Në strategjinë e diversionistit Vasil Tole, pas ekspozimit të mashtrimeve dhe spekulimeve të tij me kulturën popullore shqiptare, është bërë ndarja e detyrave: Kristo Mërtirit i jep detyrën për të goditur simpoziumin e Shoqatës “Labëria” për këngën polifonike, sikurse Vasil Gjikës i dha detyrën për të goditur emisionin “Gjurmë Shqiptare” të gazetarit kurajoz Marin Mema, dy nga veprimtaritë e rëndësishme që demaskuan veprën tinzare të Vasil Toles.
Kristo Mërtiri, ndonse një gazetar i rëndomtë dhe mediokër, që askush nuk mban mend ndonjë shkrim në disa dekada të punës së tij, me një gjuhë që pëfaqëson një njeri të pakulturuar dhe me padituri të theksuara profesionale dhe etike, i shmanget problemit që ka trajtuar enisioni dhe simpoziumi për identitetin e kulturës shqiptare, Polifoninë popullore si “produkt i serenave greke”, dhe fyen rëndë Shoqatën “Labëria”, historikisht dhe aktualisht me kontribute në jetën e kombit shqiptar.
Mërtiri, një fyell që këndon vetëm në vrimën e Vasil Toles, përdor gjuhën e një rrugaçi: “lërini dënglat e ndryshkura personale, fetare e krahinore”! Sikurse shihet, me një demagogji të neveritshme, Mërtiri tenton ta personalizojë problemin: “Dy-tre lakmitarë keqdashës “që ngjallen kur shohin dikë më mirë se veten” dhe tërë jetën e tyre janë përpjekur “t’i venë zile edhe miut”, duke u tundur e shkundur me dekorata kallpe deri te ajo “Nderi i Kombit” (O Zot, i përfytyroni dot këta megalomanë myteberë përkrah….”
Me këtë fjalor ordiner, të rrugëve, bindemi se ky megaloman e ka në gjak rrugaçërinë. Mërtiri nuk ka forcë logjike dhe analizë serioze për dy veprimtarinë kryesore të organizuara për korigjimin e “isopolifoinisë së sirenave greke”, por kërkon ta trajtojë shqetësimin e Shoqatës “Labëria”, si injektim të dy apo tre “lakmitarësh” dhe “ziliqarësh”, që kanë sensibilizuar mijra njerëz, të cilët nuk e kuptojnë dot “isopolifoninë e “prejardhur prej sirenave greke”! Duket qartë se Mërtir gazetaruci e ka ndërgjegjen e errësuar; nga padituria, nga miqësia, apo nga koha kur kanë qenë për trajnim në Athinë, nuk e dimë, por e sqarojmë, se në diskutime për “isopolifoninë” e sirenave greke, Shoqata “Labëria” nuk mund të ketë çështje personale me akademikun Tole dhe me askënd tjetër, ka vetëm çështje parimore me vlera kombëtare.
Mërtiri, për të mbjellë mjergull dhe dyzim tek lexuesit, përdor një pseudoargument: “Nga gjithë ai grup specialistësh që përgatitën dosjen për në UNESCO, përse nuk përmendet asnjë tjetër me emër e mbiemër”? Mërtiri ka rë drejtë, në përgatitjen e dosjes për në UNESCO nuk përmendet asnjë person tjetër veç Vasil Toles. Vetë Tole ka pranuar: “Në vitin 2005, Vasil Tole, si ekspert i etnomuzikologjisë, përgatiti dosjen e isopolifonisë popullore, e cila u shpall nga UNESCO si “Kryevepër e trashëgimisë gojore të njerëzimit”. (Vasil S. Tole, Encikpopedia e Isopolifonisë, f. 320)
Madje Tole, me autorizimet që ka depozituar në dosjen dërguar UNESCO-s, dokumenton autorësinë e tij. (Enciklopedia e isopolifonisë, f. 189). Kemi dy dokumente të Vasil Toles, të cilat e shpartallojnë “mbrojtjen” e bujshme dhe false të mashtruesit Mërtiri. Si mund të krijohen emra solidarë me Vasil Tolen, kur nuk ka patur të tillë? Pikërisht kjo mungesë, duhet ta detyrojë Mërtir sejmenin, t’i kërkojë llogari Tole agait: përse ke përgatitur një dosje i vetëm, për një kulturë popullore që është studiuar për 50 vjet nga një grup studiuesish me në krye Ramadan Sokolin dhe e ke futur fshehtas në UNESCO?
Por këtë s’mund ta bëj Mërtir mercenari, sepse ai vuan nga qafa e lart. Si një pretencioz fals, u kujtua të marri në mbrojtje “përmetarin e mirë”: “Po mbushen 9 vjet që dëshira dhe pasioni gati urrejtës ndaj studiuesit jo dosido në fushën e etnomuzikologjisë, ndaj një përmetari të mirë me themele atdhetarie e kulturore familjare.”
Vasil Tole ka, jo nëntë vjet, sikurse shkruan Kristo Mërtiri nga padituria e tij, por 20 vjet që i është argumentuar diversioni i tij antikombëtar, qysh në vitin 2003, përmes shkrimit të kompozitorit Sokol Shupo; se loja e tij me “isopolifoninë” “filtron përmes kulturës greke”. Me këtë denoncim, pa u botuar ende dy librat e Toles: “Sirenat dhe isopolifonia në Epir” dhe “Pse qajnë kuajt e Akilit”, fytyra e Vasil Toles është damkosur si spekulant dhe mercenar i të huajve, pavarësisht, se cila ambasadë e ndihmon. Argumentimet kundër teorisë greke të Vasil Toles, i ka vazhduar prof. Bardhosh Gaçe në vitin 2008. Pas tyre u futën në këtë kundërshti edhe të tjerë studiues, deri në Simpoziumin e 25 nëntorit 2015, të cilin e organizoi kryetari i Akademisë së Arteve dhe Shkencës, Artisti i Merituar Limos Dizdari, i cili e përjetoi futjen e “isopolifonisë” së sirenave greke në UNESCO, si shqetësim të të gjithë kulturës poullore shqiptare, prandaj këtij simpoziumi iu bashkua Shoqata “Labëria”, si dhe 12 Shoqata Kulturore dhe Atdhetare të Jugut të Shqipërisë, sikurse shoqata “Mallakastra”, shoqata e Skraparit, e Përmetit, e Delvinës, e Sarandës etj, dokumentet e të cilave, të firmosura dhe të vulosura, janë dërguar në Ministrinë e Kulturës në vitin 2015.
Pavarësisht këtij realiteti, Mërtir mizantropi përdor figuracione fyese për personalitet e kulturës shqiptare: “herë pas here nga lëndinat mediatike dëgjohet befas si një fyell, xhura, cylë a zile dyjare me zë të cjerrë. Zë që po i kapërcen kufijtë e etikës dhe bën zhurmë përtej istikamit shkencor e profesional”. Me këtë fjalor të rëndomtë rrugaçërie, Mërtiri e ka ulur veten në nivelin kulturor që përfaqëson një mercenar. Në shkrimin e Mërtirit ka një llafazanëri të shfrenuar, fanfarone, mburravece, pretencioze, në sulmet kundër të vërtetës. I ndjeshëm ndaj mashtrimit deri në histerizëm, shtiret sikur kujdeset për thelbin e çeshtjes, por e anashkalon atë. Mërtiri nuk ka kuptuar dhe nuk mund të kuptojë, se problemi ka përmasa shkencore dhe kombëtare dhe si i tillë nuk ka nevojë për trajtim sentimental, e aq më pak për lokalizma, apo besime imagjinare fetare. I çmenduri Kristo Mërtiri, tenton ta trajtojë kritikën ndaj Vasil Toles, si problem besimesh fetare; sikur Tole po “denigrohet” sepse është i fesë orthodokse! Deri këtu arrijnë taktikat dizinformuese të duetit famëkeq Tole – Mërtiri. Mërtiri si një ushtar i keq i Toles, trillon “urrejtje”, dhe aspekte fetare me dashakeqësi, sikur opinione të tilla helmuese, do ta shpëtojnë Vasil Tolen nga përgjegjësia e veprimeve të tij antikombëtare.
Kompozitori Sokol Shupo ka mbaruar studimet në Bukuresht të Rumanisë dhe më vonë është specializuar në Vjenë të Austrisë. A mund të konsiderohet ky personalitet i muzikës si “një zë i çjerrë”, sepse merr në mbrojtje kulturën kombëtare, ndërkohë që edhe pas 20 vjetësh, në datën 5-6 maj 2023, boton një shkrim tepër shkencor në gazetën Panorama kundër teorisë së “isopolifonisë” të Vasil Toles?
Prof. Zhani Ciko ka admirimin e tërë popullit shqiptar jashtë e brenda Shqipërisë, për kontrbutet e mëdha që i ka dhënë Fondit të Artë të Kulturës kombëtare dhe sukseseve që ka arritur në skenat muzikore të Evropës, e së bashku me Prof. Aleksandër Peçin, të vetmin kompozitor me krijimtari të bollshme që na ka mbetur nga e kaluara dhe na përfaqëson denjësisht sot në Europë, organizuan më 6 maj 2023 në Hotel “Rogner”, një lektorium për dhjetë alogjizmat e Vasil Toles në librin “Sirenat dhe isopolifonia në Epir…” duke hedhur poshtë shkencërisht mashtrimet e Vasil Toles, mbi prejardhjen e polifonisë shqiptare nga kënga e sirenave greke.
Nuk po shkruaj për personalitet e tjera si: Prof. Pirro Miso, Mjeshtirn e madh Bajram Lapi, Mjeshtrin e madh Ermir Dizdari, Mjeshtrin e madh dhe prof. Roland Çene etj., sepse Mërtiri, po të fillojë të lexojë pak, do t’i gjej ata në gazetat e ditës. Si nuk i dridhet dora pseudogazetarit dhe mediokrit Mërtiri, kur shkruan për elitën kulturore të kombit, konsiderata për “zëra të çjerrë”?! Të drejtën për të diskutuar pronësinë e saj kulturore, e ka jo vetëm një shoqatë kulturore dhe atdhetare, por edhe çdo qytetar i thjeshtë që e do krijimtarinë shpirtërore të stërgjyshërve të tij, pavarësisht se kundër tyre, Vasil Tole ndërsen larot e tij. Përse Kristo Mërtiri e pranon prejardhjen e polifonisë shqiptare nga sirenat greke? Për çmotive? Përse i shmanget terrenit ku luftohet dhe dizinformon me lloj lloj shpifjesh? Me çmendurinë e tij, Mërtiri ankohet: “Dhe një ditë papritur e pakujtuar del e organizon një “simpozium” fantazmë për…Isopolifoninë. Për mua dhe për mjaft lexues brenda e jashtë Shqipërisë, ata “nismëtarë” janë ca guralecë të pagdhendur nga dalta e ndershmërisë (mbase jo e djallëzisë), që me hobetë llastiqe të vjetëruara duan të “groposin” një Akademik të pamykur në moshën e profesionin e Etnomuzikologut”.
Me këtë nivel të ulët kulturor dhe entusiazëm agresiv ndaj shoqatës Labëria, është derdhur helmi djegës i pabesisë ndaj trashëgimisë shpirtërore të popullit dhe identitetit kombëtar. Këtë diare stilistike, Kristo Mërtiri përpiqet ta paraqesë si manifest të njeriut të revoltuar, ku budallallëkun e ngre në meritë. Egoizmi i neveritshëm i Mërtirit, paraqitet në trajtë të zbukuruar si një flijim për interesa të Vasil Toles dhe poshtërsia bëhet fisnikëri. Kush është ky Krisht, që i paska ardhur fare i papritur simpoziumi i shoqatës “Labëria”?! Duhet t’i merrte leje Shoqata “Lablëria”, këtij rrugaçi për të organizuar veprimtari të saj? Mos duhet t’i marri leje mizantropit Mërtiri, edhe kur Shoqata “Labëria” të organizojë së shpejti konferencën për Polifoninë edhe me përfaqësues të UNESCO-s?! Mizantropi Mërtiri e di fare mirë, se organizatorët e simpoziumit për polifoninë, ishin Kryesia e Shoqatës “Labëria”. A mund të konsiderohen njerëzit e nderuar të kryesisë së shoqatës, si “guralecë me llastiqe të vjetëruara…që donin “groposjen” e Vaso etnomuzikologut, këtij “mali të lartë” që s’pyet për guralecat e Shoqatës “Labëria”!
Kjo është kulmi i mëndjemadhësisë dhe rrugaçërisë! Kristo Mërtiri vendos Vasil Tolen përballë Shoqatës “Labëria”, një person që i ka vjedhur trashëgiminë shpirtërore të stërgjyshërve dhe ia ka kaluar një populli tjetër. Këtë mashtrues Mërtiri e lartëson shumë më tepër se sa mijra njerëz që e pasojnë Shoqatën “Labëria”! Kjo është poshtëruese, jo për anëtarët e Shoqatës “Labëria”, por për vetë Kristo Mërtirin dhe Vasil Tolen. Ç’i duhet Kristo mercenarit, se çfarë veprimtarish ndërmerr Shoqata “Labëria”, “Toskëria”, “Malsia” etj. në zbatim të programeve vjetore?
Larua i Vasos, nuk mjaftohet me kaq, ai fyen edhe intelektualët që e përkrahën Rezolutën e Shoqatës “Labëria” për të bërë ndryshimet në UNESCO: “Dhe u bë një regjistër a listë e gjatë emrash rrokopujë për ta përdorur përfundimisht si disa krehëra fishekësh kallashnikovi nga “97-ata zezonë. Sa për listën “superfletërrufe e monizmit”, nuk dua të besoj ende se janë katandisur “si gurë në hobe”…Por të shpërdorosh tmerrësisht reputacionin e secilit në lista superfletërrufesh si “argument” shterues, nuk është thjesht pabesi, aguridhllëk e as djallëzi foshnjore. … të arrish të futësh në valle e të marrësh si vjedhurazi e osh pas kaq vitesh edhe firmat e mjaft figurave të njohura në emër të shoqatës “Labëria”, (shkrimi i Botuar) më shëmbëlleu si me një ulërimë përmes një shkretëtire morale e pse jo atdhetare…”
Ky është interpretimi idiotesk i gazertarucit Kristo Mërtiri, i cili e trajton problemin parimor, si një “marrjeje osh e vjedhurazi” të miratimit të Rezolutës së Shoqatës “Labëria”, nga profesorë, akademikë, deputetë, muzikantë, etj intelektualë të shquar, si të ishin fëmijë naivë dhe të gënjer nga kryesia e Shoqatës “Labëria”! Sikundër shihet, Kristo Mërtiri prezantohet si një narcist që i buzëqesh vetvetes, i dehur pranon falenderimet e Vasil Toles, duke e ngritur në shkallën e profesorit ekstraordiner, në rolin e kapterit të kavalerisë. Mërtir guximtari, për të zbutur diskretitimin e Vasil Toles, na qenka mjeshtër për të krijuar skena tronditëse mbi ndergjegjen e lexuesve!
Pavarësisht fjalomanisë së rëndë të pseudointelektualit Kristo Mërtiri, seicili ka të drejtën e shenjtë, që kulturën popullore ta trajtojë si vazhdim të studiuesve paraardhës, duke respektuar terminologjinë e përcaktuar prej tyre, si dhe dy kërkesat kryesore që shtron shkenca e etnomuzikologjisë sot në botë: Vendi ku la lindur polifonia dhe koha e lindjes së saj. Këtu duhet të dallojmë metodologjinë serioze nga mënyra jo e ndershme në trajtimin e çështjes, sikurse bën përfaqësuesi i shkencës servile, pseudogazetari Mërtiri, i cili i shmanget konkluzionit antishkencor të Vasil Toles, që e ka përcaktuar vendin e lindjes së Polifonisë popullore te sirenat në Greqi, ndërsa kohën e ka përcaktuar në epokën e Odisesë, kur sirenat i mësonin “isopolifoninë”! Vasil Tole me tezat e tij antikombëtare të huton, sepse edhe vet nuk e di kur ka lindur Polifonia Popullore Shqiptare: ka lindur në epokën e sirenave greke, apo ka lindur në epokën e korit kishtar Bizantin?! Ka lindur nga kënga e sirenave greke, apo ka lindur nga kori kishtar bizantin?!
Pavarësisht vërejtjeve për funksionimin organizativ të Shoqatës “Labëria”, Mërtiri ka edhe cilësinë e mashtrimit dhe me kompetencë ulëret: “nuk gjendet asgjëkundi ajo shprehja e shpifur “që polifonia jonë rrjedh nga muzika bizantine”. Sepse gjithollogët tashmë fryhen e çfryhen si gjela të rinj a të plakur, si namusqarë shqiptarie me kokrra e dokrra “atdhetarie”.
Kristo Mërtirin e ka stëvitur mirë Vasil Tole dhe nuk i ka lënë ndëgjegje të ndriçuar për të lexuar faqen zyrtare të UNESCO-s. Studiuesi i nderuar dr. Zeno Jahaj, oficeri i kulturuar që ka shërbyer në Ambasadën e Shtetit Shqiptar në Athinë e gjetkë, në datën 6 maj 2023, ekspozoi në ekran para 70 intelektualëve në Regner”, vidion e UNESCO-s, të cilën e panë të gjithë të pranishmit e bashkë me të edhe autorin e përgatitjes së saj Vasil S. Tolen dhe lexuan “prejardhjen e “isopolifonisë “ nga kori kishtar bizantin dhe nga sirenat greke”.
Pse mashtron Kristo Mërtirti përmes gazetës Tema dhe Panorama? Përse nuk na sjell një sirenë, të këndojë vetëm një minutë, ndërsa ne jemi gati t’i sjellim dhjetë grupe polifonike për të dhënë disa orë koncert artistik? Këtu do të mbyllej problem pa qenë nevoja e fjalëve. Po, ku ta gjejë Kristo mavria sirenën?! Nëse Vasil Tole do të ishte dikushi në etnomuzikologji, sikurse e konsideron Mërtiri, ai nuk do ta kishte tjetërsuar Polifoninë shqiptare në “isopolifoni”, të korit bizantin dhe sirenave greke, nuk do ta tjetërsonte kulturën kombëtare, identitetin shqiptar dhe të fyente rëndë studiuesit dhe pedagogët e tij që për 50 vjet e kanë konsideruar Polifoni Popullore Shqiptare, që ka lindur në këtë vend dhe nga ky popull.
Duke iu shmangur problemit thelbësor, Mërtiri tjerr “argumente” mbrojtëse: “Përse nuk u ftua asnjë në “simpoziumin” e shoqatës “Labëria” dhe pse u dëgjua vetëm një “këmbanë”? Vasil Tole, meqenëse përherë i ftuar, nuk ka marrë pjesë asnjëherë në diskutime të mashtrimeve të tij, veprim që e përsëriti edhe në simpoziumin e Shoqatës “Labëria”, ku ishte i ftuar ai, Kryetari i Akademisë së Shkencave Skënder Gjinushi dhe Ministria e Kulturës Elva Margariti. Ndërsa Gjinushi dhe Ministria Margariti, e kanë pranuar, se u ka shkuar ftesa nga Shoqata “Labëria”, manovratori Tole e mohon atë, për të injektuar tek larot e tij më shumë egërsi.
Ndonse Mërtiri nuk e ka informacionin e duhur, ai është stëvitur për një kundërsulm vulgar; do të shpifë dhe sajojë “urrejtje” e “groposje” ndaj Vasil Toles! Punimet e Simpoziumit të Shoqatës “Labëria” dhe dokumentari “Gjurmë shqiptare”, nuk dëshmuan për asnjë lloj urrejtje ndaj Vasil Toles, sepse nuk u fol fare për Tolen, por për tjetërsimin e Polifonisë shqiptare, dhe prejardhjen e saj nga sirenat greke dhe kori kishtar bizantin. Punimet janë të filmuara dhe cilido bindet, se nuk ka asgjë të urrejtshme në to, përkundrazi, atje u shtruan argumente shkencore në mbrojtje të pronësisë kulturore të kësaj Shoqate dhe të të gjithë kombit.
Një mushkonjë si Mërtiri, mund të pyes veten: përse studiuesit, muzikantët, intelektualët që kritikojnë “isopolifoninë” e Vasil Toles, nuk kritikuan edhe studiues të tjerë të kulturës popullore shqiptare para dhe pas viteve ’90? Ku i ka produktet shkencore Tole që të zilepsen të tjerët pas tij? Nuk ka dyshim, se kemi të bëjmë me një të çmendur, që nëpërmjet epiteteve fyese dhe denigruese, me urdhërin e Vasil Toles, përdor dhunë psikologjike mbi studiuesit serioz të kulturës shpirtërore. Kristo hamuriku u mohon të tjerëve të drejtën për të shfaqur mendimin e tyre mbi veprën e shëmtuar të Vasil Toles, sikur ta kishte polifoninë shqiptare “pronësinë” e tij familiare dhe Vasil Tolen, pjesëtar të familjes së tij!
Toni i Mërtirit prej pazari dhe reklame, është orvatje për ta shitur “diturinë” e tij, ashtu, sikurse nuk është në të vërtetë. Kristo demagogu tërbohet, akuzon, mashtron, duket se tërë jetën ka qenë një kone e verbër, që ka pëplasur turinjtë nëpër njerëz të pushtetshëm, gjunjëzuar tërësisht përpara mecenarizmit. Si njeri krejtësisht shterp, filistini Mërtiri paska kurajon të përgjegjësojë edhe intelektualët e mëdhenj, akadamikë dhe profesorë nga Kosova dhe Maqedonia, të cilët paskërkan “gabuar” që kanë përkrahur Rezolutën e Shoqatës “Labëria”, e aprovuar nga mbi 300 veta që ishin në sallë.
Prof. Ramadan Sokoli ka konkluduar: ”Polifonia jonë popullore me tipare origjinale, të lashta, ka lindur në vendin tonë nga puna e shumë brezave shqiptarësh.”( “Konferenca kombëtare e studimeve albanologjike. Tiranë 1962, f. 335
Prof. Beniamin Kruta: ”Shtrirja e polifonisë, më shumë e më pak, përkon me ato zona ku është bërë kalimi nga kultura ilire në kulturën e kombësisë shqiptare”.(Polifonia – trashëgim i lashtë kulturor i popullit shqiptar”, Kultura popullore, 2/1982 …f. 467)
Dr. Kosta Loli:”Çdo ditë hyja në mrekullitë e të kënduarit polifonik, Xhevati me shokë këndojnë në mënyrë polifonike…kënga polifonike i ngjan rrapit shekullor”. (Thanas Dino, Xhevat Avdalli – Laver Bariu, f. 60)
Prof. Spiro Shtuni: ”Në një kohë të shkuar, muzika tradicionale polifonike shqiptare duhet të ketë qenë një polifoni dy-zërëshe pa iso… Kohë më vonë, pas tyre, mendojmë se lindi isua, dhe bashkë me të, muzika tradicionale”.(Muzika tradicionale shqiptare. Outskirts press Denver, Colorado, f.152)
Prof. Roland Çene:”Folklori i Gjirokstrës bën pjesë në polifoninë labe…stili polifonik që ka kënduar grupi i Xhevat Avdallit është një ndër stilet tepër të rëndësishme të polifonisë labe…kjo polifoni nuk qëndroi brenda qytetit të Gjirokastrës, doli në Shqipëri e në festivale ndërkombëtare”.(Gazeta Telegraf, 29 janar 2016)
Prof. Hysen Filja: ”Në studimin e këngës polifonike labe do të ishte me interes që, krahas, këngës të interpetuar nga grupe të rinjsh, të ndalemi dhe në grupet e këngëtarëve me moshë të thyer, grupi i Xhevat Avdallit…”(Studime filologjike- 1/1978)
Prof. Moikom Zeqo: ”Vendi më tipik, ku këndohet polifonia është Shqipëria, kjo polifoni është shumë e fuqishme në Jugun e Shqipërisë…është vërtet një mrekulli që e kemi kaq të gjallë dhe ekzistenciale polifoninë e Jugut”.(Th. Dino, vep. e cit. f. 18)
Nuk na mbetet veçse t’i themi Mërtirit të plaçin sytë more gazetar i shtirur dhe pseudointelektual, që merr misione antikombëtare për interesa meskine. Përse Vasil Tole e tjetërsoi polifoninë shqiptare, të cilën e studiuan profesorët tanë?
Mërtiri, ky gazetar dështak, njeri me mëndje të shkurtër, e ndien dobësinë e pseudoargumenteve të tij, paaftësinë e plotë për të mbrojtur një stisje artificiale, prandaj luan me kontradiktat e veta, aq sa i shndëron ato në paradokse të papritura, plot zhurmë, ulërima, disa herë skandaloze dhe rrugaçëri. Lexuesit e kuptojnë mirë edhe personalitetin e diskretituar dhe të lëkundur të Vasil Toles, kuptojnë edhe misionin prej laroje të Kristo Mërtirit dhe motivin e këtij angazhimi idiotik. Nuk legjitimohet gjithë ky agresivitet i Kristo Mërtirit ndaj Shoqatës “Labëria” dhe intelektualëve që e përkrahën Rezolutën e saj, qoftë edhe ndaj iniciatorëve të atij simpoziumi, thjesht për çështje objektiviteti dhe humanizmi ndaj Vasil Toles. Përse Mërtiri nuk ka humanizëm dhe etikë ndaj mijra njerëzve që e përkrahin shoqatën e Labërisë në degët e rretheve? Çdo manovrim tinzar i Kristo Mërtirit, është qartësisht i lexueshëm. Si njeriu me mizën në kësulë, Mërtiri shkruan: “pa më detyruar e urdhëruar askush, pa marrë as lekë, euro e dollar, por zëri im…” Me këtë deklaratë, Mërtiri autodemaskon veten, sepse askush nuk do të dyshonte për shkrim me pagesë të Kristo Mërtirit. Përse gjithë ky agresivitet i Mërtirit ndaj Shoqatës “Labëria”?!
Me këtë vetshërbim, Kristo Mërtiri vuan nga afshi i ethshëm i deklamimit. Velloja mistike e endur me fije spekulative, e njomur me lotë sentimentalizmi dhe nostalgjie për Vasil Tolen, nën palët e saj, fsheh një demagogji neveritëse! Ndonëse Kristo Mërtiri nuk ka deri sot asnjë studim apo botim të nivelit shkencor, ai guxon dhe jep mëndje për shekenën e etnomuzikologjisë dhe mundohet t’i atribuojë Vasil Toles vlera “patriotike dhe atdhetare”, kur pikërisht ato i mungojnë më shumë!
Me gjithë porosinë e Shçedrinit: “Nuk rriten veshët më lart se balli”, pseudogazetari Kristo Mërtiri kërkon t’ia rriti medoemos veshët Vasil Toles dhe vetes, duke rrezikuar për ngjajshmëri tjetër!
Foto arlekini, flet për “madhështorin” Vasil Tole, por nuk na tregon në ç’kuzhinë ushqehet Tole me “isopolifoninë e sirenave greke” dhe pse nuk gjeti kurrë gjuhë të përbashkët me përfaqësuesit më në zë të muzikës shqiptare si Limos Dizdari, Aleksandër Peçi, Zhani Ciko, Sokol Shupo, Pirro Miso, Ermir Dizdari, Bajram Lapi, etj?
Kristo Mërtiri deklaron, se përkrah Timo Mërkurin, Sejmen Gjokolin, Adrian Vehbiun…Me këtë derklaratë Mërtiri damkos injiorancën e tij, sepse timo është ekonmist, Sejmenti inxhinier minierash, Vehbiu nuk dihet përse ka studiuar dhe punuar. Përse Kristo Mërtiri nuk përkrah qoftë edhe një muzikant apo studiues, që ka dhënë vepra për kulturën kombëtare? Strategjia është e qartë, të ndërsehen sa më shumë zhurmues nga sferat e tjera, për të balancuar goditjet që i jep sfera e muzikës dhe etnomuzikologjisë Vasil Toles. Me të vërtetë Vasil Tole është në grahmat e fundit të mashtrimeve dhe falsifikimeve të tij, pavarësiht se mbahet me ndërhyrjet e ndonjë ambasade të huaj dhe mercenarëve të tij. Nuk është fjala se Kristo Mërtirit i ka mbetur këmba në baltë, ai është i zhytur i tëri në të. Me fyerjet dhe injorimet e tij ndaj Shoqatës “Labëria”, Mërtiri e pretendon veten dragua, por s’është veçse një plesht.
Fitim Çaushi
