Nga Aurenc Bebja*, Francë – 25 Tetor 2023

Në veprën “Guillaume Apollinaire. Correspondance. I Lettres reçues. XI K-La.”, gjejmë një letër të Faik Konicës (alias Thrank-Spiroberg) drejtuar shkrimtarit francez me 21 tetor 1903, në të cilën atdhetari shqiptar zbulon identitetin e tij të vërtetë. Këtë letër, Aurenc Bebja, nëpërmjet blogut të tij “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar:

Albania

Një përmbledhje mujore shqiptare e letërsisë dhe politikës,

Themeluar në 1896, Bruksel.

Zyra: 4, Oakley Crescent, City Road, Londër, E.C.

21 tetor 1903.

Zotëri,

Dje, mora letrën tuaj dashamirëse. Çfarë titulli simpatik i jepni revistës tuaj! “Gostia e Ezopit”: vetëm një studiues i shkëlqyer mund ta bënte këtë zbulim plot shije. Vetëkuptohet se unë do të isha i nderuar të publikoja aty herë pas here ndonjë faqe të cilën do të përpiqem ta bëj interesante. 

Emri im i vërtetë është :

Faik beg Konica; “beg” është forma arkaike e “beut” dhe e vetmja në përdorim ende në Shqipëri. “Begët” ishin nën regjimin e vjetër (që në Shqipëri përfundoi në 1830) feudalët e vendit. Sulltan Mahmudi, për të ulur arrogancën e begëve, pati idenë gjeniale të dekretonte në Perandori se kushdo mund ta mbante këtë titull. Gjithashtu, sot ka përfunduar me kuptimin “zotëri” në Turqi; në Shqipëri dhe në mesin e kurdëve, fjala ka ruajtur ende një pjesë të kuptimit të saj të lashtë. – Në vitin 1896 nisa të organizoja një lëvizje politike në Shqipëri, krahas lëvizjes letrare: për të mos kompromentuar familjen time, duhej të zgjidhja një pseudonim, një “emër të dytë” siç do të thoshte fillimisht Bollack. Kisha lexuar një roman (« Hasan jeniçeri ») të Léon Cahun, ish-ndihmës kurator i Bibliotekës Mazarinë, një roman heroi i të cilit është një shqiptar dhe i kampuar aq mirë (një ringjallje e vërtetë e jetës në shekullin e 16-të), sa e firmosa, për të treguar respekt për autorin, me emrin e Trank Spiro Beg (që është ai i personazhit të këtij romani) gjithçka kam shkruar në atë kohë. Pasi sekreti im nuk ishte më i tillë, përdora emrin tim të vërtetë në revistën time dhe në manifeste. Por, për çdo gjë që shkon përtej çështjeve shqiptare, kam vendosur të mbaj atë që anglezët e quajnë “nom de plume”; E modifikova pak, për t’i dhënë një pamje më pak baroke: do t’i shtoj edhe një “r”, Thrank-Spiroberg, dhe kjo do të jetë forma e tij përfundimtare; sepse “beg” të vret veshin, ndërsa “berg” do të bëhet njësh me Spiron. – Dhe ja ku po flas një orë për këto aranzhime!…

“Paola majora canamus”. Nëse udhëtimi juaj në Londër do të bëhej në mes të shkurtit, do t’ju kisha kërkuar që të më bënit nderin dhe të vinit direkt në shtëpinë time. Nga kjo datë, në fakt, do të jetoj në një vilë të vogël në fshat, afër Londrës. Vetë qyteti, këtu, është vërtet i pisët; jo vetëm jemi ngushtë këtu, por thithim ajër të ngarkuar me qymyr dhe tym. Për të thënë të vërtetën, pak njerëz jetojnë brenda Londrës.

Ndërkohë, po rri këtu, pas një angazhimi të bërë ndaj pronarit. Jam i kënaqur që sot kam mundësinë t’ju njoh personalisht dhe mbase ky vend do t’ju zgjojë kureshtjen sa duhet që të kaloni disa muaj këtu pas një udhëtimi të dytë.

Nëse, siç supozoj, askush nuk do të vijë dhe do t’ju presë në stacion, a do të më lejoni që të vij atje? Nëse ju është rekomanduar një hotel, unë do t’ju çoj atje; përndryshe, do të kërkojmë dhe do të gjejmë shpejt një të mirë.

Por këtu ka një numër të pafund stacionesh treni. Unë supozoj se do të vini nëpërmjet rrugës Dieppe-Newhaven, e cila është më e favorshmja. Nga Newhaven, ju mbërrini në Londër në më pak se dy orë; ju zbrisni ose në Stacionin Victoria (Victoria Station) ose në Stacionin e Urës së Londrës (London Bridge Station), në varësi të trenit. Prandaj duhet të informoheni për këtë në stacionin e Newhaven dhe të lini telegramin e bashkangjitur në zyrën telegrafike, duke fshirë me laps emrin e stacionit ku nuk do të zbrisni.

Që të bie në sy nga ju, unë do të vendos, si Joe Chamberlain, një orkide në xhaketën time, një gjë qesharake që vetëm domosdoshmëria praktike më bën ta bëj; sepse nuk kam mbajtur kurrë një lule. Ndoshta ju do të adoptoni një shenjë të ngjashme në anën tuaj.

Më në fund, meqenëse gjithçka duhet planifikuar, nuk ka gjasa por nëse shkresa juaj nuk do të më arrinte në kohë, do të vendosnit ose të prisni pak në bufe ose të më dërgoni një fjalë nga një hotel i përkohshëm afër stacionit të trenit. Mjeti më i shpejtë i komunikimit këtu nuk është telegrami, por letra-ekspres.

Kjo, mendoj, është e mjaftueshme për të na nxjerrë nga telashet. Dhe po e mbyll, këtë letër të shkruar me rrjedhën e penës.

Më shkruani një fjalë një ditë para se të niseni nga Parisi dhe më besoni, zotëri i dashur, me shumë përzemërsi i juaji.

Thrank-Spiroberg

P.s. Ju nuk duhet të paguani asgjë për këtë telegram dhe nuk lëshojnë faturë.

Për : Z. Guillaume Apollinaire

23, Rruga Napoli,

Paris (8)