VOAL- Lindur në Pescara më 12 mars 1863 nga Francesco D’Annunzio dhe Luisa de Benedictis, Gabriele është i treti nga pesë vëllezërit. Që në moshë të re ai shquhej mes moshatarëve për inteligjencën e tij dhe për aftësinë e tij shumë të parakohshme për të dashuruar.

Babai i tij e regjistroi atë në kolegjin mbretëror Cicognini në Prato, një shkollë e shtrenjtë me konvikt, e njohur për studimet e saj të ashpra dhe rigoroze. Ai është një figurë e një nxënësi të shqetësuar, rebel dhe intolerant ndaj rregullave kolegjiale, por studioz, brilant, inteligjent dhe i vendosur për të shkëlqyer. Më 1879 ai i shkroi një letër Carduccit, në të cilën kërkonte që të mund t’i dërgonte disa nga vargjet e tij “poetit të madh” të poezisë italiane; në të njëjtin vit, me shpenzimet e të atit, ai botoi operën «Primo Vere», e cila megjithatë u konfiskua nga konviktet e Cicognini për thekset e saj tepër sensuale dhe skandaloze; megjithatë, libri u vlerësua në mënyrë të favorshme nga Chiarini në “Fanfulla della Domenica”.

Në përfundim të studimeve të shkollës së mesme merr licencën e nderit; por ai nuk kthehet në Pescara deri më 9 korrik. Ai ndalon në Firence, me Giselda Zucconin, e njohur si Lalla, dashuria e tij e parë e vërtetë; pasioni për «Lallën» frymëzoi kompozimet e «Canto Novo». Në nëntor 1881 D’Annunzio u transferua në Romë për të ndjekur fakultetin e letërsisë dhe filozofisë, por ai u zhyt me entuziazëm në qarqet letrare dhe gazetareske të kryeqytetit, duke lënë pas dore studimet e tij universitare.

Ai bashkëpunoi me Capitan Fracassa dhe me Cronaca Bizantina të Angelo Sommaruga dhe botoi këtu në maj 1882 “Canto Novo” dhe “Terra Vergine”. Ky është gjithashtu viti i martesës së tij me dukeshën Maria Altemps Hordouin di Gallese, vajza e pronarëve të Palazzo Altemps, sallonet e të cilit i riu D’Annunzio frekuentonte me zell. Martesa është kundërshtuar nga prindërit e saj, por ende festohet. Duhet të theksohet se tashmë në këtë epokë D’Annunzio ishte i persekutuar nga kreditorët, për shkak të stilit të tij të jetesës tepër luksoze.

I lindi djali i madh Mario, ndërsa shkrimtari vazhdoi bashkëpunimin me Fanfullën, duke u marrë kryesisht me zakonet dhe anekdotat për shoqërinë nëpër sallone. Në prill 1886 lindi fëmija i dytë, por D’Annunzio e rifitoi entuziazmin e tij artistik dhe krijues vetëm kur takoi në një koncert dashurinë e tij të madhe, Barbara Leoni, Elvira Natalia Fraternali.

Marrëdhënia me Leonin i krijon shumë vështirësi D’Annunzio-s, i cili, i etur për t’iu përkushtuar pasionit të tij të ri, romanit dhe për të hequr nga mendja vështirësitë familjare, tërhiqet në një manastir në Francavilla, ku në gjashtë muaj përpunon “Il Piacere”. .

Në vitin 1893 çifti u përball me një gjyq për tradhti bashkëshortore, e cila nuk bëri gjë tjetër veçse lindi fatkeqësi të reja kundër poetit në qarqet aristokratike. Problemet ekonomike e nxisin D’Annunzio të përballet me një punë intensive (në fakt, përveç borxheve që ai kontraktoi, shtohen edhe ato të babait të tij që vdiq më 5 qershor 1893).

Viti i ri hapet sërish në shenjën e vetmisë së manastirit, ku D’Annunzio shtjellon “Triumfin e vdekjes”. Në shtator, duke u gjetur në Venecia, ai takoi Eleonora Duse, e cila tashmë ishte kontaktuar në Romë si reportere e Tribuna. Në vjeshtë ai u vendos në vilën Mammarella në Francavilla me Gravinën dhe vajzën e saj dhe filloi përpunimin e mundimshëm të romanit “Virgjëreshat e shkëmbinjve” i cili u shfaq në pjesë në banket dhe më pas në vëllim në Treves të datës 1896.

Në vend të kësaj, në verën e vitit 1901 lindi drama “Francesca da Rimini”, edhe pse këto ishin vite të karakterizuara kryesisht nga prodhimi intensiv i teksteve të “Alcyone” dhe ciklit Laudi.

Në verë, D’Annunzio u transferua në Villa Borghese, ku ai përpunoi “Figlia di Iorio”. Drama, e luajtur në Lirico të Milanos, pati një sukses të jashtëzakonshëm falë interpretimit të shkëlqyer të Irma Gramatica.

Kur ndjenja mes Duse dhe D’Annunzio pushoi dhe marrëdhënia e tyre u plas përfundimisht, poeti pret Alessandra di Rudinì, të venë e Carlottit, në një rezidencë verore në Capponcina, me të cilën ai vendos një standard jetese jashtëzakonisht luksoze dhe botërore, duke lënë pas dore letërsinë. E bukura Nike, siç quhej Di Rudinì, larg nga të qenit muza e re frymëzuese, favorizon snobizmin e poetit, duke e shtyrë atë në borxhe të rënda, që më pas dekreton krizën masive financiare. Në maj 1905, Alessandra u sëmur rëndë, e pushtuar nga zakoni i morfinës: D’Annunzio e ndihmoi me dashuri, por pas shërimit të saj, ai e braktisi. Tronditja për Nike është e madhe, aq sa ajo vendos të tërhiqet për të jetuar në manastir. Më pas vijon një marrëdhënie e munduar dhe dramatike me konteshën Giuseppina Mancini, e kujtuar në ditarin pas vdekjes “Solum ad Solam”. Vështirësitë e mëdha ekonomike e detyruan D’Annunzio të braktiste Italinë dhe të shkonte në Francë në mars 1910.

I rrethuar nga kreditorët, ai iku në Francë, ku shkoi në mars 1910, i shoqëruar nga dashuria e tij e re, e reja ruse Natalia Victor de Goloubeff. Edhe këtu ai kaloi pesë vjet i zhytur në rrethet intelektuale të kësaj bote. Qëndrimi është gjallëruar jo vetëm nga rusja, por edhe nga piktori Romaine Brooks, nga Isadora Duncan dhe nga balerina Ida Rubinstein, të cilës ia kushton dramën “Le martire de Saint Sébastien”, e muzikuar më vonë nga gjeniu i shkëlqyer. e Debussy.

Kanali që lejon D’Annunzio të mbajë praninë e tij artistike në Itali është “Il Corriere della sera” nga Luigi Albertini (ku ndër të tjera u botua “Faville del maglio”). Mërgimi francez ishte artistikisht fitimprurës. Më 1912 kompozoi tragjedinë në vargje “Parisina”, muzikuar nga Mascagni; pasi ka bashkëpunuar në realizimin e filmit “Cabiria” (nga Pastrone) ai shkroi veprën e tij të parë kinematografike “Kryqëzata e të pafajshmëve”. Qëndrimi në Francë përfundon në fillim të luftës, i konsideruar nga D’Annunzio si një mundësi për të shprehur në veprim idealet supermistike dhe estetike, të besuara, deri atëherë, prodhimit letrar.

I dërguar nga qeveria italiane për të përuruar monumentin e Mijëshit në Quarto, D’Annunzio u kthye në Itali më 14 maj 1915, duke u paraqitur me një fjalim ndërhyrës dhe antiqeveritar. Pasi mbështeti me zë të lartë hyrjen në luftë kundër Perandorisë Austro-Hungareze, ai nuk hezitoi të veshë rrobat e ushtarit të nesërmen e shpalljes. Ai u regjistrua si toger në Novara Lancers dhe mori pjesë në ndërmarrje të shumta ushtarake. Në vitin 1916, një përplasje avioni shkaktoi humbjen e syrit të djathtë; i ndihmuar nga vajza e tij Renata, në “shtëpinë e kuqe” të Venecias, D’Annunzio kalon tre muaj në palëvizshmëri dhe në errësirë, duke kompozuar prozën përkujtimore dhe fragmentare të “nokturnit” në lista letre. Duke u rikthyer në aksion dhe duke dëshiruar gjeste heroike, ai u shqua në Beffa të Buçarit dhe në fluturimin mbi Vjenë me lëshimin e fletëpalosjeve trengjyrësh. I vlerësuar me trimëri ushtarake, “ushtari” D’Annunzio e konsideron rezultatin e luftës një fitore të gjymtuar. Duke përkrahur aneksimin e Istrisë dhe Dalmacisë dhe duke marrë parasysh natyrën statike të qeverisë italiane, ai vendos të ndërmarrë veprime: ai drejton marshimin në Fiume dhe e pushton atë më 12 shtator 1919. Pas përvojës ushtarake D’Annunzio zgjedh si shtëpi të tij Cargnacco vilë në liqenin Garda, mbikëqyr botimin e veprave më të fundit, “Notturno” të lartpërmendur dhe dy vëllimet e “Faville del maglio”.

Marrëdhëniet e D’Annunzio me fashizmin nuk janë të përcaktuara mirë: nëse në fillim pozicioni i tij është në kundërshtim me ideologjinë e Musolinit, më vonë ngjitja e tij lind nga arsye komoditeti, në përputhje me gjendjen e rraskapitjes fizike dhe psikologjike, si dhe me një modus elitar dhe estetizues. vivendi. Ndaj nuk i refuzon nderimet dhe haraçet e regjimit: në vitin 1924, pas aneksimit të Fiumes, mbreti, i këshilluar nga Musolini, e emëron princ të Montenevoso-s, më 1926 lindi projekti i edicionit “Opera Omnia”. redaktuar nga i njëjti Gabriel; kontratat me shtëpinë botuese “L’ Oleandro” garantojnë fitime të shkëlqyera, të cilave u shtohen edhe subvencionet e dhëna nga Musolini: D’Annunzio, duke i siguruar shtetit trashëgiminë e vilës Cargnacco, merr fondet për ta bërë atë një rezidencë monumentale: «Vittoriale degli Italiani», emblema e jetës së paimitueshme të D’Annunzio. Në Vittoriale, i moshuari Gabriele priti pianisten Luisa Bàccara, Elena Sangro e cila qëndroi me të nga viti 1924 deri në 1933, si dhe piktoren polake Tamara De Lempicka.

I entuziazmuar nga lufta në Etiopi, D’Annunzio i kushtoi Musolinit vëllimin “Teneo te Africa”.

Por vepra më autentike e D’Annunzios së fundit është “libri sekret”, të cilit ai i beson refleksione dhe kujtime të lindura nga një tërheqje e brendshme dhe të shprehura në një prozë fragmentare. Vepra dëshmon për aftësinë e poetit për t’u ripërtërirë artistikisht edhe në prag të vdekjes, e cila mbërriti më 1 mars 1938./Elida Buçpapaj