vend të alternativës tjetër, që mendoj se të gjithë në këtë aeroplan e dinë se çfarë është. Ajo nuk do të ishte një gjë e bukur”, shtoi ai.

Më herët, Trump paralajmëroi se “nëse nuk bëjnë marrëveshje, do të ketë bombardime dhe do të jenë bombardime që ata nuk i kanë parë kurrë më parë”.

Në përgjigje, udhëheqësi suprem i Iranit, Ajatollah Ali Khamenei, paralajmëroi “hakmarrje të fuqishme”, nëse Shtetet e Bashkuara ose aleatët e tyre bombardojnë Republikën Islamike.

Trump, gjithashtu, tha se është duke shqyrtuar vendosjen e tarifave ndaj vendeve që blejnë naftë nga Irani, si pjesë e strategjisë së tij për “presion maksimal” kundër Teheranit.

Më herët gjatë ditës, presidenti iranian, Masud Pezeshkian, e kundërshtoi publikisht mbajtjen e negociatave të drejtpërdrejta me Uashingtonin për programin e tij bërthamor – gjë që ishte propozuar në një letër që Trump i kishte dërguar Teheranit në fillim të këtij muaji.

“Edhe pse në këtë përgjigje është hedhur poshtë mundësia e negociatave të drejtpërdrejta mes dy palëve, është theksuar se rruga për negociata indirekte mbetet e hapur”, tha Pezeshkian.

Zyrtarë të lartë iranianë edhe më parë kanë folur kundër idesë së mbajtjes së bisedimeve direkte me Shtetet e Bashkuara, por komentet e Pezeshkianit shënojnë refuzimin e parë zyrtar nga Irani.

Në përgjigje, Departamenti amerikan i Shtetit tha se “presidenti Trump ka qenë i qartë: Shtetet e Bashkuara nuk mund ta lejojnë Iranin të ketë armë bërthamore”.

“Presidenti shprehu gatishmërinë e tij për të diskutuar një marrëveshje me Iranin. Nëse regjimi iranian nuk dëshiron marrëveshje, presidenti është i qartë: Ai do të ndjekë opsione të tjera, të cilat do të jenë shumë të këqija për Iranin”, tha ai.

Prej se Trump është kthyer në Shtëpinë e Bardhë në janar, administrata e tij ka theksuar vazhdimisht se Irani nuk duhet të lejohet të ketë armë bërthamore, ndërsa ka paralajmëruar se veprimet ushtarake janë po ashtu në tryezë, nëse Irani refuzon idenë e Trumpit.

Irani pohon se programi i tij bërthamor ka vetëm qëllime paqësore.

Por, një raport i mbikëqyrësit bërthamor të OKB-së, i publikuar në shkurt, nxori në pah se Irani ka përshpejtuar prodhimin e uraniumit, që përdoret për armë.

Kryetari i Komitetit për Europën në Kongresin Amerikan, Keith Self, është takuar ditën e sotme në SHBA me Fatmir Mediun, kreun e PR-së dhe aleatin e liderit të opozitës, Sali Berisha.

Në takimin mes Mediut dhe kongresmeni Self, është diskutuar për situatën politike në Shqipëri dhe rajon, si dhe zgjedhjet e 11 majit, duke nënvizuar detyrimin e vendit si anëtar i NATO-s për të garantuar zgjedhje të lira dhe të ndershme, të mbrojtura nga ndikimi i krimit dhe korrupsionit, blerja e votave dhe intimidimi i votuesve.

Kongresmeni republikan Keith Self është një prej personave më me ndikim në administratën e re të presidentit Donald Trump për çështjet e sigurisë në Shtëpinë e Bardhë.

Vetëm pak minuta më parë Shtëpia e Bardhë ka shpërndarë një shkrim të kongresmenit Keith Self në mediumin ËashingtonExaminer, në lidhje me sulmet kundër rebelëve Houthi në Jemen dhe udhëheqjen e fortë të Presidentit të ShBA, Donald Trump, duke siguruar suksesin e jashtëzakonshëm.

“Falë udhëheqjes së fortë të Presidentit Trump dhe koordinimit të pandërprerë të ekipit të tij, sulmet e fundit kundër Houthis ishin një sukses i jashtëzakonshëm.

Terroristët u eliminuan, kërcënimet u neutralizuan dhe interesat amerikane u mbrojtën.” – Kongresmeni Keith Self’, shkruhet në postimin e bërë nga Shtëpia e Bardhë. sn

Një gjykatë amerikane mban sot një seancë për padinë e Radios Evropa e Lirë kundër Agjencisë Amerikane për Media Globale (USAGM), për bllokimin e fondeve.

REL-i e sheh bllokimin e fondeve të miratuara nga Kongresi, si përpjekje të agjencisë për t’ia ndërprerë krejtësisht financat.

Gjykata e Qarkut e SHBA-së për Distriktin e Kolumbisë do t’i dëgjojë argumentet e të dyja palëve duke filluar nga ora 14:00, sipas kohës lokale.

REL-i kërkon që USAGM-ja – e cila mbikëqyr transmetuesit e mbështetur nga Qeveria amerikane, si Radio Evropa e Lirë dhe Zëri i Amerikës – t’ia lëshojë 7.5 milionë dollarë për periudhën nga 1 marsi deri më 15 mars – ditën kur USAGM-ja njoftoi se financat nga granti i miratuar nga Kongresi për REL-in, janë ndërprerë.

Padia argumenton se mohimi i qasjes në fondet e miratuara nga Kongresi për Radion Evropa e Lirë, shkel ligjet federale dhe Kushtetutën e SHBA-së, e cila i jep Kongresit autoritetin përfundimtar për shpenzimet federale.

Padia kërkon gjithashtu nga gjykata që të japë një urdhër ndalese të përkohshme, me qëllim lirimin e fondeve të marsit.

Padia kërkon edhe pjesën e mbetur të fondeve të grantit për vitin e plotë buxhetor 2025, i cili përfundon më 30 shtator.

Një seancë paraprake për këtë të fundit është planifikuar të mbahet në mes të prillit.

“Përfundimi i kontratave të punonjësve tanë të pavarur dhe pezullimi nga puna i punonjësve do t’i pengojnë ndjeshëm aftësitë tona për të dhënë lajme të pacensuruara në 23 vendet ku shërbejmë”, tha presidenti i Radios Evropa e Lirë, Stephen Capus, në dosjen për gjykatën.

USAGM-ja tha në dosjen e saj se Gjykata e Qarkut është vendi i gabuar për rastin dhe se Kongresi i ka dhënë USAGM-së “diskrecion të gjerë për të mbikëqyrur përfituesit e saj”.

“Edhe nëse kjo gjykatë do të kishte juridiksion për të miratuar kërkesën e paditësit, për anulimin e vendimit të USAGM-së, një gjë e tillë nuk do të ishte në interesin publik”, thuhet po ashtu në atë dosje.

Rreziku për mbylljen e REL-it shkaktoi reagime nga audienca në 27 gjuhë dhe në 23 vende ku ka transmetim.

“Ndonjëherë ishte si një rreze drite që depërtonte në errësirën e gënjeshtrës”, shkroi në Facebook lexuesi ukrainas, Oleh Prozorov, duke e falënderuar Shërbimin ukrainas të Radios Evropa e Lirë për, siç u shpreh, “mbrojtjen e lirive politike”.

Direktiva për ndërprerjen e fondeve u dha disa orë pasi presidenti amerikan, Donald Trump, nënshkroi një urdhër ekzekutiv për reduktimin e shtatë agjencive federale, përfshirë USAGM-në.

Granti i Radios Evropa e Lirë u ndërpre me një letër, e cila u nënshkrua nga Kari Lake, këshilltare e lartë e ushtruesit të detyrës së drejtorit ekzekutiv të USAGM-së.

Në letër thuhej se “vendimi nuk i zbaton më prioritetet e agjencisë”.

Shpjegime të tjera nuk u dhanë.

Përplasjet e Trumpit me USAGM-në

Lake u nominua nga Trump për të marrë postin e udhëheqëses së Zërit të Amerikës, megjithëse emërimi i saj duhet të miratohet nga Bordi Këshillimor i Transmetimeve Ndërkombëtare (IBAB).

Anëtarët e IBAB-së – një organ konsulence i krijuar nga Kongresi për të mbikëqyrur aktivitetet e USAGM-së – u hoqën nga pozicionet e tyre nga administrata amerikane në janar dhe nuk u zëvendësuan më.

Trump – i cili ndërmori disa veprime për zvogëlimin e shpenzimeve qeveritare, prej se nisi mandatin e dytë në janar – është përplasur qysh në mandatin e parë me USAGM-në për pavarësinë editoriale dhe programet.

Por, mbështetësit e transmetuesve thonë se ata janë një krah i rëndësishëm i diplomacisë amerikane.

“Është jetike që Kongresi ta mbrojë USAGM-në, të garantojë sigurinë e gazetarëve dhe të riafirmojë angazhimin e Qeverisë amerikane për një media të lirë dhe të pavarur, brenda dhe jashtë vendit”, shkroi një grup prej 28 organizatash për lirinë e shtypit dhe gazetarëve nga e gjithë bota, në një letër drejtuar ligjvënësve amerikanë, më 19 mars.

A do të ndërhyjë BE-ja?

Me të ardhmen e pasigurt të Radios Evropa e Lirë, politikanët e Bashkimit Evropian po përpiqen të gjejnë mundësi për ta mbështetur transmetuesin.

USAGM-ja është një agjenci e pavarur e Qeverisë amerikane që mbikëqyr transmetimin e lajmeve dhe informacioneve në pothuajse 50 gjuhë, për rreth 361 milionë njerëz çdo javë.

Buxheti që ka kërkuar USAGM-ja nga Kongresi amerikan për vitin fiskal 2025, është 950 milionë dollarë, për t’i financuar të gjitha operacionet dhe investimet kapitale.

Aty përfshihen mediat: Radio Evropa e Lirë, Zëri i Amerikës, Radio Azia e Lirë, Zyra e Kubës (Radio Marti), Rrjeti i Transmetuesit për Lindje të Mesme dhe Fondi i Teknologjisë së Hapur.

Sipas dokumenteve të USAGM-së, buxheti i kërkuar për REL-in për vitin 2025 ishte rreth 153 milionë dollarë.

Përgatiti: Valona Tela

Presidenti amerikan Donald Trump ka përfunduarbisedën telefonike me presidentin ukrainas Volodymyr Zelenskyy, vetëm një ditë pasi presidenti rus Vladimir Putin tha se do të pajtohej të kufizonte sulmet e kombit të tij në Ukrainë.

Kre i Shtëpisë së Bardhë ka dhënë detaje nga biseda një orëshe, duke shtuatr se pjesa më e madhe e diskutimit u bazua në thirrjen e bërë dje me Presidentin Putin, në mënyrë që të përafronin Rusinë dhe Ukrainën, për sa i përket kërkesave dhe nevojave të të dy udhëheqësve.

‘Sapo përfundova një telefonatë shumë të mirë me Presidentin Zelenskyy të Ukrainës. Ajo zgjati afërsisht një orë. Pjesa më e madhe e diskutimit u bazua në thirrjen e bërë dje me Presidentin Putin, në mënyrë që të përafronin Rusinë dhe Ukrainën për sa i përket kërkesave dhe nevojave të tyre. Ne jemi shumë në rrugën e duhur dhe unë do t’i kërkoj Sekretarit të Shtetit Marco Rubio dhe Këshilltarit të Sigurisë Kombëtare Michael Waltz, të japin një përshkrim të saktë të pikave të diskutuara. Kjo deklaratë do të publikohet së shpejti’, ka shkruar presidenti amerikan në llogarinë e tij në platformën ‘Truth Social’.

Zelenskyy më herët të mërkurën tha se angazhimi i Putinit për një armëpushim të kufizuar është “në kundërshtim me realitetin”, ndërsa Moska dhe Kievi shkëmbyen akuza për sulme të ndërsjella në infrastrukturë.

Vetëm disa orë më parë, autoritetet ruse dhe ukrainase raportuan sulme gjatë natës në objektet e infrastrukturës lokale, më pak se 24 orë pas thirrjes së së martës midis Putinit dhe Trump, në të cilën udhëheqësi rus ra dakord për një armëpushim të kufizuar, që do të ndalonte përkohësisht sulmet “në të gjithë energjinë dhe infrastrukturën”.

Zelenskyy, i cili më herët kishte shprehur mbështetje për propozimin, tha në një konferencë të përbashkët shtypi në Helsinki se kishte sulme nga “150 dronë gjatë natës, duke përfshirë objektet energjetike.

“Fjalët e Putinit janë shumë të ndryshme nga realiteti,” tha ai.

Kievi të martën e kaluar ra dakord për një armëpushim shumë më gjithëpërfshirës 30-ditor dhe Trump kishte kërkuar të kishte miratimin e Putinit për t’iu bashkuar kësaj gjithashtu, duke kërcënuar me ndëshkime të mundshme ekonomike ndaj Moskës, nëse lideri rus nuk pajtohej.

Kjo nuk u materializua gjatë diskutimit të së martës, por Trump pohoi se negociatat do të fillonin shpejt mbi propozimin më të gjerë të armëpushimit dhe një marrëveshje paqeje për t’i dhënë fund konfliktit.

Kremlini, nga ana e tij, tha se kishte identifikuar “një numër çështjesh të rëndësishme”, përpara se të pranonte një armëpushim 30-ditor, duke përfshirë atë që tha është “nevoja për të ndaluar mobilizimin e detyruar në Ukrainë dhe riarmatimin e Forcave të Armatosura të Ukrainës”.

Të mërkurën, Zelenskyy përcolli besimin e tij se konflikti i vazhdueshëm në vendin e tij mund të përfundojë këtë vit me një paqe “të mirë”, por se garancitë e sigurisë për Kievin janë “definitivisht të nevojshme”.

“Përndryshe, Putini do të vijë sërish me luftë dhe ky ka qenë thelbi i tij që në fillim”, tha më tej Zelenskyy.

Kushtet e renditura nga Putin në lidhje me armëpushimin 30-ditor të propozuar nga SHBA-të, tregojnë vetëm qëllimin e tij për të vazhduar konfliktin, argumentoi Zelenskyy.sn

Presidenti Donald Trump thotë se do të flasë nesër me homologun rus Vladimir Putin, ndërsa ai kërkon t’i japë fund luftës në Ukrainë.

Sipas mediave të huaja, udhëheqësi amerikan zbuloi bisedën e ardhshme për gazetarët ndërsa fluturonte nga Florida në Uashington me Air Force One mbrëmë.

“Ne do të shohim nëse kemi diçka për të shpallur ndoshta deri të martën. Unë do të flas me Presidentin Putin të martën,” tha Trump.

“Shumë punë është bërë gjatë fundjavës. Ne duam të shohim nëse mund t’i japim fund asaj lufte”, shtoi ai.

Edhe pse Rusia dështoi në qëllimin e saj fillestar për të ‘thyer’ Ukrainën me pushtimin e saj tre vjet më parë, ajo ende kontrollon zona të mëdha të vendit.

Trump tha se toka ukrainase dhe termocentralet janë pjesë e bisedës rreth mbylljes së luftës.

“Ne do të flasim për tokën. Do të flasim për termocentralet,” tha ai, duke e përshkruar atë si “ndarje të aseteve të caktuara”. sn

Presidenti i Shteteve të Bashkuara, Donald Trump, ka thënë të premten se ka “shumë gjasa” që lufta mes Rusisë dhe Ukrainës të marrë fund pas bisedimeve “frytdhënëse” mes zyrtarëve amerikanë dhe presidentit rus, Vladimir Putin, të enjten.

“Ne zhvilluam bisedime shumë të mira dhe frytdhënëse dje me presidentin e Rusisë, Vladimir Puti, dhe ka shumë mundësi që kjo luftë e tmerrshme dhe e përgjakshme të marrë fund përfundimisht”, tha Trump në një postim në Truth Social, duke shtuar se ai i ka kërkuar Putinit ta kursejë jetën e trupave ukrainase që janë “plotësisht të rrethuara”.

I dërguari amerikan, Steve Witkoff, mbajti takim të gjatë me Putinin në Moskë të enjten në mbrëmje.

Në postimin e tij, Trump nuk tregoi nëse ka biseduar vetë me Putinin.

Zëdhënësi i Kremlinit, Dmitry Peskov, u tha gazetarëve në Moskë të premten se Putin ia ka dërguar Trumpit një mesazh për propozimin e tij për armëpushim në Ukrainë, pas takimit në Moskë me të dërguarin e posaçëm Witkoff.

“Kur zoti Witkoff t’ia dërgojë të gjitha informacionet presidentit Trump, ne do të përcaktojmë kohën e bisedës [mes Trumpit dhe Putinit]. Ka arsye për të qenë optimistë të kujdesshëm”, tha Peskov.

Putin tha të enjten se Rusia pajtohet me propozimin e Shteteve të Bashkuara për armëpushim në Ukrainë, por shtoi se ka hollësi të cilat duhet të zgjidhen fillimisht, si për shembull furnizimi i Kievit me armë perëndimore.

Lideri rus tha gjithashtu se çfarëdo marrëveshje që bëhet duhet të çojë drejt një paqeje afatgjate, që adreson shkaktarët kryesorë të luftës, me gjasë duke iu referuar zgjerimit të NATO-s.

Kremlini tha se ka arsye për “optimizëm të kujdesshëm” për propozimin e presidentit amerikan Donald Trump, por Ukraina ka vënë në pikëpyetje sinqeritetin e Moskës lidhur me përfundimin e luftës, që tashmë ka hyrë në vitin e katërt.

Në një video të publikuar në orët e vona të 13 marsit, presidenti ukrainas, Volodymyr Zelensky, vuri në pikëpyetje motivet e Putinit, duke thënë se udhëheqësi rus ishte i gatshëm të refuzonte propozimin, por kishte frikë që këtë t’ia thoshte Trumpit.

“Prandaj, në Moskë idesë së armëpushimit po i imponohen këto kushte, që të mos ndodhë asgjë ose të mos ndodhë asgjë për një kohë sa më të gjatë”, tha Zelensky.

Putin po përballet me dilemë pasi delegacionet nga Kievi dhe Uashingtoni pajtuan më herët këtë javë – gjatë një takimi në Arabinë Saudite – për një armëpushim 30-ditor të propozuar nga Trump, duke e vendosur përgjegjësinë për paqen në duart e Moskës.

Trump e ka bërë përfundimin e pushtimit mbi trevjeçar të Ukrainës nga Rusia prioritet kryesor që kur mori detyrën në janar, duke dërguar me shpejtësi zyrtarë të lartë në Moskë dhe në Kiev për ta shtruar rrugën për bisedime.

Të mërkurën, Trump i bëri thirrje Rusisë ta pranojë një armëpushim 30-ditor, duke e paralajmëruar se do të vendosë sanksione shtesë ndaj saj, nëse ajo e hedh poshtë propozimin amerikan.

Lideri i Kremlinit tha se propozimi përmban pyetje pa përgjigje, si për shembull, çfarë do të bëhet me inkursionin e Ukrainës në rajonin rus të Kurskut.

“Nëse kemi një armëpushim, a do të thotë kjo se të gjithë atje do të largohen?” tha Putin.

Ukraina kreu një inkursion befasues në Kursk në gusht të vitit të kaluar, duke marrë një pjesë të territorit rus me shpresën për ta shkëmbyer me tokën e saj sapo të fillojnë bisedimet për paqe.

Por, kjo strategji mund të dështojë tani, pasi forcat ruse po i zmbrapsin ukrainasit ngadalë jashtë Kurskut, duke e rimarrë më shumë se gjysmën e territorit të kapur fillimisht nga Ukraina.

Ndër shqetësimet e tjera që lideri rus ngriti lidhur me propozimin për armëpushim është nëse periudha 30-ditore do të përdoret nga Perëndimi për ta riarmatosur Ukrainën ose për t’i trajnuar forcat e saj.

Ai ngriti gjithashtu pyetjen se si do të mbikëqyret armëpushimi një vijë të frontit prej gati 2.000 kilometrash.

“Kush do të përcaktojë se ku dhe kush e ka shkelur armëpushimin?” tha ai.

Ekspertët kishin paralajmëruar se Putin me gjasë do të përpiqej t’i zvarriste bisedimet për armëpushimin, pasi forcat e tij e kanë përparësinë në fushën e betejës.

Rusia synon t’i marrë të paktën tërë katër rajoneve e Ukrainës që pretendon se i ka aneksuar në nëntor të vitit 2022: Donjeckun, Luhanskun, Zaporizhjan dhe Hersonin.

Një armëpushim tani do t’ia pamundësonte asaj arritjen e këtij qëllimi.

Shtetet e Bashkuara kanë rifilluar dërgimin e ndihmave ushtarake në Ukrainë përgjatë kufirit me Poloninë, pas arritjes së një marrëveshjeje mes zyrtarëve amerikanë dhe ukrainas në Arabinë Saudite, tha të mërkurën ministri i Jashtëm i Polonisë, Radoslaw Sikorski.

Sikorski e bëri këtë njoftim duke folur për gazetarë përkrah homologut të vet ukrainas, Andriy Sybiha, në Varshavë, pasi ky i fundit u kthye nga bisedimet në Xhedah, të mërkurën.

“Mund të konfirmoj se dërgimi i armëve përmes Jasionkas është kthyer në nivelin e mëparshëm”, tha Sikorski, duke iu referuar qendrës logjistike në juglindje të Polonisë.

Uashingtoni kishte njoftuar javën e kaluar se po pezullonte furnizimin e Ukrainës me ndihma, pas një përplasjeje publike në Shtëpinë e Bardhë mes presidentit amerikan, Donald Trump, dhe homologut të tij ukrainas, Volodymyr Zelensky.

Përplasja kishte shkaktuar shqetësime të mëdha në Ukrainë, të cilat u dëshmuan nga intervistat e Current Time me ushtarë në vijën e frontit.

“Na jepni më shumë armë dhe ne do ta garantojmë sigurinë tonë”, tha një ushtar, i identifikuar me nofkën Sokol, i cili shërben në njësitin e artilerisë në rajonin Donjeck në lindje të Ukrainës.

“Mendoj se gjërat do të qartësohen së shpejti dhe ne do të vazhdojmë të marrim armë dhe ndihma të tjera”, kishte thënë ai.

Sokoli kishte të drejtë, pasi dërgimi i ndihmave ka rifilluar pas një takimi nëntë orësh, në të cilin Ukraina dhe Shtetet e Bashkuara miratuan një propozim për një armëpushim 30-ditor.

Uashingtoni tashmë ia ka paraqitur këtë Moskës.

Sekretarin amerikan i Shtetit, Marco Rubio, tha se “ne do t’u themi atyre se kjo është ajo që ofrojmë”.

SHBA-ja është furnizuesi më i madh i armëve për Ukrainën, dhe komentet e Sokolit nënvizuan rëndësinë që kishte rifillimi i furnizimit të Ukrainës me armë për luftën e saj kundër pushtuesit rus.

“Ne përdorim shumë armë të prodhuara në Shtetet e Bashkuara dhe Evropë”, tha ai.

Një ushtar tjetër nga ky njësit, i identifikuar si Odini, tha: “Po bëjmë gjithçka që mundemi për t’i mbajtur [forcat ruse] jashtë rajonit të Dnipropetrovskut. Po u shkaktojmë humbje të mëdha për t’i minimizuar lëvizjet e tyre në tokën tonë”.

Duke folur në Varshavë, Sybiha përsëriti përkushtimin e vendit të tij për armëpushimin 30-ditor.

“Jemi gati të krijojmë ekipin e duhur nga ana jonë që do të punojë për këtë plan veprimi se si të arrihet ky armëpushim, nëse ndodh”, tha ai.

Zyrtarët rusë ende nuk u janë përgjigjur propozimeve nga takimi në Xhedah.

Duke folur më 12 mars, zëdhënësi i Kremlinit, Dmitry Peskov, tha: “Ne kemi planifikuar kontakte me amerikanët në ditët në vijim, gjatë të cilave presim të marrim informata të plota”.

Administrata Trump ka anuluar më shumë se 80 për qind të programeve të Agjencisë Amerikane për Zhvillim Ndërkombëtar (USAID) pas një procesi rishikimi gjashtë-javor. Lajmi u njoftua të hënën nga Sekretari i Shtetit Marco Rubio.

“Me 5200 kontratat tashmë të anuluara, janë shpenzuar dhjetëra miliarda dollarë në mënyra që jo vetëm nuk i kanë shërbyer, por në disa raste edhe kanë dëmtuar, interesat thelbësore kombëtare të Shteteve të Bashkuara“, shkruante Sekretari Rubio në një postim në llogarinë e tij personale në rrjetin social ‘X’.

Rreth 1,000 programet e mbetura, shkruante ai më tej, do të administrohen tashmë nga Departamenti i Shtetit “në mënyrë më efektive” dhe në konsultim me Kongresin.

Pas marrjes zyrtarisht të detyrës më 20 janar Presidenti Donald Trump, urdhëroi menjëherë një pauzë 90-ditore të ndihmës për vendet e huaja duke e futur atë në një proces rishqyrtimi, për të parë nëse programet përputheshin me politikën e tij të jashtme “Amerika e Para”.

Ky urdhër dhe të tjerë që e pasuan atë, çuan në ndalje të operacioneve të agjencisë në mbarë botën, krijuar kaos në përpjekjet globale për ndihmë humanitare.

Administrata tha se vendimi për pezullim nuk prekte ndihmat që synojnë shpëtimin e jetëve, por sipas punonjësce humanitarë në mbarë botën fondet ishin bllokuar.

Mijëra punonjës të USAID-it u pezulluan, apo u pushuan nga puna, po kështu u ndërprenë kontrata. Shumica e atyre që janë pezulluar, nuk pritet të rikthehen në detyrë.

Në postimin e tij diplomati i lartë amerikan falënderonte gjithashtu punonjësit e Departamentit të Efikasitetit të Qeverisë (DOGE), që udhëhiqet nga biznesmeni miliarderi Elon Musk, i cili po redukton në mënyrë të pashembullt administratën federale.

“Falenderoj DOGE-in dhe personelin tonë, që ka punuan me orë të gjata për të arritur këtë reformë të vonuar dhe historike”, shkruante Sekretari Rubio.

Në një reagim disa orë më vonë, zoti Musk shkruante: “E vështirë, por e nevojshme. Është kënaqësi të punoj me ju. Programe të rëndësishme të USAID-it duhet të kishin qenë gjithmonë nën varësinë e Departamentit të Shtetit”.

Republikanët e kanë bërë gjerësisht të qartë se duan që ndihma për vendet e huaja të përfshijë një interpretim shumë më të ngushtë të interesave kombëtare amerikane.

Në fillim të këtij muaji, në një nga paditë e shumta lidhur me mbylljen e shpejtë të programeve të USAID-it, Departamenti i Shtetit, tha se po mbyllte më shumë se 90% të programeve të agjencisë. Por Sekretari Rubio nuk dha asnjë shpjegim se përse shifra që ai njoftoi sot ishte më e ulët.

Mbyllja e një pjese të madhe të programeve të USAID-it, i jep fund një politike që zbatohej prej dekadash, sipas të cilës ndihma humanitare dhe ajo për zhvillim që u ofrohej vendeve të tjera, shihej si avancim i interesave kombëtare amerikane të lidhura me sigurinë, nëpërmjet stabilizimit të rajoneve dhe ekonomive të tyre, e duke forcuar aleancat.

Në javët pas urdhrit të Presidenti Trump, një nga të emëruarit e tij, Pete Marocco dhe zoti Musk, tërhoqën me mijëra punonjës të personelit të USAID-it nëpër botë nëpërmjet vendimesh për pezullim, apo shkarkimesh nga detyra, ndaljes brenda natës të pagesave, si dhe ndërprerjes së mijëra kontratave për ndihmë e zhvillim.

Kontraktorët dhe punonjësit e programeve të ndryshme, nga kontrolli i epidemive, urisë, apo tek trajnimi mbi çështje që lidhen me demokracinë ndalën punën. Grupet e ndihmës dhe partnerë të tjerë të USAID-it pushuan nga puna me dhjetëra mijëra punonjës të tyre, si brenda Shteteve të Bashkuara ashtu edhe jashtë.

Ndërkohë shumë punonjës e kontraktorë të USAID-it, si dhe familjarë të tyre, vazhdojnë të jenë ende jashtë vendit, në pritje të pagesave që mbulojnë shpenzimet për kthimin e tyre në Shtetet e Bashkuara.

Për më shumë se 25 vjet, misioni i NATO-s në Kosovë, KFOR, ofron siguri. Por, në kohën kur zyrtarët amerikanë sinjalizojnë zvogëlimin e mundshëm të pranisë së tyre ushtarake në Evropë, lindin edhe pyetjet: a do të mbeteshin ushtarët amerikanë në KFOR, apo do të kërkonte administrata Trump favore në këmbim të tyre?

Nga Departamenti amerikan i Mbrojtjes thonë për Radion Evropa e Lirë se, tash për tash, nuk ka ndonjë ndryshim sa i përket pozicionimit të forcave të tyre. Por, me tensionet e vazhdueshme në Ballkan dhe me ndryshimin e prioriteteve globale, Kosova duhet të përgatitet për çdo skenar, thonë ish-zyrtarë të NATO-s.

“Secili ushtar i KFOR-it e kupton plotësisht dhe qartë detyrën e tij për t’i mbrojtur të gjithë qytetarët e Kosovës”, deklaroi më 25 qershor të 1999-ës komandanti i atëhershëm i misionit paqeruajtës të NATO-s, Mike Jackson.

Kjo forcë nisi të dislokohej në Kosovë atë muaj, menjëherë pas nënshkrimit të Marrëveshjes së Kumanovës, e cila detyroi tërheqjen e plotë të ushtrisë dhe policisë serbe nga Kosova.

Fillimisht përbëhej nga rreth 50.000 trupa, për të arritur me kalimin e viteve në rreth 4.600.

Më shumë se 25 vjet më vonë, misioni i saj mbetet i njëjtë: “ruajtja e një mjedisi të sigurt për të gjithë”, por e ardhmja e forcës disi e diskutueshme.

Një zyrtar nga Departamenti amerikan i Mbrojtjes konfirmon për Radion Evropa e Lirë se, “tash për tash, nuk ka asnjë ndryshim në pozicionimin e forcave për të njoftuar”.

Por, ish-zyrtari i lartë i NATO-s, Jamie Shea, thotë se presidenti i Shteteve të Bashkuara, Donald Trump, “është transaksional” dhe se mund të kërkojë nga Kosova favore në këmbim të mbajtjes së trupave.

“Ndaj, jini të përgatitur”, thotë Shea për Radion Evropa e Lirë.

Ish-komandanti i Forcës së Sigurisë së Kosovës, Kadri Kastrati, vlerëson se vendi, aktualisht, nuk është në gjendje të vetëmbrohet.

Si lindën pikëpyetjet për trupat amerikane në Evropë?

Ishte fillimisht sekretari amerikan i Mbrojtjes, Pete Hegseth, i cili porositi Evropën se duhet të përgatitet për një rishikim dhe reduktim eventual të pranisë ushtarake amerikane.

Gjatë një vizite në Varshavë, muajin e kaluar, Hegseth tha se e ardhmja e saj do të varet nga kërcënimet globale dhe prioritetet strategjike amerikane.

“Kjo është arsyeja përse mesazhi ynë është kaq i ashpër për aleatët tanë evropianë. Tani është koha për të investuar, sepse nuk mund të supozoni se prania e Amerikës do të zgjasë përgjithmonë”, tha ai më 14 shkurt.

Sipas një dokumenti që siguroi gazeta amerikane The Washington Post, Hegseth urdhëroi, gjithashtu, udhëheqësit e Pentagonit dhe të ushtrisë amerikane që të bëjnë plane për shkurtimin e buxhetit të mbrojtjes për 8 për qind, në secilin prej pesë vjetëve të ardhshëm.

Këtij debati, një element tjetër ia shtoi edhe zëvendëspresidenti amerikan, JD Vance.

Ai i kritikoi udhëheqësit evropianë për refuzimin e së djathtës ekstreme, ndërsa të ardhmen e trupave amerikane në Evropë e lidhi me politikëbërjen në kontinent.

Duke folur në Konferencën e Veprimit Politik Konservator më 20 shkurt, Vance tha se amerikanët nuk do të mbështesin mbajtjen e trupave në Gjermani, nëse njerëzit atje mund të burgosen për postime fyese në mediat sociale.

“E gjithë mbrojtja e Gjermanisë subvencionohet nga taksapaguesit amerikanë”, tha ai.

Situata shkaktoi jo pak ankth në mesin e aleatëve këndej Atlantikut.

Njeriu që pritet të bëhet kancelar i Gjermanisë, Friedrich Merz, tha se synim i tij do të jetë arritja e pavarësisë nga SHBA-ja në aspektin e sigurisë.

“Për mua, prioritet absolut do të jetë forcimi i Evropës sa më shpejt që të jetë e mundur”, tha ai.

Trump, edhe gjatë mandatit të parë si president, u ka kërkuar vazhdimisht aleatëve evropianë që t’i rrisin ndjeshëm kontributet e tyre financiare në mbrojtje.

I pyetur gjatë një konference me gazetarë, më 18 shkurt, se a do të ishte i gatshëm të konsideronte tërheqjen e të gjitha trupave amerikane nga Evropa, në kuadër të një marrëveshjeje me presidentin rus, Vladimir Putin, për paqe në Ukrainë, Trump tha:

“Askush nuk më ka kërkuar ta bëj këtë. Nuk mendoj se duhet ta bëjmë. Nuk do të doja ta bëja”.

Prania e trupave amerikane në Evropë

Shtetet e Bashkuara kanë disa baza operative dhe ushtarake në Evropë.

Numri më i madh i ushtarëve amerikanë – mbi 35.000 – është i dislokuar në Gjermani.

Ky vend, njëherësh, ka edhe bazën më të madhe ajrore amerikane – Ramstein – ku janë të vendosur mbi 16.000 ushtarakë, civilë e kontraktorë.

Përveç përforcimit të përkohshëm në fillim të luftës së Rusisë në Ukrainë, prania ushtarake amerikane në Evropë ka shkuar duke u zvogëluar që nga përfundimi i Luftës së Ftohtë.

Sipas Komandës Evropiane të SHBA-së, numri i përgjithshëm i forcave amerikane në Evropë është luhatur mes 75.000 dhe 105.000 që nga viti 2022.

Prej tyre, aktualisht, rreth 63.000 forca janë të dislokuara në mënyrë të përhershme, ndërsa të tjerat janë me rotacion.

Në Kosovë, Shtetet e Bashkuara kanë rreth 600 ushtarë në kuadër të misionit KFOR, në krahasim me mbi 5.000 sa kishin në ’99-tën.

Nga ai vit kanë edhe kampin Bondsteel, i cili gjendet pranë Ferizajt, në juglindje të Kosovës, dhe shërben si baza më e madhe ushtarake e SHBA-së në Ballkan.

Çka thotë NATO-ja?

Radio Evropa e Lirë pyeti NATO-n se a ka ndonjë plan për të siguruar që prania e KFOR-it në Kosovë mbetet e pandryshuar, në vazhdën e reduktimit të mundshëm të trupave amerikane në Evropë.

Në përgjigjen që mori, mes tjerash, thuhet se “zyrtarët amerikanë e kanë bërë të qartë angazhimin e tyre ndaj Aleancës, përfshirë praninë e SHBA-së në Evropë”.

Aty, po ashtu, thuhet se SHBA-ja i ka bërë të qarta pritjet e saj që aleatët e NATO-s të bëjnë më shumë, të investojnë më shumë dhe të prodhojnë më shumë, “në mbështetje të sigurisë sonë të përbashkët”.

“NATO-ja vazhdimisht i përshtatet mjedisit që ndryshon… KFOR-i vazhdon të zbatojë mandatin e tij – bazuar në Rezolutën 1244 të Këshillit të Sigurimit të OKB-së të vitit 1999 – për të kontribuar në një mjedis të sigurt për të gjithë njerëzit dhe komunitetet që jetojnë në Kosovë”, tha një zyrtar i NATO-s dhe shtoi se “SHBA-ja vazhdon të luajë një rol themelor” brenda misionit KFOR.

Presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani, tha në një takim me komandantin e KFOR-it, Enrico Barduani, më 4 mars, se Evropa po përballet me një situatë të ndërlikuar gjeopolitike dhe se “angazhimi i përbashkët me KFOR-in dhe NATO-n mbetet thelbësor”.

“Jini të përgatitur”

Shea, i cili ka shërbyer në role të ndryshme në NATO deri në tërheqjen e tij në vitin 2018, nuk pret ndryshime të menjëhershme në praninë e trupave amerikane në Evropë, e rrjedhimisht as në Kosovë, por thotë se situata mbetet e pasigurt dhe duhet vëzhguar me kujdes.

Sipas tij, kontingjenti amerikan në Kosovë është i vogël dhe “nuk është barrë e madhe financiare për SHBA-në, në krahasim me forcat amerikane në Gjermani apo Poloni”.

Ai gjithashtu kujton se Trump, në të kaluarën, “është përpjekur ta luajë paqebërësin mes Beogradit dhe Prishtinës” dhe thotë se trupat amerikane në Kosovë “i japin SHBA-së një levë më të madhe në këtë rol”.

“Por, Trump është transaksional dhe ai mund ta pyesë Kosovën se çfarë favoresh mund t’i ofrojë për t’i mbajtur trupat [amerikane] në Kosovë – sidomos në formë të marrëveshjeve biznesore dhe mundësive për investime. Ndaj, jini të përgatitur”, thotë Shea.

Për më tepër, shton ai, zvogëlimi i buxhetit të Pentagonit do ta detyrojë me doemos ushtrinë amerikane të bëjë kursime dhe t’i rishpërndajë burimet e saj.

Pse është e rëndësishme prania e NATO-s në Kosovë?

Gati 26 vjet pas përfundimit të luftës dhe 17 vjet pas shpalljes së pavarësisë, Kosova nuk njihet nga Serbia dhe marrëdhëniet mes dy vendeve mbeten të tensionuara.

Ndonëse janë në negociata për normalizimin e tyre qysh në vitin 2011, shteti fqinj vazhdon ta konsiderojë Kosovën si pjesë të veten.

Pas një sulmi të armatosur në veri të vendit, më 2023, autoritetet kosovare e akuzuan atë për tentim aneksimi të kësaj zone të banuar me shumicë serbe.

Serbia mohoi se kishte gisht në atë sulm, por grumbulloi për disa ditë trupa ushtarake në kufi me Kosovën.

Forca e Sigurisë e Kosovës nuk jep informacione për kapacitetet e saj mbrojtëse, duke i konsideruar si të ndjeshme, por ish-komandanti i saj, Kadri Kastrati, vlerëson se vendi, aktualisht, nuk është në gjendje të vetëmbrohet.

“Fatkeqësisht, jemi shumë larg, sepse nuk është investuar”, thotë ai për Radion Evropa e Lirë.

“Jemi shumë larg edhe kapaciteteve njerëzore, edhe atyre infrastrukture, pajisjeve dhe armatimit”, shton ai.

FSK-ja është në proces të shndërrimit në ushtri të rregullt dhe pritet t’i ketë mbi 7.500 pjesëtarë aktivë dhe rezervistë, nga rreth 2.500 sa ka aktualisht.

Ministri i Mbrojtjes i Kosovës, Ejup Maqedonci, i ka thënë Radios Evropa e Lirë në fund të vitit të kaluar se Kosova, në katër vjet, ka shpenzuar mbi 269 milionë euro për blerje të armatimit.

Ajo që dihet është se vendi ka siguruar armë edhe nga dy fuqi të NATO-s: SHBA-ja dhe Turqia, dhe se synon të ndërtojë edhe fabrikën e tij për prodhimin e municioneve.

Duke folur për rëndësinë e NATO-s në Kosovë, ish-ministri i Mbrojtjes, Agim Çeku, thotë se situata e sigurisë në vend nuk ka ndryshuar në mënyrë thelbësore që nga ndërhyrja e aleancës ushtarake në vitin 1999.

“NATO-ja ka ardhur në Kosovë për shkak të qasjes agresive të Serbisë ndaj Kosovës dhe shqiptarëve. Fatkeqësisht, kjo qasje nuk ka ndryshuar ende. Serbia vazhdon ta trajtojë Kosovën si pjesë të saj dhe vazhdon të ushqejë ëndrra për kthimin e saj në Kosovë”, thotë Çeku për Radion Evropa e Lirë.

Derisa të mos ketë marrëveshje për njohje reciproke mes Kosovës e Serbisë, ai thotë se misioni i NATO-s, KFOR, do të mbetet faktor kyç për sigurinë në vend.

“Ai është garanci edhe për stabilitetin e gjithë Ballkanit Perëndimor”, thotë Çeku.

Në frymë të ngjashme me Çekun shprehet edhe ish-ministri i Mbrojtjes i Shqipërisë, Fatmir Mediu.

“Ballkani ka një rëndësi të madhe strategjike për NATO-n, veçanërisht për shkak të daljes në Mesdhe dhe Adriatik. Por, për Kosovën, prania e NATO-s është edhe më e rëndësishme – për të garantuar stabilitetin e saj dhe për të parandaluar destabilizimin e situatës nga aktorë të tillë si Serbia, Rusia e Kina”, thotë ai për Radion Evropa e Lirë.

A do të mund të mbijetonte KFOR-i pa ushtarë amerikanë?

Ish-zyrtari i NATO-s, Shea, thotë “po”.

“KFOR-i ka qenë nën komandën italiane dhe turke dhe pjesa më e madhe e trupave janë evropiane”, thotë ai dhe shton se “evropianët menaxhojnë vetë me Bosnje e Hercegovinën që nga viti 2004”.

Por, pavarësisht kësaj, Shea argumenton se mbajtja e trupave amerikane në Kosovë sa më gjatë që të jetë e mundur, është e dobishme, sepse, siç thotë, siguron vëmendjen e vazhdueshme të SHBA-së.

“Çizmet e SHBA-së në terren e mbajnë Kosovën në ekranin e radarit në Shtëpinë e Bardhë dhe në Departamentin e Shtetit, si dhe ndihmojnë që SHBA-ja të mbetet e angazhuar në dialogun Kosovë-Serbi”, thotë Shea.

Me rritjen e pasigurisë në rajon – për shkak të gjykimit të udhëheqësit të Republikës Sërpska, Millorad Dodik, dhe protestave të vazhdueshme në Serbi – forcat amerikane shërbejnë si një faktor stabilizues, sipas tij.

Si mund të përgatitet Kosova për secilin skenar?

Mediu thotë se është koha që Kosova të rreshtohet sa më pranë NATO-s dhe Shteteve të Bashkuara, “e jo të ndjekë politika të brendshme që sjellin përçarje”.

“Vendi duhet të ketë një qasje proaktive për anëtarësim në NATO dhe t’i thellojë marrëdhëniet strategjike me SHBA-në”, thotë ai.

Aktualisht deputet në Kuvendin e Shqipërisë, Mediu sugjeron edhe krijimin e një force të përbashkët ushtarake me vendet anëtare të NATO-s në Ballkanin Perëndimor – Shqipërinë, Maqedoninë e Veriut dhe Malin e Zi – për të ndërtuar, siç thotë, një mekanizëm të fuqishëm mbrojtës.

“Stabiliteti i Kosovës dhe i gjithë rajonit nuk mund të lihet në mëshirën e fatit”, thotë Mediu.

Shea thekson gjithashtu rëndësinë e angazhimit të Kosovës me administratën e Trumpit në të gjitha nivelet, “për të siguruar se interesat e saj komunikohen drejt dhe befasitë shmangen”.

“Trump është i paparashikueshëm, kështu që, më së miri, përgatituni për të gjithë skenarët”, thotë Shea.

Marrë parasysh stilin transaksional të diplomacisë së presidentit amerikan, Shea shton se Kosova duhet t’i identifikojë edhe fushat për negociata të mundshme me të.

Interesat biznesore janë gjithmonë të larta, thotë ai, duke marrë si shembull edhe marrëveshjen e përfolur mes SHBA-së dhe Ukrainës për mineralet.

Nevoja për këtë balancë delikate, që përcakton sigurinë e Kosovës, ishte evidente qysh në vitin 1999, kur gjenerali Jackson – tashmë i ndjerë – refuzoi urdhrin e komandantit të tij amerikan për të bllokuar forcat ruse kur hynë në Kosovë, pa marrëveshje me NATO-n.

“Nuk do ta filloj Luftën e Tretë Botërore për ju”, u raportua t’i ketë thënë Jackson gjeneralit Wesley Clark në qershor të ’99-ës.

Nëse Jackon e parandaloi atë mbi çerek shekulli më parë, përse siguria sot do t’i lihej rastësisë?!/REL/

Në fjalimin drejtuar Kongresit amerikan të martën mbrëma, Presidenti Donald Trump mbrojti tarifat e reja ndaj partnerëve tregtarë të Shteteve të Bashkuara dhe u zotua për shtimin e tyre.

“Vendet e tjera kanë përdorur tarifa kundër nesh për dekada, dhe tani është radha jonë”, tha Presidenti Trump në fjalimin e tij të parë para ligjvënësve amerikanë që nga marrja e mandatit të dytë.

Fjalimi i presidentit vjen ndërsa Shtetet e Bashkuara vendosën tarifa prej 25% për eksportet nga Kanadaja dhe Meksika, dy partnerët e saj më të mëdhenj tregtarë. Uashingtoni dyfishoi po ashtu një tarifë të mëparshme prej 10% për importet kineze. Kina renditet e treta për shkëmbimet tregtare me Shtetet e Bashkuara.

Tregjet e aksioneve në Shtetet e Bashkuara shënuan rënie të konsiderueshme, ndërsa të tre vendet kanë thënë se do të hakmerren, duke ngritur shqetësime për një luftë më të gjerë tregtare.

Presidenti Trump tha se duke filluar nga 2 prilli, Shtetet e Bashkuara do të fillojnë të vendosin tarifa reciproke ndaj të gjitha vendeve me të cilat zhvillon tregti.

“Çfarëdo lloj tarife që na vënë ne, ne do t’u vëmë tarifë atyre. Nëse ata na taksojnë, ne do t’i taksojmë”, tha Presidenti Trump.

Udhëheqësi amerikan tha gjithashtu se do të vendosë një tarifë prej 25% për importet e aluminit, bakrit, lëndës drusore dhe çelikut.

Fjalimi i Presidentit Trump vjen gjashtë javë pas ardhjes së dytë në Shtëpinë e Bardhë e cila është shoqëruar nga tensionet me aleatët amerikanë, ndryshimet në politikën e jashtme dhe reformat në qeverinë amerikane. Shtëpia e Bardhë tha të hënën se tema e fjalimit ishte “përtëritja e ëndrrës amerikane”.

Presidenti Trump e filloi fjalimin të martën duke thënë se “Amerika është rikthyer”, çka u shoqërua me brohoritma nga ligjvënësit republikanë.

“Gjashtë javë më parë, nën kupolën e Kapitolit deklarova agimin e ‘Epokës së Artë të Amerikës’. Që nga ai moment, nuk ka qenë gjë tjetër veçse një aksion i shpejtë dhe i pandërprerë për të sjellë epokën më të begatshme dhe më të suksesshme në historinë e vendit tonë”, tha Presidenti Trump.

Udhëheqësi amerikan tha se administrata e tij “ka arritur gjatë 43 ditëve më shumë se shumica e administratave të tjera në katër ose tetë vjet, dhe sapo kemi filluar”, siç u shpreh ai. Deri më sot, Presidenti Trump ka nënshkruar afro 80 urdhra ekzekutivë, disa prej të cilave po sfidohen në gjykatë.

Presidenti mbrojti shpalljen e gjendjes së emergjencës kombëtare në kufirin mes Shteteve të Bashkuara dhe Meksikës si dhe vendosjen e ushtrisë amerikane dhe organeve të rendit në kufi për të “zmbrapsur pushtimin e vendit”, siç u shpreh ai.

Ai tha se administrata e tij ka nisur “goditjen më gjithëpërfshirëse ndaj imigracionit të paligjshëm dhe kalimeve në kufi në historinë e Amerikës”. Zoti Trump përsëriti pretendimin se 21 milionë njerëz u futën ilegalisht në Shtetet e Bashkuara gjatë katër viteve të Presidentit Biden, çka është hedhur poshtë nga administrata e mëparshme.

Në fjalimin e tij, presidenti vuri theksin tek një urdhër ekzekutiv, që nënshkroi kohët e fundit, i cili ndalon gratë transgjinore nga sportet e femrave.

Sa i përket tkurrjes së qeverisë, Presidenti Trump ka dhënë urdhër për ngrirjen e punësimit në qeverinë federale. Ai vlerësoi punën e Departamentit të Efikasitetit në Qeveri, DOGE, që udhëhiqet nga sipërmarrësi i njohur Elon Musk dhe ka çuar në pushimin nga puna të dhjetëra mijëra punonjësve federalë.

Presidenti Trump tha se administrata e tij “do të rimarrë pushtetin nga burokracia e papërgjegjshme dhe do të rivendosë demokracinë e vërtetë në Amerikë”. Ai shtoi se çdo punonjës i qeverisë që “i reziston këtij ndryshimi” do të “pushohet menjëherë nga detyra”.

Ligjvënësit demokratë, si dhe disa republikanë, i kanë kritikuar pushimet nga puna. Mbështetja e ligjvënësve republikanë ishte e dukshme gjatë fjalimit të Presidentit Trump. Ndërkohë, ligjvënësit demokratë shprehën protestën e tyre në mënyra të ndryshme.

Vetëm pak minuta pas fillimit të fjalimit. Presidenti Trump u ndërpre nga zhurma dhe thirrjet që vinin nga ligjvënësit demokratë. Kryetari i Dhomës së Përfaqësuesve, Mike Johnson, dha urdhër për nxjerrjen nga salla të ligjvënësit demokrat Al Green, i cili përfaqëson Teksasin. Presidenti Trump e vazhdoi fjalimin pasi e larguan ligjvënësin Green nga salla.

Disa ligjvënëse demokrate kishin veshur rroba ngjyrë rozë në shenjë proteste ndaj politikave të zotit Trump, për të cilat thonë se i dëmton gratë. Disa ligjvënës demokratë nuk morën pjesë ndërsa të tjerë e braktisën sallën gjatë fjalimit.

Senatorja Elissa Slotkin foli në emër të demokratëve, si kundërpërgjigje ndaj fjalimit të presidentit, siç është edhe tradita. Ajo bëri thirrje që votuesit të përfshihen më shumë në politikë.

“Është e lehtë të jesh i rraskapitur, por Amerika ka nevojë për ty tani më shumë se kurrë. Nëse gjeneratat e mëparshme nuk do të kishin luftuar për këtë demokraci, ku do të ishim ne sot?” tha senatorja e Miçiganit.

Ligjvënësja demokrate kritikoi gjithashtu edhe shkurtimet qeveritare.

“Kemi nevojë për një qeveri më efikase. Dëshironi të eliminoni humbjet? Unë do t’ju ndihmoj ta bëni atë. Por ndryshimi nuk duhet të jetë kaotik ose të na bëjë më pak të sigurt”, tha Senatorja Slotkin.

Në frontin e politikës së jashtme, Presidenti Trump vuri në dukje se ai i kishte tërhequr përsëri Shtetet e Bashkuara nga disa organizata dhe marrëveshje ndërkombëtare. Ai tha gjithashtu se vendosi ngrirjen e menjëhershme të ndihmave për vendet e huaja dhe tërhoqi Shtetet e Bashkuara nga ajo që ai e quajti Marrëveshja “e padrejtë” e Parisit për Klimën, Organizata “e korruptuar” Botërore e Shëndetësisë dhe këshilli “anti-amerikan” i OKB-së për të drejtat e njeriut.

Presidenti Trump tha se po punon për t’i dhënë fund luftës në Ukrainë, e cila filloi më shumë se tre vjet më parë pas sulmit të Rusisë në shkallë të gjerë.

“Është koha për të ndaluar këtë çmenduri. Është koha për të ndalur vrasjet. Është koha për t’i dhënë fund luftës së pakuptimtë,” tha ai.

Komentet e presidentit vijnë një ditë pasi Shtetet e Bashkuara ndërprenë ndihmën ushtarake për Ukrainën dhe pak ditë pas një shkëmbimi të ashpër në Zyrën Ovale me Presidentin Volodymyr Zelenskyy, i cili u largua nga Shtëpia e Bardhë pa nënshkruar një marrëveshje.

Në fjalimin e tij, Presidenti Trump tha se kishte marrë një letër të martën nga zoti Zelenskyy ku thuhej se Kievi është “gati të vijë në tryezën e bisedimeve sa më shpejt të jetë e mundur”. “Unë e vlerësoj që ai dërgoi këtë letër”, tha zoti Trump.

Fjalimi i Presidentit Trump në Kongres zgjati 1 orë e 40 minuta, duke lënë në vend të dytë një fjalim të ish Presidenti Bill Clinton që zgjati 1 orë e 28 minuta.

Presidenti i Shteteve të Bashkuara, Donald Trump, tha se presidenti i Ukrainës, Volodymyr Zelensky, e ka informuar se është gati për bisedime me Rusinë për t’i dhënë fund luftës në vendin e tij dhe është ofruar për të nënshkruar marrëveshjen për mineralet e Ukrainës “në çdo kohë”.

Gjatë fjalimit para Kongresit amerikan, më 4 mars, Trump tha se ka marrë një letër nga Zelensky, në të cilën udhëheqësi ukrainas ka shprehur gatishmërinë e tij për t’u ulur në tryezën e bisedimeve.

“Sot, më herët, kam marrë një letër të rëndësishme nga presidenti Zelensky i Ukrainës. Letra thotë: ‘Ukraina është e gatshme të vijë në tryezën e bisedimeve sa më shpejt që të jetë e mundur, për ta sjellë paqen e qëndrueshme më afër. Askush nuk dëshiron paqe më shumë se ukrainasit’”, tha Trump duke cituar letrën.

Ai tha se 2.000 njerëz vriten çdo javë në luftë – të rinj rusë dhe të rinj ukrainas.

“Dua që kjo të ndalet”, tha Trump, duke pretenduar se Shtetet e Bashkuara kanë shpenzuar “ndoshta 350 miliardë dollarë” në ndihma për Ukrainën, ndërsa Evropa ka shpenzuar vetëm 100 miliardë dollarë.

Bashkimi Evropian i ka kundërshtuar karakterizimet e tilla, duke thënë se vendet e tij anëtare, që nuk e përfshijnë Mbretërinë e Bashkuar, kanë ofruar rreth 145 miliardë dollarë ndihma për Ukrainën.

Trump nuk e përmendi grindjen e tij publike me Zelenskyn, javën e kaluar në Zyrën Ovale. “Ne po shkojmë shumë mirë me ta dhe shumë gjëra po ndodhin”, tha presidenti amerikan.

Trump mbajti fjalimin një ditë pasi njoftoi se ka pezulluar gjithë mbështetjen ushtarake të SHBA-së për Ukrainën, e cila, tash e tre vjet, lufton kundër forcave pushtuese ruse.

Zelensky u largua nga Shtëpia e Bardhë më 28 shkurt pa nënshkruar marrëveshjen për mineralet, siç ishte e planifikuar.

Gjatë një konference për gazetarë më 3 mars, Trump tha se nuk mendon se marrëveshja ka vdekur.

Trump e ka bërë prioritet përfundimin e luftës në Ukrainë. Ai i është drejtuar drejtpërdrejt presidentit rus, Vladimir Putin, të cilin paraardhësi i tij, Joe Biden, e ka izoluar politikisht, prej se ka nisur pushtimin në shkallë të gjerë të fqinjit, në shkurt të vitit 2022.

Daniel Vajdich, president i Yorktown Solutions – kompani që lobon në emër të Kievit – thotë se marrëveshja për mineralet do të ishte e mirë si për Ukrainën, ashtu edhe për Shtetet e Bashkuara.

“Ajo i jep SHBA-së kapital në Ukrainë që duhet mbrojtur”, thotë Vajdich.

Fondi i krijuar nga marrëveshja, do të ishte një mekanizëm i rëndësishëm për ta detyruar sektorin privat të SHBA-së që të investonte në rindërtimin e Ukrainës, shton Vajdich, ish-këshilltar i disa kandidatëve republikanë presidencialë.

Trump e promovoi marrëveshjen si mënyrë për të rikuperuar miliarda dollarët që SHBA-ja ka ndarë për Ukrainën që nga fillimi i luftës dhe për të justifikuar vazhdimin e ndihmave.

Trump e kritikoi Evropën për blerjen e naftës dhe gazit rus dhe paraardhësin e tij, presidentin Joe Biden, për autorizimin e ndihmave për Ukrainën, më shumë se Evropa.

Fjalimi ishte i pari i Trumpit në një sesion të përbashkët të Kongresit prej se mori detyrën, më pak se 50 ditë më parë.

Ai e filloi atë duke thënë se “Amerika është kthyer” dhe duke lavdëruar politikat e tij për imigracionin e krimin, si dhe përpjekjet e Departamentit të Efikasitetit të Qeverisë (DOGE), të udhëhequr nga miliarderi Elon Musk, për të ulur shpenzimet e qeverisë.

Trump e vlerësoi Muskun për, siç tha, identifikimin e “qindra miliarda dollarëve në mashtrime” – një pretendim ky që e tejkalon shumë atë që administrata e tij ka pretenduar deri më tani.

Që nga inaugurimi më 20 janar, Trump ka ndjekur një strategji “tronditjeje dhe frikësimi”, duke bërë ndryshime drastike në politikën e brendshme dhe të jashtme dhe duke përdorur shpesh urdhra ekzekutivë për të anashkaluar Kongresin.

Ai tha se që nga inaugurimi i tij, “nuk ka pasur gjë tjetër veçse veprime të shpejta dhe të pandërprera për të nisur epokën më të madhe dhe më të suksesshme në historinë e vendit tonë”.

Një nga veprimet e tij më të diskutueshme ishin tarifat 25 për qind, të vendosura mbi mallrat nga Kanadaja dhe Meksika – dy prej partnerëve më të mëdhenj tregtarë të Shteteve të Bashkuara.

Tarifat hynë në fuqi më 4 mars, duke shkaktuar rënien më të madhe të aksioneve të SHBA-së në më shumë se dy muaj.

“Qëllim i tarifave është ta bëjnë Amerikën përsëri të pasur dhe ta bëjnë Amerikën përsëri madhështore. Dhe, kjo po ndodh dhe do të ndodhë mjaft shpejt”, tha Trump.

Ryan Sweet, ekonomist në Institutin Oxford Economics, thotë se tarifat do të çojnë në rritje më të ngadalshme ekonomike në SHBA, papunësi më të lartë dhe inflacion më të lartë.

“Ekonomia ka pasur tashmë një fillim të dobët këtë vit, për shkak të një janari jashtëzakonisht të ftohtë, zjarreve në Llos Anxhelos dhe rritjes së pasigurisë në politikë. Tarifat ka të ngjarë të nxisin shqetësime se fillimi i dobët i vitit, mund të shndërrohet në diçka më të keqe”, thotë Sweet.

Radio Evropa e Lirë

Përgatiti: Valona Tela

Ekspertë të ligjit të emigracionit thonë se kanë paqartësi lidhur me njoftimin e Presidenti Donald Trump se Shtetet e Bashkuara do të nisin të jepin një ‘kartë të artë’ që kushton 5 milionë dollarë, për ata shtetas të huaj të pasur, që do të donin të jetonin dhe të punonin në SHBA. Atyre do t’u garantohej gjithaq “një rrugë e sigurt drejt shtetësisë amerikane”.

Gjatë komenteve të tyre të martën në zyrën ovale, Presidenti Trump dhe Sekretari i Tregtisë Howard Lutnick thanë se programi do të fillojë pas dy javësh dhe do të zëvendësojë programin e vizave EB-5, i cili u mundëson investitorëve të huaj të jetojnë dhe punojnë në SHBA, nëse investojnë në kompani që krijojnë vende pune për amerikanët.

Por programi i vizave EB-5, është krijuar me një vendim të Kongresit në vitin 1990 dhe është e paqartë nëse Presidenti Trump ka kompetenca ta heqë atë, duke krijuar një program të ri vizash, pa vendim të Kapitolit.

“Ne e kemi përgatitur të gjithën nga pikëpamja ligjore. Është plotësisht e ligjshme të bëhet“, tha Presidenti Trump.

Pikëpyetjet ligjore

Ekspertët e emigracionit nuk bien plotësisht dakord.

“E vërteta është se do të duhet që Kongresi ta miratojë një gjë të tillë“, tha Michael Wildes, një ekspert i ligjit të emigracionit nga Nju Jorku.

Zoti Wildes, që ka përfaqësuar Zonjën e Parë Melania Trump dhe anëtarë të familjes së saj në çështje që lidhen me imigrimin, tha se për shkak ka pak informacion në dispozicion në lidhje me programin, është e vështirë të vlerësohet se sa ndikim ka të ngjarë të ketë ai.

“Ai do t’i trajtojë njerëzit që kanë shumë para më mirë se të tjerët“, tha zoti Wildes për Zërin e Amerikës. “Kjo është në përputhje me etikën e tij“.

“Nëse administrata po propozon të ripërcaktohen kushtet e programit EB-5, kjo është haptazi e paligjshme“, i tha Zërit të Amerikës Jorge Loweree, drejtor menaxhues i Programeve dhe Strategjisë në Këshillin Amerikan të Emigracionit.

“Parametrat e atij programi janë hartuar nga dega jonë legjislative. Presidenti nuk mund t’i rishkruajë ato sipas dëshirës“, shton ai.

David J. Bier, drejtor i studimeve mbi imigracionit në institutin ‘Cato’, shkruante në median sociale se “shitja e kartave jeshile është një gjë e mirë në teori, por propozimi specifik i Trump-it ka disa probleme”. Njëra prej tyre sipas tij është se “Presidenti Trump nuk mund të eliminojë programin e investitorëve EB-5 që është hartuar me vendim të Kongresit”.

Shtëpia e Bardhë nuk iu përgjigj një kërkese për koment të Zërit të Amerikës.

Njoftimi i Shtëpisë së Bardhë

Presidenti Trump e paraqiti planin e tij para një grupi gazetarësh në zyrën ovale ditën e martën.

“Ne do të shesim një kartë të artë“, tha Presidenti Trump. “Do t’i vendosim asaj një çmim prej rreth 5 milionë dollarësh dhe kjo do t’u sigurojë atyre edhe privilegjet që ka karta e gjelbër. Do të jetë një rrugë drejt shtetësisë dhe njerëz të pasur do të vijnë në vendin tonë pasi ta blejnë këtë kartë“.

Presidenti Trump tha se përveç të huajve të pasur që duan të jetojnë në Shtetet e Bashkuara, ai beson se korporatat amerikane do të jenë të gatshme t’i blejnë këto karta në mënyrë që të punësojnë, njerëz të talentuar nga jashtë vendit.

“Kompanitë do të paguajnë që njerëzit të vijnë dhe të kenë status afatgjatë në vend“, tha ai.

Aktualisht ka disa rrugë në dispozicion për të huajt që duan të punojnë në SHBA. Programi i vizave H1-B u jep mundësinë mijëra punëtorëve të kualifikuar që të vijnë në SHBA çdo vit. Krahas kësaj, ka disa programe vizash që lejojnë drejtuesit e kompanive ndërkombëtare të jetojnë dhe punojnë në SHBA, nëse transferohen në një zyrë apo filial të kompanisë që ndodhet në SHBA.

Programi i vizave EB-5

Sekretari i Tregtisë Lutnick tha të martën se administrata planifikon ta ndërpresë programin ekzistues të vizave EB-5, të cilin ai e cilësoi të mbushur “plot me marrëzi, mashtrime dhe manipulime”.

Programi EB-5 siguron statusin e kartës jeshile për të huajt që investojnë 1,050,000 dollarë në kompani që krijojnë të paktën 10 vende pune. Shuma mund të ulet në 800,000 dollarë nëse investimi bëhet në sektorë të caktuar të infrastrukturës ose në ato zona të vendit, të cilat qeveria synon t’i zhvillojë ekonomikisht.

Me komentet e tij zoti Lutnick dukej se sugjeronte se 5 milionë dollarët për një ‘kartë të artë’ nuk do të përdoreshin për krijimin e vendeve të reja të punës, por do të shkonin direkt në arkën e qeverisë federale.

“Ne mund t’i përdorim paratë për të ulur defiçitin“, tha ai.

Çmimi i lartë

Shereen Chen, një avokate emigracioni nga Nju Xhersi, i tha Zërit të Amerikës se për shumë të huaj të pasur që shpresojnë të vijnë në Shtetet e Bashkuara, rregullat e reja mund ta komplikojnë procesin.

Rregullat aktuale përfshijnë një “program të rreptë verifikimi” për të siguruar që paratë e investuara në kuadër të programit EB-5 janë fituar në mënyrë të ligjshme, tha zonja Chen. Procesi është i gjatë dhe i vështirë, e do të ndërlikohej edhe më shumë tha zonja Chen, nëse shuma e parave që verifikohet, rritet me pesëfish.

Programi i ri do të kishte ndërlikime tejet të mëdha për shtetasit kinezë që shpresojnë të vijnë në SHBA. Ndërsa shumë kinezë kanë përdorur programin EB-5, kontrollet më të forta monetare në Kinë, e kanë bërë këtë gjithnjë e më të vështirë.

“Tani për tani, është shumë e vështirë për shtetasit kinezë ta përdorin programin EB-5, madje edhe me 1,050,000 dollarë, sepse është shumë e vështirë për ta që të nxjerrin para nga Kina“, tha zonja Chen.

Praktikë e zakonshme

Shtetet e Bashkuara nuk janë të vetmet që zbatojnë programe që u mundësojnë të huajve të pasur të shkëmbejnë investimin e tyre, me privilegjin e qëndrimit në një vend.

Henley & Partners, një kompani konsulence me bazë në Londër që këshillon klientë që kërkojnë mundësi qëndrimi dhe shtetësie në vende të tjera, është i angazhuar në më shumë se 100 vende të botës, që ofrojnë programe investimi në këmbim të qëndrimit të përhershëm.

Rreth 30 vende ofrojnë shtetësi në këmbim të investimit, një marrëveshje e njohur zakonisht si “pasaporta e artë”.

Vitet e fundit, Bashkimi Evropian ka ushtruar trysni ndaj vendeve anëtare me programe të tilla me kërkesën për t’i eliminuar ato, për shkak të shqetësimeve lidhur me aktivitete të paligjshme, si evazioni fiskal dhe pastrimi i parave.

Komisioni i posaçëm i efikasitetit të qeverisjes në Kongresin amerikan, i ngritur nga agjencia e Elon Musk, mbajti sot një seancë ku u fol për abuzimet me ndihmën e huaj.

Një nga dëshmitarët, një gazetar i njohur amerikan, Tyler O’Neil, tha se ndihma amerikane përmes USAID, është përdorur nga miliarderi majtist, George Soros për të përndjekur liderin e opozitës shqiptare, Sali Berisha.

Kësaj çështje i bëri jehonë edhe kongresistja e njohur amerikane, Marjorie Taylor Greene, që bashkëdrejton këtë komision.

Ajo ngriti pyetjen se përse USAID dhe taksapaguesit amerikanë duhet të financonin përndjekjen e liderit opozitar.

PJESË NGA DEKLARATA

Populli amerikan nuk dëshiron të të vazhdojë të financojë këto fushata propagandistike, ndryshime regjimesh, terroristët, iniciativat e LGBTQ dhe të tjera iniciativa globaliste të demokratëve.

Por edhe nëse njerëzit duan të vazhdojnë të mbështesin këto kauza, gjejeni pak, ata mund t’i mbështesin ato me paratë e tyre përmes donacioneve private.

Për shkak se realiteti është se ne jemi të falimentuar. Nëse qeveria amerikane do funksiononte si çdo biznes privat, çka duhet ta bëjë në fakt, do kishte falimentuar plotësisht.

Vitin e shkuar shpenzuam thuajse 2 trilion dollarë më shumë nga sa morëm. Qeveria amerikane nuk është organizatë bamirëse që duhet të përdoret dhe abuzohet nga burokracia për të implementuar axhendën e të majtës ekstreme dhe për ta imponuar në mbarë botën.

Edhe njëherë, 96 përqind e të gjithë kontributeve politike të punonjësve të USAID, shkojnë për kandidatët e Partisë Demokratike. Prandaj po i dëgjojmë këto ankesa.

Dera e hapur mes punonjësve të USAID dhe OJQ-ve që morën fondet e USAID është e pamohueshme.

Ndoshta ne duhet të marrin në konsideratë nëse fondet e USAID janë rikthyer në fushatat e demokratëve dhe kanë ndikuar zgjedhjet.

Pyetjet e vërteta, përgjigjet e të cilave duhet t’i dinë qytetarët amerikanë, janë këto:

Pse po financojmë 9 nga 10 media në Ukrainë?

Pse ish-administratorja e USAID, Samantha Power, po vizitonte Hungarinë me qëllimin e forcimit të institucioneve demokratike, kur Hungaria është një vend thellësisht demokratik dhe anëtare e BE dhe NATO-s?

Pse USAID po financonte programe të përbashkëta me fondacionet e Sorosit për të promovuar axhenda radikale sociale në botën në zhvillim?

Pse USAID është përfshirë në anulimin e zgjedhjeve në Rumani?

Pse USAID është përfshirë në financimin e ndryshimeve gjyqësore në Shqipëri që rezultuan në përndjekjen e liderit të opozitës shqiptare?

Pse USAID po financon ligje censure në Brazil për të heshtur Bolsonaron?

Pse USAID po financon luftën civile në Siri?

Ajo që kemi mësuar këtu është se USAID është përdorur si mjet nga demokratët për të bërë lavazh truri në mbarë botën me propagandë globaliste, për të imponuar ndryshime regjimesh në mbarë botën.

Por, nëse USAID financoi terrorizmin që rezultoi në vdekjen e amerikanëve, ky komitet do bëjë padi penale.

E fundit, nëse ky është financimi që është bërë nga USAID, ajo duhet zhbërë.

Frank Wisner, ish i dërguari i Shteteve të Bashkuara për bisedime lidhur me statusin e Kosovës, ka vdekur në moshën 86-vjeçare.

Djali i tij, David, tha se ai vdiq pas komplikimeve shëndetësore të shkaktuara nga kanceri në mushkëri.

Diplomati amerikan, Wisner kishte udhëhequr ambasadat amerikane në Zambia, Egjipt, Filipine dhe Indi dhe kishte mbajtur poste të larta në administratat republike dhe demokrate dhe ishte i lidhur me nisma që sollën ndryshime në rajone sikurse Ballkani e Afrika e Jugut.

Teksa po largohej nga Departamenti i Shtetit, Wisner i kishte ndihmuar administratës së presidentit Bill Clinton në negociatat me Qeverinë në Moskë të Boris Yeltsinit, për të ulur shitjen e armëve ruse tek Irani.

Wisner më 1997 u tërhoq nga puna si diplomat, por vazhdoi punën në sektorin privat, në disa role këshilluese, por mori edhe disa misione zyrtare.

Më 2005 administrata e George W.Bush e emëroi atë përfaqësues të posaçëm në negociatat për statusin e Kosovës si shtet sovran, negociata që çuan në pavarësinë e Kosovës më 2008.

Në një intervistë dhënë për Radion Evropa e Lirë dhjetorin e vitit të kaluar, Wisner foli për raportet mes Kosovës dhe Serbisë.

Ai tha se sot e kësaj dite, Serbia nuk është e gatshme të pranojë realitetin e një Kosove të pavarur, prandaj tha se marrëveshjet e arritura mes dy shteteve nuk do të funksionojnë.

Sipas tij, “derisa në Beograd nuk ka një vendim politik për pranimin e sovranitetit të Kosovës, unë nuk shoh rrugëdalje, gjithçka tjetër është çështje dytësore”.

I pyetur se çfarë këshillash do t’i jepte udhëheqësve në Kosovë dhe Serbi, por edhe komunitetit ndërkombëtar lidhur me mosmarrëveshjet në rajonin e Ballkanit Perëndimor, Wisner deklaroi për Radion Evropa e Lirë se mënyra më e mirë për t’u marrë me mospajtimet është që të flitet për to dhe që të njëjtat të adresohen.

“Për shembull, unë nuk pres që Serbia ta pranojë pavarësinë e Kosovës. Ajo duhet, por nuk do ta bëjë. Ato që mund të ndodhin, janë marrëveshjet e pjesshme për tregtinë, për lëvizjen e njerëzve, për bashkëpunimin kulturor. Këta do të ishin hapa praktikë për bashkëpunimin ndërmjet Prishtinës dhe Beogradit dhe ia vlen të ndiqen”, deklaroi ai.

Ndërkaq, lidhur me administratën e presidentit Donald Trump, ai deklaroi se ishte herët të thuhej se çfarë mund të pritej lidhur me Ballkanin Perëndimor.

“Administrata e mëparshme e Trumpit ka pasur një sërë idesh, që synonin arritjen e një marrëveshjeje territoriale… Çdo lëvizje drejt këtij objektivi, nuk do të shkaktonte gjë tjetër veçse telashe në Ballkanin Perëndimor. Shpresoj që kjo nuk do ta tundojë administratën e re”, deklaroi ai.

Lidhur me vdekjen e Wisner ka reaguar kryetari i Aleancës për Ardhmërinë e Kosovës, Ramush Haradinaj. Sipas tij, Wisner luajti rol vendimtar për pavarësinë e Kosovës.

“Përkushtimi, profesionalizmi dhe vizioni i tij për një Kosovë të lirë dhe demokratike do të mbeten përjetësisht në kujtesën e popullit tonë”, tha Haradinaj.

Pas tërheqjes nga shërbimi diplomatik amerikan, Wisner kishte shprehur shqetësime lidhur me mënyrën se si SHBA-ja e kishte ushtruar fuqinë e saj globale, duke nisur nga lufta në Vietnam në vitet ’60 e deri te konfliktet në Irak dhe Afganistan.

Presidenti amerikan, Donald Trump ka deklaruar sërish se dëshiron që Ukraina të shpaguajë miliarda dollarë që ia kanë dërguar Shtetet e Bashkuara për të mbrojtur veten kundër luftës së nisur nga Rusia.

“Dua që ata të na japin diçka për gjithë paratë që u kemi dhënë. Jemi duke kërkuar për minerale të rralla të tokës – çfarëdo që mund të gjejmë”, ka thënë Trump në Konferencën e Konservatorëve për Veprim Politik, të mbajtur afër Uashingtonit.

“Po përpiqem t’i rikthej paratë”.

Trump i ka bërë këto komente teksa vazhdojnë negociatat mes Uashingtonit dhe Kievit për një marrëveshje që parasheh qasjen amerikane në mineralet e Ukrainës, përfshirë ato që janë të domosdoshme për prodhim të baterive për makina elektrike dhe pajisje tjera teknologjike.

I dërguari i posaçëm i Trumpit për Ukrainën dhe Rusinë, Keith Kellogg ka udhëtuar në Kiev më herët gjatë javës dhe është takuar me presidentin ukrainas, Volodymyr Zelensky, dhe ka thënë më vonë se Zelensky e kupton se sa është i rëndësishëm për SHBA-në nënshkrimi i marrëveshjes.

Kellogg e lavdëruar Zelenskyn si burrë “guximtar”.

Trump u ka thënë mbështetësve në Konferencën e Konservatorëve se beson që marrëveshja mund të arrihet.

“Do t’i rikthejmë paratë tona, sepse nuk është e drejtë”, ka thënë ai.

“Do ta shohim, por besoj që jemi shumë afër marrëveshjes, dhe është mirë nëse jemi afër”.

Sipas një dokumenti të propozuar, SHBA-ja do të fitonte qasje në mineralet e Ukrainës për të kompensuar ndihmën e ndarë për Kievin.

Zelensky është raportuar të ketë hezituar në nënshkrim të marrëveshjes në fillim, mirëpo të shtunën është raportuar se ai është duke shqyrtuar mundësinë e rishikimit të versionit të fundit të marrëveshjes.

E përditshmja amerikane The New York Times ka thënë se disa prej kushteve janë edhe më të ashpra sesa në draftin e parë.

Sipas propozimit të fundit, në të cilin gazeta ka thënë se ka pasur qasje, Ukraina do t’i japë qasje SHBA-së në minerale në vlerë të 500 miliardë dollarëve.

Ruslan Stefanchuk, kryetar i Parlamentit të Ukrainës, ka thënë për mediat ukrainase se një grup do të angazhohet për këtë marrëveshje më 24 shkurt, por që Ukraina dëshiron të pranojë garanci specifike të sigurisë, në këmbim të qasjes në minerale, sipas New York Times.

Strategjia diplomatike e Trumpit kundrejt Rusisë, përfshirë mundësinë e organizimit të një samiti mes tij dhe presidentit rus, Vladimir Putin, e ka alarmuar Ukrainën dhe Evropën për mundësinë e arritjes së një marrëveshjeje që nuk do të jetë në të mirën e tyre.

Konflikti në Ukrainë ka arritur në fazë kritike në prag të shënimit të trevjetorit të nisjes së tij, pasi raportohet se forcat ushtarake të Kievit janë duke u tërhequr nga disa pjesë të vijës së frontit.

Figura të larta të Partisë Republikane në Shtetet e Bashkuara kanë kundërshtuar deklaratat e bëra nga presidenti Donald Trump, që kishin për shënjestër presidentin ukrainas, Volodymyr Zelensky.

Ditëve të fundit, Trump ka intensifikuar kritikat ndaj Zelenskyt, duke e përshkruar atë si “diktator pa zgjedhje” dhe duke sugjeruar që Ukraina mban përgjegjësinë për pushtimin rus të shtetit fqinj.

Deklaratat e presidentit kanë rritur shqetësimet në mesin e figurave brenda Partisë Republikane, të cilët janë të shqetësuar se sinjalizimi i gatishmërisë për të ndërprerë mbështetjen për Kievin mund ta inkurajojë presidentin rus, Vladimir Putin.

Insistimi i Trumpit për ta paraqitur Zelenskyn në aspekt negativ është në kontrast të madh me shumë senatorë republikanë, të cilët vazhdojnë ta shohin Ukrainën si viktimë të agresionit rus.

Senatorë kyç republikanë kanë shprehur mbështetje të madhe për Ukrainën.

Senatori John Kennedy (republikan nga Luiziana) nuk i kurseu fjalët kur foli për kërcënimin që paraqet Putini, duke e përshkruar atë si një “gangster me zemër të zezë…. që e bën Jeffrey Dahmer [vrasës serik] të duket si Nënë Tereza”.

“Është Vladimir Putini ai që e filloi luftën”, tha Kennedy. “Gjithashtu besoj, përmes përvojës së hidhur, që Vladimir Putin është gangster… Ai e ka etjen e Stalinit për gjak”.

Senatori Roger Wicker (republikan nga Misisipi) u bëri jehonë shqetësimeve të Kennedyt, duke thënë se bisedimet për t’i dhënë fund pushtimit rus të Ukrainës duhet të zhvillohen me përfshirjen e ukrainasve dhe duhet të merren parasysh interesat evropiane.

“Putin është kriminel lufte dhe duhet të kalojë pjesën tjetër të jetës së tij në burg, apo edhe të ekzekutohet”, tha ai.

Në një intervistë për Shërbimin ukrainas të Radios Evropa e Lirë, kreu i Komisionit Qendror të Zgjedhjeve të Ukrainës, Oleh Didenko, tha se nga diskutimet për mbajtjen e zgjedhjeve në Ukrainë përfiton vetëm Rusia.

“Kjo çështje po ngrihet për të minuar legjitimitetin e Qeverisë në Ukrainë, për të dobësuar besimin në ekzekutiv, për të dobësuar mbështetjen për Ukrainën nga partnerët ndërkombëtarë”, tha ai.

“Sipas meje, ky është një element i luftës hibride që po përdoret në mënyrë aktive nga armiku ynë”.

Këto deklarata erdhën pasi Trump shkroi një ditë më herët në Truth Social se “ne po negociojmë me sukses me Rusinë për përfundimin e luftës”. Ai shtoi se Zelensky “bënë mirë të veprojë shpejt, apo nuk do të ketë më shtet”.

Reagimet e Trumpit erdhën pasi Zelensky e akuzoi Trumpin se po jetonte në “hapësirën e dezinformimit” rus.

Senatori Thom Tillis (republikan nga Karolina e Veriut) nuk u pajtua me cilësimin që Trumpi i bëri Zelenskyt, kur e quajti “diktator”, edhe pse Tillis nuk e kritikoi drejtpërdrejt presidentin amerikan.

“Nuk është kjo fjala që unë do të përdorja”, tha ai, duke shtuar se “nuk ka ekuilibër moral mes Vladimir Putinit dhe presidentit Zelenskyt”.

“Qartësisht, Vladimir Putin është përgjegjës për këtë luftë”, tha Tillis. “Vendimi i tij ka rezultuar në vrasje, përdhunim, torturë dhe rrëmbim të një numri të panjohur të ukrainasve. Ai e ka përgjegjësinë për këtë luftë”.

Udhëheqësi i Senatit, John Thune (republikan nga Dakoda e Veriut) po ashtu nuk e kritikoi Trumpin për deklaratat e bëra.

“Presidenti flet për vete”, u tha ai gazetarëve. “Unë mbështes një rezultat dhe përfundim paqësor në Ukrainë… Dhe, mendoj se tani, administrata, presidenti dhe ekipi i tij po punojnë për të arritur këtë”.

Edhe pse mandati presidencial i Zelenskyt ishte paraparë të përfundonte në maj të vitit 2024, Ukraina nuk ka mundur të mbajë zgjedhje pasi vendi ka shpallur gjendje lufte pasi Rusia nisi pushtimin e shtetit fqinj në shkurt të vitit 2022.

Presidenti i SHBA-së, Donald Trump, ka thënë se ndihet “shumë më i sigurt” për arritjen e një marrëveshjeje për t’i dhënë fund luftës në Ukrainë, pas bisedimeve më 18 shkurt në Arabinë Saudite midis përfaqësuesve amerikanë dhe rusë.

Trump bëri këtë koment pas përfundimit të bisedimeve në Riad midis sekretarit amerikan të Shtetit, Marco Rubio, dhe zyrtarëve të tjerë amerikanë, si dhe një delegacioni rus të udhëhequr nga ministri i Jashtëm, Sergei Lavrov.

“Mendoj se kam fuqinë për ta përfunduar këtë luftë”, u tha ai gazetarëve, duke folur në një konferencë për shtyp në rezidencën e tij në Mar-a-Lago, Florida.

Ai tha se mund të takohet me presidentin rus, Vladimir Putin, këtë muaj dhe shtoi se nuk do ta kundërshtonte një lëvizje evropiane për të dërguar trupa paqeruajtëse në Ukrainë, një ide e diskutuar gjatë një samiti evropian në Paris më 17 shkurt.

“Nëse duan ta bëjnë këtë, unë jam plotësisht dakord”, tha Trump, duke shtuar se Shtetet e Bashkuara nuk kanë plane për të kontribuar me trupa në asnjë kontingjent të dërguar në Ukrainë për të ofruar garanci sigurie.

Ai gjithashtu hodhi poshtë shqetësimin e Ukrainës për mosmarrjen pjesë në bisedimet në Arabinë Saudite, duke përsëritur pretendimin e tij se, po të ishte president në vitin 2022, do të kishte arritur një marrëveshje me Rusinë për ta shmangur pushtimin.

“Sot dëgjova, ‘oh, ne nuk ishim të ftuar’. Epo, ju jeni atje që prej tre vjetësh”, tha Trump, duke iu referuar Ukrainës. “Nuk duhet ta kishit nisur kurrë. Mund të kishit bërë një marrëveshje”.

Trump nuk e sqaroi se çfarë nënkuptonte me këtë, por ai shpesh ka lënë të nënkuptohen se lufta ka nisur nga dëshira e Ukrainës për t’u anëtarësuar në NATO. Ekspertët thonë se pushtimi i plotë nga Rusia u nxit nga ambiciet imperialiste të Putinit dhe jo nga aspirata e Ukrainës për NATO-n, e cila kishte pak mbështetje nga Perëndimi në atë kohë.

Trump shtoi se Ukraina duhet të mbajë zgjedhje, duke thënë: “Kjo nuk është diçka që vjen nga Rusia, por nga unë dhe nga shumë vende të tjera gjithashtu”.

Zyrtarë të tjerë amerikanë kanë sugjeruar se Ukraina mund të zhvillojë zgjedhje pas një marrëveshjeje për armëpushim dhe se kjo do të ishte “pozitive për demokracinë”.

Por, kushtetuta e Ukrainës e ndalon mbajtjen e zgjedhjeve gjatë gjendjes së luftës, që u shpall kur Rusia nisi pushtimin e saj të plotë në shkurt të vitit 2022 dhe vazhdon ende pas disa zgjatjeve të njëpasnjëshme.

Mandati pesëvjeçar i presidentit ukrainas, Volodymyr Zelensky, duhej të përfundonte në maj të vitit 2024 dhe Putini ka thënë se nuk do të negociojë me Zelenskyn sepse ai nuk do të ketë autoritet për të nënshkruar një marrëveshje paqeje.

Në bisedimet në Riad, që ishin takimet e para zyrtare të nivelit të lartë midis Uashingtonit dhe Moskës që nga pushtimi i vitit 2022, Rusia dhe Shtetet e Bashkuara ranë dakord të krijojnë ekipe negociuese për të gjetur një rrugë për t’i dhënë fund luftës “sa më shpejt të jetë e mundur”, tha Rubio.

Yuri Ushakov, këshilltari i Putinit për politikën e jashtme, konfirmoi marrëveshjen për ekipet negociuese, por tha se ishte “e vështirë” të vendosej një datë për një takim të mundshëm midis Trumpit dhe Putinit.

Rubio tha se Bashkimi Europian “duhet të jetë në tryezë në një moment të caktuar” për shkak të sanksioneve që blloku ka vendosur ndaj Rusisë.

Sanksionet u vendosën si rezultat i konfliktit, tha ai në një intervistë për Associated Press dhe CNN. “Për t’i dhënë fund çdo konflikti, duhet të ketë lëshime nga të gjitha palët”.

Rubio theksoi nevojën për përmirësime në ambasadat e SHBA-së dhe Rusisë për të krijuar misione që mbështesin bisedimet e paqes, marrëdhëniet dypalëshe dhe bashkëpunimin në një kuptim më të gjerë.

“Nëse kanalet tona diplomatike janë të prishura, do të jetë shumë e vështirë të angazhohemi në mënyrë të vazhdueshme për një sërë çështjesh, duke përfshirë disa probleme të tjera që mund të pengojnë bisedimet më të gjera për Ukrainën”, tha Rubio.

Ai bëri thirrje për veprim të shpejtë për të rikthyer “normalitetin” në ambasada, duke shtuar se kjo do të ishte “e rëndësishme për të përgatitur terrenin për dy gjërat e tjera që duam të bëjmë.”

Disa liderë europianë, të alarmuar nga ndryshimi radikal në politikën e SHBA-së ndaj Rusisë, kanë frikë se Uashingtoni do të bëjë lëshime serioze dhe do të rishkruajë strukturën e sigurisë së kontinentit.

Zelensky, i cili shtyu deri në muajin e ardhshëm një vizitë në Arabinë Saudite të planifikuar për 19 shkurt, tha se çdo bisedim për t’i dhënë fund luftës duhet të jetë “i drejtë” dhe të përfshijë vendet europiane, përfshirë Turqinë – e cila ka ofruar të jetë nikoqire e negociatave.

Këshilltari për sigurinë kombëtare i SHBA-së, Michael Waltz, tha se çdo garanci paqeje pas luftës duhet të jetë “e udhëhequr nga Evropa”, duke e përsëritur thirrjen e zyrtarëve amerikanë që aleatët evropianë të rrisin shpenzimet për mbrojtjen dhe duke lavdëruar Britaninë dhe Francën për “angazhimin më të madh për sigurinë e Ukrainës”.

Gjatë samitit të 17 shkurtit në Paris, liderët evropianë shprehën gatishmërinë për t’i ofruar Ukrainës garanci sigurie, por paralajmëruan se niveli i këtyre garancive do të varej nga pjesëmarrja e Uashingtonit në rastin e një marrëveshjeje gjithëpërfshirëse për paqen.

Franca do të presë një takim të dytë më 19 shkurt për të diskutuar luftën në Ukrainë dhe sigurinë evropiane. Kësaj here, Kanadaja dhe vende të tjera europiane që nuk ishin të pranishme në samitin e mëparshëm të emergjencës do të marrin pjesë.

Zëvendëspresidenti amerikan JD Vance duke folur në konferencën e sigurisë në Mynih ka deklaruar siç duket  duke ju drejtuar majtistëve se, “ju nuk mund të fitoni një mandat qeverisës duke censuruar kundërshtarët, duke arrestuar oponentët tuaj apo liderin e opozitës….as duke paditur gazetarë që raportojnë lajme!”.

“Ne duhet të bëjmë më shumë në praktikë sesa vetëm të flasim për vlerat demokratike”, tha ai në fjalimin e tij.

“Unë thellësisht besoj se nuk duhet të keni frikë nga zërat dhe opinionet alternative për atë sesi liderët po drejtojnë shtete të ndryshme evropiane”.

“Fjala e lirë, kam frikë, se po censurohet”, tha Zëvendëspresidenti amerikan, duke ju drejtuar panelistëve dhe pjesmarrësve në Konferencën mbi Sigurinë. “E djathta po sulmohet në të gjithë botën”, ka deklaruar ai para shumë liderve evropiane. sn

Presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani, tha se me administratën e re amerikane të presidentit Donald Trump, shteti synon të thellojë bashkëpunimin në fushën e mbrojtjes e të investimeve strategjike.

Përmes një postimi në Facebook, ajo tha se po ashtu synohet vazhdimi i punës me Uashingtonin lidhur me forcimin e pozitës ndërkombëtare të Kosovës.

“Mbështetja amerikane ka qenë dhe mbetet jetike për shtetin tonë”, tha Osmani.

E para e shtetit të Kosovës po qëndron në Shtetet e Bashkuara, ku ka marrë pjesë edhe në Lutjet e Mëngjesit, por ka zhvilluar edhe takime në Departamentin e Shtetit.

Më 6 shkurt, Osmani tha se është takuar me kryetarin e Komisionit për Punë të Jashtme në Dhomën e Përfaqësuesve, Brian Mast, me të cilin tha se ka biseduar për raportet mes dy vendeve, që sipas saj, është një aleancë ” e ndërtuar mbi vlera të përbashkëta dhe përkushtim për paqe e siguri”.

Presidenca, ndërkaq bëri të ditur se Osmani në Uashington është takuar edhe me kongresistin Keith Self, me të cilin ka biseduar për nevojën e mbështetjes të vazhdueshme amerikane për sigurinë dhe stabilitetin në Ballkanin Perëndimor.

“Ajo potencoi rëndësinë e partneritetit të ngushtë me Shtetet e Bashkuara në përmbushjen e synimeve euroatlantike të Kosovës dhe përballjen me sfidat rajonale të sigurisë”, u tha në njoftim.

Osmani po ashtu është takuar me kongresistin Mike Lawler, me të cilin ka biseduar për forcimin e raporteve dypalëshe.

Deklaratat e presidentes Osmani për synimin që të thellohet bashkëpunimi me Uashingtonin, vijnë në kohën kur Qeveria e Kosovës, e udhëhequr nga Albin Kurti, është përballur me kritika nga zyrtar të administratës amerikane.

Më 3 shkurt, i dërguari amerikan amerikan për misione të veçanta, Richard Grenell, tha se SHBA-së i duhen partnerë të besueshëm në Ballkan, ndërsa Qeveria e kryeministrit të Kosovës, Albin Kurti, sipas tij, nuk është e tillë.

Këto deklarime të Grenellit janë bërë disa ditë para mbajtjes së zgjedhjeve parlamentare në Kosovë më 9 shkurt.

Kabineti i Kurtit nuk iu përgjigj kërkesës së Radios Evropa e Lirë, në lidhje me këto komente, por duke folur për një medium në Kosovë, Istogu Channel, ai përsëriti se marrëdhëdhëniet me SHBA-në janë në nivelin më të mirë – në çka reagoi sërish Grenell, duke thënë se ato në fakt nuk kanë qenë kurrë në pikë më të ulët.

Kurti ishte përballur me kritika edhe nga administrata paraprake amerikane e udhëhequr nga Joe Biden, për shkak të disa veprimeve të ndërmarra në veri të Kosovës, të banuar me shumicë serbe, të cilat lidheshin me zëvendësimin e targave serbe me ato të Kosovës, heqjen e dinarit serb nga përdorimi apo mbylljen e institucioneve serbe.

Kurti i ka justifikuar ato veprime si hapa drejt shtrirjes së sundimit të ligjit në veri dhe ka thënë se ato janë në përputhje me Kushtetutën dhe ligjet e Kosovës.

James O’Brien, i cili në administratën e paraardhësit të Trumpit, Joe Biden, kishte shërbyer si ndihmëssekretar i Shtetit, ka thënë se Kurti, me veprime të tilla, ka vënë në pikëpyetje partneritetin me Shtetet e Bashkuara.

Edhe pas kësaj deklarate, Kurti kishte këmbëngulur se SHBA-ja mbetet partnerja më e rëndësishme e Kosovës

Presidenti Donald Trump tha të enjten se marrëdhënia e tij me fenë ka “ndryshuar” pas dy tentativash të dështuara për ta vrarë vitin e kaluar. Komentet zoti Trump i bëri në Mëngjesin Kombëtar të Lutjeve që u mbajt në Kapitol, ku bëri thirrje që amerikanët “të rikthejnë Zotin në jetën tyre”.

Presidenti Trump iu bashkua një tradite më shumë se 70 vjeçare të Uashingtonit, që bën bashkë ligjvënës nga të dy partitë.

“Besoj vërtet se nuk mund të jesh i lumtur pa fenë, pa besimin”, tha Presidenti Trump. “Le ta kthejmë fenë e Zotin në jetët tona“, shtoi ai.

Duke iu referuar atentatit ndaj tij në Butler të Pensilvanisë vitin e kaluar, kur një plumb e plagosi në veshin e djathtë, Presidenti Trump u tha ligjvënësve dhe të pranishmëve në sallë, se ngjarja e ndryshoi.

“Ndihem edhe më i fortë. Besoj në Zot, por e ndjej më fort këtë gjë. Diçka ndodhi“, shtoi ai.

Më pas ai iu drejtua me shaka të pranishmëve duke thënë se fatmirësisht plumbi nuk ia prishi flokët, gjë që shkaktoi të qeshura mes tyre.

Presidenti, i cili është një i krishterë që nuk ndjek një degë të caktuar të kësaj feje, e quajti lirinë fetare “pjesë të themelit të jetës së amerikanëve” dhe bëri thirrje për mbrojtjen e saj me “përkushtim absolut”.

Presidenti Trump dhe administrata e tij kanë patur mospajtimeve me udhëheqës fetarë, sikurse rasti i Peshkopes Mariann Budde, e cila një ditë pas inaugurimit të tij, bëri thirrje për mëshirë për anëtarët e komunitetit LGBTQ+ si dhe emigrantët e paligjshëm që ndodhen në vend.

Nënpresidenti JD Vance, i cili është katolik, është përplasur me drejtues kryesorë të kishës që frekuenton, mbi çështje të emigracionit.

Shumë klerikë në të gjithë vendin janë të shqetësuar që tashmë zyrtarët federalë lejohen të hyjnë edhe në kisha, për aksionet e tyre kundër emigrantëve të paligjshëm.

Presidenti republikan mbajti një fjalim provokues në Mëngjesin e Lutjeve, i fundit në mandatit të tij të parë.

Atë vit takimi u zhvillua një ditë pasi Senati e shpalli të pafajshëm pas ngritjes së akuzave në Kongres që synonin shkarkimin e tij.

“Nuk më pëlqejnë njerëzit që përdorin besimin si justifikim për të bërë atë që ata e dinë se është e gabuar“, tha zoti Trump gjatë fjalës së tij duke iu referuar komenteve Kryetares së Dhomës së Përfaqësuesve në atë kohë, demokrates Nancy Pelosi, e cila tha publikisht se lutej për Donald Trump-in, si dhe Senatorit Mit Romney, i cili kishte përmendur fenë e tij, në vendimin për të votuar pro shpalljes fajtor nga Senati të zotit Trump.

Po në atë takim, duke mbajtur në dorë dy gazeta me kryetituj mbi rrëzimin e akuzave ndaj tij, Presidenti Trump shtoi se: “nuk më pëlqejnë njerëzit që thonë: “Lutem për ty, kur e dinë se nuk është kështu”.

Dwight D. Eisenhower ishte presidenti i parë që mori pjesë në Mëngjesin e Lutjeve, në shkurt të vitit 1953. Më pas çdo president amerikan ka mbajtur fjalim në këtë organizim.

Këtë vit, bashkëkryesues nderi i Mëngjesit të Lutjeve janë Senatorja demokrate Maggie Hassan dhe Senatori republikan Roger Marshall.

Në vitin 2023, Mëngjesi Kombëtar i Lutjeve u nda në dy aktivitete, një në Kapitol, ku morën pjesë kryesisht ligjvënës dhe zyrtarë qeveritarë dhe një aktivitet më i madh privat që mblodhi në një hotel me mijëra vetë.

Ndarja ndodhi pasi ligjvënësit kërkuan të distancohen nga grupi fetar që për dekada ka organizuar aktivitetin më të madh në kuadër të Mëngjesit të Lutjeve, për shkak të pikëpyetjeve lidhur me mënyrën e organizimit të tij dhe se si po financohej.

Në vitin 2023 dhe 2024, Presidenti demokrat Joe Biden foli në aktivitetin që u mbajt në Kapitol dhe komentet e tij u transmetuan drejtpërdrejt edhe në aktivitetin tjetër.

Sekretari amerikan i Shtetit, Marco Rubio, ka marrë postin e ushtruesit të detyrës të administratorit të Agjencisë të Shteteve të Bashkuara për Zhvillim Ndërkombëtar (USAID).

Gjatë një deklarimi për media, Rubio tha se ka shumë funksione të USAID-it “që do të vazhdojnë” dhe ato, sipas tij, do të jenë pjesë e politikës së jashtme amerikane, por “duhet të jenë në linjë me politikën e jashtme amerikane”.

“E kam thënë shumë qartë gjatë seancave dëgjimore për konfirmimin tim se çdo dollar që shpenzojmë, çdo program që financojmë, ai program do të jetë në linjë me interesat kombëtare të SHBA-së. USAID-i ka një histori të injorimit të kësaj dhe ka vendosur që, disi është një organizatë bamirëse globale, e ndarë nga interesat kombëtare. Këto janë para të taksapaguesve”, deklaroi kryediplomati amerikan më 3 shkurt gjatë vizitës në El Salvador.

Mediat në SHBA kanë raportuar ditëve të fundit se administrata e presidentit amerikan, Donald Trump, duket se po mbyll USAID-in, në kuadër të një morie masash për shkurtime të shpenzimeve qeveritare.

Organizatat humanitare ndërkombëtare kanë paralajmëruar se një vendim i tillë mund të ketë pasoja katastrofike.

Në krye të nismës për mbylljen e Agjencisë së Shteteve të Bashkuara për Zhvillim Ndërkombëtar (USAID) është Elon Musk, i emëruari i Trumpit për ulje të shpenzimeve qeveritare.

Musk pretendon se administrata mund t’i ulë shpenzimet për 1 trilion dollarë, dhe gjithë lëvizjen e tij e përshkruan si betejë kundër korrupsionit.

Punëtorët e USAID-it kanë pranuar një njoftim se selia e agjencisë në Uashington do të jetë e mbyllur për personelin, më 3 shkurt, “me vendim të udhëheqjes së agjencisë”, kanë raportuar mediat amerikane, si CNN dhe Associated Press, duke cituar disa burime të veta.

Radio Evropa e Lirë e ka kontaktuar Ambasadën amerikane në Prishtinë për të kuptuar nëse një kërkesë e njëjtë i është bërë edhe stafit të USAID-it në Prishtinë, por nuk ka marrë përgjigjje deri në publikimin e tekstit.

Uebfaqja kryesore e USAID-it, agjenci që sipas të dhënave të Organizatës së Kombeve të Bashkuara ofron më shumë se 40 për qind të të gjithë ndihmës humanitare në botë, ka qenë jashtë funksionit, ndërsa vetë Trump ka pretenduar se agjencia është “udhëhequr prej një grupi të çmendurish radikalë”.

“Jemi duke i larguar ata dhe do të marrim një vendim”, për të ardhmen e USAID-it, u ka thënë ai gazetarëve, më 2 shkurt.

Komentet e Trumpit pasojnë raportimet e mediave, si CNN dhe Reuters, se dy zyrtarë të lartë të sigurisë së USAID-it janë pushuar përkohësisht nga puna, pasi kanë tentuar t’i parandalojnë përfaqësuesit e Departamentit për Efikasitet Qeveritar (DOGE) që të kenë qasje në sistemet kompjuterike të agjencisë.

DOGE është organizatë e themeluar nga Trumpi dhe e udhëhequr nga Musku.

Vetë Musk e ka përshkruar USAID-in si “organizatë kriminale”, dhe ka thënë se është “koha që ajo të shuhet”, ndonëse agjencia menaxhon dhjetëra miliarda dollarë që miraton Kongresi amerikan si ndihmë jashtë kufijve të SHBA-së.

Një grup i demokratëve në Komitetin e Senatit për Marrëdhënie me Jashtë i ka dërguar më 2 shkurt një letër sekretarit amerikan të Shtetit, Marco Rubio, duke shprehur “shqetësim të thellë” lidhur me veprimet e administratës Trump, e cila është duke shënjuar një agjenci që, sipas tyre, është themeluar “për të garantuar që mund të dërgojmë ekspertizë zhvillimore dhe ndihmë përtej kufijve shpejt, sidomos në periudha krizash, për t’i arritur synimet tona për siguri kombëtare”.

Departamenti amerikan i Shtetit, nën udhëheqjen e Rubios, ka marrë vendim, më 24 janar, për t’i ngrirë frondet e reja për pothuajse të gjitha programet për asistencë të huaj, në kuadër të zotimeve të Trumpit për të pasur çdo program në linjë me politikën e tij të jashtme.

Rubio, pasi ka marrë detyrën, muajin e kaluar, ka thënë se “çdo dollar që shpenzojmë, çdo program që financojmë, dhe çdo politikë që ndjekim, duhet të justufikohet me përgjigje ndaj tri pyetjeve të thjeshta: A e bën Amerikën më të sigurt? A e bën Amerikën më të fortë? A e bën Amerikën më të begatë?”.

Në urdhrin ekzekutiv të Trumpit është bërë thirrje për pauzë 90-ditore në gjithë ndihmën, me qëllim të vlerësimit të efikasitetit dhe “konsistencës që ka ndihma me politikën e jashtme amerikane”. Urdhri, megjithatë, i mundëson Rubios që të bëjë përjashtime të vogla për “programe specifike”.

Grupet humanitare dhe organizatat joqeveritare në gjithë botën kanë ngritur shqetësime për fatin e USAID-it, pas urdhrit ekzekutiv të Trumpit.

Ndikimi në Kosovë

USAID-i është i pranishëm në Kosovë prej vitit 1999, dhe prej atëherë ka investuar më shumë se 1 miliard dollarë në zhvillimin e Kosovës.

Përgjatë 25 vjetëve, USAID-i ka zhvilluar programe për luftën kundër korrupsionit, sundimin e ligjit dhe qeverisjen e mirë, luftën kundër dezinformimit dhe avokimin e mediave të pavarura, forcimin e shoqërisë civile dhe demokracisë, zhvillimin ekonomik dhe tërheqjen e investimeve të huaja.

Në gusht të vitit 2024, presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani, pati nënshkruar një grant me USAID-in, i cili ofron ndihmë shtesë për institucionet e Kosovës në vlerë prej 34.5 milionë dollarësh.

Granti ishte pjesë e marrëveshjes së arritur më parë në vlerë prej rreth 146 milionë dollarësh, që synon ofrimin e shërbimeve më të mira për qytetarët, rritjen e përgjegjësisë së institucioneve dhe menaxhimin më efikas.

Deri para ngrirjes së fondeve, USAID-i në Kosovë ka qenë duke financuar një mori aktivitetesh. Aty përfshihen:

• ndihma mbi 12 milionë dollarëshe për mbështetjen e reformave legjislative dhe ngritjen e Gjykatës Komerciale;
• ndihma 15 milionë dollarëshe për të përmirësuar gjithëpërfshirjen dhe llogaridhënien në qeverisje;
• ndihma mbi 13 milionë dollarëshe për të adresuar sfidat e korrupsionit dhe qeverisjes së mirë në komuna;
• ndihma gati 12 milionë dollarëshe për përmirësimin e pavarësisë së gjyqësorit dhe prioritizmit të nevojave të qytetarëve gjatë proceseve gjyqësore;
• ndihma mbi 16 milionë dollarëshe për të promovuar konkurrencën e mirë në tregjet vendore dhe ndërkombëtare;
• ndihma mbi 13 milionë dollarëshe për pjesëmarrjen e qytetarëve në qeverisjen lokale;
• ndihma gati 12 milionë dollarëshe për të rritur kapacitetet institucionale për zhvillimin e tregut të energjisë.

Kreshnik Shehu, një përpunues i drurit në Kosovë, i ka thënë ditë më parë Radios Evropa e Lirë se ndihma e SHBA-së ka luajtur rol të rëndësishëm në rritjen e eksporteve të kësaj lënde.

Kompania e Shehut, ashtu si edhe sektori i drurit në përgjithësi në Kosovë, kanë përfituar nga financimet e USAID-it.

“Në vitin 2014, eksportet në sektorin tonë ishin 2.5 milionë euro”, ka thënë Shehu për Radion Evropa e Lirë.

“Sot, ato janë më shumë se 150 milionë euro. Kjo tregon se gjatë dhjetë vjetëve të fundit, kontributi i USAID-it ka qenë shumë i madh. Ai ka qenë një faktor vendimtar në rritjen e këtij sektori”, ka shtuar Shehu.

“Nëse ajo ndihmë nuk do të ekzistonte, do të kishim mbetur shumë vite prapa”, ka thënë Shehu, kompania e të cilit e ka selinë në qytetin e Drenasit.

“Ne ende kemi nevojë për të, sepse ende nuk jemi rritur sa duhet për të përballuar konkurrencën e pabesueshme në tregun ndërkombëtar”.

Kryetari i Odës Ekonomike të Kosovës, Lulzim Rafuna, pati thënë po ashtu se USAID-i ka luajtur një rol të rëndësishëm në zhvillimin e shtetit të Kosovës.

“USAID-i vazhdon të ndihmojë shoqata dhe biznese të shumta, përfshirë ndërmarrje të udhëhequra nga gratë, kompani të teknologjisë informative dhe biznese të orientuara nga eksporti”, ka thënë Rafuna për Radion Evropa e Lirë.

Sipas tij, USAID-i ka ndihmuar edhe në uljen e tensioneve ndërmjet Kosovës dhe Serbisë.

“Ka qenë i rëndësishëm në ofrimin e ndihmës për gjetjen e zgjidhjeve për mosmarrëveshjet tregtare, që përfshinin eksportet dhe importet në tregjet serbe dhe rajonale. Pra, përveç nxitjes së zhvillimit ekonomik, USAID-i ka luajtur një rol jetik në uljen e tensioneve mes dy vendeve”.

Ndikimi nga Ukraina deri në Afganistan

Pauza në fondet për Afganistanin “do të ishte katastrofike për më shumë se 22 milionë afganë që kanë nevojë për ndihmë”, ka thënë Jan Egeland, Sekretar i Përgjithshëm i Këshillit Norvegjez për Refugjatët, në disa përgjigje për Radion Azadi të Radios Evropa e Lirë.

Prej kur Rusia e ka nisur luftën e plotë në Ukrainë, në shkurt të vitit 2022, USAID-i i ka ofruar Ukrainës ndihmë në vlerë në milliarda dollarëve, asistencë për zhvillim dhe mbështetje buxhetore.

Trump e ka kritikuar sasinë e ndihmës së ofruar – përfshirë milliarda dollarë ndijmë ushtarakë – të cilën e ka miratuar Bideni për Ukrainën.

Svitlana Musiak, hulumtuese në Komisionin e Pavarur kundër Korrupsionit, organizatë joqeveritare me bazë në Kiev, ka thënë për Shërbimin ukrainas të Radios Evropa e Lirë se pezullimi i fondeve të USAID-it për Ukrainën mund të ndikojë negativisht në programet që prekin shoqërinë civile dhe të sinjalizojë “mbështetje të zvogëluar amerikane për reformat demokratike dhe stabilitetin ekonomik të shtetit”.

Disa përfaqësues të shoqërisë civile ukrainase kanë thënë se mbështesin një auditim të fondeve që ndan USAID-i në këtë shtet.

Olena Trehub, udhëheqëse e Komisionit të Pavarur kundër Korrupsionit, dhe anëtare e Këshillit kundër Korrupsionit, që funksionon në kundër të Ministrisë ukrainase të Mbrojtjes, ka thënë më 2 shkurt në Facebook se, ajo e ka thënë gjithmonë zëshëm se USAID-i ka nevojë të reformohet, duke thënë se ka qenë dëshmitare e ndarjes së fondeve të mëdha qeveritare përmes kësaj agjencie, por që “rezultatet kanë lënë për të dëshiruar”.

Megjithatë, ajo ka përmendur se USAID-i ka mbështetur reformat të rëndësishme, shoqërinë civile, dhe projektet humanitare e infrastrukturore, që kanë pasur ndikim të madh në zhvillimin e Ukrainës.

Duke folur për kanalin CBS News, më 2 shkurt, kongresisti republikan, Brian Mast nga Florida, ka thënë se është duke punuar me Rubion “për t’u siguruar që ekziston komanda dhe kontrolli i duhur” në agjencitë sikurse USAID-i.

Mast, udhëheqës i Komitetit për Punë të Jashtme, i Dhomës së Përfaqësuesve, ka thënë se do të mbështeste “shuarjen e USAID-it si departament i ndarë” dhe përfshirjen e tij në “departamente tjera” të Departamentit amerikan të Shtetit.

Dy demokratë të Senatit amerikan, kanë thënë në letrën e dërguar më 2 shkurt te Rubio se “secila përpjekje për të shkrirë apo përfshirë USAID-in brenda Departamentit të Shtetit, duhet të bëhet me ligj, dhe duhet të rishikohet, diskutohet dhe miratohet nga Kongresi”.

“Kongresi e ka bërë të qartë që secila përpjekje për të riorganizuar apo ridizajnuar USAID-in kërkon konsultim paraprak dhe njoftim të Kongresit”, kanë thënë ata mes tjerash në letër.

Bazuar në raportimet e agjencive të lajmeve AP dhe Reuters

I dërguari amerikan për misione të veçanta, Richard Grenell, tha se Shteteve të Bashkuara u duhen partnerë të besueshëm në Ballkan, ndërsa Qeveria e kryeministrit të Kosovës, Albin Kurti, sipas tij, nuk është e tillë.

Në një postim në rrjetin X, Grenell shkroi se edhe republikanët, edhe demokratët në SHBA e kanë kritikuar vazhdimisht Kurtin “për ndërmarrjen e veprimeve të njëanshme që destabilizojnë rajonin”.

Ngjashëm, edhe Bashkimi Evropian, edhe NATO-ja, sipas tij.

“Bashkësia ndërkombëtare është e bashkuar kundër Kurtit”, shkroi Grenell në X.

Radio Evropa e Lirë kontaktoi kabinetin e kryeministrit Kurti, në lidhje me këto komente, por nuk mori përgjigje.

Gjatë viteve të fundit, Kurti ka qenë disa herë në shënjestër të kritikave nga aleatët ndërkombëtarë, për shkak të disa vendimeve në veri të Kosovës – zonë e banuar me shumicë serbe – që lidheshin me zëvendësimin e targave serbe me ato të Kosovës, heqjen e dinarit serb nga përdorimi apo mbylljen e institucioneve serbe.

Kurti i ka justifikuar këto veprime si hapa drejt shtrirjes së sundimit të ligjit në veri dhe ka thënë se ato janë në përputhje me Kushtetutën dhe ligjet e Kosovës.

Por, bashkësia ndërkombëtare, në disa raste, i ka cilësuar si të njëanshme dhe të pakoordinuara me aleatët.

Sipas saj, hapat e tillë duhej të diskutoheshin në kuadër të dialogut për normalizimin e marrëdhënieve me Serbinë, të ndërmjetësuar nga Bashkimi Evropian.

James O’Brien, i cili në administratën e paraardhësit të Trumpit, Joe Biden, ka shërbyer si ndihmëssekretar i Shtetit, ka thënë se Kurti, me veprime të tilla, ka vënë në pikëpyetje partneritetin me Shtetet e Bashkuara.

Edhe pas kësaj deklarate, Kurti ka këmbëngulur se SHBA-ja mbetet partnerja më e rëndësishme e Kosovës.

Kurti e ka uruar Trumpin pas fitores në zgjedhjet e 5 nëntorit, duke thënë se pret “të punojmë së bashku për përparim dhe paqe”.

Në një intervistë dhënë gazetës spanjolle El Mundo, më 28 janar, ai ka përsëritur se Kosova ka marrëdhënie të forta dypalëshe me Shtetet e Bashkuara dhe se nuk pret që qëndrimi i tyre për Kosovën të ndryshojë.

“Ne punojmë ngushtë me Uashingtonin. Unë besoj se ndryshimi midis administratës Biden dhe Trump qëndron ndoshta në çështje të politikës së brendshme”, ka thënë Kurti.

Por, bashkëpartiaku i tij, Glauk Konjufca, ka thënë për Radio-Televizionin e Kosovës se administrata e Bidenit dhe ajo e Barack Obamës “e kanë vendosur Kosovën në situatë të disfavorshme ndaj Serbisë”.

Pa specifikuar shumë, ai ka thënë se, gjatë kohës së tyre, “kanë ndodhur disa çështje që i ka shtyrë Serbia, e që e kanë dëmtuar shumë reputacionin e Kosovës”.

Në postimin e tij në X, i cili vjen disa dita para zgjedhjeve parlamentare në Kosovë, Grenell tha po ashtu se retorika që përdor Kurti, duke pretenduar se ai është i afërt me SHBA-në, “është absolutisht e rreme”.

“Kurti ka qenë, gjithashtu, kundër çdo ideje të SHBA-së, të ofruar nga presidentët Clinton, Bush, Obama, Biden dhe Trump”, tha Grenell.

Gjatë mandatit të parë të Trumpit si president, Grenell ka shërbyer si i dërguari i posaçëm i SHBA-së për dialogun Kosovë-Serbi.

Edhe gjatë asaj kohe, Grenell e ka kritikuar publikisht Kurtin, duke e cilësuar si “antiamerikan”.

Tensionet kanë kulmuar në mars të vitit 2020, kur Kurti ka qenë në krye të Qeverisë së Kosovës, por ajo qeveri është rrëzuar nëpërmjet një mocioni mosbesimi.

Kurti ka pretenduar se ky veprim ka qenë i orkestruar me mbështetjen e Grenellit.