Ai i premtoi popullit gjerman një Rajh 100-vjeçar. Dhe kur përfundoi së foluri, Adolf Hitleri kishte krijuar me të vërtetë një perandori. Por jo një gjermane, ashtu si kishte planifikuar, por amerikane.

I ishte dashur vetëm një orë e gjysmë – për kaq gjatë, Adolf Hitleri i ishte drejtuar Rajhtagut më 11 dhjetor 1941. 87 minuta që do të ndryshonin botën përgjithmonë. Fyhreri qëndron në podium, me zërin e qetë dhe të matur. Një heshtje vdekjeje ka rënë në sallën e mbushur plot, teksa njerëzit dëgjojnë me vëmendje, çdo fjalë që ai nxjerr nga goja. Së pari, Hitleri u jep pjesëtarëve një informacion mbi luftën kundër Britanisë së Madhe. Më pas, ai e përshkruan veten si mbrojtësin e Evropës kundër Bashkimit Sovjetik.

Dy tronditje për Fyhrerin

Realiteti në fundin e vitit 1941 është krejt i ndryshëm. Falë RAF, Britania i ka qëndruar deri tani valëve të sulmeve gjermane. Dhe vetëm gjashtë ditë përpara se Gjermania t’i shpallë luftë SHBA-së, Operacioni Barbarossa ndalet. Të sprapsur prej temperaturave që shkojnë deri minus 50 gradë celsius, sulmi gjerman ndaj Moskës ngrin në 5 dhjetor. Tani sovjetikët po i sprapsin trupat gjermane. Në vendqëndrimin e tij, Fyhreri bën ecejake pa u ndalur. E ka të vështirë të besojë atë që po ndodh: ushtria e tij “e pandalshme”, në fakt ka dështuar në Rusi.

Hitleri këmbëngul që nuk do të ketë tërheqje; ushtria e tij do të luftojë deri në ushtarin e fundit! Nuk do t’ia dijë për jetët e njerëzve, shqetësohet vetëm për humbjen e reputacionit, të cilin e ka ndërtuar përreth idesë se është imun ndaj dështimit. Vetëm dy ditë më vonë, njeriu që mendonte se kishte gjithçka nën kontroll merr një lajm të dytë befasues. Pa informuar udhëheqjen gjermane, në 7 dhjetor 1941, japonezët sulmojnë SHBA në bazën e Pearl Harbourit. Hitleri nuk është i detyruar që të ndihmojë këtë aleat, në luftën kundër Amerikës. Por në vend që të peshojë këtë situatë të re strategjike, ai i shpall luftë Amerikës, vetëm pak ditë më vonë.

A u ndie Hitleri nën presion që të mbështeste japonezët kundër Amerikës? Jo, sipas historianëve. Ata argumentojnë se duke i shpallur luftë SHBA-së, Hitleri shpresonte se Japonia, nga ana e vet, do t’i shpallte luftë BRSS-së. Është një shpresë e kotë. Ndërkohë që plani i Hitlerit ngec, Ruzëvelti i vishet punës: presidenti i SHBA ka pritur prej kohësh që t’i bashkohet luftës kundër Gjermanisë. Por 95% e amerikanëve janë kundër dërgimit të trupave në Evropë, dhe qëndrimi i tyre pasqyrohet edhe në Senat. Ruzëvelti nuk e ka shumicën e nevojshme për t’i shpallur luftë Gjermanisë naziste. SHBA do të mbetet neutrale. Dhe sigurisht, në vitin 1941, Amerika është ende shumë e izoluar nga pjesa tjetër e botës.

Në fillimin e Luftës së Dytë Botërore, SHBA nuk kishte një shërbim të fshehtë real dhe ushtria e saj përbëhej nga vetëm 200 mijë ushtarë. Rajhu gjerman kishte 7 milionë ushtarë në vitin 1941. Ndonëse Amerika u ngjit, duke u bërë një fuqi ekonomike botërore pas Luftës së Parë, ushtria e saj u reduktua shumë pas vitit 1918. Edhe sulmi japonez në Pearl Harbour nuk bëri që të hidheshin më shumë para për ushtrinë. Lufta me Japoninë do të zhvillohet vetëm në Paqësor – dhe nuk do të jetë direkt kundër gjermanëve. Por në këtë moment, Ruzëvelti merr një dhuratë të papritur nga Hitleri, e cila ndryshon gjithçka: Fyhreri i shpall luftë SHBA-së. Ruzëvelti bindet që t’u bashkohet aleatëve në një strategji “Gjermania e para”, ku prioritet do të ishte mundja e Gjermanisë, përpara se të fokusoheshin te Japonia. Është dita kur lind reputacioni i SHBA-së si polici jozyrtar i botës.

Rruga e gjatë drejt superfuqisë globale

Si mund të ndërtosh një superfuqi botërore, ndikimi i të cilës shtrihet përreth globit? Sociologu Majkëll Men identifikon katër burime parësore të fuqisë së një shteti, që janë kontrolli mbi burimet ekonomike, ushtarake, politike dhe ideologjike. Në vitin 1941, SHBA është larg kontrollit të të katërtave. Ekonomia po ecën mirë, por si fuqi ushtarak as nuk i afrohet Gjermanisë.

Pas kësaj, Hitleri nxjerr ato fjalët fatkeqe në Rajhtag, makineria amerikane e luftës ndizet, dhe pjesa tjetër është histori. Burimi ushtarak i ushtrisë nuk është vetëm tanke dhe ushtarë. Nga frika se mos nazistët ndërtonin një bombë atomike, amerikanët i përgjigjen zjarrit me zjarr. Ata bënë në punë muskujt financiarë dhe ekspertizën shkencore në projektin Manhatan, një projekt ushtarak për krijimin e të parës bombë atomike amerikane. Të vetëdijshëm se shkencëtarët gjermanë janë liderë në fushën bërthamore që po lind, deri në 1945 SHBA ka vënë qëllimisht shënjestër kërkues nga Gjermania.

Thithja e trurit e shndërron Amerikën në një lider teknologjik dhe shkencor – një rol që më parë e mbante Gjermania. Burimi i tretë i fuqisë është politika, e cila qeveris marrëdhëniet mes shteteve. Ruzëvelti ka një vizion të qartë për rolin e Gjermanisë në Evropën e pasluftës: ai kërkon të mos lejojë një marrëveshje paqeje, si ajo që u firmos në Versajë pas Luftës së Parë, e cila krijoi probleme ekonomike dhe sociale që çuan në ngjitjen e nazistëve. Ruzëvelti dëshiron një Gjermani të fortë në qendër të Evropës – një partner demokratik. Dhe kjo ndihmon burimin e katërt të fuqisë: ideologjinë. Që nga viti 1945, SHBA është parë si polici global, mbrojtësi i demokracisë dhe lirisë, në fillim në Evropë dhe më pas në Kore. Fundi i Luftës së Dytë Botërore i sheh katër burimet e fuqisë, si kolona të forta, mbi të cilat SHBA ndërton perandorinë e saj. Arkitekti i kësaj fuqie mund të ketë qenë Frenklin Delano Ruzëvelti – por ndërtimi i saj u bë fillimisht i mundur nga Adolf Hitleri./HT