Kur Charles McGonigal, një ish-shef i kundërzbulimit në Byronë Federale të Hetimeve, u akuzua se përdori pozicionin e tij për të përfituar nga biznesi i një bashkëpunëtori të tij në Evropën Lindore, kjo ishte një kthesë befasuese për një zyrtar të rangut të lartë, të cilit i ishte besuar aksesi në disa nga sekretet më të ndjeshme të mbajtura nga komuniteti amerikan i inteligjencës.

Dy persona që kanë njohuri për hetimin bëjnë me dije se brenda byrosë, nisi një debat për vlerësimin e dëmeve të mundshme dhe për të përcaktuar nëse ndonjë operacion kundërzbulimi apo operacion i zbatimit të ligjit ishte komprometuar.

“Kjo vendos një pikëpyetje gjithçka në të cilën ai ishte i përfshirë,” tha Holden Triplett, një ish zyrtar i kundërzbulimit në FBI, që u largua në vitin 2020 dhe bashkëthemeloi, Trenchcoat Advisors, një kompani konsulence për menaxhimin e rrezikut.

“Duhet të përpiqesh të kuptosh, kur filloi e gjithë kjo dhe çfarë preku ai pasi filloi?”, tha z. Triplett, i cili nuk ka njohuri të drejtpërdrejta për rishikimin e karrierës së zotit McGonigal. “Të kthehesh prapa dhe të mendosh se çfarë dëmi mund të jetë bërë, është e dhimbshme.”

Brenda FBI-së, ku ai kaloi 22 vjet, z. McGonigal ishte aq i besuar sa u ngarkua me drejtimin e hetimit për një shkelje të rëndë që çoi në burgosjen, ekzekutimin ose zhdukjen e më shumë se një duzinë informatorëve të Agjencisë Qendrore të Inteligjencës në Kinë, një nga detyrat më të ndjeshme të FBI-së.

Episodet e përshkruara në dy aktakuza të zbuluara javën e kaluar nga prokurorët federalë në Uashington dhe Nju Jork e vizatojnë zotin McGonigal, 54 vjeç, si një sipërmarrës agresiv në kërkim të të bërit biznes nëpërmjet kontakteve dhe pushtetit që i ofronte pozicioni i tij, duke vepruar pothuajse hapur, pa u zbuluar, pavarësisht rezikut që mund të paraqesë për dikë që mban rangun e tij nëse korruptohet.

Ndërsa ishte ende në FBI, ai krijoi një marrëdhënie me kryeministrin e Shqipërisë Edi Rama dhe sipas prokurorëve në Uashington ndërmori hapa që ishin në dobi të këtij politikani. Zoti Rama e ka portretizuar veten si një reformator dhe në kundërshtim me luftën e Rusisë në Ukrainë. Por pas daljes në pension në 2018, zoti McGonigal punoi në anën tjetër, ai ishte në listë-pagesën e një oligarku rus të sanksionuar nga SHBA, Oleg Deripaska, që dikur shihej si anëtar i rrethit të ngushtë të Presidentit Vladimir Putin dhe një personi tjetër, Sergej Shestakov, në Nju Jork.

Një avokat i z. McGonigal, Seth D. DuCharme, nuk iu përgjigj një kërkese për koment. Por pas aktakuzave të javës së kaluar, ai tha se zoti McGonigal i kishte “shërbyer Shteteve të Bashkuara me aftësi, në mënyrë efektive, për dekada” dhe se ekipi i tij ligjor mezi priste të shqyrtonte provat e qeverisë.

Krimet e mëparshme për të cilat akuzohet z. McGonigal datojnë në gusht 2017, por vlerësimi i dëmit të FBI ka të ngjarë të shkojë shumë më tej, thanë ish-zyrtarët. Fakti që ai mund të ketë gënjyer. ndërsa ishte ende në detyrë, për pranimin e parave  nga një bashkëpunëtor biznesi dhe kontaktet me individë të huaj, ka ngritur gjithashtu shqetësime për hapësirën dhe kohëzgjatjen e mashtrimeve të tij të mundshme.

McGonigal doli në pension nga FBI në vitin 2018 si agjent special i ngarkuar me kundërzbulimin në Nju Jork, duke raportuar te drejtori i zyrës në terren. Sektori i kundërzbulimit, i cili në FBI fokusohet në identifikimin, zbulimin dhe mbledhjen e inteligjencës së huaj në tokën amerikane, është veçanërisht i rëndësishëm në Nju Jork, ku prania e Kombeve të Bashkuara dhe misioneve të shumta diplomatike paraqesin mbulesa të bollshme për spiunët e mundshëm.

Rangu i lartë i zotit McGonigal duhet t’i ketë dhënë atij një pamje të gjerë të asaj që po ndodhte në të gjithë agjencinë dhe komunitetin e inteligjencës, dhe përfshirjen në vendimet strategjike, si për shembull ku të drejtoheshin skuadrat e agjentëve specialë në terren, thanë ish-zyrtarët. Në përgjithësi detyra e tij nuk parashihte udhëtime të shpeshta ndërkombëtare, nuk përfshinte takime me krerët e shteteve ose implikim të drejtpërdrejtë në hetime, por z. McGonigal akuzohet se i ka bërë të gjitha këto.

“Ju po flisni për katër nivele mbi hetuesit aktualë,” tha Clayt Lemme, një ish-zyrtar i FBI që mbikqyrte kundërzbulimin në zyrën e Byrosë në Uashington. “Në rrethana normale, ai nuk do të përfshihej në vendimet e përditshme për hapjen apo për mbylljen e një çështjeje”.

Gatishmëria e zotit McGonigal për t’u takuar me kreun e shtetit në Shqipëri, një vend që ka një prani diplomatike amerikane, të bën të mendosh se ai nuk po e mbante të fshehtë përfshirjen e tij atje nga kolegët, thanë ish-zyrtarët. Ai gjithashtu përdori adresën e emailit dhe telefonin e FBI-së për çështjet që lidhen me Shqipërinë, tha një person me njohuri në hetim.

Por çfarëdo preteksti zyrtar që mund të kishte zoti McGonigal për ato udhëtime dhe takime, ato mund të kenë shërbyer si mbulesë për aktivitete të dyshimta, thanë të tjerë.

Fakti që krimet e dyshuara ndodhën pak përpara daljes në pension, tregon se zoti McGonigal mund të ketë nisur ose të ketë shtuar aktivitetet e paligjshme pas kryerjes së testeve të fundit të poligrafit, të cilat supozohet se do të administrohen çdo pesë vjet.

Zoti Triplet tha se tradhtia e agjencisë nga dikush me pozitën e zotit McGonigal për 225,000 dollarë, nëse vërtetohet, do të ishte befasuese duke pasur parasysh se ish-zyrtarët mund të fitojnë shuma të konsiderueshme si konsulentë pas daljes në pension, përveç pensioneve të majme.

Por nuk do të ishte e paprecedentë. Robert P. Hannsen, agjenti i FBI-së i kthyer në spiun, i cili furnizoi me informacione të klasifikuara Rusinë për dy dekada dhe po vuan dënimin e përjetshëm, filloi të bashkëpunojë me rusët në fund të viteve 1970, ndërsa ishte në një njësi kundërzbulimi në Nju Jork.

Akt-akuza e Uashingtonit detajon se si, gjatë dy viteve, z. McGonigal paraqiti informacione të rreme financiare në FBI. Formularët nuk e përmbajnë pagesën nga një biznesmen i Nju Xhersit, i cili ishte ish-punonjës i një agjencie të inteligjencës shqiptare, si dhe udhëtime ndërkombëtare falas. Prokurorët thanë se zoti McGonigal gënjeu gjithashtu për destinacionet e tij të udhëtimit dhe ndërveprimet me të huajt, në formularët që ai duhej të plotësonte dhe ndërmori veprime që duket se kanë rënë në kundërshtim me detyrat e tij qeveritare.

Në gusht 2017, thanë prokurorët, ai u takua me Agron Nezën, biznesmen nga Nju Xhersi, të cilin prokurorët e përshkruajnë në aktakuzën e Uashingtonit si Personi A. Përvec z. Deripaska, personat e përmendur në aktakuzat e z. McGonigal nuk përmenden me emra. New York Times i identifikoi ata përmes të dhënave publike dhe intervistave me njerëz të njohur me dosjen. Disa u renditën në një pjesë të një thirrjeje federale nga hetimi i z. McGonigal që u publikua nga Insider, një botim online, vitin e kaluar.

Neza, 59 vjeç, ka lindur në Shqipëri dhe është punësuar nga një agjenci inteligjence atje disa dekada më parë, thanë prokurorët. Më vonë ai u transferua në Shtetet e Bashkuara, u vendos në veri të Nju Xhersit dhe u bë shtetas amerikan. Ai nuk është akuzuar për ndonjë shkelje.

Në takimin e gushtit 2017, zoti McGonigal i kërkoi para zotit Neza, thanë prokurorët. Ata nuk dhanë detaje se si u takuan dy burrat, as nuk e përshkruan marrëdhënien e tyre ose nuk zbuluan arsyen e kërkesës. Por në akt-akuzën e Nju Jorkut, zoti Neza përmendet si miku i zotit McGonigal. Në muajt pasi zoti McGonigal kërkoi para, dy burrat bënë udhëtime të shumta në Evropë, ku z. McGonigal me sa duket përdori pozicionin e tij në përpjekje për të ndikuar në biznes për zotin Neza, pretendojnë prokurorët në padinë e Uashingtonit.

Në shtator 2017, burrat udhëtuan për në Shqipëri, thanë prokurorët, ku z. Neza e prezantoi zotin McGonigal me Dorian Duçkën, një ish-zyrtar shqiptar që shërbente si këshilltar informal i kryeministrit, zotit Rama. Z. Duçka, i përshkruar në akt-akuzën e Uashingtonit si Personi B, e solli zotin McGonigal të takohej me zotin Rama.
Pasi i dha zotit Rama disa suvenire të FBI-së, z. McGonigal duket se është përpjekur të ndikojë kryeministrin drejt dhënies së një licence për shpime nafte një subjekti të lidhur me z. Neza dhe z. Ducka, sugjeruan prokurorët.
Z. McGonigal gjithashtu duket se u përpoq ta ndihmonte zotin Neza për të bërë marrëveshje me një politikan dhe biznesmen shqiptar i cili donte nga FBI hetimin për atë që ai tha se ishte një komplot për jetën e tij, thotë akt-akuza e Uashingtonit.

Pasi takoi këtë person, z. McGonigal organizoi një udhëtim të mëvonshëm jashtë shtetit që një prokuror amerikan ta intervistonte në Austri, duke përdorur zotin Neza si përkthyes të tij. Prokurorët sugjeruan se takimi ishte një mashtrim; nuk ekziston asnjë procesverbal zyrtar i intervistës dhe zoti Neza nuk ishte paguar për punën që bëri. Në të njëjtën ditë, z. McGonigal dhe z. Neza fluturuan për në Shqipëri, ku u takuan me politikanin dhe diskutuan mundësitë e biznesit, thuhet në akt-akuzë.

Atë vjeshtë, zoti Neza i dha zotit McGonigal 225,000 dollarë në para në tre këste, sipas aktakuzës. Z. Neza e bëri një nga pagesat brenda një makine të parkuar në Neë York City dhe të tjerat në shtëpinë e tij në New Jersey, thanë prokurorët. Z. McGonigal premtoi se do t’i kthente paratë, sipas aktakuzës. Prokurorët nuk e kanë akuzuar z. McGonigal për kryerjen e veprimeve zyrtare në këmbim të pagesave.

Në nëntor, pasi z. McGonigal u takua përsëri me kryeministrin dhe z. Duçka në Shqipëri, ai kontaktoi të njëjtin prokuror që e kishte marrë me vete në Austri për të nisur një hetim të mundshëm ndaj një lobisti, që kundërshtari politik i zotit Rama kishte punësuar për të pasur akses dhe mbështetje tek Presidenti Donald J. Trump.

Ngjarjet e detajuara në aktakuzë dhe të dhëna të tjera publike duket se përputhen me përshkrimin e lobistit Nicolas D. Muzin.

Vetëm disa ditë përpara se z. McGonigal të kontaktonte me prokurorin, më 14 nëntor, z. Muzin paraqiti një deklarim në Departamentin e Drejtësisë duke zbuluar lobimin e tij për Partinë Demokratike të Shqipërisë, partinë politike të qendrës së djathtë që sfidonte zotin Rama. Partia drejtohej nga Lulzim Basha, i cili ishte përcaktuar si mbështetës i zotit Trump.

Në fillim të vitit 2018, sipas aktakuzës së Uashingtonit zoti Neza vazhdoi t’i transmetonte zotit McGonigal informacione për zotin Muzin – disa prej të cilave erdhën drejtpërdrejt nga zyra e zotit Rama. Z. McGonigal më pas e përcillte informacionin tek të tjerët në zyrën e FBI-së në Nju Jork.

Në fund të shkurtit, FBI hapi zyrtarisht një hetim për lobistin “me kërkesën e të pandehurit McGonigal dhe me udhëzimin e tij”, sipas aktakuzës. Z. Neza ishte ndër burimet konfidenciale që dhanë informacione gjatë hetimit dhe z. Duçka pagoi dëshmitarët në Evropë për të udhëtuar në një takim me FBI, thuhet në aktakuzë.

Gjatë gjithë kohës, z. McGonigal nuk i zbuloi kontaktet e tij me z. Duçka apo marrëdhëniet e tij financiare me z. Neza, thanë prokurorët. Nuk ishte e qartë nëse Departamenti i Drejtësisë ndërmori hapa shtesë për të hetuar z. Muzin, dhe kundër tij nuk është ngritur asnjë akuzë. Z. Muzin tha në një deklaratë se ai nuk kishte pasur “asnjë arsye të besonte se ishte bërë viktimë e këtij hetimi të rremë. Por nëse do të ishte kështu, kjo është për të ardhur keq dhe shpresoj se drejtësia do të vihet në vend”.

Në muajt e tij të fundit në F.B.I., z. McGonigal bëri të paktën një përpjekje më shumë për të përdorur ndikimin e tij për të ndihmuar zotin Neza, sipas aktakuzës së Uashingtonit. Ai u takua në Gjermani në prill 2018 me dy burra nga Bosnja dhe Hercegovina, thanë prokurorët, njëri prej të cilëve, i përshkruar në aktakuzë si Personi C, ishte këshilltar i një zyrtari të lartë të zgjedhur boshnjak. Tjetri, personi D, kishte themeluar një kompani farmaceutike.

Burrat i kërkuan zotit McGonigal t’i ndihmonte të takoheshin me ambasadorin e SHBA-së në Kombet e Bashkuara ose me një diplomat tjetër për të diskutuar marrjen e mbështetjes amerikane për një çështje politike që nuk specifikohet në aktakuzë. Z. McGonigal i propozoi z. Neza që të negocionte një kontratë për t’u paguar 500,000 dollarë nga kompania farmaceutike në këmbim të takimit diplomatik; në një mesazh, ai i kërkoi zotit Neza që të “mbronte” emrin e tij gjatë përpjekjes për të bërë marrëveshjen, sipas aktakuzës.

Burrat vazhduan me planin dhe zoti McGonigal u përpoq të organizonte takimin diplomatik, thuhet në aktakuzë. Nuk tregon nëse kontrata është ekzekutuar, pagesa e kryer apo mbledhja e mbajtur.

Pas largimit nga F.B.I., z. McGonigal shkoi të punonte për z. Deripaska, oligarku i sanksionuar, sipas akt-akuzës së Nju Jorkut. Por nuk ishte takimi i tij i parë me rrethin e zotit Deripaska.

Prokurorët sugjeruan që z. McGonigal filloi ta pëlqejë zotin Deripaska pak përpara daljes në pension të tij. Në vitin 2018, ai ndihmoi vajzën e një punonjësi të zotit Deripaska të kryente praktikën në Departamentin e Policisë së Nju Jorkut, sipas aktakuzës së Nju Jorkut. Z. McGonigal i shpjegoi një tjetër zyrtari të FBI se babai i vajzës ishte një oficer i inteligjencës ruse që donte ta rekrutonte, thanë prokurorët.

Në vitin 2019, pas daljes në pension, z. McGonigal e prezantoi zotin Deripaska në një firmë ligjore që do të kërkonte heqjen e sanksioneve të tij dhe z. McGonigal paguhej 25,000 dollarë në muaj deri në mars 2020 nga z. Deripaska përmes firmës ligjore si konsulent, sipas aktakuzës. Puna u ndal në fillim të pandemisë së koronavirusit.
Në vitin 2021, z. McGonigal dhe bashkëpunëtori i tij, z. Shestakov, negociuan një marrëveshje – me punonjësin e Deripaska, vajza e të cilit mori praktikën në polici – për të punuar për z. Deripaska për të hetuar një oligark rival.
Z. McGonigal rregulloi ti merrte pagesat përmes kompanisë së një miku në Neë Jersey, duke falsifikuar nënshkrimin e mikut në një kontratë, thanë prokurorët.

Ai mik ishte zoti Neza, biznesmeni me origjinë shqiptare që është në qendër të akuzave të ngritura nga prokurorët e Uashingtonit, sipas një personi të njohur me hetimin.

Por miku i zotit McGonigal me sa duket nuk ishte në dijeni të punës së tij për zotin Deripaska. Kur zoti Neza pyeti për burimin e transfertave bankare nga një bankë ruse, zoti McGonigal u përgjigj se ai kishte bërë një punë “legjitime” për “një djalë të pasur rus”.

Neza pranoi transferimin e parave, thanë prokurorët./ New York Times, përshtati Lapsi.al

Autorët e shkrimit

Adam Goldman kontribuoi në raportimin. Susan C. Beachy kontribuoi në kërkime.

Michael Rothfeld është një reporter investigativ në tavolinën e Metro dhe bashkëautor i librit “The Fixers”. Ai ishte pjesë e një ekipi në The Wall Street Journal që fitoi çmimin Pulitzer 2019 për raportimin kombëtar për tregimet rreth marrëveshjeve të parave të heshtura të bëra në emër të Donald Trump dhe një hetim federal të avokatit personal të presidentit. @mrothfeld

William K. Rashbaum është një shkrimtar i vjetër në tavolinën e Metro, ku mbulon korrupsionin politik dhe komunal, gjykatat, terrorizmin dhe zbatimin e ligjit. Ai ishte pjesë e ekipit të vlerësuar me Çmimin Pulitzer 2009 për Lajmet e Breaking. @WRashbaum • Facebook

Kenneth P. Vogel është i vendosur në Uashington dhe heton bashkimin e parave, politikës dhe ndikimit.