Kur Makron, Sholz, Osmani dhe Kurti shprehen nga Moldavia e largët sinjale satisfaksioni se zgjidhja e krizës u gjet me mundësinë e ribërjes së zgjedhjeve në veri të Kosovës, një pyetje lindte vetvetiu me skepticizëm : si e gjetën zgjidhjen Europianët aty ku dështuan amerikanët përballë bojkotit të serbëve ? Për të ribërë zgjedhjet, nuk duhej bindur Kurti por serbët. Atëhrë çfarë « karote » kishin në kapele « magjistarët » europianë për të evituar kësaj here bojkotin serb ?

Fatkeqësisht asnjë. Serbët siç po shihet çdo ditë e më qartë kanë një kusht dhe vetëm një për të hyrë në zgjedhje bashkiake në veri të Kosovës. Dhe ai kusht është i parealizueshëm me Kryministrin Albin Kurti. Serbët duan me çdo kusht asociacionin.

Sipas një botimi të fundit në websitin e “Zërit të Amerikës”,  “Lista Serbe, subjekti kryesor politik i serbëve të Kosovës tha se do të marrin pjesë në zgjedhjet e reja por, (1) pasi të jenë larguar njësitë e posaçme të policisë nga zona dhe (2) të jetë themeluar Asociacioni i komunave me shumicë serbe.” 

Kosova nuk del nga kriza pa referendum ose zgjedhje të reja të parakohshme në mbarë vendin 

Kurthi I ngritur nga Aleksandar Vuçiç po funksion në menyrë impresionuse sepse perëndimorët ranë vetë aty brenda  me të dyja këmbët. Xhoker-in me kushtin e Asociacionit , Vuçiç e mbante nën mëngë që prej 10 vjetesh, qe prej 2013 kur u firmos ai detyrim europian për Kosovën. Por Serbia nuk e përdori gjatë gjithë këtyre viteve me atë ngulm dhe agresivitet siç po e bën sot për aq kohë sa asnjë Kryeminister në Kosovë nuk kërkonte të shtrinte autoritet në Veriun me shumicë serbe. I pari kryeministëer në Kosovë që prej pavarësisë së vendit I cili vendosi ta vërë « veriun » në qendër të axhendas së Shtetit të Kosovës , është Albin Kurti kur vendosi para një viti te zbatojë reciprocitetin e targave. Kjo lëvizje e Kurtit e detyroi çiftin franko-gjerman të hartonte planin me 10 pika për një fillim njohjeje. Falë Kurtit ndodhi diçka e paparë në dhjetë vjet letargjie europiane, dhe për më tepër diçka që e orientonte presionin perëndimor kah Vuçiçit I detyruar që ta firmoste atë plan ku parashikohet vendosje e misioneve diplomatike ne Beograd dhe Prishtine, pra fillim I njohjes reciproke. Në këtë situatë ku presioni po I vihej Serbisë pa mundësi më t’i shmangej detyrimeve të saja (targat në veri, mos bojkot i zgjedhjeve në veri, vendosje misionesh diplomatike) , Vuçiç vendos atëherë te konsumojë xhokerin e vetëm në mëngë, kërkesën për zbatimin e Asociacionit që BE-ja ia kishte premtuar para dhjetë vitesh. Kjo kundërpërgjigje e befasishme e Vuçiçit si një goditje me të jashtmen e raketës nga Xhokoviç ne tenis, qe mjaft efikase  sepse bëri që  menjëherë presioni të hiqej nga Serbia dhe të transferohej mbi shpatullat e atij që filloi “lojën” Kurtit. Me goditjen me “Asociaconin”, Vuçiç arriti biles të provokojë dhe deklarata kërcënuese kundra Kosovës nga ana e baballarëve të pavarasisë së Kosovës. Millosheviç do e kish ëndërruar , Vuçiç e realizoi me nje fjalë të vetme magjike : Asociacioni .  Cfarë do që do kërkojë Kosova tani, Serbia do t’I shqiptojë një fjalë që bllokon gjithshka , asociacioni. Ironia është se asnje politikan ish-drejtues i Kosoves, nuk kish guxuar ta përmbushtte këtë “detyrim” që nga 2013 dhe ja që tani I kërkohet ta bëjë Kurti pikërisht politikani që e ka kundërshtuar gjithmonë kur ishte në Opozitë me frikën se do të institucionalizohej krijimi I një shteti të Serbëve branda Shtetit të Kosovës. Ndaj sot nuk mund t’i kërkohet Albin Kurtit të ndërrojë mendim . Do të ishte më e drejtë t’I kërkohet popullit të Kosovës të japë demokratikisht mendimin e tij . Miqtë e shumtë të Kosovës në Perëndim mos të humbasin më tepër kohë për të bindur në kulisa Albin Kurtin, por Presidenten dhe Kuvendin e Kosovës që të shpallet datë refenderumi për Asociacionin po aq i domosdoshëm dhe historik sa ç’qe Brekskit-i. Edhe Britaniket kur hynë në Europën e Bashkuar më 1 janar 1973 u angazhuan si në një martese , te qëndronin bashkë me europianët e tjere në të mirë dhe në të keq. Por çdo komb ka të drejtë të nderrojë mendim me kusht që kjo të bëhet në menyrë demokratike. Britanikët e prishën fjalën që ja kishin dhënë Europës, kur votuan për dalje nga BE-ja me referendumin e Breksitit të 31 janarit 2020. Sa shumë analistë, udhëheqës, mendje të arsyeshme në bote, sa shumë britanikë kozmopolitë të Londrës bënë fushatë e presion ndaj « provincave » britanike se po bënin gafë historike, se po bënin biles dhe tradhëti kombëtare sepse sipas tyre Britania e madhe jashtë BE-së do të dobësohej ekonomikisht, gjeopolitikisht, dhe biles ushtarakisht ! Egzakt i njëjti presion që dëgjojmë sot mbi Albin Kurtin, Boris Jonson-i Kosovës për nga kokëfortësia e tij. Pse Kosovës mos t’i ofrohet si Britanikëve, me refendum apo zgjedhje të përgjithshme, e njëjta rrugëdalje nga  kriza kur një popull ndodhet në një kryqëzim të Historisë me H të madhe?

Kosova ndodhet në konflikt të ngrirë që duhet të marrë fund në të mire të vetë Perëndimorëve

Cilido qoftë e ardhmja, asociacion ose jo asocacion, një gjë është e qartë : Serbia i ka hyrë me sukses rrugës së një konflikti të ngrirë me Kosovën , për ta « shkrirë » atë në përfitim të saj një ditë, një vit, një dekadë, një shekull, kur ajo , Serbia, do të jetë në pozicion force, domethenë kur BE-ja ndoshta nuk do të egzistonte më apo kur SHBA-të të tërhiqen nga Europa. Ndërkohë , perpara se ta ripërpijë atë ditë gjithë Kosoven, emrin e të cilës Serbia e ka të gdhendur edhe në preambulë të Kushtetutës serbe pa i lënë asnjë hapësirë njohjeje të ndërsjelltë Presidentit të Serbise, ky i fundit mund të realizojë një gllabërim të pjesshëm territorial të Kosovës.  Fundi i fundit a nuk është Qiproja veriore e ngjashme me veriun e Kosovës ? Kemi në Qipro situatën e një konflikti të ngrirë prej dekadash ku predatori turk është mjaftuar të marrë « nje copë » tokë duke pritur dhe ai vitin, dhjetëvjeçarin , shekullin e favorshëm të gëlltisë të tërën po qe me e fortë atë ditë se një Greqi pa Naton. Pushtimi i Turqisë , 50 vjet me pare , më 1974  rezultoi në ndarjen e ishullit në dy entitete. Në jug, Republika e Qipros, e cila kontrollon 60% të ishullit, i vetmi shtet sovran, i njohur nga komuniteti ndërkombëtar dhe anëtar i Bashkimit Evropian. Në veri, Republika e vetëshpallur Turke e Qipros Veriore në vitin 1983, e cila mbulon 35% të ishullit dhe që njihet vetëm nga Ankaraja, e cila e mban atë nën mbështetje ekonomike, financiare, ushtarake dhe politike. Sa here qe ushtria serbe afrohet ne kufi me Kosoven, rreziku i ketij skenari turk me Qipron shfaqet.

Ashtu si në situaën e  Qipros (por dhe në Bosnie),  amerikanët po shfaqen totalisht të paaftë të gjejnë nje zgjidhje dhe ne rastin e Kosoves. E kishin fare kollaj amerikanët ta zmbrapsnin pushtimin turk te Qipros me 1974 qoftë me armë për ta mbrojtur Qipron greke, qoftë me sanksione ekonomike kundra Turqisë. Nuk e bënë sepse nuk donin të prisheshin me Turqinë që u sherbente  si barrierë ndaj ish-Bashkimit sovjetik, ashtu siç u shërben Erdogani sot si garanci krahut jug-lindor të Natos kundra Putinit. Ne Bosnie, dhe në Kosovë është e njëjta dileme sot për ndërkombateret me Vuçiçin. E kanë fare kollaj ta zbrapsin Serbinë nacionaliste edhe ne Republika Serbska edhe në Mitrovicë, t’ja ulin Beogradit kokën me sanksione ekonomike ose me ndalimin e qarkullimit pa viza për serbët në Europë, por nuk e bëjnë sepse zemër te Ballkanit , ashtu si Turqia midis dy kontinenteve , Serbia u sherben si pikë mbeshtetjeje që Rusia mos të instalohet me bazë ushtarake në Ballkan. 

Në këtë skenar, Serbia mund të fitojë  shumë vite kohë duke marrë Veriun për veten e saj që tani, dhe duke shpresuar për gjithë gjithë Kosovën një ditë. Pas ketij Vuçiçi mund të vijë një tjetër që do bëjë të njëjtin shantazh si Erdogan per « kundra-aleancë » ushtarake me Rusinë.  

Kosova është shndërruar tashmë qartazi në një konflikt të ngrirë pa njohje reciproke dhe pa autoritet te Shtetit të Kosovës mbi Veriun e saj. Dhe këtu fle kurthi i Vuçiçit me asociacionin. Po nuk u pranua, Kosova prishet me Perëndimin. Po u pranua, Kosova i futet skenarit të institucionalizimit të shkëputjes së Veriut.  

Mungesa e garancive amerikane kundra nje skenari te shkeputjes së Veriut  

Dilema e kosovarëve në lidhje me “asociacionin” bëhet dhe më e ndërlikuar , kur konstaton se dhe vetë aleati kryesor që mishëron mbrojtjen e intersave të  Kosovë Shba-të, nuk japin në këtë moment asnjë garanci se cfarë mund të ndodhë më pas  në veri pas pranimit të  asociacionit nga qeveria e Kosovës. Në një intervistë të negocjatorit amerikan , Gabriel Eskobar induktohet biles një mesazh i frikshëm se gjithshka mund të ndodhë dhe pas asociacionit. Kjo shihet qartë në përgjigjen ndaj kësaj pyetje që i bëhet Gabriel Eskobarit nga shypi austriak (Die Presse) : 

“Pyetje – Serbia kërkon themelimin e një asociacioni serb të komunave në Kosovë. Kosova e refuzon këtë nga shqetësimi se mund të çojë në një republikë të re serbe… 

Gabriel Eskobar : … Asociacioni Serb i Komunave duhet të krijohet sepse eshte angazhim nderkombëtar i Kosovës. Por nëse Kosova nuk dëshiron një Republikë të re Serbe si Bosnja, duhet të na japë një ide se çfarë dëshiron. Na thanë atë që nuk duan. Tani ata duhet të na thonë se çfarë duan. “ 

Kjo dekaratatë u lejon amerikanëve të dalin « të mbuluar » nëse nesër “asociacioni”  në Kosovën veriore devijon në një format  Republika Serbska bis. Për amerikanët faji do të jetë I kosovarëve në të dyja rastet :  Kosovarët e kanë gabim po mos ta bëjnë asociacionin.  Por edhe po e nënshkruan Asociacionin kosovarët do ta kenë sërish gabim nëse hartojnë një tekst jo siç duhet per Asociacionin domethënë që do t’u linte shumë pushtet serbëve të Veriut. Po atehere si të gjendet “e mesmja e artë” që “mishi të piqet por helli mos të digjet” siç e thotë një proverbë shqiptare? A nuk do të ishte më e thjeshtë që  miqtë amerikanë dhe ata europianë të Kosovës , me pervojë dhe ekspertizë të jashtëzakonshme në hartime tekstesh të tilla ta  propozojnë ata vetë një draft per “Asociacionin”?  Le ta bëjnë ata vetë projektin e Asociacionit por me garancinë se po të pranohet teksti ityre nga qeveria Kurti nuk do të ndodhë kurrë skenari I një Republika serbska në veri të Kosovës. Askush nga perëndimorët nuk e jep këtë garanci sot sepse nuk do të ishte e besueshme pas asaj që po shohim se ç’po ndodh në Bosnie. Perëndimorët i kane të gjitha aftësitë ta hartojnë nje teskt të tillë siç e treguan me planin franko-gjerman per normalizimin e marrëdhënieve Prishtinë-Beograd . Ai tekst u hartua tërësisht nga Perëndimi dhe jo nga palët ne lojë. Kështu le të ndodhë dhe me Asociacionin dhe  t’i jepet me pas për votim Popullit të  Kosovës me referendum!