Kur Charles McGonigal, një ish-shef i kundërzbulimit në Byronë Federale të Hetimeve (FBI), u akuzua për përdorimin e pozicionit të tij për të përfituar biznesi i një bashkëpunëtori në Evropën Lindore, kjo ishte një kthesë befasuese për një zyrtar të rangut të lartë, të cilit i ishte besuar aksesi në disa sekrete më të ndjeshme të mbajtura nga komuniteti amerikan i inteligjencës, shkruan sot New York Times.

Por gjithashtu nisi një përleshje brenda Byrosë për të vlerësuar dëmin e mundshëm dhe për të përcaktuar nëse ndonjë kundërzbulim apo operacion i zbatimit të ligjit ishte komprometuar, sipas dy personave të njohur me çështjen.

“Kjo vendos një pikëpyetje pranë gjithçkaje në të cilën ai ishte i përfshirë”, tha Holden Triplett, një ish-zyrtar i kundërzbulimit në FBI që u largua në vitin 2020 dhe bashkëthemeloi Trenchcoat Advisors, një konsulencë për menaxhimin e rrezikut.

“Do të përpiqeshit të kuptoni, “OK, kur filloi kjo dhe çfarë preku ai pasi filloi?’”, tha z. Triplett, i cili nuk ka njohuri të drejtpërdrejta për rishikimin e karrierës së zotit McGonigal. “Të kthehesh prapa dhe të mendosh se çfarë dëmi mund të jetë është e dhimbshme.”

Brenda FBI, ku ai kaloi 22 vjet, z. McGonigal u besua aq shumë sa iu kërkua për të drejtuar hetimin për një shkelje të rëndë që çoi në burgosjen, ekzekutimin ose zhdukjen e më shumë se një duzinë informatorëve të Agjencisë Qendrore të Inteligjencës në Kinë, një nga detyrat më të ndjeshme të FBI.

Episodet e përshkruara në dy aktakuza të zbuluara javën e kaluar nga prokurorët federalë në Uashington dhe Nju Jork e paraqesin zotin McGonigal, 54 vjeç, si një sipërmarrës agresiv në kërkimin e krijimit të biznesit nëpërmjet kontakteve dhe pushtetit që i ofronte pozicioni i tij, duke vepruar pothuajse në pamje të qartë pa u zbuluar pavarësisht nga rreziku që dikush me njohuritë e tij mund të paraqesë nëse korruptohet.

Ndërsa ishte ende në FBI, ai zhvilloi një marrëdhënie me kryeministrin e Shqipërisë Edi Rama dhe ndërmori hapa në dobi të politikanit, sipas prokurorëve në Uashington. Zoti Rama e ka portretizuar veten si një reformator dhe në kundërshtim me luftën e Rusisë në Ukrainë. Por pas daljes në pension të tij në 2018, zoti McGonigal punoi në anën tjetër, në listën e pagave të një oligarku rus të sanksionuar, Oleg Deripaska, që dikur shihej si anëtar i rrethit të ngushtë të Presidentit Vladimir V. Putin, sipas aktakuzës ndaj zotit McGonigal dhe një tjetri, Sergej Shestakov, në Nju Jork.

Një avokat i z. McGonigal, Seth D. DuCharme, nuk iu përgjigj një kërkese për koment. Por pas aktakuzave të javës së kaluar, ai tha se zoti McGonigal i kishte “shërbyer Shteteve të Bashkuara me aftësi, në mënyrë efektive, për dekada” dhe se ekipi i tij ligjor mezi priste të shqyrtonte provat e qeverisë.

Krimet më të hershme për të cilat z. McGonigal akuzohet datojnë në gusht 2017, por vlerësimi i dëmit të FBI ka të ngjarë të shikojë shumë më tej, thanë ish-zyrtarët. Fakti që ai mund të ketë gënjyer ndërsa ishte në detyrë për pranimin e parave cash nga një bashkëpunëtor biznesi dhe kontaktet me individë të huaj, ka ngritur gjithashtu shqetësime për gjerësinë dhe kohëzgjatjen e mashtrimeve të tij të mundshme.

Z. McGonigal doli në pension nga FBI në vitin 2018 si agjent special i ngarkuar me kundërzbulimin në Nju Jork, duke raportuar te drejtori i zyrës. Kundërzbulimi, i cili në FBI fokusohet në identifikimin dhe çrrënjosjen e mbledhjes së informacioneve për të huaj në Amerikë, është veçanërisht i rëndësishëm në Nju Jork, ku prania e Kombeve të Bashkuara dhe misioneve të shumta diplomatike paraqesin mundësinë që spiunët e huaj të mos jenë të ekspozuar.

Roli i rangut të lartë të zotit McGonigal do t’i kishte dhënë atij një informacion të gjerë të asaj që po ndodhte në të gjithë agjencinë dhe komunitetin e inteligjencës, dhe përfshirjen në vendimet strategjike si ku të drejtoheshin skuadrat e agjentëve specialë të nivelit tokësor, thanë ish-zyrtarët. Në përgjithësi nuk do t’i nevojiteshin udhëtime të shumta ndërkombëtare, të përfshinte takime me krerët e shteteve ose përfshirje të drejtpërdrejtë në hetimet në vazhdim, për të cilat z. McGonigal akuzohet se i bën të gjitha.

“Ju po flisni për katër nivele mbi hetuesit aktualë”, tha Clayt Lemme, një ish-zyrtar i FBI që mbikëqyrte kundërzbulimin në zyrën e Byrosë në Uashington. “Në rrethana normale, ai nuk do të përfshihej në vendimin e përditshëm për hapjen e një çështjeje ose mbylljen e një çështjeje”.

Gatishmëria e zotit McGonigal për t’u takuar me kreun e shtetit në Shqipëri, një vend që ka një prani diplomatike amerikane, sugjeron se ai nuk po e mbante të fshehtë përfshirjen e tij atje nga kolegët, thanë ish-zyrtarët. Ai gjithashtu përdori adresën e e-mailit të FBI dhe telefonin për çështjet që lidhen me Shqipërinë, tha një person me njohuri në hetim.

Por çfarëdo preteksti zyrtar që mund të kishte zoti McGonigal për ato udhëtime dhe shoqërime mund të kishte shërbyer gjithashtu si mbulesë për aktivitete më të diskutueshme, thanë të tjerë.

Fakti që krimet e dyshuara ndodhën pak përpara daljes në pension të tij, sugjeron se zoti McGonigal mund të ketë filluar ose rritur aktivitetet e paligjshme pas kryerjes së testeve të fundit të poligrafit, të cilat supozohet se administrohen çdo pesë vjet. Zoti Triplett tha se tradhtia e agjencisë nga dikush me pozitën e zotit McGonigal për 225,000 dollarë, nëse vërtetohet, do të ishte befasuese duke pasur parasysh se ish-zyrtarët mund të fitojnë shuma të konsiderueshme si konsulentë pas daljes në pension, përveç pensioneve të majme.

Por nuk do të ishte e paprecedentë. Robert P. Hannsen, agjenti i FBI i kthyer në spiun, i cili dha informacione të klasifikuara për Rusinë për dy dekada dhe po vuan dënimin e përjetshëm, filloi të bashkëpunojë me rusët në fund të viteve 1970, ndërsa ishte në një njësi kundërzbulimi në Nju Jork.

Aktakuza e Uashingtonit detajon se si, gjatë dy viteve, z. McGonigal paraqiti informacione të rreme financiare në FBI. Formularët nuk e pranonin pagesën nga një biznesmen i Nju Xhersit, i cili ishte ish-punonjës i një agjencie të inteligjencës shqiptare, si dhe udhëtime ndërkombëtare falas. Prokurorët thanë se zoti McGonigal gënjeu gjithashtu për destinacionet e tij të udhëtimit dhe për ndërveprimet me të huajt në formularët që ai duhej të plotësonte dhe ndërmori veprime që duket se kanë rënë në kundërshtim me detyrat e tij qeveritare.

Në gusht 2017, thanë prokurorët, ai u takua me Agron Nezën, biznesmeni i Nju Xhersit i përshkruar në aktakuzën e prokurorëve të Uashingtonit si “Personi A”. Përvec z. Deripaska, personat e përmendur në aktakuzat e z. McGonigal nuk u identifikuan. New York Times i identifikoi ata përmes të dhënave publike dhe intervistave me njerëz të njohur me rastin. Disa u renditën gjithashtu në një pjesë të një thirrjeje federale nga hetimi i z. McGonigal që u publikua nga Insider, një botim online, vitin e kaluar.

Z. Neza, 59 vjeç, ka lindur në Shqipëri dhe është punësuar nga një agjenci inteligjence atje disa dekada më parë, thanë prokurorët. Më vonë ai u transferua në Shtetet e Bashkuara, u vendos në veri të Nju Xhersit dhe u bë shtetas amerikan. Ai nuk është akuzuar për ndonjë shkelje.

Në takimin e gushtit 2017, zoti McGonigal i kërkoi para zotit Neza, thanë prokurorët. Ata nuk dhanë detaje se si u takuan ata të dy, e karakterizuan marrëdhënien e tyre ose nuk zbuluan arsyen e kërkesës. Por në aktakuzën e Nju Jorkut, zoti Neza përmendet si miku i zotit McGonigal. Në muajt pasi zoti McGonigal kërkoi para, të dy bënë udhëtime të shumta në Evropë, ku z. McGonigal me sa duket përdori pozicionin e tij në përpjekjet për të krijuar biznes për zotin Neza, sugjeruan prokurorët në padinë e Uashingtonit.

Në shtator 2017, McGonigal dhe Neza udhëtuan për në Shqipëri, thanë prokurorët, ku z. Neza e prezantoi zotin McGonigal me Dorian Duçkën, një ish-zyrtar shqiptar që shërbente si këshilltar informal i kryeministrit Rama.

Z. Ducka, i përshkruar në aktakuzën e Uashingtonit si “Personi B”, e solli McGonigal-in për të takuar Ramën. As Neza dhe as Ducka nuk ishin të arritshëm për koment.

McGonigal duket se është përpjekur të shtyjë kryeministrin drejt dhënies së një licence për shpime nafte një subjekti të lidhur me z. Neza dhe z. Duçka, sugjeruan prokurorët.

Z. McGonigal gjithashtu dukej se u përpoq ta ndihmonte zotin Neza për të bërë marrëveshje me një politikan dhe biznesmen shqiptar që donte që FBI të hetonte për atë që ai tha se ishte një komplot për jetën e tij, thotë aktakuza e Uashingtonit.

Pasi takoi biznesmenin, z. McGonigal organizoi një udhëtim të mëvonshëm jashtë shtetit që një prokuror amerikan ta intervistonte në Austri, duke përdorur zotin Neza si përkthyes të tij. Prokurorët sugjeruan se takimi ishte një mashtrim; nuk kishte asnjë procesverbal zyrtar të intervistës dhe zoti Neza nuk ishte paguar për punën. Në të njëjtën ditë, z. McGonigal dhe z. Neza fluturuan për në Shqipëri, ku u takuan me politikanin dhe diskutuan mundësitë e biznesit, thuhet në aktakuzë.

Atë vjeshtë, zoti Neza i dha zotit McGonigal 225,000 dollarë në para në tre këste, sipas aktakuzës. Neza bëri një nga pagesat brenda një makine të parkuar në New York City dhe të tjerat në shtëpinë e tij në New Jersey, thanë prokurorët. McGonigal premtoi se do t’i kthente paratë, sipas aktakuzës. Prokurorët nuk e kanë akuzuar z. McGonigal për ndërmarrjen e ndonjë veprimi zyrtar në këmbim të pagesave.

Në nëntor, pasi z. McGonigal u takua përsëri me kryeministrin dhe z. Ducka në Shqipëri, ai kontaktoi të njëjtin prokuror që kishte qenë me të në Austri për një hetim të mundshëm ndaj një lobisti që kundërshtari politik i zotit Rama kishte punësuar për të pasur akses dhe mbështetje nga Presidenti Donald J. Trump.

Ngjarjet e detajuara në aktakuzë dhe të dhëna të tjera publike duket se përputhen me përshkrimin e lobistit Nicolas D. Muzin.

Vetëm disa ditë përpara se z. McGonigal të kontaktonte me prokurorin, më 14 nëntor, z. Muzin paraqiti një raport në Departamentin e Drejtësisë duke zbuluar lobimin e tij për Partinë Demokratike të Shqipërisë, partinë politike të qendrës së djathtë që sfidonte zotin Rama. Partia drejtohej nga Lulzim Basha, i cili ishte vendosur si mbështetës i zotit Trump.

Në fillim të vitit 2018, zoti Neza vazhdoi t’i transmetonte zotit McGonigal informacione, disa prej të cilave erdhën drejtpërdrejt nga zyra e zotit Rama, për zotin Muzin te McGonigal, sipas aktakuzës së Uashingtonit. Z. McGonigal më pas do t’ua përcjellë informacionin të tjerëve në zyrën e FBI në Nju Jork.

Në fund të shkurtit, FBI hapi zyrtarisht një hetim për lobistin “me kërkesën e të pandehurit McGonigal dhe me udhëzimin e tij”, sipas aktakuzës.
Z. Neza ishte ndër burimet konfidenciale që dhanë informacione gjatë hetimit dhe z. Ducka pagoi dëshmitarët në Evropë për të udhëtuar në një takim me FBI, thuhet në aktakuzë.

Gjatë gjithë kohës, z. McGonigal dështoi të zbulonte kontaktet e tij me z. Ducka apo marrëdhëniet e tij financiare me z. Neza, thanë prokurorët. Nuk ishte e qartë nëse Departamenti i Drejtësisë ndërmori hapa shtesë për të hetuar z. Muzin, dhe kundër tij nuk është ngritur asnjë akuzë. Z. Muzin tha në një deklaratë se ai nuk kishte “asnjë arsye të besonte se ishte viktimë e këtij hetimi të rremë. Por nëse do të isha, kjo është për të ardhur keq dhe shpresoj se drejtësia do të vihet në vend”.

Në muajt e tij të fundit në FBI, McGonigal bëri të paktën një përpjekje më shumë për të përdorur ndikimin e tij në një përpjekje të dukshme për të ndihmuar zotin Neza, sipas aktakuzës së Uashingtonit. Ai u takua në Gjermani në prill 2018 me dy burra nga Bosnja dhe Hercegovina, thanë prokurorët, njëri prej të cilëve, i përshkruar në aktakuzë si “Personi C”, ishte këshilltar i një zyrtari të lartë të zgjedhur boshnjak. Tjetri, “personi D”, kishte themeluar një kompani farmaceutike.

Ata i kërkuan zotit McGonigal t’i ndihmonte të takoheshin me ambasadorin e SHBA-së në Kombet e Bashkuara ose me një diplomat tjetër për të diskutuar marrjen e mbështetjes amerikane për një çështje politike që nuk specifikohet në aktakuzë.

McGonigal i propozoi z. Neza që të negocionte një kontratë për t’u paguar 500,000 dollarë nga kompania farmaceutike në këmbim të takimit diplomatik; në një mesazh, ai i kërkoi zotit Neza që të “mbronte” emrin e tij gjatë përpjekjes për të bërë marrëveshjen, sipas aktakuzës.

Ata vazhduan me planin dhe McGonigal u përpoq të organizonte takimin diplomatik, thuhet në aktakuzë. Nuk tregon nëse kontrata është ekzekutuar, pagesa është kryer apo mbledhja është mbajtur.

Pas largimit nga FBI, z. McGonigal shkoi të punonte për z. Deripaska, oligarkun e sanksionuar, sipas aktakuzës së Nju Jorkut. Por nuk ishte takimi i tij i parë me rrethin e zotit Deripaska.

Prokurorët sugjeruan që McGonigal filloi ta pëlqejë zotin Deripaska pak përpara daljes në pension të tij. Në vitin 2018, ai ndihmoi vajzën e një punonjësi të zotit Deripaska të merrte një stazh në Departamentin e Policisë së Nju Jorkut, sipas aktakuzës së Nju Jorkut. Z. McGonigal i shpjegoi një tjetër zyrtari të FBI se babai i vajzës ishte një oficer i inteligjencës ruse që donte ta rekrutonte, thanë prokurorët.

Në vitin 2019, pas daljes në pension, McGonigal e prezantoi zotin Deripaska me një firmë ligjore që do të kërkonte heqjen e sanksioneve të tij dhe z. McGonigal paguhej 25,000 dollarë në muaj deri në mars 2020 nga z. Deripaska përmes firmës ligjore si konsulent, sipas aktakuzës. Puna u ndal në fillim të pandemisë së koronavirusit.

Në vitin 2021, z. McGonigal dhe bashkëpunëtori i tij, z. Shestakov, negociuan një marrëveshje – me punonjësin e Deripaskas, vajza e të cilit bëri praktikën në polici, për të punuar për z. Deripaska për të hetuar një oligark rival.

Z. McGonigal dhe Z. Shestakov të cilët akuzohen për shkelje të sanksioneve të SHBA-së dhe pastrim parash, janë paguar 218,000 dollarë gjatë tre muajve nga një kompani guaskë në Qipro përmes një banke ruse, thuhet në aktakuzë. Z. McGonigal rregulloi të merrte pagesa përmes kompanisë së një miku në New Jersey, duke falsifikuar nënshkrimin e mikut në një kontratë, thanë prokurorët.

Ai mik ishte zoti Neza, biznesmeni me origjinë shqiptare që është në qendër të akuzave të ngritura nga prokurorët e Uashingtonit, sipas një personi të njohur me hetimin.

Por miku i zotit McGonigal me sa duket nuk ishte në dijeni të punës së tij për zotin Deripaska. Kur zoti Neza pyeti për burimin e transfertave bankare nga një bankë ruse, thanë prokurorët, zoti McGonigal u përgjigj se ai kishte bërë një punë “legjitime” për “një djalë të pasur rus”. Z. Neza pranoi transferimin e parave, thanë prokurorët.