VOAL- Oscar Mazzoleni konsiderohet si një nga ekspertët më të mëdhenj të sistemit politik zviceran, të cilit i ka kushtuar studime të shumta, me vëmendje të veçantë dinamikave rajonale dhe krahasimit të demokracisë zvicerane me kontekstin ndërkombëtar. Në Alphaville, në Rete Due, ai diskutoi për demokracinë zvicerane gjatë një konference të titulluar Demokracia Zvicerane. Veçantitë dhe transformimet, të mbajtura në Riazzino të martën, më 3 qershor 2025.

Një studiues i shkencave politike, me një themel të fortë në sociologji dhe histori, Mazzoleni pranoi ftesën e shoqatës filozofike Orizzonti filosofici për të demonstruar se sa e rëndësishme është të ndërtohen ura midis fushave të ndryshme të dijes për të kuptuar më mirë kompleksitetin e demokracisë:

«Nuk kam studiuar filozofi politike, por e di që ajo tradicionalisht përqendrohet në atë që duhet të jetë shoqëria, në mënyrën se si duhet të organizohet vetë shoqëria, të ndjekë qëllimet e drejtësisë, lirisë dhe të mirës së përbashkët.» Shkenca politike është në disa mënyra një derivat, historikisht, i filozofisë politike. Nuk është një shkencë e trishtueshme si ekonomia, por është një disiplinë empirike që studion funksionimin real të institucioneve politike. Megjithatë, është e rëndësishme të mos harrojmë nga vijmë, cilat janë origjinat tona, parimet ideale të cilave u referohemi, sepse demokracia nuk është vetëm një funksionim i vërtetë, por është edhe një ideal me të cilin duhet të përballemi.
Oscar Mazzoleni, profesor i shkencave politike në Universitetin e Lozanës

Në debatin publik evropian, shpesh flitet për demokracitë në krizë, midis abstenimit në rritje, polarizimeve, por edhe një lloj prirjeje autoritare. Dhe a i ka demokracia zvicerane, me specifikat dhe institucionet e saj, antitrupat për t’i rezistuar këtyre trendeve? Apo modeli ynë po tregon gjithashtu shenja cenueshmërie?

«Sigurisht që trendet globale duhet të na bëjnë të reflektojmë dhe gjithashtu duhet të na kujtojnë se jetojmë në një botë të ndërlidhur.» Megjithatë, është gjithashtu e vërtetë se Zvicra ka veçantinë e vet. Federalizmi siguron një sërë qendrash pushteti relativisht autonome. Një policentrizëm është gjithashtu ai në të cilin nuk ka pushtet qendror: nuk ka President të Republikës, nuk ka Kryeministër. Pushteti ekzekutiv nuk është shumë i centralizuar dhe duhet të merret me Parlamentin dhe institucione të ndryshme të mirë-vendosura. Ne e kemi pasur këtë strukturë që nga viti 1848, në thelb të pandryshuar përveç elementëve të vegjël. Dhe se në një farë mënyre kjo përfaqëson një antitrup ndaj një vullneti për pushtet që mund të shprehet përmes dëshirës për të imponuar një pushtet ekzekutiv të centralizuar, siç duket se është rasti sot në Shtetet e Bashkuara dhe në vende të tjera, ku ata duan ta përqendrojnë të gjithë pushtetin rreth presidentit.”

Në disa vepra, Prof. Mazzoleni ka eksploruar veçoritë e demokracisë zvicerane, karakteristika që shpesh shihen si pengesa ndaj populizmit dhe centralizimit të pushtetit. Në një epokë thjeshtësimesh të mëdha politike, por edhe komunikuese, a është ky mekanizëm ende i vlefshëm dhe efikas? Apo duhet të paktën të rimendohet në njëfarë mënyre?

«Zvicra nuk korrespondon me një model politik të konceptuar dhe ndërtuar nga një filozof.» Zvicra, përkundrazi, lindi si një proces, nëpërmjet mekanizmave që ndërthuren gradualisht me njëri-tjetrin si rezultat i proceseve historike. Sot e kuptojmë se kjo arkitekturë mbetet në thelb e ankoruar rreth idesë së demokracisë së drejtpërdrejtë. Modeli zviceran mishëron një nga parimet më të zhvilluara dhe më të përdorura të demokracisë së referendumit në botë. Një federalizëm i fortë, madje edhe krahasuar me vendet e tjera. Është një nga vendet ku pushtetet mbeten të shpërndara mirë. Pastaj qeveria kolegjiale kufizon personalizimin e pushtetit. Sigurisht, mund të diskutohen kufijtë e këtij modeli, por është po aq e vërtetë se përballë një bote gjithnjë e më të pasigurt, kjo stabilitet politik është i jashtëzakonshëm.” RSI