Nga Aurenc Bebja*, Francë – 20 Dhjetor 2025

Gazeta finlandeze “Jakobstads Tidning” ka botuar, të shtunën e 15 korrikut 1939, në faqen n°4, një shkrim asokohe rreth largimit të Mbretit Zog dhe familjes mbretërore nga Polonia për në Letoni, duke përmendur ndër të tjera bujarinë e mbretit, të cilin Aurenc Bebja, nëpërmjet Blogut “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar :

Mbreti Zog shumë bujar me bakshishe.

Djali i ashensorit merrte 5 dollarë për çdo shërbim, sado të vogël.

Të enjten i është komunikuar gazetës Hbl. nga Riga :

Sonte në orën 23:32, me trenin ekspres të Varshavës, mbërriti në Riga ish-mbreti i Shqipërisë Ahmet Zogu, ish-mbretëresha Geraldinë, djali i tyre tre muajsh, ish-princi i kurorës Aleksandër, si dhe motrat e ish-mbretit me suitën e tyre.

Të ftuarit e shquar u nisën nga kryeqyteti polak sot në mëngjes në orën 9:24. Banorët e Varshavës shpresuan deri këtë mëngjes se Zogu, në çastin e fundit, do ta ndryshonte itinerarin dhe, në vend që të udhëtonte përmes Stokholmit, do të merrte anijen polake oqeanike Batory nga Gdynia. Prandaj pati një zhgënjim të madh kur ish-mbreti i Shqipërisë u largua tashmë në mëngjes nga polakët, zemrat e të cilëve i kishte fituar. Çifti ish-mbretëror, me ish-princin e kurorës dhe dadon e fëmijës, u largua nga hoteli vetëm dhjetë minuta para nisjes së trenit, me automobilin e presidentit të shtetit Mościcki. Të gjithë të tjerët, megjithatë, mbërritën një çerek ore para nisjes së trenit. Emri i ish-mbretit nuk do të harrohet shpejt nga pronarët dhe personeli i hoteleve në Varshavë, sepse deri më sot askush nuk ka dhënë bakshishe kaq bujare. Djali i ashensorit tregon se ish-mbreti i jepte atij një kartëmonedhë prej pesë dollarësh për çdo shërbim, sado të vogël. Në hotel, të gjitha faturat u paguan me dollarë. Edhe sallonet e modës e kujtojnë me admirim ish-mbretin, i cili mbërriti në Varshavë me 60 valixhe të rënda dhe u largua nga qyteti me 80. Deri në kufirin letonez, mysafirët e lartë u shoqëruan nga një zyrtar i lartë i Ministrisë së Jashtme polake. Motra më e madhe e mbretit, Ruhija, u mor nën kujdes gjatë gjithë udhëtimit nga një infermiere dhe një mjek, sepse ajo u sëmur në Varshavë. Pak para arratisjes nga Shqipëria, ajo iu nënshtrua një operacioni të rëndë për shkak të një sëmundjeje të mëlçisë. Kishte frikë se ajo do të detyrohej të qëndronte në Varshavë, por gjatë 24 orëve të fundit pati një përmirësim dhe mjekët më në fund lejuan që ajo të vazhdonte udhëtimin. Mbretëresha Geraldinë ka qëndruar pranë shtratit të sëmundjes së kunatës së saj të dashur. Pikërisht ish-princesha Ruhije ishte ajo që bashkoi Ahmet Zogun me ish-mbretëreshën Geraldinë.

Në orën 18:40 mbërritën në stacionin kufitar letonez Zemgale, ku u bë ndërrimi i trenit, sepse gjerësia e shinave është e ndryshme në Poloni dhe Letoni. Nga stacioni kufitar letonez udhëtimi vazhdoi me një vagon salloni letonez. Në kufirin letonez, mysafirët e huaj u përshëndetën nga përfaqësues të autoriteteve kufitare dhe nga një numër i madh gazetarësh. Këtu, ashtu si në Varshavë, ish-mbreti ishte i rezervuar dhe nuk dha asnjë intervistë, duke u përpjekur sa më shumë të shmangte vështrimet kureshtare. Megjithatë, një nga njerëzit më të afërt të ish-mbretit në shoqërinë e tij shpjegoi heshtjen e tij me faktin se Zogu po shkruante aktualisht kujtime dhe për këtë arsye nuk donte ta privonte librin e tij nga materiale të vlefshme. Kujtimet e tij ish-mbreti po ia dikton sekretarit të tij Kastrat, i cili ishte kryeredaktor i së vetmes gazetë të Tiranës. Deri tani ai ka përfunduar 280 faqe, por libri do të jetë shumë më i trashë. Titulli i librit do të jetë: “Unë akuzoj Italinë”.

Urrejtja e ish-mbretit ndaj Italisë, dhe ndaj gjithçkaje që lidhet me të, është aq e madhe sa ai madje refuzoi kategorikisht të qëndronte në hotelin më të mirë dhe më modern të Rigës, ”Hotel de Rome”, sepse ky emër do t’i kujtonte Italinë, dhe në vend të tij preferoi një hotel shumë më pak madhështor, ”Hotel Petersburg”. Në Varshavë, Zogu kishte dhënë urdhër që t’i rezervohej një suitë në hotelin më elegant të Rigës, por kur dëgjoi emrin de Romë, tha :

— Jo Roma, në asnjë rrethanë nuk dua të më kujtohet se kam humbur vendin tim.

Hoteli Petersburg aktualisht strehon shumë turistë të tjerë, prandaj e gjithë shoqëria nuk mund të akomodohet aty. Për ish-princin e kurorës janë rezervuar jo më pak se tre dhoma.

Udhëtimi do të vazhdojë nesër për në Stokholm me avulloren ”Aeolus”.