Fjalët e fundit të shkencëtarit australian në Zvicër Shkencëtari australian me origjinë angleze David Goodall foli gjatë konferencës së tij të fundit për shtyp një ditë para Eutanazisë në Basel.
David Goodall, shkencëtari 104-vjeçar australian, i cili i dha fund jetës të enjten në Bazel të Zvicrës, tha se zgjedhja se si dhe kur duhet të vdesin duhet të jetë një e drejtë.Goodall u largua nga Australia më 30 prill, ai mbërriti në Bazel më 7 maj, pasi vizitoi të afërmit e tij në qytetin francez të Bordosë.
Duke folur me gazetarët në një hotel pranë Spalentor Gate në Basel të mërkurën, një ditë para se t’i jepte fund kësaj jete, Goodall theksoi se ishte i lumtur që e kishte rastin ta bënte këtë në Zvicër, por do të kishte preferuar ta bënte këtë në shtëpi.
“Gjithkush mbi moshën e mesme duhet të ketë të drejtën e padiskutueshme për t’i dhënë fund jetës së vet si dhe kur ata zgjedhin, por ne na u desh që të iknim nga Australia për ta bërë këtë gjë”, tha ai.
Konferenca për shtyp e shkencëtarit Goodall u përhap përmes një video.
Goodall, i cili festoi ditëlindjen e tij të 104-të më 4 prill, nuk ishte i sëmurë terminal, por ai mendoi t’i jepte fund jetës sepse cilësia e jetës së tij nuk ishte si më parë që i lejonte atë të bënte një jetë të pavarur.
Shkencëtari kishte pasur një takim të shkurtër në klinikën Life Circle në Basel, atje ku të enjten u mbyll cikli i jetës së tij. Zvicra është një nga vendet e pakta në botë që lejon vetëvrasjen e asistuar. Me këtë rast personit i jepet një droge vdekjeprurëse.
Vdekja e asistuar është e paligjshme në Australi. me përjashtim të një shteti, Victoria, i cili në nëntor 2017 votoi për të legalizuar eutanazinë në disa raste.
Ky ligj nuk hyn në fuqi deri në mes të vitit 2019 dhe Goodall nuk do të kishte përfituar sepse ai nuk ishte i sëmurë terminal as nuk vuante nga një sëmundje e pashërueshme. I lindur në Londër në vitin 1914, shkoi në Australi në vitin 1948 për të dhënë mësim në Universitetin e Melburnit.
I pyetur nga gazetarët se cili do të ishte vakti i fundit që do të hante, ai u përgjegje se nuk e dinte dhe se këtyre kohëve ai e kishte humbur kënaqësinë e të ngrënit sikur e kishte pasur më parë. Ai u përgjigje se këtyre ditëve kënaqësia kulinare ishte e kufizuar.
Kur një gazetar tha bukë e verë si Krishti, ai e pranoi këtë
Goodall tha se nuk kishte asnjë dyshim rreth veprimit të tij të zgjedhur dhe ishte mirënjohës për mundësinë për të “arritur një fund të paqashëm”.
Ai u martua tri herë, ka katër fëmijë dhe dymbëdhjetë nipër e mbesa. Familja është e shpërndarë nëpër botë.
Pranë shtatit të tij të enjten kur ai i tha lamtumirë jetës ishte njëri nga djemtë e shkencëtarit së bashku me disa nipër e mbesa, të cilët erdhën respektivisht nga Shtetet e Bashkuara dhe Franca.
Goodall ishte një anëtar veteran i Exit International, një shoqatë për zgjedhjen e fundit të jetës.
Ai u përpoq pa sukses që të arrinte e të vdiste në shtëpinë e tij në Perth.
Organizata në fjalë organizoi udhëtimin e tij në klinikën Life Circle në Bazel duke mbledhur edhe fonde për shkencëtarin që ai bashkë me një ish-kolegen e tij të udhëtonin në klasë biznesi nga Australia në Zvicër. Shkencëtari 104 vjeçar mori Nembutal, intravenoz. Ai shkeli një çelës që lejoi një solucion të kripur, përzierë me ilaçin që të qarkullonte në trupin e tij.
“Atë do ta zërë gjumi brenda një ose dy minutash dhe do të vdesë brenda orës”, tha Dr. Fiona Stewart.
Prof.Goodall iku nga kjo botë rreth orës 12:30.
Ylli i Hollivudit Marilyn Monroe në vitin 1962 pati një vdekje të karakterizuar si një vetëvrasje e mundshme pikërisht nga një mbidozë e tillë. Edhe Jimi Hendrix vdiq nga një mbidozë e ngjashme në vitin 1970.
Stewart tha se më shumë se 30 australianë kanë bërë udhëtimin në Zvicër që nga themelimi i Dignitas në vitin 1998 në Zyrih. Numri është të paktën dhjetë herë më i lartë për britanikët.Në Zvicër janë tre organizma të tilla që i ndihmojnë të huajt t’i japin fund jetës: Dignitas në Zyrih, Life Circle në Bazel dhe Ex International në Bernë.
Vetvrasja e asistuar ose eutanazia ka shkaktuar debat etik që lidhet me çështjet e religjionit, mjekësisë, ligjit dhe moralit.
Gjatë konferencës për shtyp të mërkurën kur e pyetën nëse kishte zgjedhur ndonjë muzikë për të dëgjuar në momentet e fundit të jetës, ai tha se nuk kishte menduar për këtë. Pastaj shtoi: “Por në qoftë se duhej të zgjedhja diçka, mendoj se do të ishte finalja e simfonisë së nëntë të Beethovenit”, tha ai, duke zgjedhur pastaj të recitonte me zë të lartë në gjermanisht vargje nga Odeja e Gëzimit e Shilerit (të cilat i ka zgjedhur Bethoveni në finalen e Sinfonisë së Nëntë shënim i E.B.). Aty edhe u përlot, por vetëm një çast.
Goodall tha të mërkurën se ai pret që ekzekutimi i vdekjes së tij të ndodhë nga mesdita e së enjtes.
Dhe ashtu ndodhi.
/Kronika është bërë mbështetur në disa burime midis tyre swissinfo.ch /E.Buçpapaj
Pas deficitit prej 3.2 miliardë lekësh të regjistruar vitin e kaluar, Banka Kombëtare e Zvicrës arrin një rezultat të dukshëm në tre muajt e parë të vitit 2024 falë para së gjithash valutave të huaja.
VOAL- Banka Kombëtare e Zvicrës (SNB) arriti një fitim neto prej 58.8 miliardë frangash në tremujorin e parë, pasi e mbylli vitin 2023 me një humbje prej 3.2 miliardë eurosh. Ecuria u nxit në thelb nga vendosjet në valuta, rezultati i të cilave arriti në 52.4 miliardë lekë.
Stoqet e arit gjeneruan 8.9 miliardë dollarë, ndërsa investimet në franga çuan në një humbje prej 2.4 miliardë dollarësh, lexojmë në një shënim të publikuar të enjten. Ekonomistët e UBS kishin evokuar një fitim midis 50 dhe 60 miliardë këtë javë, i nxitur nga efektet e monedhës midis 35 dhe 40 miliardë. Megjithatë, ekspertët kishin paralajmëruar gjithashtu se mund të ishte një flakë në tigan.
Çështja delikate e pagesës së fitimeve për autoritetet publike zvicerane do të lindë vetëm në fund të vitit financiar, duke pasur parasysh paqëndrueshmërinë e fortë të rezultateve midis një tremujori në tjetrin. Për kthimin e kësaj mbështetjeje, viti do të duhet të mbyllet me teprica që i kalojnë 65 miliardë frangat. rsi-eb
62-vjeçarja e ka marrë detyrën e drejtores së Zyrës Federale të Policisë në vitin 2014
VOAL- Nicoletta della Valle, drejtuese e Zyrës Federale të Policisë për gati dhjetë vjet, do të largohet nga posti i saj më 31 janar 2025. Kjo mund të shihet nga një deklaratë e dërguar nga Këshilli Federal të mërkurën.
Della Valle, tani 62 vjeç, mori detyrën si drejtore e Policisë Federale të Zvicrës në vitin 2014 me misionin “për të transformuar Zyrën Federale në një forcë policore operacionale, duke synuar ndër të tjera të intensifikojë bashkëpunimin me partnerët kombëtarë dhe ndërkombëtarë për të luftuar rrezikun e terrorizmit dhe krimi i organizuar”. Ndër projektet e ndryshme që ajo ndoqi, është ligji federal për masat policore për të luftuar terrorizmin, i cili hyri në fuqi në vitin 2022.
Këshilli Federal nënvizon se Della Valle ka dhënë “një kontribut të prekshëm në luftën kundër formave të rënda të krimit dhe krimit të organizuar, duke kontribuar në përkryerjen e ndjekjes penale”.
Pasardhësi do të përcaktohet në një konkurs që do të hapet së shpejti. rsi-eb
Zvicra ka ngrirë asete ruse në vlerë 5.8 miliardë franga zvicerane, njoftoi të martën Qeveria e saj. Kjo përbën një rënie të madhe e cila mund ta rrisë trysninë ndërkombëtare ndaj vendit neutral për të bërë më shumë për sanksionimin e Moskës për shkak të pushtimit të Ukrainës.
Kjo figurë, e cila vlen për asetet e ngrira në fund të vitit 2023, shënon rënie nga 7.5 miliardë franga zvicerane të asteteve të ngrira në fund të vitit 2022.
Arsyeja kryesore për këtë ishte një rënie e aksioneve dhe aseteve financiare në vlerën e tregut, të cilat janë bllokuar, tha Sekretariati Shtetëror për Marrëdhënie Ekonomike.
Kjo rënie pritet të nxitë kritika nga ndërkombëtarët se Zvicra nuk po bën sa duhet për të vendosur sanksione për ndëshkimin e Moskës për shkak të pushtimit të Ukrainës nga ajo.
Megjithëse Zvicra i ka rritur përpjekjet për t’i luftuar kompanitë dhe individët që e përdorin shtetin e saj për t’iu ikur sanksioneve, vendet e tjera duan që ajo të bëjë më shumë.
Zvicra deri tani i ka miratuar të gjitha masat evropiane, qëllimi i të cilave është t’ia pamundësojnë Rusisë marrjen e mallrave dhe teknologjisë për ushtrinë e vet, por Berni e ka zgjedhur edhe rrugën e vet.
Dhoma e ulët e Parlamentit të Zvicrës nuk pranoi javën e kaluar t’i bashkohej një taskë-force ndërkombëtare për vendosjen e sanksioneve ekonomike kundër Rusisë, pjesë e së cilës janë Shtetet e Bashkuara, Australia, Kanadaja, Komisioni Evropian, Franca Gjermania, Italia, Japonia dhe Britania e Madhe. REL
Bernezi është pranuar zyrtarisht në korpusin e astronautëve të Agjencisë Evropiane të Hapësirës – Midis 2026 dhe 2030 ai do të shkojë në një mision në ISS
VOAL- Zvicra ka sërish një astronaut në kuptimin e plotë të fjalës: Bernezi Marco Sieber (Marko Ziber) u pranua zyrtarisht në trupën e astronautëve të Agjencisë Evropiane të Hapësirës (ESA) të hënën, pasi përfundoi trajnimin e tij bazë në Këln të Gjermanisë.
“Ky është një moment historik për Evropën në hapësirë”, tha drejtori i përgjithshëm i ESA-s Josef Aschbacher në ceremoninë e certifikimit për astronautët e rinj. Marco Sieber është vetëm astronauti i dytë i Zvicrës, pas Claude Nicollier.
Me origjinë nga Kirchberg, 35-vjeçari bernez u zgjodh nga 22,500 kandidatë për kursin e trajnimit.
Midis 2026 dhe 2030, astronautët e rinj evropianë do të shkojnë në një mision në Stacionin Ndërkombëtar të Hapësirës (ISS) për të kryer eksperimente shkencore, u mësua gjatë ceremonisë. rsi-eb
Natyra e problemit ende nuk është bërë e ditur, duke shkaktuar shqetësim në Zvicër
VOAL- Dy muaj para fillimit të Kampionatit Evropian në Gjermani, në Zvicër ka një shqetësim të madh për dëmtimin e Xherdan Shaqirit. Në ndeshjen e djeshme që Chicago Fire humbi 4-0 ndaj Real Salt Lake, 32-vjeçari zviceran pati më të keqen pas një përplasjeje me grekun Alexandros Katranis dhe iu desh të largohej nga fusha pak para gjysmë ore lojë. Natyra dhe shtrirja e problemit fizik ende nuk janë bërë të ditura. rsi-eb
VOAL- Disa mijëra njerëz dolën në rrugë mbrëmë (e premte) në pesë qytete zvicerane si pjesë e grevës ndërkombëtare të klimës. Pavarësisht shiut, 5000 persona morën pjesë në demonstratat e autorizuara në Zyrih, Bernë, Lucernë, Arau dhe Sion, njoftoi në mbrëmje lëvizja “Greva klimatike”.
Protestuesit denoncuan në veçanti financimin e infrastrukturës së karburanteve fosile nga Zvicra dhe strukturat e saj të fuqisë koloniale.
Në Zyrih, rreth 600 njerëz marshuan paqësisht nga Helvetiaplatz në Paradeplatz pavarësisht të ftohtit dhe shiut. Së bashku me të ashtuquajturit “Pleqtë për Klimën” kishte edhe shumë të rinj, vuri në dukje një reporter i Keystone-ATS. Në Bernë, rreth 1200 njerëz morën pjesë në një procesion në qendrën historike.
Në Lucernë, rreth gjashtëdhjetë njerëz shëtitën qytetin me biçikletë, duke udhëtuar gjithashtu përgjatë rrugëve kritike për këto automjete. rsi-eb
Sot në mëngjes Berna u zgjua nën një batanije të hollë të bardhë – reshjet e borës nuk janë një gjë e rrallë në prill, kujton MeteoSwiss
VOAL- Bora ra deri në fushat në veri të Alpeve: të enjten në mëngjes Berna u zgjua nën një batanije të hollë të bardhë, ndërsa në Zyrih reshjet nuk ishin të mjaftueshme për të mbuluar tokën.
Dhe kjo nuk është e gjitha: sipas SRF Meteo, mund të bjerë ende borë gjatë ditës, në rajone të caktuara duke filluar nga 500 metra mbi nivelin e detit.
MeteoSwiss kujton në X se ftohjet e papritura nuk janë të pazakonta në prill. Megjithatë, problematike është fakti se këtë vit tashmë ka pasur periudha të nxehta – vetëm fundjavën e kaluar u afrua 30 gradë – të cilat kanë shtyrë zhvillimin e vegjetacionit. Në raste të tilla, ngrica dhe bora shkaktojnë dëme më të mëdha. rsi-eb
Një “BajramParty” i paraparë të mbahet me 13 prill në Zvicër ku do performonin emra të njohur të estradës ka dështuar. Kjo pasi policia zvicerane ka hyrë në kontroll duke arrestuar këngëtarë të njohur të skenës muzikore.
Në ketë mbrëmje ishte paraparë që të këndonte edhe këngëtari, Labinot Rexha. Ai për Gazetën Insajderi ka rrëfyer të gjithë ngjarjen. Sipas tij gjatë kontrollit ku u arrestuan këngëtarët Sinan Vllasaliu, Soni Malaj e Don Phenom, ishin të pranishëm afro 150 policë.
Rexha kishte leje punë prandaj për të policia nuk ka paraqitur problem.
“Kam nënshtetësi zvicerane, ka qenë një kontroll e përgjithshme e policisë së Zvicrës edhe në klube të tjera. Pas orës 23:00 ka hyrë kontrolla. Kur kam dal jashtë kam pa afro 150 policë që kontrollonin. Më kontrolluan edhe mu, unë kam të drejtë të punës. Të Tjerët Sinan Vllasaliu, Soni Malaj, Don Phenom, Eugena Aliu, ata i kanë marrë mbajtur për 48 orë së bashku. Diskoteka është duke vazhdu me punë“, tha Rexha.
Tutje ai bëri apel kolegëve të tij që mos të përdorin vizat turistike për të punuar sepse do ndëshkohen me ndalesë për 10 vjet që të shkojnë në Zvicër për të performuar.
“Ata që po mendojnë liberalizimi i vizave është edhe me punu janë gabim. Nuk ke drejtë me punu në Zvicër. Aty duhet një muaj më parë të merrni leje për vizë punë dhe ta paguani tatimin. Nëse hasin në kontroll ata më nuk kanë drejtë të performojnë edhe për 10 vite tjera“, tha ai.
63-vjeçarja Nicoletta della Valle është drejtoreshë e Zyrës Federale të Policisë që nga viti 2014.
VOAL- Drejtoresha e Zyrës Federale të Policisë Nicoletta della Valle nënvizon praninë e përhapur të krimit të organizuar dhe beson se burimet aktuale të autoriteteve janë të pamjaftueshme.
Rreth gjashtëdhjetë hetime janë hapur në Zvicër falë dekriptimit të aplikacionit të koduar Sky ECC në vitin 2021, sipas drejtores së Zyrës Federale të Policisë (Fedpol). Ato kanë të bëjnë me kokainën, kanabisin, drogat sintetike dhe armët. Pesëmbëdhjetë prej tyre janë të lidhur me Policinë Federale”, tha Nicoletta della Valle në një intervistë të botuar të mërkurën nga Neue Zürcher Zeitung.
“Megjithatë, ne analizuam vetëm 20% të sasisë së madhe të të dhënave. Ka mungesë burimesh dhe kohe: sa më të vjetra të jenë të dhënat, aq më pak të vlefshme janë”. Ajo që demonstrojnë është se mafiet janë të rrënjosura mirë në Zvicër”, vijon drejtuesja. “Këta janë anëtarë të mafies ballkanike, mafies italiane dhe organizatave të tjera. Ata ndajnë aktivitetet kriminale mes tyre” dhe gjithnjë e më shumë punojnë së bashku.
Drejtorja e Policisë Federale kujton se droga prodhohet edhe në Zvicër. “Falë imazheve të transmetuara në Sky ECC, ne ishim në gjendje të shihnim se si kërpi i rritur legalisht në një laborator spërkatet me kanabinoidë sintetikë dhe më pas eksportohet me tonë në formën e kanabisit që përmban THC”.
Nicoletta della Valle beson se burimet aktuale të policisë janë të pamjaftueshme për të luftuar efektivisht krimin e organizuar. “Ndonjëherë njëzet apo tridhjetë hetues punësohen nga Konfederata dhe kantonet, të cilët punojnë për muaj të tërë në një rast të vetëm,” thotë zyrtarja, sipas së cilës “aftësitë aktuale të të gjitha forcave të policisë zvicerane i lejojnë ata të kryejnë pesë procedura të këtij lloji në të njëjtën kohë. Për sa i përket densitetit policor në raport me popullsinë, Zvicra është shumë prapa vendeve të tjera evropiane”.rsi-eb
Pusterla: Shoqata e shkrimtarëve nuk mund të jetë vetëm një holl librash
VOAL- Vendosa të largohem nga shoqata e shkrimtarëve zviceranë pas një procesi të gjatë që filloi të paktën vjeshtën e kaluar, në muajin tetor, me një sërë emailesh të brendshme brenda shoqatës, që kulmuan me një takim që u zhvillua në Lugano në fillim të dhjetor. Dhe tema nuk ishte aq angazhimi i shkrimtarit individual, që është një çështje tjetër, por përgjegjësia e shoqatës ombrellë të shkrimtarëve zviceranë, për të marrë një pozicion politik kur të jetë e nevojshme dhe madje edhe më parë dhe ndoshta edhe më e rëndësishme. për të ndezur një debat të brendshëm për tema të karakterit politik ose politiko-kulturor.
Fabio Pusterla rikthehet kështu në mikrofonat e Alphaville (Rete Due, 16.04.2024) mbi vendimin e tij për t’u larguar nga Shoqata e Shkrimtarëve Zviceranë (A*ds), vendim i shprehur dje në portalin naufraghi.ch. Pusterla në veçanti qorton shoqatën se merret vetëm me “aspekte teknike që lidhen me librin, të drejtën e autorit dhe gjëra të kësaj natyre”, edhe nëse në nenin 2 të statutit të saj shkruhet bardhë e zi se duhet “të mbrojë lirinë e shprehjes dhe respektimin e të drejtave të njeriut”.
Veçanërisht Pusterla nuk e gjen veten në një shoqatë (A*ds, saktësisht) që është shndërruar në një lloj “bashkimi të shkrimtarëve, një lobi librash”. rsi-eb
Organizatorët e Sechseläuten duhej të hiqnin dorë nga djegia e dordolecit që simbolizonte dimrin
VOAL- Si do të jetë vera e ardhshme? Këtë vit Böögg nuk do të na thotë: në fakt, dordoleci i mbushur me fishekzjarre që simbolizojnë dimrin nuk u vu zjarri në Cyrih. Arsyeja? Është shumë erë.
Ky është festivali i pranverës Sechseläuten i cili u zhvillua të hënën në Zyrih, këtë herë – siç u përmend – pa djegur kukullën. E gjithë ngjarja ishte anuluar tashmë në vitin 2020 për shkak të pandemisë.
Megjithatë, pasdite, parada e rreth 3,500 anëtarëve të korporatave dhe autoriteteve të Zyrihut, si dhe përfaqësuesve të kantonit pritës Appenzell Ausserrhoden, u zhvillua përgjatë rrugëve të qytetit.
Përgjatë rrugës së procesionit, tre aktivistë të klimës nga “DROP Fossil Subsidies” organizuan gjithashtu, pak para orës 16:00, një demonstrim në të cilin ata spërkatën veten me një lëng të ngjashëm me vajin. Në një deklaratë, organizata theksoi se “nuk është e nevojshme të shikoni Böögg të djegur për të ditur se ne jemi në një verë të nxehtë të paprecedentë”.rsi-eb
Një histori që detajon diskriminimin sistematik kundër shqiptarëve në Luginën e Preshevës është nominuar për të marrë çmimin @SwissPressAward.
Autori të rrëfimit janë Peter Balzli dhe Kushtrim Kadriu @thekiqa për transmetuesin publik zviceran SFR.
Përshembull, dokumentari midis të tjerave tregon se duke “pasivizuar” adresat e shqiptarëve në Luginën e Preshevës, shumë prej tyre u është hequr e drejta e votës në zgjedhjet e Serbisë.
Ceremonia e ndarjes së çmimeve bëhet më 26 Prill 2024.
Fituesit e SwissPressAward 2024 do të prezantohen nga Fondacioni Reinhardt von Graffenried.
Komentet