Pas më shumë se dy orë diskutimesh me kryeministrin e Kosovës Albin Kurti, i dërguari evropian për bisedimet Kosovë – Serbi, Miroslav Lajçak dhe i dërguari amerikan Gabriel Escobar shfaqën shpresën për uljen e tensioneve në veri të Kosovës.

Zoti Lajçak tha se në takim u paraqitën propozimet me tri elemente: “i pari shtensionimi i situatës në terren, i dyti, zgjedhjet e reja sa më parë në veri dhe kthimin në dialogun për normalizimin e marrëdhënieve”.

Zoti Lajçak i cilësoi të gjata, të hapura dhe të vështira diskutimet me kryeministrin Albin Kurti për këto propozime.

I dërguari amerikan tha se nuk ka parë kurrë me parë kaq shumë unitet brenda komunitetit transatlatnik.

“Shtetet e Bashkuara, Bashkimi Evropian, NATO-ja dhe çdo mik i Kosovës i ka bërë të njëjtat kërkesa. Shpresoj se do të dëgjohemi”, tha zoti Escobar.

Një gjë dua të them, “erdha këtu si përkrahës i madh i Kosovës. Duam më të mirën për Kosovën. Duam që Kosova të përmbushë të gjitha aspiratat. Jemi përkrahësit më të mëdhenj të sigurisë suaj, pavarësisë, sovranitetit dhe tërësisë suaj tokësore. Krejt çfarë po kërkoj është të dëgjohemi”, theksoi zoti Escobar.

Tensionet në veri të Kosovës pasuan zgjedhjet e 23 prillit, të cilat u bojkotuan nga partitë serbe. Kryetarë komunash u zgjodhën kandidatët e partive shqiptare dhe dërgimi i tyre në zyrat komunale nën përcjelljen e njësive të posaçme të policisë, nxiti reagime dhe grupe serbësh u hodhën në protesta të cilat u përshkuan me dhunë të hënën e kaluar duke shkaktuar plagosjen e 30 pjesëtarëve të KFOR-it dhe duke nxitur shqetësime për ripërtëritje të konfliktit në rajon.

Grupe qytetarësh serbë që nga 26 maji u mblodhën çdo ditë para ndërtesave të komunave për të kundërshtuar hyrjen në zyra të kryetarëve shqiptarë.

Shtetet e Bashkuara dhe Bashkimi Evropian i kërkojnë Kosovës zhvendosjen e përkohshme e kryetarëve të rinj në zyra të tjera alternative dhe siç tha zoti Lajçak të hënën në mbrëmje, në veri duhet të jenë kryetarë që kanë legjitimitet.

Nga Serbia ndërkaq kërkohet tërheqja e forcave të armatosura serbe të stacionuara afër kufirit me Kosovën dhe ulja e gjendjes së gatishmërisë, ruajtja e qetësisë së protestuesve në veri dhe sigurimi i pjesëmarrjes së serbëve të Kosovës në zgjedhje të reja.

Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, sipas një komunikate të zyrës së tij, citohet të ketë thënë se “rruga përpara është ndalimi i menjëhershëm i sulmeve nga ekstremistë të dhunshëm dhe grupe kriminale ndaj organeve të sigurisë vendore dhe ndërkombëtare si dhe gazetarëve”. Ai ftoi Brukselin dhe Uashingtonin që të bëjnë thirrje për ndalim të dhunës dhe ndjekje penale e ndëshkim të kryerësve të saj, thuhet në komunikatë në të cilën theksohet se “vetëm sundimi i ligjit mund t’i hap rrugë zgjedhjeve të parakohshme, të lira, demokratike e të ndershme. E tillë duhet të jetë edhe fushata parazgjedhore”.

Komunikata citon kryeministri Kurti të ketë thënë po ashtu se “rendi dhe ligjshmëria sigurisht që do të zvogëlonin proporcionalisht edhe numrin e policëve në ndërtesat komunale në tri komunat veriore”.

Bashkimi Evropian të shtunën paralajmëroi se dështimi për të bërë hapa në shtensionim të situatës do të ketë pasoja negative për të dyja palët. Të hënën BE-ja tha se pas raportimit të zotit Lajçak lidhur me takimet në Kosovë dhe Serbi, shefi i politikës së Jashtme të BE-së Josep Borrell, do t’i njoftojë vendet anëtare, për të vendosur për hapat e mëtejmë.

Nën trysninë perëndimore udhëheqësit e Kosovës dhe Serbisë janë pajtuar që zgjedhjet e reja duhet të mbahen në komunat veriore të banuara me shumicë serbë, por kanë akuzuar njëri tjetrin për situatën në terren.

Të hënën Lista Serbe, subjekti kryesor politik i serbëve të Kosovës tha se do të marrin pjesë në zgjedhjet e reja por pasi të jenë larguar njësitë e posaçme të policisë nga zona dhe të jetë themeluar Asociacioni i komunave me shumicë serbe.

Tensionet në veri nxitën debate të brendshme në Kosovë. Opozita kritikon ashpër qeverinë për veprime të cilat nuk janë bashkërenduar me aletatët e Kosovës dhe dëmtim të marrëdhënieve me Shtetet e Bashkuara, të cilat pezulluan pjesëmarrjen e Forcës së Sigurisë së Kosovës nga stërvitjet “Defender Europe 2023” dhe paralajmëruan masa të tjera ndëshkuese.

I dërguari special i Gjermanisë për Ballkanin Perëndimor thotë se komuniteti ndërkombëtar është shumë i zemëruar dhe i zhgënjyer pas protestave në të cilat u plagosën demonstrues dhe pjesëtarë të KFOR-it.

I dërguari special i Gjermanisë për Ballkanin Perëndimor, Manuel Sarrazin, gjykon se situata në veri të Kosovës aktualisht është e qetë, por ende jashtëzakonisht e paqëndrueshme, shkruan AlJazeera.

Ai tregon se bashkësia ndërkombëtare është shumë e zemëruar dhe e zhgënjyer pas protestave në të cilat u lënduan demonstrues dhe pjesëtarë të forcave ndërkombëtare të sigurisë.

Sarrazin theksoi për “Table Berlin” se pyetja qendrore mbetet ende e pazgjidhur – si të arrihet “integrimi i plotë” i serbëve në veri të Kosovës?

Protestat e fundit u ndezën pas zgjedhjes së politikanëve shqiptarë për kryetarë komunash në veri të Kosovës, në zgjedhjet e parakohshme që u bojkotuan nga serbët, duke bërë disa kërkesa për kryeministrin e Kosovës, Albin Kurti, përfshirë formimin e një bashkimi të komunave me shumicë serbe në veri të Kosovës.

I pyetur se pse autoritetet e Kosovës i kanë injoruar paralajmërimet e Bashkimit Evropian dhe SHBA-së për të mos emëruar kryetarë të komunave në veri të Kosovës, Sarrazin tha se qeveria e kryeministrit Kurti insiston në emërimin e kryetarëve të zgjedhur, duke shtuar se problemi nuk do të zgjidhet derisa shumica serbe në katër komunat në veri të Kosovës nuk shkon në zgjedhje.

“Të gjithë janë përgjegjës për veprimet e tyre”.

Fillimisht, më duhet të them atë që i thashë drejtpërdrejt kryeministrit Kurti: secili është përgjegjës për veprimet e tij”, tha Sarrazin.

Ai e ka kritikuar presidentin e Serbisë, Aleksandër Vuçiç, se ka mbjellë mosbesim shtesë me deklaratat e tij dhe ka vërejtur se vendimi i Qeverisë së Kosovës për futjen e kryetarëve shqiptarë në ndërtesat komunale në veri të Kosovës me shoqërim të fortë policor ishte gabim, për të cilin përgjegjësi politike mbajnë autoritetet e Kosovës.

Sipas Sarrazin, prioritet është kthimi në tryezën e bisedimeve në kuadër të marrëveshjes që Serbia dhe Kosova arritën me mbështetjen e BE-së, si kusht që të dyja palët të vazhdojnë rrugën e anëtarësimit në BE, duke qetësuar situatënnë Kosovë dhe zgjedhje të reja.

I pyetur se cila është përgjegjësia e palës serbe, Sarrazin tha se përgjegjës janë ata që sulmuan pjesëtarët e KFOR-it dhe policisë para ndërtesave komunale në Kosovë.

Ai pohoi se gjatë protestave në Kosovë ka pasur “huliganë” të cilët kanë ardhur në veri të Kosovës nga Serbia.syri.net

Lista Serbe, partia më e madhe e serbëve në Kosovë, ka thënë të hënën se do të marrë pjesë në zgjedhje, që eventualisht do të mund të mbahen për komunat në veri, kur t’i plotësohen dy kushte.

Ajo ka thënë se forcat speciale të Policisë së Kosovës duhet të tërhiqen nga veriu i Kosovës, dhe që të formohet Asociacioni i komunave me shumicë serbe.

Lista Serbe i ka bojkotuar zgjedhjet e mbajtura për kryetarë të komunave në veri – Mitrovicë e Veriut, Zveçan, Zubin Potok dhe Leposaviq – dhe as nuk i njeh kryetarët e rinj shqiptarë.

Duke folur për tensionet në veri, Lista Serbe ka thënë se çelësi për ulje të tensioneve është që të mos ketë forca speciale të Policisë së Kosovës në veri dhe që kryetarët, që ajo i konsideron “të paligjshëm”, të mos shkojnë në ndërtesat komunale.

Ajo e ka përmendur edhe nevojën për lirimin e dy serbëve të paraburgosur nga autoritetet e Kosovës, ditë më parë, gjatë përleshjeve në Zveçan.

Ata dyshohen për “veprimtari kundërkushtetuese me qëllim të sulmit kundër rendit kushtetues të Republikës së Kosovës”, “rrezikim të personave në mbrojtje ndërkombëtare” dhe “sulm ndaj personit zyrtar”.

*Lista Serbe ka kërkuar ndërhyrjen editoriale në këtë lajm, për çka REL-i nuk është pajtuar. Përgjigja e Listës Serbe pasoi pyetjen e REL-it nëse Lista Serbe do të marrë pjesë në zgjedhjet në veri dhe me çfarë kushtesh.

Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, e ka falënderuar sot kryetarin e komunës së Leposaviqit, Lulzim Hetemin, për qëndresën e tij në krye të detyrës në këto ditë të vështira në veri të Kosovës.

Albin Kurti vuri në dukje faktin se Lulzim Hetemi, vëllai i dëshmorës së UÇK, Fatmire Hetemi, nuk po trembet nga kërcënimet e shumta që po i bëhen nga strukturat kriminale të nxitura nga Beogradi, që të lërë detyrën e tij.

Kurti shkroi në Fb: “Kryetari i komunës së Leposaviqit, Lulzim Hetemi, për çdo ditë i merr mesatarisht nga dhjetë kërkesa të ndryshme prej shumë anëve që të dalë prej zyrës së tij.

Çka s’i thonë: Disa e marrin me të mirë, disa jo më të mirë e disa të dyja këto, njërën pas tjetrës. Lulzim Hetemi është vëllai i dëshmores Fatime Hetemi, që ra heroikisht si ushtare e UÇK-së bashkë me Fehmi e Xhevë Lladrovcin më 22 shtator 1998.

E falënderoj kryetarin Lulzim nga zemra për qëndresën e tij shembullore për Republikën e Kosovës dhe rend e ligj,” nënvizoi Albin Kurti./SYRI.NET

Ministri i Brendshëm, Xhelal Sveçla sot ka vizituar pjesëtarët e Policisë së Kosovë në veri të vendit.

Sveçla ka qëndruar sot në Jasenovik, në pendën e Liqenit të Ujmanit, në Zubq, në Junake e në Urën e Bistricës.

Ai ka shkruar në Facebook se sovraniteti është i patjetërsueshëm.

“Me vajzat dhe djemtë e Policisë së Kosovës që nuk kursejnë asgjë në mbrojtje të sovranitetit, kushtetutshmërisë dhe ligjshmërisë në vendin tonë. Në shoqëri normale demokratike, Republika është e veshur me sovranitet. Sovraniteti është i patjetërsueshëm. Faleminderit”, ka shkruar ai. syri.net

Ish prokurorja amerikane Kimberly West është emëruar në postin e kryeprokurores në Dhomat e Specializuara, siç quhet Gjykata e Posaçme me seli në Hagë që trajton pretendimet për krime të luftës dhe të pasluftës në Kosovë.

Zponja West do të zërë vendin e ish kryeprokurorit Jack Smith, i cili në nëntor të vitit 2022 u emërua prokuror i posaçëm për hetimet ndaj ish presidentit amerikan Donald Trump.

“Është një nder që jam përzgjedhur në këtë rol të rëndësishëm dhe sfidues”, citon zonjën West një komunikatë e Prokurorisë së Specializuar.

Zonja West kishte punuar prokurore për më shumë se dy dekada në Shetet e Bashkuara, ndërsa nga viti 2008 deri në vitin 2013 kishte shërbyer si prokurore në Gjykatën Ndërkombëtare për krime luftë në hapësirat e ish Jugosllavisë, s pjesëtare e ekipit që ndoqi penalisht ish udhëheqësin e serbëve të Bosnjës Radovan Karaxhiç, për rolin e tij në gjenocidin në Srebrenicë. Ajo ishte gjithashtu në ekipin e prokurorëve në trajtimin e krimeve të kryera në Mostar të Bosnjës nga forcat kroate.

Zonja West bëhet kryeprokurorja e tretë në Dhomat e Specializuara që u themeluan në vitin 2015 nga parlamenti i Kosovës dhe veprojnë në bazë të ligjeve të saj, por me personel ndërkombëtar.

Themelimi i Gjykatës së Posaçme pasoi pretendimet e ngritura në raportin e vitit 2011 të hartuar nga i dërguari i Këshillit të Evropës, Dick Martty, që përmban akuza ndaj ish pjesëtarëve të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës për rrëmbime, keqtrajtime, vrasje pa gjyq dhe në disa raste marrje me forcë organesh njerëzore dhe trafikim të tyre nga Shqipëria gjatë dhe pas luftës në Kosovë.

Por kjo çështje nuk është përfshirë në asnjë nga akuzat e deritashme ndaj ish pjesëtarëv të UÇK-së.

Në dhjetor të vitit të kaluar Gjykata e dënoi me 26 vjet heqje lirie ish pjesëtarin e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, Sali Mustafa, nën akuzat për vrasje dhe torturë në një qendër paraburgimi gjatë luftës në Kosovë.

Në fillim të muajit prill nisi procesi gjyqësor kundër ish presidentit të Kosovës, Hashim Thaçi dhe tre ish zyrtarë të lartë politik, Jakup Krasniqi, KAdri Veseli e Rexhep Selimi, të gjithë ish udhëheqës të lartë të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, nën akzuat për krime lufte dje krime kundër njerëzimit. Ata akuzohen për veprat përndjekje, burgim, akte të tjera çnjerëzore, torturë, vrasje dhe zhdukje me forcë të personave.

Aktualisht po zhvillohet edhe procesi kundër ish pjesëtarit të UÇK-së, Pjetër Shala, i akuzuar për veprat penale; ndalim arbitrar, trajtim mizor, torturë dhe vrasje e paligjshme gjatë periudhës së luftës në Kosovë.

Që të gjitha i kanë mohuar akuzat, të cilat kanë nxitur reagime në Kosovë, ku pohohet se në këtë mënyrë po bëhet barazimi me mizoritë e kryera nga forcat serbe gjatë luftës së viteve 1998 – 1999.

Lufta që mori fund me ndërhyrjen e NATO-s, la pas vetes mbi 10 mijë të vrarë e mijëra të zhdukur, pjesa më e madhe e të cilëve të përkatësisë kombëtare shqiptare.

Ambasadori i Shteteve të Bashkuara të Amerikës në Kosovë, Jeffrey Hovenier, tha pas takimit me kryeministrin e Kosovës, Albin Kurtin, se SHBA-ja “po mendon se çfarë mjete të tjera ka për ta inkurajuar Qeverinë e Kosovës” ta qetësojë situatën në veri.

I pyetur për sanksionet potenciale që mund t’ia vendosë SHBA-ja Kosovës për moskoordinim me të, Hovenier tha se “ka pasur disa pasoja, por shpresoj ta kalojmë [këtë situatë] që të mos ketë pasoja të tjera”.

“Nuk jam në pozitë të them [cfarë mund të jenë pasojat e tjera]. Por, SHBA-ja po mendon se çfarë mjete të tjera ka për ta inkurajuar Qeverinë e Kosovës për ta bërë atë që ne mendojnë që është e rëndësishme të bëhet tani: arritjen e qetësimit të situatës”, tha Hovenier.

Ai shtoi se i takon Qeverisë së Kosovës ta bëjë këtë gjë, dhe jo SHBA-së.

Si pasojë e parë për situatën e krijuar në veri të vendit, ambasadori Hovenier bëri të ditur më 30 maj se “stërvitjet Defender Europe 2023 kanë marrë fund” për Kosovën.

Protestat në tri komuna në veri të Kosovës – zonë e banuar me shumicë serbe – filluan më 26 maj, kur grupe të serbëve lokalë u grumbulluan para objekteve komunale për të protestuar kundër hyrjes së kryetarëve të rinj shqiptarë të Zveçanit, Zubin Potokut dhe Leposaviqit në to.

Zgjedhjet në katër komunat në veri, të banuara me shumicë serbe u mbajtën më 23 prill pas dorëheqjes së kryetarëve nga radhët e Listës Serbe – partisë më të madhe të serbëve të Kosovës – në nëntor të vitit të kaluar.

Zgjedhjet u bojkotuan nga popullata shumicë serbe në atë zonë, që tani nuk i pranon kryetarët e rinj.

Përshkallëzimi në veri kulmoi të hënën, më 29 maj, kur trupat paqeruajtëse të KFOR-it ndërhynë në Zveçan “për të shmangur përplasjet mes palëve dhe për të minimizuar rrezikun e përshkallëzimit”, dhe u sulmuan nga disa protestues të dhunshëm, që qeveria e Kosovës thotë se ishin “banda kriminale serbe”.

Nga kjo përleshje që ndodhi, 30 ushtarë të KFOR-it u lënduan.

Shtetet e Bashkuara dhe aleatët thanë se përdorimi i forcës minon përpjekjet për normalizimin e marrëdhënieve Kosovë-Serbi dhe bënë thirrje për qetësim të situatës.

Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, i ka mbrojtur veprimet e Policisë së Kosovës, e cila ndihmoi instalimin e kryetarëve të rinj shqiptarë në komunat me shumicë serbe në veri të Kosovës, përkundër rezistencës së banorëve lokalë.