VOAL – Jerome David Salinger, një nga shkrimtarët më të rëndësishëm amerikanë të të gjitha kohërave, lindi më 1 janar 1919 në New York. Ai ia ka borxh famën e tij romanit “The Young Holden” (“Djaloshi Holden) botuar në vitin 1951), protagonisti i të cilit, Holden Caulfield, u bë prototipi adoleshentit rebel dhe të hutuar në kërkim të së vërtetës dhe pafajësisë jashtë botës artificiale të të rriturve . Mjedisi i romanit është klasa e mesme – e lartë borgjeze, me kodet e saj të sjelljes, konformizmin dhe mungesën e vlerave; nëse çifti borgjez ka tendencë të riprodhojë te ai imazhin dhe ngjashmërinë e tij do të jetë adoleshenti që përpiqet të distancojë veten duke u vënë në kërkim të identitetit të vet, duke refuzuar, si Huck Finn i Mark Twain, të “lejojë arsimimin e tij”.

Bir i një familjeje të tregtarëve hebrenj, Salinger menjëherë u dëshmua se ishte një fëmijë i shqetësuar dhe hipokritik, si dhe një fatkeqësi e vërtetë në shkollë, ashtu si Holden i tij. Së pari ai studioi në Akademinë Ushtarake Valley Forge, ku dëshmoi se ishte i paqëndrueshëm, i vetmuar dhe i keq në matematikë, pastaj në një kolegj në Pensilvani. Ai pastaj hyri në Universitetin Columbia për një semestër.

Ne dimë për përpjekjet e tij për të botuar shkrimet e para te revista “Story”, pastaj te “New Yorker”, të cilit ai i dërgon një histori ku vepron një djalë të quajtur Holden, të cilin ai e përcakton në një letër drejtuar Whit Burnett of Storyt “një i ri vetja ime”.

Njëzet e dy vjeç, në sajë të mikes së saj Elizabeth Murray që i prezanton ata, ai dashurohet me Oona O’Neill, vajzën gjashtëmbëdhjetë vjeçare të Eugene, e cila do të bëhet disa vjetmë vonë gruaja e Charlie Chaplinit. Historia nuk përfundon në asgjë.

Më 1942 ai u bë vullnetar për luftën dhe mori pjesë në operacionet e zbarkimeve të Normandisë, një përvojë që e shënoi atë thellësisht.

Në vitin 1948 Darryl Zanuck bleu të drejtat për njërën nga “nëntë përrallat”, Xha Wiggily në Connecticut, e cila u bë filmi sublim, por me fat i Mark Robson që interpretonte Dana Andrews dhe Susan Hayward.

Më në fund, New Yorker botoi tre tregime të shkurtra në gjashtë muaj, dhe në vitin 1951, u botua “Tërheqja në thekër”, libri ku Salinger punoi për dhjetë vjet. Suksesi, fama dhe legjenda nuk janë zvogëluar deri më tani: pesëdhjetë vjet pas shtypjes së parë, libri ende shet 250,000 kopje në vit vetëm në SHBA.

Me “The Young Holden” Salinger ka tronditur rrjedhën e letërsisë bashkëkohore, duke çliruar dorën e dishepujve shkëlqyes si Pynchon dhe De Lillo, dhe duke ndikuar në imagjinatën kolektive dhe stilistike të shekullit XX: Jerome D. Salinger është një autor thelbësor për të kuptuarit e kohës sonë.

Holden i ri është inovativ për përdorimin paradigmatik të zhargoneve të të rinjve. Në fakt, nga fillimi deri në fund të romanit Salinger me mençuri përdor një gjuhë të re (një transkriptim i njohur i të ashtuquajturit “zhargon kolegji”), i cili arrin një ndryshim domethënës me traditën e mëparshme letrare amerikane. Origjinaliteti i kësaj gjuhe është befasues, nëse mendoni se është shkruar në vitet ’50.

Një tipar tjetër i spikatur i librit është sinqeriteti alarmant i protagonistit ndaj vetvetes dhe të tjerëve.

Pas këtij suksesi të jashtëzakonshëm që nga viti 1953, në mënyrë të pashpjegueshme, shkrimtari është fshehur nga shtypi, blicat dhe kamerat në strehimin e tij të Cornish në New Hampshire. Anonimiteti i tij i bindur ndoshta mund të justifikohet në dritën e interesit të thellë për mistikën hindu, njohës i thellë i së cilës ai është (ai filloi ta studiojë atë pikërisht në vitet e rinisë së tij).

Edhe në “Nëntë histori” (Nëntë histori, 1953) djemtë dhe gjuha e tyre janë syri kritik, struktura narrative, mjeti ideologjik në një botë që kujton pjesërisht, për finesën, shqetësimin dhe butësinë, atë të F.S. Fitzgerald, një nga autorët e preferuar të Salinger.

Interesat metafizike, në veçanti për Budizmin e Zenit, shumë veta ua atribuojnë disa çekuilibrimeve themelore dhe mënyrës që karakterizon veprat e mëvonshme të Salingerit, kapitujt idealë të një sage familjare: : Franny and Zooney, 1961; Raise high the roof beam, carpenters!, 1963, e Hapworth 16 (1964) botuar në «New Yorker» më 1965.

I tërhequr në jetën private, duke i shpëtuar vëmendjes publike sa më shumë që të ishte e mundur, J.D. Salinger vdiq në 28 Janar 2010./Elida Buçpapaj