VOAL- Teodora, perandoresha bizantine, gruaja e Justinianit, lindi rreth vitit 500 në Kostandinopojë.

Në vitin 532, përballë një turme të trazuar që thërriste “Fitore! Fitore”, Justiniani I, sundimtari i Perandorisë Romake Lindore, ishte në prag të arratisjes nga pallati. Papritur, me një thirrje pasionante, gruaja e tij Teodora iu drejtua atij dhe oficerëve të tij të tmerruar: “Nuk është e tmerrshme që një perandor të bëhet i arratisur, nëse dëshiron të shpëtosh duke ikur, perandor, sigurisht që mund ta bësh, megjithatë, për aq sa ka të bëjë me mua, do të mbaj besim me thënien e vjetër, sipas së cilës purpuri është një qefin funerali” (Prokopi, Lufta Persiane).

I impresionuar nga këto fjalë, perandori dhe shoqëruesit e tij, përfshirë gjeneralin Bellisario, vepruan. Gjenerali trim mblodhi njerëzit e tij dhe lëvizi kundër turmës së zemëruar që ishte mbledhur ndërkohë në Hipodromin, një amfiteatër i madh pranë pallatit. Represioni ishte i menjëhershëm. Flitet për tridhjetë mijë burra që Justiniani fillimisht vrau dhe më pas i hodhi kufomat në det. E ashtuquajtura kryengritja e Nikës kishte përfunduar pothuajse para se të fillonte.

Justiniani doli nga sprova më i sigurt dhe më i fuqishëm se më parë, falë vendosmërisë së Teodorës. Ai gjithashtu i dha asaj meritën e duhur për sjelljen heroike duke dekretuar që ajo të merrte pjesë me të në qeverisjen e perandorisë, gjë që Theodora e bëri me efikasitet të pamëshirshëm. Në realitet Teodora nuk ishte një zonjë, përkundrazi vinte nga një familje me origjinë modeste dhe e kishte nisur karrierën si prostitutë. Babai i saj stërviti arinj në Hipodromin në Konstandinopojë, një qendër për sportet popullore si luftimi i qenve dhe ariut dhe garat me qerre. Ndoshta shokët e parë të lojës së Teodorës kanë qenë stallierë, shitës ambulantë, tutorë, prostituta e tjerë.

Gratë që kujdeseshin për reputacionin e tyre, shmangnin korridoret e Hipodromit, gjithsesi në këtë vend Teodora në moshën dymbëdhjetë vjeçe u bashkua me motrën e saj më të madhe dhe filloi të shkelte skenat dhe kjo në Perandorinë Romake Lindore ishte e barabartë me hyrjen në një bordello.

Prokopi, një historian bashkëkohor, tha se Theodora nuk ishte një aktore e talentuar, por ajo ishte e bukur, inteligjente, plot hir dhe e gatshme për të interpretuar në situata dhe qëndrime lakmuese.

Sigurisht, aspektet dhe rrethanat pikante të së kaluarës së saj u ekzagjeruan nga Prokopi, i cili gjithmonë kishte një armiqësi të njohur ndaj perandoreshës. Sidoqoftë, nuk ka shumë dyshime për shthurjen e perandoreshës së ardhshme.

Ndoshta ndryshe nga ajo që pretendonte Prokopi, ajo nuk performoi në skenë duke kryer akte të turpshme, as nuk darkoi me dyzet burra të cilëve ua fali hiret e saj, siç pohoi historiani britanik Edward Gibbon.

Për një kohë ajo ishte e dashura e guvernatorit të Pirenajkës (Libia e sotme), duke gjetur përfundimisht rrugën e saj me trashëgimtarin e fronit bizantin Justinian, fillimisht si dashnore, pastaj si grua.

Në vitin 527 Justiniani ishte bërë perandor, në krah të tij u kurorëzua Teodora, e cila ende nuk ishte tridhjetë vjeçe. Pas martesës së saj, ajo arriti të fitonte një respekt të mirë dhe nga jashtë ishte gjithmonë besnike ndaj Justinianit. Sido që të jetë, shumë pak guxuan të vënë në dyshim moralin e saj, edhe sepse ishte më mirë të mos e kishin armike.

Teodora kishte një ushtri spiunësh që i tregonin se kush fliste për të kaluarën e saj ose e kritikonte sjelljen e saj, kush ishte fajtor për këtë faj, dërgohej në burg, torturohej apo edhe lihej të vdiste. Thuhej se pasi lindi një djalë, kur djali, vite më vonë, u paraqit para saj, duke u shfaqur si djali i saj jashtëmartesor, perandoresha e bëri atë të zhdukej dhe askush nuk dëgjoi më për të.

Një përkrahëse e vendosur e Kishës Lindore, ajo tregoi intolerancë ndaj besimtarëve të Kishës së Romës. Për burrin dhe perandorinë e tij, një grua si Theodora ishte më e mira që mund t’u ndodhte atyre. Guximi i saj, mprehtësia politike dhe vullneti i saj ishin një ndihmë e madhe për Bizantin. Perandoresha kishte manastire, jetimore dhe spitale të ndërtuara për më të varfërit.

I dha fund trafikut të prostitutave, duke i shpenguar ato nga shtëpitë publike për t’i riedukuar dhe për t’i rikthyer në rrugën e duhur, ajo e shpalli shfrytëzimin e prostitucionit një krim të dënueshëm me ligj. Perandoresha gjithmonë e shtynte Justinianin të merrte vendime, falë të cilave shumica e historianëve e konsiderojnë atë ndër perandorët e mëdhenj të Lindjes.

Ende jo pesëdhjetë vjeçe, Teodora vdiq më 28 qershor të vitit 548; Justiniani mbretëroi për shtatëmbëdhjetë vjet të tjera. Kodi i Justinianit, pushtimi i shumë territoreve në Itali dhe së fundi, ndërtimi i bazilikës së mrekullueshme të Santa Sofias në Kostandinopojë, të gjitha datojnë nga koha kur Theodora mbretëroi përkrah tij./Elida Buçpapaj