E shtune 25 Mars ne nje simpozium organizuar nga shoqata Laberia mbajta kete fjale me disa pika – teza ku argumentoj se polifonia jone nuk e ka prejardhjen nga muzika byzantine. Dhe ky ndryshk mendor, keqedashes i bere me keqdashje , perpiluar ne kohen kur Vasil Tole ishte Drejtor i trashegimise kulturore ne Ministri e firmosur dhe Ministria e kultures shume vite me pare ka zene rrenje ne sitin e UNSESCO, sot e kesaj dite. Dhe me te drejte kjo nga ngjallur nje det me reagime te jashtezakonshme.

Per te dhene argumentet e mia duhet se pari te shohim Hapesiren historike te Perandorise byzantine e cila fillon në vitin 395 e perfundon me renien e Kostandinopojes 29 maj 1453.

S’mund te thuhet absolutisht jo, qe polifonia jone vjen nga muz byzantine kur polifonia eshte shume me e lashte se viti 395.

Dhe ja pika -Tezat e mia:

1 shkallet byzantine s’kane kur fare lidhje me shkallen pentatonike. Shkalla apo modi pentatonic eshte shtylla kurrizore e polifonise. Aq sa ka lidhje shtylla kurrizore e peshkut me te shqiponjes apo kalit aq kane lidhje modi pentatonic me modet byzantine. Jane 2 genetika sonore krejt te ndryshme. Nuk e di Tole kete ? Sigurisht qe e di se ka shkruar libra dhe jep folklor ne UA. Po pse e ben çfare fsheh ai pas kesaj?

2. Struktura e shumezereshit polifonik me marres kthyes hedhes iso s’ka kurfare lidhje me muziken byzantine. Digjoni qofte kenge byzantine qofte kenget tona polifonike te kuptoni hendekun e madh strukturor, filozofik, estetik, gjeografik, kohor, genetiko sonor,permbajtjen e teksteve qe i ndan.

3. Qe te arrije kete perfeksion qe ka sot kjo marredhenia e 4 zerave nuk mjaftojne 1000 vjet, por duhen disa mijvjecare, e pse jo, mund te jete pellazgjia fillesa e polifonise.

4 Ne gjith boten muzikat etnike kane lindur shume po shume kohe perpara krisianizmit.

5.Ashtu si baroku ne muzike pikture skulpture arkitekture ka nje estetike e nje filozofi, edhe kultura byzantine ka nje estetike e nje filozofi. Muz byzantine piktura byzantine eshte zhvilluar ne kisha ortodokse me kryesisht himne që shoqëronin tekste greke pra e theksoj tekste greke të përdorura për ceremonitë fetare , ne kisha manastire, ne rituale murgjerish qe edhe ne 2 te nates kendojne.

Tani le te me thone “ bizantin-isosit “ca lidhje ka polifonia vajz e valeve, Janines ci pane syte, e mijra e mijra variete te kengeve tona polifonike me kete kulture byzantine ortodokse? Kurfare asnje lidhje.

6 Pse nuk influncoi muz bizantine greket te krijonin polifonine e tyre? kultura byzantine gjeografikisht I kish greket me afer se ne. Bizanti Stambolli I sotshem gjeografikisht eshte shume me afer Athines se sa Shqiperise. Por Polifonine e ka Epiri sepse ne Epir ( edhe kjo vjen nga nje fjale shqipe e Eperme pra e verioreshme )sipas historianeve antike flitej nje gjuhe barbare pra e huaj per greket. Sic dhe gjema sipas Homeri e lashte qe nga koha e Akili I cili dhe ai ish nga Epiri dhe e qante me gjeme Patroklin njesoj si ne alpet tona.

Polifonia eshte pasuri e njerezve me shpirt dhe intelekt te pasur.Duhet mencuri shume e madhe te krijosh nje strukture shumezereshi polifonik dhe ta besh te riprodhohet ne mijra varietete polifonike neper mijvjecare. Po kur Iliret I dhane botes perendimore kulturen e hekurit etc..etc..kur Iliret shijen e holle per ngjyrime e strukturime mozaikale polifonike e derdhen ne mozaiket Diellore te Bylis , Durres Butrint, sigurisht qe do te ishin ne gjendje te krijonin sic e krijuan shumezereshin polifonik

7. Argument shume I forte qe ska kurfare lidhje me muziken byzantine eshte : Liria Pagane e grupimeve polifonike te cilat kane nje shperthim pagan shume e shume kohe parakristian, dhe elementi Zot pothuajse eshte inegzistent ne to. Kjo Liri pagane I ka bere kenget polifonike te mos kene kurfare lidhje me religjonin. A mund te me thote “Bizantin isosi “ se ky shperthim pagan ky duf, kjo energji, kjo drame e madhe te Vajz e Valeve dhe mbece more shoke mbece clidhje kane me me ate paqe Kristine te kenges byzantine?

8.Po ai elementi tremolo- vibrues I hedhesit I sili sipas meje eshte nje imitim I tremolo-vibrimit te valeve te Detit qe himarjoti e pilurojoti e te tjere ne Laberi e kane per karshi Detin, a mund te me thote “Bizantin isosi “ se cila eshte lidhja me buziken byzantine?Po Deti eshte miliarda vjet para njeriut pa le pastaj muzikes byzantine.

9.Po ajo giizandoja tipike e kthyesit ( reshqitja e zerit ) apo e preresit e marresit ne polifonine toske, nuk e kupton “Bizantin isosi “ qe ska te beje me muziken byzantine?
Une kam spjegimin tim per ison. Iso eshte fusha manjetike ku terhiqen tingujt eshte graviteti. Kjo rendese e gravitetit e fushes manjetike eshte ceshtje fizike por edhe biologjike jo vetem e njeriut jo vetem e muzikes, jo vetem e Tokes, jo vetem e planeteve, por edhe e qyqes e zogut kur ben ku – ku. Ky intervali “ku” I dyti eshte intervali ax, eshte graviteti apo fusha magnjetike rendesa e gravitetit ku mbeshtetet intervali I siperm. Keto I kam spjeguar dhe ne konferenca qe kam mbajtur ne Prage Trieste Brno.

Pra si mund te thuhet qe graviteti a fusha manjetike ne muzike ka lindur ne 395 me kur filloi perandoria byzantine apo ne shek 11, eshte vertet antishkencore te thuhet, kur gravitet ka gajdja te bucalla, ciftelia sharkia tek teli poshte, cula dijare krahu majtas dhe gjith muzikat etnike te popujve

10. Do perdor nje argument te Zhani Ciko i cili thote se polifonia jone zhvillohet me mikro intervale. Pra me te vogla se 1 ton e gjysen toni. E kjo ndarje e shkalles me mikrointervale eshte shume me e lashte se muz bizantine.

11.Ajo cule dyjare gdhendur ne gur shenje e egzistences se polifonise, eshte shume kohe me perpara se perandoria byzantine.

12. duke u nisur se njeriu I lashte me pare ka kenduar pastaj ka prodhuar instrumentat e natyres culat bilbilat gjethet luget,edhe ky eshte nje argument qe fillesat e polifonise jane shume e shume me te hereshme se muzika byzantine.

Nje person I vetem pa asnje argument shkencor dikur ne postin e drejtorit te trashegimise kulturore perpiloi dosien me propozimin ne Unesko per ta quajtuar Iso Polifonia e sot nenkryetar I ak. Shkencave. Ky eshte Vasil Tole I cili eshte krejtesisht I vetmuar e I mbytur ne dallget e ketij Deti te gjere reagimesh qe jane ne brojtje te identiteti teritoial te polifonise sone popullore.Identiteti territorial I Polifonise sone popullore eshte i pa tjetersueshem I paaneksueshem.

Dhe me te drejte keto teza antishqiptare te ndryshkura te “Bizantin isosit “ dhe ky veprim I Ministrise se Kultures, jane kundeshtuar nga gjith shoqatat e polifonise gjithe forumet e konferencave shkencore, gjithe muzikologe e studiues te polifonise me botime te shumta librash e gjithe intelektualet.

Termi isopolifonia eshte ne kundeshtim me percaktimin qe i ka bere Ramadan Sokoli.

Ai e ka percaktuar POLIFONIA JONE POPULLORE

Termi Isopolifonia ( pa le pa le sot e digjova ne simpozium “Bizantin isosi “ a ku ta di une se kush ka nxjere dhe nje xhevahir tjeter qesharak saz-iso tek Festivali ne Permet, jane kaq qesharake kaq naive e femijnore, sepse shkeput elementin e fundit pra ison dhe e ve ne krye te polifonise. Keto jane batuta si dhe ato qe do them me poshte per Portokalli. Kengetaret qe I kendojne keto kenge me saze jane te skelqyer jane te gjithe miqt e mij qe I dua fort, po ky termi SAZ’ISO pse futet me perdhune. “Bizantin isosi “ kish nxjere nje video ne FB ku nje neger kendonte mbi sfondin e nje kenge permetare me saze filloi te recitonte rep. Me erdhi per te vjelle Reagova menjehere. Klik ne you tube dhe gjeni terma te tille :

Saz’iso – O bandill mustaqezi. Shihni dhe foton Saz’ Iso Koncert Iso polifonik

Nje emertese konceptuale si eshte POLIFONIA nenkupton edhe elementet perberes.Pra Teresia konceptuale e nje emri nuk ka nevoje per bashke ngjitje e superpozicion te elementeve perberes.

Themi njeriu, nuk themi kembe njeriu, as zorretrashe njeriu, as bythnjeriu . Themi tigani nuk themi bisht tigani . Themi pema nuk themi rrenjepema.Themi Shqiperia nuik themi Theth – Shqiperia,

Po mire pse nuk e quajti “Bizantin isosi “ Kthyes – Polifonia apo hedhes Polifonia?Sigurisht qe s’ka kuptim megjithe qe kthyesi eshte elementi madhor ne strukturen polifonike

Pse nuk i kupton “Bizantin isosi “ si muzikant keto argumenta qe ngrita ? Sigurisht qe I kupton. Po pse e ka krijuar gjithe kete peshtjellim te madh e ka ngritur kete reagim te madh.??!!

Cfare fshihet pas kesaj? Te fusim nje fjale greke Iso ne kete perle te njerezimit sic eshte polifonia jone me e bukura ne Europe, me çfare qellimi e ka bere?. Ai i ka digjuar te gjitha kembanat e alarmit dhe asnjehere s’ka dhene pergjgje.Pse çfare ka, çfarë fshihet ?

Ka ardh koha qe ai, Ministria e kultures Akademia e shkencave te marin pjese ne kete debat te madh e tejet te rendesishem dhe te ndryshojne permbajtjen e turpeshme, ate ndryshk ne ate sitt te UNESCO qe ja kane serviruar “Bizantin isosi “ dhe Ministria e Kultures e viteve te para te ketij shekulli.