Presidentja e Parlamentit Evropian, Roberta Metsola, u takua me Presidentin e Ukrainës Zelenski në kuadër të vizitës së saj të papritur në Kiev. Metsola u zotua se Bashkimi Evropian do të rrisë ndihmën e tij për Ukrainën.

Metsola ndodhet në Kiev për të treguar mbështetjen e BE-së për Ukrainën. Zëdhënësi i saj tha se për arsye sigurie për vizitën nuk do të jepen mjaft detaje.

Pas mbërritjes në Kiev Presidentja e Parlamentit Evropian Roberta Metsola shkroi në Twitter: “Jam në Kiev për të dhënë një mesazh shprese”.

Në një deklaratë pas takimit me kryetarin e parlamentit të Ukrainës, Ruslan Stefancuk, ajo tha se BE-ja “do t’ju ndihmojë të rindërtoni qytetet dhe qytezat tuaja pasi të përfundojë kjo luftë e paligjshme, e paprovokuar dhe e panevojshme”.

BE: Ndihma humanitare dhe ushtarake për Ukrainën

Ajo shtoi se ndihmat humanitare dhe ushtarake të BE-së për Ukrainën do të shtohen dhe tha se BE-ja “do të kujdeset për familjet tuaja që janë detyruar të ikin”.

Politikania malteze është zyrtarja e parë e lartë e BE-së që viziton Ukrainën pas pushtimit nga Rusia.

Në mes të muajit mars në Kiev ishin për vizitë kryeministri polak Mateusz Morawiecki, së bashku me homologët e tij çekë dhe sllovenë, Petr Fiala dhe Janez Jansa. Ata u takuan me presidentin ukrainas Volodymyr Zelenski dhe kryeministrin Denys Shmyhal për të demonstruar solidaritetin e tyre me Ukrainën.

Një raketë Starstreak e prodhuar në Britani mendohet se ka rrëzuar një helikopter rus në përdorimin e parë të armës në Ukrainë – pasi presidenti i vendit Volodymyr Zelensky thotë se ‘pushtuesit po tërhiqen’ nga Perëndimi.

Sistemi Starstreak është një raketë e drejtuar me lazer që udhëton me më shumë se tre herë shpejtësinë e zërit për të rrëzuar avionët e armikut që fluturojnë ulët dhe helikopterët sulmues.

Britania po furnizon dhe trajnon trupat ukrainase në përdorimin e raketave anti-ajrore me shpejtësi të lartë, si dhe sigurimin e armaturës, helmetat dhe çizmet luftarake.

Kryeministri Boris Johnson ka këmbëngulur vazhdimisht se Mbretëria e Bashkuar do të ofrojë mbështetje të mëtejshme mbrojtëse për Ukrainën, duke përfshirë një paketë të re prej 6,000 raketash të tjera.  bw

Rusia akuzoi të premten Ukrainën për kryerjen e një sulmi ajror kundër një depozite karburanti që ndodhet në qytetin rus Belgorod. Kremlini tha se incidenti mund të ndikojë në bisedimet e paqes. Por një zyrtar i lartë ukrainas për çështje të sigurisë hodhi poshtë pretendimet se ky sulm mund jetë kryer nga Kievi.

Ministria ruse e mbrojtjes tha se dy helikopterë ukrainas goditën objektin në Belgorod, pasi hynë në Rusi në një lartësi jashtëzakonisht të ulët rreth orës 5 të mëngjesit me orën e Moskës. Depozitat ndodhet rreth 35 kilometra larg nga kufiri me Ukrainën.

Por një zyrtar i lartë për sigurinë në Ukrainë hodhi poshtë akuzat. Kjo është akuza e parë për një sulm ajror që dyshohet të jetë kryer nga Ukraina që kur Moska nisi sulmin ndaj këtij vendi më 24 shkurt. Belgorodi është një nga qendrat kryesore logjistike të Rusisë për luftën.

“Ata thonë se ishin ne që e bëmë një gjë të tillë, por sipas informacioneve tona kjo nuk përputhet me realitetin“, tha Sekretari i Këshillit të Sigurisë Oleksiy Danilov për televizionin kombëtar ukrainas.

Më herët, zëdhënësi i ministrisë së mbrojtjes të Ukrainës Oleksandr Motuzyanyk tha se ai as nuk mund ta konfirmonte dhe as ta mohonte përfshirjen e Ukrainës në një incident të tillë.

“Ukraina aktualisht po kryen një operacion mbrojtës kundër agresionit rus në territorin e saj dhe kjo nuk do të thotë se Ukraina është përgjegjëse për çdo katastrofë në territorin e Rusisë”, shtoi ai.

Zëdhënësi i Kremlinit Dmitry Peskov tha se Presidenti Vladimir Putin ishte informuar për incidentin. Ai tha se sulmi mund të rrezikojë negociatat e paqes mes Moskës e Kievit.

“Sigurisht që kjo nuk mund të shihet si krijimi i kushteve të duhura për vazhdimin e bisedimeve“, tha zoti Peskov, duke shtuar se po bëhej gjithçka për të parandaluar ndërprerjet në furnizimin me karburant në qytet.

Pamjet e kamerave të sigurisë së depozitës, të verifikuara nga Reuters, treguan një dritë të shpejtë, të një objekti fluturues që dukej të ishte një raketë e lëshuar nga një lartësi e ulët, ndjekur nga një shpërthim në tokë.

Guvernatori rajonal Vyacheslav Gladkov tha se zjarri i shkaktuar nga goditja plagosi dy punëtorë dhe detyroi evakuimin e disa banorëve lokalë. Zjarri më vonë u vu nën kontroll, tha ai.

Firma ruse e naftës Rosneft ROSN.MM, e cila zotëron depon e karburantit, tha në një deklaratë të veçantë se askush nuk u lëndua nga zjarri. Ministria ruse e mbrojtjes tha se objekti ishte ekskluzivisht për përdorim civil.

Një vajzë e vogël ukrainase, videoja e së cilës duke kënduar u bë virale ndërsa ishte në një vendstrehim në Kiev, po përdor famën e saj të re për të ndihmuar në grumbullimin e fondeve për vendin e saj. Shtatë vjeçarja Amelia Anisovych shkriu zemrat anembanë botës teksa këndoi këngën e njohur të Disney “Let it Go” nga filmi “Frozen”. Korrespondentja e Zërit të Amerikës Myroslava Gongadze u takua me Amelian dhe familjen e saj në Poloni, ku ata po jetojnë si refugjatë.

Kur Amelia 7-vjeçare filloi të këndonte në vendstrehimin kundër bombardimeve ruse në Kiev, dhoma e zhurmshme e nëndheshme e mbushur me njerëz që fshiheshin nga bombardimet ruse, ra plotësisht në heshtje.

E regjistruar dhe e postuar nga një fqinje e saj e quajtur Martha, videoja e Amelias duke kënduar një këngë nga filmi i Disney “Frozen” u bë pothuajse menjëherë virale.

“Doja t’i gëzoja njerëzit. Atyre iu pëlqeu shumë, të gjithë duartrokitën, dhe më përshëndetën”, thotë Amelia për Zërin e Amerikës.

Amelia e tregon këtë histori në një park të qetë pranë kryeqytetit të Polonisë, së bashku me nënën e saj, Lilia, dhe gjyshen, Viran. Duke ushqyer zogjtë në liqen, ajo kujton se si ushqente rosat në Ukrainë. Dhe se si kur filloi lufta, ajo shpesh shkonte në vendstrehim dhe duhej ta shikonte çdo hap që hidhte për shkak të minave të mundshme gjatë rrugës. Nëna e saj, Lilia, kujtoi momentin kur vendosi se duhej të largohej nga Kievi.

“Amelia filloi të kishte frikë të rrinte pranë dritareve. Dhe kur dilnim nga shtëpia për të shkuar në vendstrehim ku shkonim natën, ajo më pyeste në çdo hap, a mund ta hedh hapin dhe nëse isha e sigurt. Në atë moment vendosa, e kuptova se ishte fundi, ishte vija e kuqe. Nëse e kaloja atë dhe do të qëndronim në Kiev, ajo do të dëmtohej psikologjikisht, dhe mund të bëhej një fëmijë që ka frikë nga hija e saj”, shpjegon Lilia.

Amelia kujton udhëtimin nga Kievi me trenin e mbushur plotë me njerëz.

“Disa njerëz ishin në këmbë, disa ulur dhe pastaj fjetëm në dyshemenë e stacionit të trenit, na dhanë dyshekë të butë”.

Nëna e saj thotë se njerëzit po i trajtojnë mirë këtu në Poloni. Familja prej katër anëtarësh jeton falas në një shtëpi pranë Varshavës. Amelia dhe vëllai i saj 15-vjeçar, Misha, mund të ndjekin shkollën këtu. Por nëna e tyre shpreson se ata do të jenë në gjendje të kthehen së shpejti në shtëpinë e tyre.

“Shpresoja të vija këtu për disa javë. Tani e kuptoj se mund të zgjasë më shumë, por kam ende shpresë se do të zgjasë vetëm për disa muaj. Kam frikë të imagjinoj se mund të jetë më gjatë. Nuk ka rëndësi se sa mirë dhe të sigurt jemi këtu – ndihem e huaj, do të doja të shkoja në shtëpinë time, do të doja të shihja burrin tim. Jam e shqetësuar për familjen time. Shpresoj që dikush do të dëgjojë lutjet e mia dhe lutjet e mijëra e miliona njerëzve dhe do të jem në gjendje të jem në shtëpi së shpejti”, thotë Lilia.

Amelia e ndjen se po rritet shpejt. Ajo duket jashtëzakonisht e maturuar teksa flet për vendin e saj.

“Duhet të flasim gjuhën tonë, jo rusisht, sepse armiku ynë flet rusisht, toka jonë është Ukraina. Duhet të flasim gjuhën ukrainase. Në Ukrainë po bëhet luftë sepse Rusia na sulmoi. Kam frikë për familjen time, babi është aty, gjyshi, gjyshja, kam frikë për të gjithë. Shumë fëmijë kanë vdekur. Unë do të doja të jetoja, shumë, dhe fëmijët e tjerë do të donin të jetonin”.

Nëna dhe gjyshja e Amelias po përpiqen të ruajnë një ndjenjë normaliteti për të dhe vëllain e saj të madh. Vitin e kaluar, Amelia filloi të shkonte në shkollë në Kiev. Tani një refugjate, ajo rifilloi studimet e saj në këtë qytet të vogël pranë Varshavës. Familja shpreson se lufta do të përfundojë dhe ata do të kthehen së shpejti.

Tani për tani, Amelia e vogël po përdor talentin e saj dhe famën e sapo krijuar duke kënduar në koncerte bamirësie në Poloni dhe duke mbledhur shumë fonde për të ndihmuar Ukrainën.

Udhëheqësit e Bashkimit Evropian dhe Kinës po takohen sot për herë të parë pas dy vitesh. Brukseli ka ushtruar trysni ndaj Pekinit për garanci se nuk do ta furnizojë Rusinë me armë dhe se nuk do të ndihmojë Moskën të anashkalojë sanksionet perëndimore të vendosura lidhur me sulmin ndaj Ukrainës.

Me një gjuhë jashtëzakonisht të hapur, zyrtarët e BE-së thanë se çdo ndihmë dhënë Rusisë do të dëmtonte reputacionin ndërkombëtar të Kinës dhe do të rrezikonte marrëdhëniet me partnerët e saj më të mëdhenj tregtarë, Evropën dhe Shtetet e Bashkuara.

Presidentja e Komisionit Evropian Ursula von der Leyen dhe ai i Këshillit Evropian Charles Michel, së bashku me shefin e politikës së jashtme të BE-së, Josep Borrell, filluan bisedimet virtuale me kryeministrin kinez Li Keqiang. Ata pritet të flisin më vonë të premten me Presidentin Xi Jinping.

Një zyrtar i BE-së tha se qëndrimi i Kinës ndaj Rusisë ishte një çështje së cilës është shumë e vështirë t’i përgjigjesh. Një tjetër zyrar vuri në dukje se mbi një e katërta e tregtisë globale të Kinës vitin e kaluar ishte me bllokun dhe Shtetet e Bashkuara, kundrejt vetëm 2.4% me Rusinë.

Ministri i Jashtëm kinez Wang Yi përsëriti thirrjen për bisedime paqeje këtë javë, duke shtuar se u duhet dhënë përgjigje shqetësimeve legjitime të të gjitha palëve.

Gjeorgjia denoncoi të enjten si të papranueshme planet e shpallura nga separatistët pro-Moskës në rajonin separatist të Osetisë së Jugut, për të mbajtur një referendum për bashkim me Rusinë.

Osetia e Jugut ishte në qendër të luftës ruso-gjeorgjiane në vitin 2008, pas së cilës Kremlini njohu territorin si shtet të pavarur së bashku me rajonin tjetër separatist, Abkhazinë, si dhe vendosi baza ushtarake atje.

Të mërkurën, udhëheqësi separatist i Osetisë së Jugut Anatoli Bibilov tha se shteti do të mbajë një referendum për bashkimin me Rusinë menjëherë pas zgjedhjeve presidenciale të 10 prillit.

Ministri i Jashtëm i Gjeorgjisë David Zalkaliani tha të enjten është e papranueshme të flitet për referendum ndërsa territori është i pushtuar nga Rusia.

“Një referendum i tillë nuk do të kishte fuqi ligjore“, u tha ai gazetarëve. Sipas tij Gjykata Evropiane e të Drejtave të Njeriut në një vendim të saj ka dalë në përfundimin se ky rajon i Gjeorgjisë është i pushtuar nga Rusia.

Të enjten zëdhënësi i Kremlinit Dmitry Peskov tha se Moska nuk ka ndërmarrë asnjë hap ligjor mbi këtë çështje. Por ai se në këtë rast bëhet fjalë për mendimin e popullatës së Osetisë së Jugut dhe se Moska do ta trajtonte atë me respekt. Javën e kaluar, zoti Bibilov tha se Osetia e Jugut kishte dërguar trupa për të luftuar së bashku me trupat ushtarake ruse në Ukrainë.

Në gusht të vitit 2008, Rusia nisi një sulm kundër Gjeorgjisë, e cila po luftonte me milicinë pro-ruse në Osetinë e Jugut, pas bombardimit nga këta të fundit të fshatrave gjeorgjiane. Luftimet përfunduan pas pesë ditësh me një armëpushim të ndërmjetësuar nga Bashkimi Evropian. Por lufta shkaktoi vdekjen e më shumë se 700 personave si dhe nxiti shpërnguljen e dhjetëra mijëra gjeorgjianëve etnikë.

Kur presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen, dhe ai i Këshillit Evropian, Charles Michel, do të zhvillojnë një takim virutal me liderin kinez, Xi Jinping më 1 prill, ata planifikojnë ta paralajmërojnë Pekinin se do të ketë pasoja nëse i ofron ndihmë Rusisë në pushtimin e Ukrainës.

Ky samit mbahet në kohën kur raportet midis Kinës dhe Bashkimit Evropian janë më delikate se kurrë më parë, teksa rreshtimi i Pekinit me Rusinë në luftën e saj në Ukrainë ka dëmtuar raportet veçse të tensionuara me Brukselin, që ishin përkeqësuar pas një sërë tensionesh tregtare dhe gjeopolitike.

“Në samitin e Kinës, ka një pajtim të madh midis përfaqësuesve të BE-së se nuk do të jetë një samit i zakonshëm dhe se Brukseli nuk duhet të jetë naiv”, tha për Radion Evropa e Lirë një diplomat evropian.

Lufta në Ukrainë – dhe raportet e ngrohta të Kinës me Kremlinin – do të lë në hije takimin, në të cilin BE-ja po shpreson të tregojë qëndrimin e saj të ashpër karshi Kinës dhe ta paralajmërojë atë kundër çdo mbështetjeje aktive për Rusinë.

Partneriteti i Pekinit me Moskën ka qenë në qendër të vëmendjes që prej se presidenti i Kinës, Xi Jinping, dhe presidenti rus, Vladimir Putin, nënshkruan një marrëveshje strategjike në fillim të shkurtit. Por, përqendrimi në këtë partneritet është rritur pas pushtimit rus të Ukrainës.

Një raport i inteligjencës perëndimore pretendoi se Kina ishte në dijeni të planeve të Kremlinit për ta pushtuar Ukrainën dhe madje i kishte kërkuar Moskës që ta shtynte nisjen e pushtimit deri pas përfundimit të Lojërave Olimpike Dimërore “Pekini 2022”. Ndërkaq, zyrtarët amerikanë kanë thënë se Rusia i ka kërkuar Kinës pajisje ushtarake dhe mbështetje ekonomike pasi Perëndimi i vendosi sanksione Moskës për shkak të luftës në Ukrainë.

Kina i ka hedhur poshtë këto dy pretendime dhe deri më tani qetësisht i ka respektuar sanksionet perëndimore ndaj Rusisë, por Pekini po ashtu nuk ka dhënë shenja se do të heqë dorë nga raporti strategjik që ka ndërtuar me Kremlinin.

Në samit, Brukseli po ashtu po kërkon që t’ia bëjë me dije Pekinit se rreshtimi i tij me Rusinë mund të dëmtojë raportet e tij me BE-në, që është një prej raporteve më të mëdha ekonomike në botë dhe më 2021, tregtia dypalëshe arriti vlerën e 828 miliardë dollarëve.

“Është e qartë se Rusia është e kënaqur që e ka Kinën në anën e saj dhe është e qartë se kjo e ka trimëruar Moskën”, tha për Radion Evropa e Lirë një tjetër diplomat evropian. “Kina duhet të përpiqet të ndikojë mbi Rusinë që të arrihet armëpushim, të krijohen korridore humanitare që funksionojnë dhe përfundimisht të fillojë bisedimet e paqes. Por, me gjasë nuk mund të luajë rolin e ndërmjetëses, në kuptimin klasik të fjalës”.

Rusia dhe Kina

Pekini ka tentuar që ta paraqesë veten si neutral përgjatë krizës në Ukrainë dhe ka për qëllim që ta distancojë veten nga pushtimi i Moskës, por Kina po ashtu nuk e ka kritikuar Rusinë dhe shpesh u ka bërë jehonë deklaratave lidhur me shkaqet e nisjes së luftës.

Por, ky vallëzim diplomatik i Kinës po dëshmohet se është vështirë të mbahet teksa lufta në Ukrainë hyn në muajin e dytë.

Kina veçse ishte në fokus të takimeve midis NATO-s, liderëve evropianë me presidentin amerikan, Joe Biden, që u mbajtën në Bruksel më 24 dhe 25 mars. Gjatë këtyre takimeve, aleanca perëndimore ngriti shqetësimet lidhur me mbështetjen ushtarake kineze dhe dezinformatat, teksa Pekini mbështet narrativin e Rusisë sa i përket luftës.

Ministri i Jashtëm i Lituanisë, Gabrielius Landsbergis, deklaroi për Radion Evropa e Lirë se po krijohej “një momentum të ri” lidhur me atë se si BE-ja e sheh Kinën dhe se qëndrimi aktual i Pekinit ndaj pushtimit rus ishte i paqëndrueshëm.

“Nuk mundesh që në këtë situatë të shmangesh pa e bërë plotësisht të qartë: ose e mbështet Rusinë – duke e mbështetur luftën e saj në Ukrainë – ose nuk e mbështet”, tha Landsbergis.

Në samitin me Kinën, strategjia evropiane është që të bëjë të qartë pasojat për një mbështetje më të hapur për Rusinë dhe do të theksojë se pasojat mund të jenë në kurriz të raportit më të gjerë me BE-në. Këto lidhje janë përdorur nga Kina në konkurrencën e saj me Shtetet e Bashkuara dhe janë bërë më të rëndësishme për Pekinin pasi tensionet me Uashingtonin janë rritur.

Dy raportet më të mëdha të Kinës janë me SHBA-në dhe BE-në dhe Pekini ndoshta nuk është i gatshëm t’i rrezikojë raportet me Evropën teksa mund të përballet me pasoja të mundshme nga lufta në Ukrainë, nga shpërthimet në rritje të COVID-19 brenda Kinës, krizës financiare në sektorin e pronave të shtetit dhe kongresin e rëndësishëm të Partisë Komuniste që pritet të mbahet në vjeshtë, e në të cilin, Xi pret që ta zgjasë sundimin e tij.

Noah Barkin, bashkëpunëtor i lartë në fondin gjerman Marshall, tha se të gjitha këto i japin Brukselit leva shtesë të ndikimit.

“Brukseli po vë bast që Xi nuk do të dëshirojë ta tjetërsojë BE-në, veçanërisht në një kohë të ndjeshme”, tha Barkin për Radion Evropa e Lirë.

Zyrtarët e BE-së nuk presin që Pekini të prishë partneritetin e tij me Moskën dhe nuk besojnë se blloku evropian duhet të bëjë kërcënime në këtë drejtim. Por, ata veçse kanë shqyrtuar përgjigjet ndaj Kinës, siç është kufizimi i qasjes kineze në tregun e përbashkët të BE-së, nëse Kina hapur mbështet Kremlinin apo armatos ushtarët rusë, thanë katër diplomatë të lartë evropianë.

Një epokë e re

Paralajmërimi nga blloku 27-anëtarësh vjen mes një trajektoreje në rënie në raportet BE-Kinë dhe një bashkim në rritje të politikës së Brukselit dhe Uashingtonit sa i përket Kinës.

Në dhjetor të vitit 2020, pas samitit të fundit BE-Kinë, të dyja palët u pajtuan për një traktat ambicioz të investimit, pasi për katër vjet kishte pasur marrëdhënie të përkeqësuara midis Evropës dhe SHBA-së gjatë administratës së presidentit të atëhershëm amerikan, Donald Trump.

Pasi marrjes së detyrës, presidenti amerikan, Joe Biden, ndërmori veprime për të përmirësuar raportet me homologët evropianë dhe raportet e BE-së me Kinën që atëherë janë përballur me disa pengesa. Për shembull, pakti i madh i investimeve është ngrirë që prej muajit maj, për shkak se Pekini ka futur në listë të zezë një grup të ligjvënësve evropianë, ekspertë dhe diplomatë evropianë lidhur me sanksionimin e BE-së të katër zyrtarëve kinezë për shkelje të të drejtave të njeriut kundër ujgurëve dhe minoriteteve të tjera myslimane në provincën perëndimore kineze, Ksinjiang.

Blloku evropian po ashtu ka prezantuar forma të reja të legjislacionit për t’u mbrojtur nga presioni ekonomik kinez dhe gjithashtu ka dërguar një ankesë në Organizatën Botërore të Tregtisë (OBT) lidhur me hakmarrjen e Pekinit ndaj Lituanisë, pasi kjo e fundit lejoi që Tajvani të hapë një zyrë të përfaqësimit në Vilnius më 2021. Kina u kundërpërgjigj duke bllokuar importet lituaneze, përfshirë edhe komponentë të këtij shteti baltik në produktet e vendeve të tjera.

Përveç lidhjeve Kinë-Rusi dhe luftës në Ukrainë, samiti po ashtu pritet të trajtojë edhe mosmarrëveshjet tregtare me Lituaninë, shkeljet e Kinës në Ksinjiang dhe Tajvan.

“Ndryshimi i qasjes së BE-së ndaj Kinës për të marrë parasysh rivalitetin që ekziston tani nënkupton që duhet të bëhet shumë punë në prapaskenë për të ulur varësinë nga Kina”, tha për REL-in, Thorsten Benner, drejtor i Institutit Global të Politikave Publike, me seli në Berlin.

“Evropa nuk do të ndryshojë në mënyrë drastike brenda natës lidhjet e saj ekonomike me Kinën, por do të përshpejtojë procesin e përshtatjes”, shtoi ai.

Rruga e kujdesshme e Evropës

Përderisa samiti paraqet një mundësi që BE-ja të shfaqë unitetin e saj për t’i bërë presion Kinës që të mos e ndihmojë në mënyrë aktive Rusinë, zyrtarët e BE-së po ashtu kanë sinjalizuar një preferencë të shteteve anëtare që kërkojnë që të mbahen të hapura linjat e Pekinin dhe të ndiqet një rrugë e mesme që nuk e largon Kinën ose nuk e fut Brukselin në mes të tensioneve SHBA-Kinë.

Në të kaluarën, Kina me sukses ka arritur që të krijojë ndasi midis BE-së dhe SHBA-së me premtime dhe mundësi lidhur me zgjerimin e qasjes në treg dhe bashkëpunim në ndryshimet klimatike, dhe shumë analistë parashikojnë se Xi do të përdorë sërish karta të ngjashme gjatë takimit virtual të 1 prillit.

“Ekziston ende një besim në Pekin se kur të vijë koha, Evropë do t’i japë përparësi raporteve të biznesit mbi gjithçka tjetër”, tha Barkin nga fondi Marshall. “Por, gjatë vitit të kaluar, Pekini vazhdimisht e ka keqkuptuar Evropën”.

Lufta në Ukrainë ka shënuar një pikë kthese për Evropën, me Brukselin dhe shtetet anëtare që u kanë dhënë dritën e gjelbër sanksioneve të ashpra ekonomike ndaj Rusisë dhe i kanë ofruar ndihmë ushtarake dhe të sigurisë për Kievin. Më herët, shumë shtete kishin kundërshtuar këto masa dhe Kremlini nuk e priti që BE-ja do të ndërmerrte këto veprime.

Përderisa BE-ja ende po shikon se çfarë kursi do të ndërmarrë për t’u përballur me Kinën, Barkin tha se Pekini rrezikon që të llogarisë në supozime të mëhershme lidhur me politikën evropiane.

“Keqkuptimi i Evropës për Ukrainën mund të ketë pasoja edhe më serioze”, tha Barkin. “Mund të shënojë një pikë kthese në raportet BE-Kinë, duke e anuar ekuilibrin drejt një rivaliteti sistematik që mund të jetë larg partneritetit”.

Përgatiti: Mimoza Sadiku

Pas më shumë se një muaj luftimesh të ashpra në rajonin e Kharkivit, ushtria ukrainase thotë se ka çliruar një fshat dhe se ngadalë por në mënyrë të qëndrueshme po detyrojnë forcat ruse të tërhiqen. Duke folur nga fshati i çliruar Mala Rohan, një ushtar ukrainas thotë se në këtë zonë ka filluar të rikthehet jeta.

Në fshatin Mala Rohan, në lindje të rajonit të Kharkivit, i çliruar nga trupat ukrainase, këto shkatërrime janë dëshmitë e pranisë ushtarake ruse.

Dy tanke të djegura shihen pranë shtëpive të shkatërruara të fshatit.

Guvernatori i Kharkivit Oleh Synegubov tha para dy ditësh se një kundërsulm i forcave ukrainase çliroi fshatin që ndodhet rreth 20 kilometra në lindje të Kharkivit.

Ushtari ukrainas Maksym i tha agjencisë së lajmeve Reuters se ushtarët rusë kanë humbur motivimin dhe se një pjesë e mirë e tyre e kanë kuptuar gabimin e ndërhyrjes ushtarake në Ukrianë.

“Po i largojmë ngadalë, por në mënyrë të qëndrueshme. Mendoj se atyre u ka rënë morali. Shumica prej tyre e kanë kuptuar se ardhja këtu ishte një gabim i madh. Prandaj mendoj se nuk kanë shanse, ne do të fitojmë“, thotë ai.

Ndërsa përshkruan gëzimin e banorëve ukrainas, ushtari thotë se në pjesët e çliruara të Kharkivit, po rikthehet jeta.

“Sa më shumë që i largojmë ata, aq më afër jemi me civilët që kanë jetuar në fshatrat e pushtuara. Njerëzit na presin me buzëqeshje, duan të flasin me ne. Më në fund mund të dalin nga shtëpitë e tyre dhe mund të lëvizin lirshëm. Kur armiku ishte në fshatra, njerëzit nuk largoheshin nga bodrumet e tyre. Tani jeta po rikthehet”, thotë ai.

Kharkivi, qyteti i dytë më i madh i Ukrainës, është nga më të goditurit që nga fillimi i sulmit rus.

Nga 24 shkurti Rusia ka bombarduar zona banimi, shkolla dhe spitale të Kharkivit.

Një kolonel i tetë rus është vrarë gjatë luftimeve në Ukrainë. Kjo është një tjetër goditje e rëndë për Vladimir Putinin, që ka humbur një numër shumë të madh oficerësh të lartë brenda një kohe shumë të shkurtër.

Kievi thotë se ka eliminuar kolonelin Denis Kurilo gjatë luftimeve pranë Kharkivit. Brigada e tij ka pësuar shumë humbje gjatë luftimeve të ashpra.

Deri tani, Moska ka humbur shtatë gjeneralë dhe tetë kolonelë.

Ndërkohë pavarësisht paralajmërimeve, luftimet në Ukrainë po vazhdojnë me të njëjtin intensitet.

Nga ana tjetër, Daily Mail raporton se Ukraina mund të ketë sulmuar një depo armësh në territorin rus. Depoja e armëve në qytetin Belgorod në perëndim të Rusisë u hodh në erë nga një raketë ruse.

Lajmi nuk është konfirmuar nga Ukraina. Depoja ndodhet rreth 15 kilometra larg kufirit ruso-ukrainas. syri.net

Miliarderi i sanksionuar rus, Roman Abramovich dhe negociatorët ukrainas për paqe, janë përballur me pasoja të helmimit të dyshuar më herët gjatë këtij muaji, pas një takimi në Kiev, ka raportuar gazeta amerikane, Wall Street Journal më 28 mars.

Gazeta ka cituar burimet e saj, të afërta me këtë çështje, por pa përmendur emra.

Sipas saj, Abramovich, i cili ka pranuar kërkesën ukrainase për të ndihmuar në negociim të dhënies fund të pushtimit rus në Ukrainë, dhe të paktën dy pjesëtarë të lartë të ekipit ukrainas, janë prekur në helmimin e dyshuar.

Në mesin e simptomave kanë qenë: skuqja e syve dhe qërimi i lëkurës në fytyrë dhe duar, ka raportuar Wall Street Journal.

Një zëdhënës i Abramovichit ka konfirmuar se oligarku rus dyshohet se është helmuar.

Abramovich, pronar i klubit anglez, Chelsea, dhe negociatorët ukrainas, përfshirë ligjvënësin tatar të Krimesë, Rustem Umerov, tani janë në gjendje stabile dhe jo në rrezik për jetën, ka thënë gazeta.

Një person i afërt me këtë çështje ka konfirmuar incidentin për agjencinë e lajmeve Reuters, mirëpo ka thënë se kjo gjë nuk e ka ndalur punën e Abramovichit.

Edhe grupi për hulumtime Bellingcat e ka konfirmuar incidentin.

“Bellingcat mund të konfirmojë se tre anëtarë të delegacionit në bisedimet për paqe, në mes të Ukrainës dhe Rusisë, të datës 3 dhe 4 mars 2022, janë përballur me simptoma si të helmimit me armë kimike. Në mesin e viktimave ka qenë sipërmarrësi, Roman Abramovich”, ka thënë grupi në Twitter.

Persona të afërt me këtë çështje kanë thënë se përkrahësit e linjës së ashpër në Moskë mund të kenë kryer sulmin, pasi kanë dëshiruar që të sabotohen bisedimet për dhënie fund të luftës.

Një tjetër person i afërt me Abramovichin ka thënë se nuk është e qartë se kush e ka shënjestruar grupin, dhe ekspertë perëndimorë, të cilët kanë analizuar incidentin, kanë thënë se është e vështirë të kuptohet nëse simptomat janë shkak i ndonjë agjenti kimik apo biologjik, pa e përjashtuar edhe mundësinë e sulmit me rreze elektromagnetike.

Kremlini ka thënë se Abramovich ka luajtur rol në fillim të bisedimeve në mes të Rusisë dhe Ukrainës, mirëpo procesi tani është në duart e ekipeve negociatore.

Shtetet e Perëndimit kanë vendosur sanksione të pashembullta kundër Rusisë, për shkak të pushtimit të Ukrainës, duke përfshirë edhe oligarkët dhe individë tjerë në listën e sanksioneve.

Abramovich është në mesin e sanksionuarve nga Bashkimi Evropian dhe Mbretëria e Bashkuar.

Kush është Roman Abramovich?

Roman Arkadyevich Abramovich ka lindur në Saratov, në jugperëndim të Rusisë më 1966.

Nëna e tij, Irina, ka vdekur nga helmimi i gjakut kur ai ka qenë një vjeç dhe babai i tij ka vdekur dy vjet më vonë, pas një aksidenti me një kran ndërtimi.

Abramovich është rritur nga familjarët, duke kaluar kohë në Komi, në veriperëndim të Rusisë, ku ka pasur pak para dhe temperaturat kanë qenë të ulëta.

“Nëse them të vërtetën, nuk mund ta quaj fëmijërinë time si të keqe”, ka thënë ai më parë për të përditshmen britanike, Guardian.

“Në fëmijëri nuk mund të krahasoni gjërat: njëri ha karota, tjetri bonbone, të dyja shijojnë mirë. Si fëmijë, nuk mund të bëni dallimet”.

Ai e ka lënë shkollën kur ka qenë 16 vjeç, ka punuar si mekanik dhe ka shërbyer për Ushtrinë e Kuqe, para se të shiste lojëra të plastikës në Moskë.

Më vonë ka shitur parfume dhe ka ndërtuar pasurinë e tij në periudhën e hapjes së madhe, kur ish-lideri sovjetik, Mikhail Gorbachev ka krijuar më shumë hapësirë për sipërmarrësit.

Ai është bërë aleat i ish-presidentit rus Boris Yeltsin dhe lojëtar në skenën politike post-sovjetike të Moskës.

Ai madje ka pasur një apartament në Kremlin për një periudhë.

Kur Yeltsin ka dhënë dorëheqje më 1999, Abramovich është thënë se ka qenë në mesin e atyre që kanë mbështetur, atëbotë kryeministrin dhe ish-shefin e spiunimit, Vladimir Putinin, si presidenti shteti.

Teksa Putini ka qenë duke rritur pozitën e vet, ai ka synuar të rrisë edhe dominimin ndaj oligarkëve.

Disa janë burgosur, disa kanë ikur nga shteti, por asnjëra nuk ka ndodhur me Abramovichin.

Më 2000, ai është zgjedhur guvernatori i rajonit Çukotka, në verilindje të Rusisë.

Ai është bërë i famshëm pasi ka investuar paratë e tij në shërbime sociale, mirëpo ka dhënë dorëheqje më 2008.

Ndërkohë, ai është raportuar se ka rritur pasurinë e tij, duke blerë, piktura, shtëpi dhe makina.

Më 2003, manjati rus ka blerë klubin anglez të futbollit, Chelesa.

“Jam i sigurt se njerëzit do të fokusohen te unë për tre deri në katër ditë, mirëpo kjo gjë do të kaloj”, ka thënë Abramovich kur ka blerë klubin.

“Ata do të harrojnë kush jam unë, dhe më pëlqen kjo gjë”.

Presidenti rus, Vladimir Putin, ka urdhëruar pushtimin e Ukrainës më 24 shkurt.

Ai ka urdhëruar “operacion special” për të çmilitarizuar Ukrainën.

Veprimi i Kremlinit ka nxitur zemërim dhe është dënuar në shumë vende të botës.

Nga Olga Stefanoviç, Deutsche Welle.

Qëkurse forcat ruse pushtuan Ukrainën më 24 shkurt, Ministria ruse e Mbrojtjes ka raportuar për humbje ushtarake vetëm një herë. Më 2 mars ajo tha se ishin vrarë 498 ushtarë dhe ishin plagosur 1,597 të tjerë. Zyrtarët ukrainas thonë se nga pala ruse ka pasur të paktën 14,200 të vdekur. Ndoshta asnjëra palë nuk thotë të vërtetën.

Por sipas njoftimeve të mediave bjelloruse dhe kanaleve në Telegram shumë ushtarë rusë të plagosur po sillen në Bjellorusi ku marrin trajtimin e parë mjekësor përpara se të transportohen për në Rusi.

Madje edhe presidenti bjellorus Alexander Lukashenko tha pesë ditë pas fillimit të luftës, se në qytetet Gomel, Mazyr dhe në një qytet tjetër bjellorus ishin trajtuar rreth 160 dhe 170 ushtarë rusë.

Ushtarë të rinj nga rajone të varfra të Rusisë

Katër burime thanë për DW se në këto qytete jugore të Bjellorusisë kishte ushtarë rusë. Po ashtu ata thanë se në Narovlya, jo shumë larg kufirit me Ukrainën, ishte ngritur edhe një spital fushor. Një burim tha për DW se shumë ushtarë të plagosur që kanë arritur në Mazyr kishin humbur “krahë, këmbë, veshë apo sytë”. Ata thanë se disa kishin arritur me shumë vonesë dhe se u kishte filluar gangrenizimi i gjymtyrëve.

Burimi tha se disa nga të plagosurit nuk kishin ngrënë prej pesë ditësh, dhe se kur mbërritën ishin të çorientuar dhe donin të telefononin me prindërit e tyre: “Fjala është për ushtarë që kanë lindur në vitin 2003. Ata vijnë nga rajone të varfra të Rusisë dje janë në thelb ende fëmijë.”

Një burim tjetër që nuk është i përfshirë drejtpërdrejt në sektorin e kujdesit shëndetësor, por i informuar mirë për situatën tha se në një spital në rajonin e Gomel, kryhen “pa ndërprerje operacione”, deri në 50 çdo natë. Burimi tha se shpesh kirurgëve u duhet t’u presin ushtarëve rusë  gjymtyrët. “Spitali është plot”, tha burimi, duke kërkuar që vendndodhja e spitalit të mos bëhet publike.

Spitalet nën kontroll të rreptë nga shërbimet sekrete

Shumë mjekë të kontaktuar nga DW refuzuan të flisnin në lidhje me trajtimin mjekësor të ushtarëve rusë. Dy burime thanë se mjekëve u duhej të nënshkruanin një marrëveshje për të mos folur.

Fondacioni Bjellorus i Solidaritetit Mjekësor konfirmoi se të gjitha spitalet janë nën kontroll të rreptë. “Në spitale ka mjaft punonjës të KGB-së ose FSB-së. Të gjitha ndërtesat e spitaleve janë nën mbikëqyrje. Shumë mjekë bjellorusë, që mendohet se mund të kenë treguar diçka për çfarë po ndodh në spitale, janë zëvendësuar me mjekë rusë,” tha një zëdhënës, duke shtuar se shumë mjekë dhe punonjës të spitaleve kanë frikë të flasin për ato që kishin parë ose bërë.

Disa persona thanë për DW se trupat e ushtarëve të vdekur rusë transportohen nga Ukraina në Bjellorusi. Edhe zëdhënësi i Fondacionit Bjellorus të Solidaritetit Mjekësor tha se spitalet në Bjellorusi janë të mbingarkuar duke shtuar se ka edhe shumë ushtarë të vdekur. Megjithatë askush nuk mund të jepte një shifër të saktë.

Tregtarët kanë eksportuar furnizimet e para të misrit ukrainas në Evropë me tren pasi portet detare të vendit mbeten të bllokuara për shkak të pushtimit rus, tha të dielën konsulenca bujqësore (APK Inform).

Ukraina është një prodhues dhe eksportues kryesor global i drithërave dhe pothuajse të gjitha eksportet e saj janë transportuar tradicionalisht nga portet e saj të Detit të Zi. Eksportet mujore të drithërave i kalonin 5 milionë tonë para luftës.

Tregtarët dhe zyrtarët e bujqësisë kanë thënë se Ukraina, e cila ende ka vëllime të konsiderueshme të drithit në magazinë, mund të fillojë të eksportojë me tren përmes kufirit të saj perëndimor.

“Grupet e para prej disa mijëra tonësh misër tashmë janë eksportuar përtej kufirit tokësor perëndimor të Ukrainës,” tha APK-Inform në një raport.

“Vështirësitë me logjistikën vazhdojnë, oferta ende mbizotëron mbi kërkesën, por çmimet kanë pushuar së rëni,” shtoi ai.

APK-Inform tha se çmimet e misrit ukrainas për blerësit nga Polonia dhe shtetet baltike ishin 250 deri në 265 dollarë për ton dhe 275 dollarë për ton për Sllovakinë.

Autoritetet ukrainase të transportit kanë thënë se deri në 600,000 tonë drithë në muaj mund të eksportohen me trena nga Ukraina në Evropë.

Agjendia tha javën e kaluar që eksportet e grurit të Ukrainës mund të arrijnë në 44 milionë tonë në sezonin 2021/22 korrik-qershor.

Autoritetet lokale të qytetit ukrainas të Mariupolit njoftuan të premten se 300 vetë kanë humbur jetën pasi forcat ushtarake ruse sulmuan një teatër që përdorej si strehë për qindra persona. Sulmi ndodhi më 16 mars.

Në postimin e tyre në platformën e medias sociale ‘Telegram’ zyrtarët lokale të këshillit të qytetit të Mariupolit, u referoheshin të dhënave që kishin marrë nga dëshmitarët okularë.

Mbetet e paqartë se si kishin arritur në këtë shifër dëshmitarët okularë, apo nëse kërkimet nën rrënonjat e godinës kishin përfunduar, për shkak se sulmet e vazhdueshme në qytet i kanë bërë të vështira operacionet e kërkim-shpëtimit në vendngjarje.

Sipas zyrtarëve ukrainas në momentin e sulmit në godinë ndodheshin më shumë se 1,300 persona, rreth 130 prej tyre u nxorrën gjallë nga rrënojat.

Në dy anë të ndërtesës ishte shkruar me gërma të mëdha dhe në gjuhën ruse fjala fëmijë, me synimin që ajo të mund të shihej nga lart.

Dështimi i disa vendeve të Ballkanit Perëndimor për t’iu bashkuar sanksioneve kundër Rusisë, për shkak të agresionit të saj në Ukrainë, nuk do të thotë neutralitet, por mbështetje për Rusinë, thotë në një intervistë për Radion Evropa e Lirë i dërguari i posaçëm i Qeverisë gjermane për Ballkanin Perëndimor, Manuel Sarrazin.

Sarrazin ka marrë këtë detyrë, e cila nuk ka ekzistuar në qeveritë e mëparshme gjermane, në mes të shkurtit të këtij viti. Ai është anëtar i Partisë së Gjelbër në Gjermani, ndërsa ka qenë deputet i Bundestagut për 13 vjet, deri në vitin 2021.

Përndryshe, ai është i dërguari i katërt perëndimor për rajonin. Nga SHBA-ja, në postin e të dërguarit të posaçëm është Gabriel Escobar, nga Mbretëria e Bashkuar është Sir Stuart Peach dhe nga Bashkimi Evropian është Mirosllav Lajçak, i cili është i ngarkuar në mënyrë të posaçme me dialogun Kosovë – Serbi.

I pyetur se si e sheh situatën në Bosnje dhe Hercegovinë, në kontekstin e pushtimit të Ukrainës nga Rusia dhe tensioneve që ka shkaktuar lideri serb i Bosnjës, Millorad Dodik, me kërcënimet për ndarjen e Republikës Sërpska, Sarrazin thotë:

“Vizita e ministres së Jashtme të Gjermanisë, Annalena Baerbock, në Bosnje dhe Hercegovinë ka treguar se Qeveria federale gjermane ka një fokus të fuqishëm në këtë vend. Gjermania po e ndjek nga afër situatën aktuale atje. Për shkak të luftës ruse në Ukrainë, Gjermania dhe Bashkimi Evropian do t’iu kushtojnë vëmendje edhe më të madhe zhvillimeve në Bosnje dhe Hercegovinë”.

Sipas tij, Qeveria gjermane është e vetëdijshme se shumë njerëz në Bosnje dhe Hercegovinë kërkojnë – sidomos tani – angazhim dhe përkushtim më të madh të Gjermanisë për sigurinë në rajon.

Në dhjetor të vitit të kaluar, Qeveria e re gjermane i ka bërë thirrje Bashkimit Evropian që të vendosë sanksione ndaj Dodikut, për shkak të tërheqjes së Republikës Sërpska nga forcat e armatosura, gjyqësori dhe sistemi tatimor i Bosnje e Hercegovinës.

Dodik, qysh në vjeshtën e vitit të kaluar, ka filluar një fushatë për krijimin e institucioneve të entitetit të tij – gjë që është dënuar fuqishëm nga BE-ja dhe SHBA-ja, të cilat e kanë cilësuar si transferim jokushtetues të kompetencave.

Më 5 janar, Departamenti amerikan i Thesarit ka publikuar një listë të zgjeruar sanksionesh për vepra të korrupsionit, në të cilën përfshihet edhe Dodik.

Duke komentuar faktin që Serbia nuk u është bashkuar sanksioneve kundër Rusisë, për shkak të pushtimit të Ukrainës, Sarrazin thotë se harmonizimi i Ballkanit Perëndimor me BE-në për këtë çështje është vendimtar.

“Në ambientin e politikës së jashtme, siç është tani, shteti nuk mund të jetë i suksesshëm duke ‘u ngatërruar’ ose duke luajtur bixhoz. Situata tani është ndryshe nga ajo që ka qenë më parë”, thotë Sarrazin.

Në kohën e luftës ruse në Ukrainë, Evropa duhet të mbetet e bashkuar, thotë ai.

“Prandaj, përafrimi i politikës së jashtme të vendeve të Ballkanit Perëndimor me BE-në për këtë çështje, është i një rëndësie vendimtare – përfshirë edhe sanksionet. Ne mirëpresim [faktin] që shumica e vendeve të Ballkanit Perëndimor e kanë bërë tashmë këtë. Por ne presim që edhe Serbia ta bëjë të njëjtën gjë. Nuk është e mundur të qëndrohet anash në këtë çështje. Mosvendosja e sanksioneve nuk do të thotë neutralitet, por do të thotë mbështetje për Rusinë”, shprehet Sarrazin.

Pas pushtimit të Ukrainës nga Rusia, Serbia ka thënë se ofron mbështetje të plotë për integritetin territorial të Ukrainës, por pa e përmendur sulmin e Rusisë në fqinjin e saj.

Serbia, ndryshe nga vendet e tjera të Ballkanit, ka refuzuar t’i vendosë sanksione Rusisë, gjë të cilën ia ka kërkuar Bashkimi Evropian.

Sa i përket Kosovës, Sarrazin ka thënë në fillim të marsit se është i kuptueshëm përkushtimi i Gjermanisë që shteti, të cilin e njeh, të përfaqësohet në organizatat ndërkombëtare.

Serbia nuk e njeh Republikën e Kosovës dhe pengon anëtarësimin e saj në organizatat e huaja.

Dy vendet po përpiqen t’i zgjidhin mosmarrëveshjet përmes një dialogu të ndërmjetësuar nga Bashkimi Evropian.

Për Malin e Zi, i cili është në një fazë të paqëndrueshmërisë politike, ku po tentohet të formohet Qeveria e re, dhe ka një ndarje të fortë midis malazezëve dhe serbëve, me ndikim të dukshëm rus në pozitat vendimmarrëse, Sarrazin beson se anëtarësia e tij në NATO është garantuesja më e mirë e stabilitetit.

“Në Mal të Zi, aktualisht, jemi ende në pritje të rezultatit të proceseve të brendshme politike, në lidhje me krijimin e një qeverie të re. Në përgjithësi, jam thellësisht i bindur se rruga e zgjerimit të BE-së dhe një angazhim i fortë ndaj NATO-s janë kornizat më të mira për stabilitetin në rajon dhe në Mal të Zi”, thotë Sarrazin.

I pyetur se si i komenton thirrjet e disa zyrtarëve amerikanë dhe evropianë për përshpejtimin e integrimit euroatlantik të Ballkanit Perëndimor, për të parandaluar reflektimet e luftës në Ukrainë, Sarrazin thotë:

“Proceset duhet të përshpejtohen duke përmbushur më shpejt dhe më mirë kriteret. Për këtë na duhet më shumë besueshmëri në rrugën evropiane nga të dyja anët. Së pari, BE-ja duhet të miratojë hapjen e negociatave të anëtarësimit me Maqedoninë e Veriut dhe Shqipërinë”.

“Por, ne gjithashtu kemi nevojë për një proces të besueshëm të reformave brenda vendeve të zgjerimit. Tregu i përbashkët i BE-së dhe uniteti dhe integriteti i vlerave dhe ligjeve evropiane janë dy anët e së njëjtës medalje”, thotë ai.

Nga gjashtë vendet e Ballkanit Perëndimor, anëtare të NATO-s janë: Maqedonia e Veriut që nga viti 2020, Mali i Zi që nga viti 2017 dhe Shqipëria që nga viti 2009. Kosova, Bosnje e Hercegovina dhe Serbia mbeten jashtë aleancës.

Në Bashkimin Evropian, asnjëri nga vendet e Ballkanit Perëndimor nuk është ende anëtar – vetëm Serbia dhe Mali i Zi janë vende kandidate.

Përgatiti: Valona Tela