Kryetari i Partisë Demokratike dhe lideri i opozitës, Sali Berisha në një intervistë ekskluzive për revistën “The Frontliner” nga gazetari Vudi Xhymshiti, ka ofruar një perspektivë të thellë mbi trazirat aktuale gjeopolitike në Ballkan, duke u fokusuar në luftën e Kosovës për sovranitet mes tensioneve në rritje rajonale.

Intervista eksploron pikëpamjet e Berishës për politikat kontroverse të Edi Ramës, ndikimin e George Soros dhe qëndrimin agresiv të Aleksandar Vuçiçit ndaj Kosovës.

Berisha thekson se peizazhi politik i Ballkanit ka pasur një ndikim të ndjeshëm nga Kremlini, teksa iu referua presidentit serb Vuçiç dhe politikave të promovuara nga George Soros. Shfaqjen e Edi Ramës në arenën politike, Berisha e sheh si një rrezik sidomos për Kosovën.

Lideri i opozitës thotë se ideja e Ramës për ndryshimin e kufijve u mbështet nga Soros, pas takimit me Vuçiç në Beograd.

Ndër të tjera, Berisha thekson se nisma “Open Balkan” synon të pohojë hegjemoninë serbe, duke favorizuar Beogradin në kurriz të vendeve të tjera rajonale.

INTERVISTA E PLOTË:

Vudi Xhymshiti: Zoti Berisha. Ju lutem, a mund të ndani njohuritë tuaja mbi zhvillimet në rajon që nga viti 2013?

Sali Berisha: Që nga viti 2013, peizazhi gjeopolitik i Ballkanit është formësuar ndjeshëm nga ndikimi i Kremlinit, veçanërisht përmes figurave si Aleksandar Vuçiç dhe George Soros. Politikat e promovuara nga Soros përputhen tërësisht me ato të Sergei Lavrov dhe Kremlinit. Para vitit 2013, Bashkimi Evropian dhe Shtetet e Bashkuara bënë përpjekje serioze, duke kulmuar me një sërë marrëveshjesh ndërmjet Prishtinës dhe Beogradit. Këto marrëveshje, veçanërisht Marrëveshja e Përgjithshme e nënshkruar në vitin 2013 dhe e riafirmuar në vitin 2015, në fakt e njohën Kosovën si shtet të pavarur nga Serbia.

Megjithatë, me ardhjen e Edi Ramës në pushtet në Shqipëri, u shfaq një alternativë e rrezikshme. Pavarësisht kundërshtimeve fillestare nga qeveritë e Kosovës, Shqipërisë dhe Shteteve të Bashkuara, Rama ndoqi idenë e shkëmbimeve territoriale dhe ndarjes së Kosovës. Në takimet e fshehta me Vuçiqin dhe udhëheqjen politike të Kosovës, ai përgatiti një plan për ndarjen e Kosovës ndërmjet Shqipërisë dhe Serbisë, duke synuar krijimin e Serbisë së Madhe. Kjo qasje ishte thellësisht shqetësuese, pasi kërcënonte të minonte stabilitetin dhe sovranitetin e Kosovës.

Vudi Xhymshiti: A mund të elaboroni rolin e Edi Ramës në këto zhvillime dhe mbështetjen që ai mori nga George Soros dhe figura të tjera ndërkombëtare?

Sali Berisha: Është veçanërisht alarmante përfshirja e Edi Ramës. Pas takimit të tij me Vuçiqin në Beograd, me Fondacionin e Shoqërisë së Hapur në sfond, Rama shtyu në mënyrë agresive idenë e ndryshimit të kufijve. Ai i prezantoi këto plane si të tijat, megjithëse ato ishin në thelb harta të ricikluara nga fillimi i viteve 1990. Negociatat sekrete të Ramës dhe mbështetja nga Soros e çuan në mënyrë të konsiderueshme këtë axhendë përçarëse. Vetë George Soros sponsorizoi dhe promovoi këto ide, duke angazhuar diplomatë të ndryshëm për të nxitur shkëmbimet territoriale.

Ky plan ishte jo vetëm i rrezikshëm, por edhe thelbësisht i mangët. Ideja e rivizatimit të kufijve bazuar në linjat etnike hapi kutinë e Pandorës së konflikteve të mundshme në Ballkan, një rajon tashmë i mbushur me ankesa historike dhe mosmarrëveshje territoriale. Duke mbështetur një plan të tillë, Rama rrezikoi të rindezte tensionet etnike dhe të minonte paqen e brishtë që ishte arritur në rajon.

Vudi Xhymshiti: Ju përmendët Vuçiqin dhe implikimet gjeopolitike. Cilat janë pikëpamjet tuaja për agresionin politik të Vuçiqit ndaj Kosovës?

Sali Berisha: Politikat e Vuçiqit janë të rrënjosura thellë në nacionalizmin serb. Ambiciet e tij shtrihen përtej Kosovës, duke kërkuar të vendosë dominimin serb në rajon. Vuçiq manipulon minoritetin serb në Kosovë, duke i paraqitur si zgjatim të shtetit serb. Kjo e destabilizoi Kosovën dhe e minoi sovranitetin e saj. Mbështetja e Edi Ramës për Vuçiçin vetëm sa i fuqizon këto lëvizje agresive, duke paraqitur një kërcënim të rëndësishëm për stabilitetin rajonal.

Strategjia e Vuçiqit përfshin përdorimin e pakicës serbe në Kosovë si mjet për të çuar përpara qëllimet e tij politike. Duke i portretizuar ata si viktima të politikave të qeverisë së Kosovës, ai fiton simpati dhe mbështetje nga komuniteti ndërkombëtar, ndërsa njëkohësisht destabilizon Kosovën nga brenda. Kjo qasje jo vetëm që minon sovranitetin e Kosovës, por gjithashtu përkeqëson tensionet etnike, duke e bërë më të vështirë për rajonin arritjen e paqes së qëndrueshme.

Vudi Xhymshiti: Ka pasur sanksione ndaj jush nga Shtetet e Bashkuara. Cili është këndvështrimi juaj për këtë dhe a besoni se Edi Rama ka luajtur një rol në këto sanksione?

Sali Berisha: Sanksionet ndaj meje janë rezultat i drejtpërdrejtë i lobimit korruptiv të Edi Ramës dhe ndikimit të George Soros. Menjëherë pas shpalljes së sanksioneve, unë e sfidova publikisht Sekretarin Blinken që të paraqiste çdo provë për keqbërjen time të supozuar. Unë besoj se këto sanksione janë të padrejta dhe të nxitura nga përpjekjet e Ramës për të shtypur kundërshtimin ndaj politikave të tij. Pavarësisht këtyre sfidave, unë mbetem i përkushtuar për të mbrojtur sovranitetin e Kosovës dhe për të kundërshtuar çdo plan për ndryshimin e kufijve të saj.

Është e rëndësishme të theksohet se këto sanksione u vendosën tetë vjet pasi u largova nga detyra, gjë që ngre pikëpyetje në lidhje me kohën dhe motivimet pas tyre.

Gjithmonë kam thënë se këto veprime kanë qenë të motivuara politikisht, të nxitura nga dëshira për të më heshtur dhe dobësuar opozitën ndaj politikave kontroverse të Ramës.

Vudi Xhymshiti: Si e interpretoni përfshirjen e figurave të tjera ndërkombëtare, si Daniel Vajdich dhe Gabriel Escobar, në këtë peizazh gjeopolitik?

Sali Berisha: Daniel Vajdich dhe Gabriel Escobar kanë role të rëndësishme. Vajdich, me lidhjet e tij me Vuçiqin dhe ndikimin në Këshillin Atlantik, promovon interesat serbe. Escobar, pavarësisht pozicionit të tij zyrtar, duket se është i ndikuar nga agjendat serbe, siç tregohet nga thirrjet e tij të vazhdueshme që Kosova të tërhiqet nga forcat e saj të sigurisë. Këto veprime minojnë sovranitetin e Kosovës dhe përputhen me strategjinë më të gjerë për të dobësuar Kosovën dhe për të forcuar pozitën e Serbisë.

Ndikimi i Vajdich në Këshillin Atlantik i lejon atij të formësojë politikat ndërkombëtare në favor të Serbisë, duke çuar më tej qëllimet e Vuçiqit. Qëndrimi i Escobar-it, duke bërë thirrje që Kosova të tërheqë forcat e saj të sigurisë, minon drejtpërdrejt aftësinë e Kosovës për të mbrojtur sovranitetin e saj dhe për të ruajtur stabilitetin. Këto veprime, të qëllimshme apo jo, janë në dobi të atyre që kërkojnë të dobësojnë Kosovën dhe të kërkojnë dominimin serb në rajon.

Vudi Xhymshiti: Në lidhje me nismën e Ballkanit të Hapur, çfarë mendimi keni për ndikimin e saj në rajon?

Sali Berisha: Nisma e Open Balkan, e cilësuar fillimisht si Mini-Shengeni Ballkanik, është një tjetër përpjekje për të pohuar hegjemoninë serbe. Ajo krijon një peizazh të pabalancuar ekonomik që favorizon Serbinë në kurriz të ekonomive të tjera rajonale. Kjo iniciativë, e mbështetur nga Soros dhe Lavrov, integron më tej Serbinë në ekonominë rajonale duke e izoluar Kosovën. Pjesëmarrja e Alex Soros në këto samite nxjerr në pah ndikimin e jashtëm që drejton këto politika.

Nisma e Ballkanit të Hapur paraqitet si një mjet për të rritur bashkëpunimin ekonomik dhe integrimin në rajon. Megjithatë, realiteti është se në mënyrë disproporcionale përfiton Serbinë, e cila ka një ekonomi më të fortë dhe burime më të mëdha se fqinjët e saj. Kjo krijon një fushë loje të pabarabartë, ku ekonomitë më të vogla si ajo e Kosovës nuk janë në gjendje të konkurrojnë në mënyrë efektive. Duke nxitur këtë iniciativë, Serbia kërkon të konsolidojë dominimin e saj ekonomik në rajon, duke e margjinalizuar më tej Kosovën.

Vudi Xhymshiti: Zoti Berisha, a mund të elaboroni më hollësisht përfshirjen e Serbisë në një treg të hapur me ish-republikat sovjetike dhe si i sjell dobi Serbisë nga kjo marrëveshje? Gjithashtu, si lidhet kjo me nismën e Ballkanit të Hapur dhe ndikimin e saj të mundshëm në Shqipëri dhe Kosovë?

Sali Berisha: Sigurisht. Pjesëmarrja e Serbisë në një treg të hapur me ish-republikat sovjetike, si pjesë e Bashkimit Ekonomik Euroaziatik, i ofron asaj avantazhe të konsiderueshme ekonomike. Kjo marrëveshje i lejon Serbisë të hyjë në një treg të gjerë me kushte të favorshme tregtare, duke forcuar pozicionin e saj ekonomik në rajon. Përfitimet që Serbia përfiton nga kjo marrëveshje përfshijnë kushtet preferenciale të tregtisë dhe aftësinë për të eksportuar mallrat e saj pa tarifat e rënda të vendosura nga Bashkimi Evropian.

Në kontekstin e nismës Ballkani i Hapur, Serbia synon t’i shtrijë këto avantazhe në marrëdhëniet e saj brenda Ballkanit. Ballkani i Hapur, i prezantuar fillimisht si një zonë Mini-Shengen, është krijuar për të lehtësuar lëvizjen e lirë të mallrave, shërbimeve dhe njerëzve midis vendeve pjesëmarrëse të Kosovës – përkatësisht Serbisë, Shqipërisë dhe Maqedonisë së Veriut. Megjithatë, kjo iniciativë, edhe pse në dukje e dobishme në sipërfaqe, ka pasoja që mund të dëmtojnë Shqipërinë dhe Kosovën.

Çështja themelore me nismën e Ballkanit të Hapur është mungesa e barazisë ekonomike midis vendeve pjesëmarrëse. Serbia, me ekonominë e saj më të fortë dhe subvencione të konsiderueshme për sektorin e saj bujqësor, mund të vërshojë tregjet e Shqipërisë dhe Kosovës me produktet e saj. Kjo do të çonte në një mjedis konkurrues të padrejtë, duke vënë në disavantazh prodhuesit vendas në Shqipëri dhe Kosovë, të cilët nuk marrin nivele të krahasueshme të mbështetjes nga qeveria.

Për më tepër, integrimi ekonomik i Serbisë me Bashkimin Ekonomik Euroaziatik do të thotë se ajo mund të përdorë pozicionin e saj për të dominuar më tej tregtinë rajonale. Nisma e Ballkanit të Hapur do të krijonte në mënyrë efektive një platformë për Serbinë për të zgjeruar ndikimin e saj ekonomik, duke minuar sovranitetin ekonomik të fqinjëve të saj. Ky skenar përbën një kërcënim të drejtpërdrejtë për ekonomitë e Shqipërisë dhe Kosovës, duke çuar potencialisht në kolapsin e industrive vendase të paaftë për të konkurruar me produktet serbe të subvencionuara.

Për Kosovën situata është edhe më e pasigurt. Përfshirja e Kosovës në një marrëveshje të tillë, duke pasur parasysh brishtësinë e saj aktuale politike dhe ekonomike, do ta ekspozonte atë ndaj një varësie më të madhe ekonomike nga Serbia. Kjo varësi mund të shfrytëzohet për të ushtruar presion politik, duke kompromentuar më tej sovranitetin e fituar me vështirësi të Kosovës.

Në thelb, ndërkohë që nisma e Ballkanit të Hapur është përshtatur si një lëvizje drejt bashkëpunimit dhe integrimit rajonal, ajo përfiton në mënyrë disproporcionale Serbisë dhe rrezikon të përkeqësojë pabarazitë ekonomike në rajon. Për Shqipërinë dhe Kosovën, dëmi i mundshëm ekonomik është i rëndësishëm, duke kërcënuar industritë e tyre vendase dhe stabilitetin e përgjithshëm ekonomik.

Vudi Xhymshiti: Zoti Berisha, përmendët një figurë shumë interesante të diplomacisë amerikane – Gabriel Escobar. Si rezultat i hetimeve të THE FRONTLINER, ne kemi gjetur dhe raportuar pretendime të dokumentuara se gruaja e Escobar mund të financohej nga Ministria e Punëve të Jashtme të Republikës së Serbisë.

Këtë gjetje e kemi publikuar më 22 mars të këtij viti. Pavarësisht përpjekjeve tona të vazhdueshme për të marrë një përgjigje nga Departamenti Amerikan i Shtetit, ne nuk kemi marrë asnjë përgjigje. Një dokument tjetër – një kontratë – sugjeron mundësinë që një firmë ligjore, ku një anëtar i ngushtë i familjes së diplomatit amerikan Gabriel Escobar mund të jetë partner, të ketë një kontratë me liderin serb të Bosnjë-Hercegovinës, Milorad Dodik. A mund të na thoni më shumë për këtë, duke pasur parasysh se në përpjekjet tuaja për të parandaluar projektet e dëmshme gjeostrategjike në lidhje me Kosovën dhe për të penguar ambiciet rajonale të Republikës Srpska, duket se Gabriel Escobar mund të përfshihet më thellë se sa mund të mendojmë, duke pasur parasysh se ai ka kërkoi vazhdimisht që të hetoheni për korrupsion të dyshuar, pavarësisht mungesës së provave deri më sot, gjë që edhe ju e keni mohuar?

Sali Berisha: Nuk ka dyshim se qëndrimet e mia kanë shqetësuar shumë diplomatët, të cilët në një mënyrë apo në një tjetër kanë mbështetur projekte që, sipas vlerësimit tim, nuk i shërbenin stabilitetit të Ballkanit, por favorizonin Serbinë e Madhe. Unë i kuptoj plotësisht përpjekjet e Shteteve të Bashkuara për të pasur Aleksandër Vuçiqin në bord. Megjithatë, më duhet të them se për mendimin tim ata nuk e kanë kuptuar siç duhet Aleksandër Vuçiqin. Nacionalizmi i Vuçiqit është tërësisht në përputhje me traditat më të këqija të nacionalizmit serb, dhe ata që mendonin se mund të kishin Vuçiqin në bord, kanë gabuar në çdo përpjekje.

Sa i përket Gabriel Escobarit, nëse janë të vërteta pretendimet se gruaja e tij financohet nga Ministria e Jashtme e Serbisë, ai është në konflikt të qartë interesi. Personalisht, nuk kam prova të drejtpërdrejta se vetë Escobar financohet nga Beogradi, por nëse vërtetohen këto lidhje, kjo do të ngrinte shqetësime të mëdha për paanshmërinë e tij. Për më tepër, në kontekstin e Ballkanit, ndikimi i George Soros nuk mund të anashkalohet. Soros ka një sasi të konsiderueshme pushteti brenda administratës aktuale të SHBA-së dhe axhenda e tij përputhet me promovimin e interesave serbe në rajon, gjë që e ndërlikon edhe më tej situatën. Ky ndikim nuk ishte aq i theksuar gjatë administratës së Obamës, me të cilën kam bashkëpunuar ngushtë.

Situata në Ballkan është shumë e brishtë dhe këto ndikime të jashtme, veçanërisht ato që favorizojnë Serbinë në kurriz të Kosovës, shërbejnë vetëm për destabilizimin e rajonit. Qëndrimi im i vendosur kundër projekteve të tilla sigurisht që më ka bërë një objektiv për ata që mbështesin këto strategji përçarëse.

Vudi Xhymshiti: Së fundi, si e shihni të ardhmen e Kosovës në dritën e këtyre sfidave?

Sali Berisha: E ardhmja e Kosovës varet nga aftësia e saj për t’i rezistuar presioneve të jashtme dhe për të mbrojtur sovranitetin e saj. Komuniteti ndërkombëtar duhet të mbështesë të drejtën e Kosovës për vetëvendosje dhe të kundërshtojë çdo përpjekje për të ndryshuar kufijtë e saj. Politikat e Edi Ramës kanë qenë të dëmshme, por ka ende shpresë nëse lidershipi i Kosovës mbetet i palëkundur dhe komuniteti ndërkombëtar i njeh dhe i kundërshton këto strategji përçarëse.

Çelësi për të ardhmen e Kosovës qëndron në qëndrueshmërinë dhe vendosmërinë e saj për të mbështetur pavarësinë e saj. Kjo kërkon udhëheqje të fortë, përkushtim të palëkundur ndaj sovranitetit dhe mbështetje të fuqishme nga komuniteti ndërkombëtar. Duke qëndruar e vendosur kundër presioneve të jashtme dhe duke mbajtur një vizion të qartë për të ardhmen e saj, Kosova mund t’i kapërcejë këto sfida dhe të vazhdojë të ndërtojë një shtet të qëndrueshëm dhe të prosperuar.

Vudi Xhymshiti: Faleminderit për vështrimet tuaja zoti Berisha.

Sali Berisha: Faleminderit Vudi. Është thelbësore të vazhdohen këto diskutime dhe të sigurohet që e vërteta rreth këtyre manovrave gjeopolitike të dalë në dritë.