VOA
Instituti për Demokraci dhe Ndërmjetësim (IDM) publikoi sot në Tiranë Raportin e Vlerësimit të Sistemit Kombëtar të Integritetit për Shqipërinë, mbi efektivitetin e mekanizmave kombëtarë kundër korrupsionit.
Raporti, një bashkëpunim me Organizatën Transparency International, me mbështetjen e Bashkimit Europian, vëren një rënie në sektorin publik sa u takon mekanizmave kundër korrupsionit, një stanjacion në media dhe shoqërinë civile, ndërsa veçon si përparimin më të rëndësishëm atë në sistemin gjyqësor dhe në prokurori.
“Kuadri legjislativ i Shqipërisë mbetet i fragmentuar dhe efektiviteti i reformave është i kufizuar; shumë institucioneve publike u mungojnë kapacitetet, burimet dhe stafi i nevojshëm për detyrat e tyre”, thuhet në raport.
Lidija Prokic, këshilltare rajonale e organizatës Transparency International për Europën Lindore dhe Juglindore, tha për Zërin e Amerikës se reformat anti-korrupsion në Shqipëri duhet të vazhdojnë, se reforma në sistemin gjyqësor po kryhet me sukses, por edhe se ky Raport zbuloi se disa sektorë janë ende të brishta përballë korrupsionit.
“Një nga gjetjet më të spikatura nga Raporti është dobësia e rolit mbikëqyrës të parlamentit, prej nga rezulton që në disa fusha korrupsioni lehohet të vazhdojë. Nevojitet më shumë ndërveprim midis shoqërisë civile dhe institucioneve qeveritare në krijimin e një legjislacioni të vërtetë e funksional, që ta mbrojë shoqërinë nga korrupsioni. Kjo është e vetmja rrugë ku Shqipëria dhe vende të tjera në rajon mund të përparojnë drejt integrimeve europiane”, tha zonja Prokic për Zërin e Amerikës.
Në Raportin e Vlerësimit të Sistemit Kombëtar të Integritetit, një instrument i organizatës Transparency International, analizohen mirëqeverisja, transparenca dhe llogaridhënia tek Kuvendi, qeveria, partitë politike, gjyqësori, media, institucionet e pavarura, organizatat e shoqërisë civile si biznesi privat.
“Sektori publik i Shqipërisë është shtylla me pikët më të ulëta, sepse vuan nga standarte të paqarta profesionale, nga rreziku i korrupsionit dhe nga ndikimi politik”, thuhet në raport.
Sipas tij, përpjekjet për reforma dështojnë në krijimin e një sektori publik profesional dhe të përgjegjshëm, ku shkarkimet e padrejta mbeten një shqetësim me rëndësi.
IDM thekson në raport se në Shqipëri janë të pranishme forma të ndryshme korrupsioni, nga korrupsioni i vogël dhe nepotizmi deri te pastrimi i parave dhe kapja e shtetit, të cilat kanë marrë një rritje të konsiderueshme.
“Korrupsioni i madh dhe kapja e shtetit janë rritur ndjeshëm në dekadën e fundit, pasi Shqipëria ka rritur rreziqe të tilla nëpërmjet privatizimit, koncesioneve dhe partneriteteve publik-privat PPP. Këto mënyra të transferimit të parave publike dhe kapitalit në duar të privatit kanë qenë të prirura ndaj korrupsionit dhe pretendohet se kanë kontribuar në pasurimin personal të zyrtarëve qeveritarë”, thekson raporti.
Sektorët ekonomikë më të prekur nga korrupsioni i madh, sipas këtij raporti, kanë qenë energjia, transporti, ndërtimi, shëndetësia dhe turizmi.
“Pastrimi i parave dhe marrëveshjet e fshehta ndërmjet partive politike, zyrtarëve të qeverisë dhe grupeve të organizuara kriminale janë shqetësuese dhe janë përkeqësuar”, thuhet në raport.
Kuadri legjislativ kundër korrupsionit vlerësohet se është mjaft gjithëpërfshirës, por jo mjaftueshëm i qartë në përcaktimin e përgjegjësive institucionale për ta zbatuar atë.
“Mungesa e transparencës lehtëson vendimmarrjen e korruptuar dhe kapjen e shtetit”, thekson raporti.
Pavarësisht Ligjit për të Drejtën e Informimit dhe Ligjit për Njoftimin dhe Konsultimin Publik, institucionet publike, sipas raportit, ende nuk arrijnë të zbulojnë të dhënat përkatëse buxhetore dhe të prokurimit, ndërkohë që proceset e konsultimit publik priren të jenë formale.
Në të theksohet se “ndikimi i qeverisë mbi Kuvendin është i rëndësishëm dhe institucionet e pavarura si KLSH, ILDKPKI dhe Avokati i Popullit ushtrojnë presion të kufizuar thelbësor mbi ekzekutivin për të hartuar politika efektive kundër korrupsionit”.
Pavarësisht një ligji të ri për prokurimin publik, raporti thekson se “procedurat e prokurimit publik në sektorin shëndetësor dhe në infrastrukturë vuajnë nga një sërë çështjesh që variojnë nga ofertat fiktive deri te mungesa e mbikëqyrjes efektive”, ndërsa “nuk bëhen të ditura detajet në lidhje me zbatimin dhe ekzekutimin e kontratave të koncesionit/partneritetit publik-privat (PPP)”.
Në këtë raport theksohet se zbatimi në praktikë i ligjit për parandalimin e konfliktit të interesit dhe për mbrojtjen e sinjalizuesve mbetet i dobët.
Mjedisi i biznesit në Shqipëri vlerësohet se ka mbetur i prirur ndaj korrupsionit për shkak të sfidave si informaliteti, administrata publike joefektive dhe besimi i ulët në sistemin e drejtësisë. “Rastet e zyrtarëve publikë që marrin pagesa nga sektori privat janë të përhapura, megjithëse ka pasur iniciativa për të reduktuar kontaktet mes bizneseve dhe zyrtarëve publikë”, thuhet në raport.
Në të theksohet se shoqëria civile, mediat dhe partitë politike kanë shënuar rezultate të dobëta.
“Besimi tek partitë politike është shumë i ulët, sepse partitë politike kanë përqafuar klientelizmin, duke ofruar përfitime në këmbim të mbështetjes elektorale dhe financiare, duke shtuar dyshimet për përfshirjen e grupeve kriminale në këtë marrëdhënie”, thuhet në raport.
Në raport thuhet po ashtu se Komisionit Qendror të Zgjedhjeve ende i mungojnë burimet e mjaftueshme për të monitoruar financimin e partive politike dhe të ndëshkojë shkeljet e ligjit nga partitë politike, ndërsa “ka akuza për ndërhyrje të partive politike në burimet dhe dhënat shtetërore”, por “mekanizmat për të parandaluar keqpërdorimin e burimeve publike gjatë fushatave politike janë joefektive”.
Zonja Prokic, përfaqësuese e Transparency International, tha për Zërin e Amerikës se shoqëria civile ka një rol të rëndësishëm për të luajtur në luftën ndaj korrupsionit, dhe ajo po kurajohet nga TI, që të jetë më bashkëpunuese dhe më aktive në përpjekjet për të mbajtur nën kontroll korrupsionin.
“Qëllimi ynë është bashkëpunimi me qeverinë që ajo të marrë masa konkrete në kontrollin e korrupsionit së pari në sektorin publik, por Raporti vëzhgon korrupsionin edhe në sektorin e biznesit, i cili është po ashtu i lidhur me rolin e parlamentit, qeverisë, dhe drejtësisë. Secili ka një rol të madh për të luajtur, dhe nuk mund të shihen të shkëputura”, tha zonja Prokic.
Në të theksohet se organizatat e shoqërisë civile monitorojnë llogaridhënien e qeverisë me metoda të ndryshme, por ndikimi i tyre është i kufizuar, ndërsa përballen me vëmendje të kufizuar, me frikësime të vazhdueshme, ngacmime dhe sulme.
Sa i takon gazetarisë, në raport thuhet se materialet e përgatitura nga qeveria dhe reklamat e fshehura vënë në dyshim integritetin gazetaresk dhe rolin publik të medias.
“Pavarësia editoriale kushtëzohet nga interesat e pronarëve dhe vlerësohet se mediat promovojnë axhendat e qeverisë, biznesit dhe grupeve kriminale për përfitime personale në tregje fitimprurëse”, theksohet në raport, i cili veçon si problem kufizimet mbi informacionin për gazetarët investigativë, shoqërinë civile dhe profesionistët e medias.
“Krijimi i Agjencisë për Media dhe Informim në vitin 2021 ka centralizuar më tej kontrollin e përmbajtjes së informacionit që bëhet publike nga institucionet qeveritare”, thuhet në raport.
Ai thekson se “liria e medias në Shqipëri është përkeqësuar”, ndërsa “media priret të politizohet ndjeshëm dhe marrëdhënia midis qeverisë dhe pronarëve të medias duket se lidhet me një përfitim reciprok: mbulim pozitiv për qeverinë në këmbim të aksesit në fondet publike dhe lehtësimit të procedurave administrative”.
Në raport theksohet se linjat editoriale të mediave diktohen nga interesi vetjak ekonomik; fakti që pronarët e kompanive më të mëdha mediatike janë aktivë edhe në sektorë si ndërtimi, shëndetësia ose financa.
“Këto marrëdhënie zhvillohen më tej në rrjete klientele të plota thelbësore për korrupsionin e madh dhe mundësinë për të përfituar nga kontratat publike”, thekson raporti i IDM-së për vitin 2023, i cili vjen pas atij të fundit në vitin 2016.
Raporti vlerëson reformën në drejtësi, procesin e vetingut, si dhe ngritjen e një prokurorie të posaçme kundër korrupsionit dhe krimit të organizuar, por thekson se ende gjendja e qeverisjes demokratike është përkeqësuar, ndërsa gjendja e shtetit të së drejtës ka ardhur ngadalë në rënie.
Po ashtu regjistrohet përkeqësim edhe sa i takon mbrojtjes së drejtave njerëzore dhe qytetare, ku janë dokumentuar shkelje të së drejtës për tubim të lirë, ndalime të paligjshme dhe shkelje të së drejtës për strehim nëpërmjet dëbimeve me forcë dhe prishjes së pronës për t’i krijuar hapësirë projekteve të infrastrukturës në kryeqytet.
Respekt dhe mirenjohje per kete shkencetare!Urojme me gjithe shpirt te jeni Nobelistja e pare shqiptare ne nje fushe kaq te veshtire si kozmogjia!
Pergezoj shkrimtaren e mirenjohur per kete shkrim, qe na jep krahe nga fundi i kesaj humnere ku po na çojne politikanet e sotem postkomust, duke na ngritur moralisht, me figuren e shwiptares se famshme me permasa gjeniale. Fslminderit Vilheme Vranari!
Nê Kohën e Enverit e patë mundesin që të shkollohet dhe të ketë disa Privilegje Nexhat Mersini, qja futni kotë, Ju o të pa Fytyre,llomotitni kunder Komunizmit, që për disa vite e nxorri Popullin Shqiptar nga Analfabetizmi 90% që ishte mbas LNÇ’së,në 100% shkrim dhe lexim, Fakultete, Universitete dhe më në Fund edhe Akademin e Shkencave. E për të mirat tjera mos të flasim!
Fiqirete Llapri braka suksese të mëtejshme zonja laura. Zoti të ndihmoftë në punën tënde.je krenaria jonë.të uroj me gjithë shpirt së shpejti nobelistë.punë të mbarë dhe të palodhur.suksese.respekt e mirënjohje.
Urime dhe suksese pa fund ne te mire te njerezimit.Nje krenari me shume per gjithe shqipetaret kudo ne bote.
Media shqiptare është miope , ndërsa Laura shikon shum larg në skajet e universeve ku vetëm një mendie e ndritur si AJO mund të arri
Media shqiptare është miope , ndërsa Laura shikon shum larg në skajet e universeve ku vetëm një mendie e ndritur si AJO mund të arri
Urime te metejshme zonja laura ne profesionin tend. Ne krenohemi me ty ndonese informacioni per ju eshte i vaket nga qarqet akademike te ketushem. Suksese per me tej me nje cmim nobel. Te uron nje bashke atdhetare nga tirana
Vilheme
Te pergezoj per kete shkrim qe eshte perfekt ne menyren e prezantimit te shkencteres tone Laura Mersini..theksi eshte vene tek Laura dhe puna e saj dhe jo tek”Beluli” (per ata qe nuk e njohin skecin e famshem te Estrades se Fierit..simbolizon ata shkrimtare qe duke shkruar per nje Figure te njohur apo te panjohur…flasin me shume per veten e tyre)..Kuptohet qe Vilhemi kjo pene e vecante e letersise tone nuk mund te bjeri ne kete kurth
Te pergezoj sepse nuk dija asgje mbi kete vajze Vlonjate,shkencetare. Informacioni ishte i plote,pershkrimi mbres lenes.
Laures sigurisht i Uroj vazhdimin e kesaj rruge te veshtire (qe pak njerez si Ajo e marin mundimin te ecin ne te)!
Mbasi lexova shkrimin tend u futa ne Internet dhe pashe se si vleresohej kjo Shkencetare e re nga rrethet shkencore te botes… e ketu dalim te qellimi i shkrimit tend..Bota flet gjate per nje vajze te huaj,Shqiperia hesht gjate per bijen e saj,shkencetaren Laura Mersini..ndoshta komentet jane te teperta..kjo eshte Shqiperia jone..Shkrimi i Vilhemes na ndihon ta ndryshojme sado pak..pak…pak kete Shqiperine tone
Suksese Laures dhe u befte nobelistja e pare shqiptare.Jam dhe ndjej krenari qe eshte nje vajze shqiptare .Mediat shqiptare I kane syte e verbera dhe mendjen e bllokuar nga politika dhe ngelen duke u thurur lavdi hajduteve mediokerve qe na udheheqin dhe marrin ne qafe kete komb .Sa per luften e klasave ata e kane zevendesuar me luften per pushtet per karrike per ministi etj .Mjere ky popull dhe ky vend .Mendje te ndritura e njerez si Laura do dalin prape ne bote dhe shteti yne do heshte .Suksese Laures dhe gjithe mendjeve te ndritura shqiptare kudo ne bote .
Ku qendron persekutimi ketu ,sepse paska punuar ne digastere kryesore te shtetit ,dje e kane cuar specializim ne Rumani??Mos ja fusni kot se te ishe persekutuar (te ishe bija e Ajnshtainit te conin ne kenetat e Lushnjes ,karavastase qe nuk te binte ner mend per ekuacionet lineare).Mos shkruani keto gjepura sepse jemi gjalle akama ne qekemi kaluar ate periudhe.Sa i takon Laures eshte me te vertete nje shkencetare e shquar,lereni te vazhdoje punen e saj mos e ngateroni ne politike ne kete katundin tone qe eshte vite drite larg ,nga ato qe aspiron Laura…….Kam pershtupjen se ajo nuk do ti a dije per origjinen e saj,qofsha i gabuar….
Nje bravo te madhe per informacionin,dhe urime per me tejse per zonjen shkencetare.Keto jane krenari per ne.
Respekt per punen, kurajon dhe dinjitetin e saj!
Urime dhe suksese pafund Laura jone!
VERY PROUD OF YOU!
Nuk eshte e rrafshte fusha e lojes per akademiket tane, per ata niveli eshte i perpjetshem sepse infrastruktura e ben te veten pasiqe edhe ajo eshte shqiptare dhe ne nje ambient mundesie shpertheu talenti i saj.
Cfare mrekullie! Jo vetem nga vendi yne por edhe grua qe ka spikatur ne nje shkence te veshtire! Sa bukir! Urimet me te mira! Pergezime dhe faleminderit shkenctares shqiptare!!!!
Urime dhe faleminderit Vilhelme per kete artikull kaq te bukur dhe me vlere se na ben me krahe neve si Shiptare per Laura Nexhat Mersinin dhe mua ne vacanti, spese unde jam ritur me Lauren ne nje lagje te Tiranes dhe kemi qene shoqe te ngushta deri ne moshen 12 vjecare ,kohe kur ajo me familjen e saj u larguan dhe moren shtepi tjeter ne qender tek shkolla Jronim Derada dhe une kam njohur te gjithe familjen xhaxhi Nexhatin goje embel dhe shume i dashur e Teta Stelen .Une i uroj Laures suksese te metejshme ne kariren e saj brillante si fizikante e shkelqyer dhe se shpejti edhe titullin Nobel jam krenare dhe e gezuar per shoqen time te femijerise .urime Laura.
Urimet me te mira per Zonjen LAURA, na ben krenar te gjitheve per sukseset dhe arritjet e saja. Gjithashtu shume falenderime per artikullshkruesen sepse ky popull ka nevoje te njohe te vertetat e medha mbi njerzit e medhenj te keti kombi.
Nje mrekulli per kete shkencetare te jashtezakonshem por akademia jone e shkencave eshte mbushur me sharlatane te vene attesa nga politica e jo nga merita prandaj heshtin per kete Vaj è fenomenale nga vlora i urojme suksese te metejeshme
Vilhelme ke meriten shume te madhe se na ben te njohur me nje shkencetare te re,nje raste i rrall per ne shqiparet si komb.Me sa krnari na mbush kjo shkencetare,por do deshnja qe ju here pas here te na vinit ne dijeni per arritjet madheshtore te kesaj shkencetare te madhe qe besoj nuk do te mungojne. Lume Shqiperja per njerez te tille qe jane njerez te medhenj ,por lum edhe per ata qe shkrujne per keta njerez te medhenj.
Vilhelme ke meriten shume te madhe se na ben te njohur me nje shkencetare te re,nje raste i rrall per ne shqiparet si komb.Me sa krnari na mbush kjo shkencetare,por do deshnja qe ju here pas here te na vinit ne dijeni per arritjet madheshtore te kesaj shkencetare te madhe qe besoj nuk do te mungojne. Lume Shqiperja per njerez te tille qe jane njerez te medhenj ,por lum edhe per ata qe shkrujne per keta njerez te medhenj.