Një dollar dhe tetëdhjetë e shtatë cent. Kjo ishte e gjitha. Dhe gjashtëdhjetë centët ishin në peni. Penit ishin mbledhur një më një, duke i detyruar shitësin e ushqimores, perimeve dhe kasapin t’u skuqeshin faqet nga sikleti e të pranonin heshturazi koprracinë dhe këtu gjëja qe e mbyllur. Dela i numëroi tri herë. Një dollar dhe tetëdhjetë e shtatë cent. Dhe një ditë më pas ishte Krishtlindja.

Kuptohej që nuk mund të bëje asgjë veç të plaseshe në divanin e vogël të rrëgjuar dhe të qaje në heshtje. Dhe Dela këtë bëri, çka e shtyu të bënte reflektimin moral që jeta është e përbërë prej ngashërimave, ndjelljes së hundëve dhe buzëqeshjeve, ku mbizotëron ndjellja e hundëve.

Teksa e zonja e shtëpisë është gradualisht duke u larguar nga gjendja e parë tek e dyta, hedh një vështrim në dhomë. Një apartament i mobiluar për 8 $ në javë.

Në hajatin poshtë ishte një kuti postare, ku mezi futej një letër dhe një buton elektrik, që asnjë gisht njeriu të gjallë nuk mund ta shtypte dot. Gjithashtu puq me të ishte një karton ku ishte shënuar emri: “Z. James Dillingham Young”.

“Dillingham-i” kishte fluturuar me kohë, kishte qenë gjatë periudhës së begatë, kur i zoti i shtëpisë kishte të paguante 30 $ në javë. Tani që të ardhurat ishin pakësuar në 20 $, shkronjat e emrit “Dillingham” ishin mjegulluar e zbehur e dukej sikur edhe ato donin të rrudheshin në një D. modeste dhe pa pretendime. Por, sa herë që Z. James Dillingham Young vinte në shtëpi dhe ngjitej lart tek apartamenti i tij, ai e quante veten Xhim dhe ky emër i ngjiti fort Znj. James Dillingham Young, tashmë e prezantuar te ju si Dela. Kjo ishte një gjë vërtet e mirë.

Dela pushoi së qari dhe i fshiu faqet me një leckë të pluhurosur. Qëndroi te dritarja dhe pa jashtë me mërzi një mace të hirtë, që ecte në një gardh të hirtë të një kopshti të hirtë. Të nesërmen ishte Krishtlindje dhe ajo kishte vetëm një dollar dhe tetëdhjetë e shtatë cent, me të cilat do t’i blinte Xhimit një dhuratë. Kishte kursyer çdo peni për muaj dhe ja sa kishte mbledhur. Njëzet dollarë në javë nuk të çonin gjëkundi. Harxhimet kishin qenë më të mëdha, seç i kishte llogaritur. Ato gjithmonë janë të tilla. Vetëm një dollar dhe tetëdhjetë e shtatë cent për t’i blerë një dhuratë Xhimit. Xhimit të saj. Më shumë se një orë të mirë, ajo kishte kaluar duke bërë plane për t’i blerë diçka të këndshme. Diçka të bukur, të rrallë dhe të pastër, diçka që të kishte njëfarë vlere dhe t’i ndriste Xhimit, kur ta mbante.

Midis dritareve dhe dhomës ishte një mur i plotë. Ndoshta mund t’jua ketë zënë syri diku një mur të tillë në një apartament tetë dollarësh. Një njeri shumë i hollë dhe i zhdërvjellët, duke parë reflektimin e tij në një sekuencë të shpejtë të fashës gjatësore, mund të përftonte një koncept mjaft të përpiktë të pamjes së vet. Dela, duke qenë e hollë, e kishte përsosur atë aftësi.

Befas ajo u kthye vrikthi nga dritarja dhe qëndroi para xhamit. Sytë po i shkëlqenin, por fytyra e kishte humbur ngjyrën brenda njëzet sekondave. Shpejt e shpejt i lëshoi flokët dhe i la të binin në gjithë gjatësinë e tyre.

Familja e James Dillingham Young-save kishte dy gjëra të vyera në pronësi dhe të dyja u jepnin një krenari të madhe. Njëra ishte ora prej floriri e Xhimit, e cila kishte qenë e gjyshit dhe pastaj e t’et. Tjetra ishin flokët e Delës. Nëse mbretëresha e Shebës do të kishte banuar në apartament pranë tyre, Dela do t’i kishte lënë flokët t’i vareshin jashtë nga dritarja ndonjë ditë për t’iu tharë në puhizë, pikërisht për të zhvlerësuar arturinat dhe dhuratat e Madhërisë së saj. Po të kishte qenë mbreti Solomon rojë i pallatit dhe të kishte të gjitha thesaret e bëra palë-palë në katin e parë, Xhimi do të nxirrte orën, sa herë të kalonte përpara tij, vetëm për ta bërë atë të shkulte qimet e mjekrës nga zilia.

Në atë çast flokët e mrekullueshëm të Delës ranë rrotull saj, duke valëzuar dhe ndriçuar si një shatërvan ujërash të kafenjta. I arritën deri poshtë gjunjëve dhe e mbështollën si një pelerinë. Por atëherë ajo i lidhi sërish me nervozizëm dhe me një gjest të furishëm. Befas ngurroi një minutë dhe ndenji pa lëvizur, pastaj nja dy pika lot spërkatën tapetin e vjetëruar të kuq.

Hodhi mbi supe xhaketën e saj të vjetër ngjyrë kafe. Vuri kapelën e saj ngjyrë kafe. Me një rrotullimë të fundit dhe, me sy që i shkëlqenin ende nga lotët, u sul nga dera te shkallët dhe doli jashtë në rrugë.

Aty ku ndaloi, lexoi tabelëzën: “Madam Sofronie, flokë të të gjitha llojeve”. Dela vrapoi me një frymë, duke gulçuar, por e mblodhi veten. Madama e madhe, shumë e bardhë, e ftohtë nuk ia mbushi mendjen se ishte “Sofronia”.

– Do t’i blini flokët e mi? – pyeti Dela.

– Po, ble flokë, – tha Madama. – Hiqe kapelën dhe lermë t’i shoh ç’pamje kanë.

Ujëvara e kafenjtë u derdh tatëpjetë.

– Njëzet dollarë, – tha madama, duke e ngritur masën e flokëve me një dorë të stërvitur.

– M’i jep menjëherë, – tha Dela.

Oh, dhe dy orët e tjera fluturoi me krahë të trëndafiltë. Harrojeni metaforën e ngatërruar. Ajo brodhi dyqan më dyqan për t’i blerë dhuratën Xhimit.

E gjeti më në fund. Ajo gjë sigurisht ishte bërë për Xhimin, për askënd tjetër. Nuk kishte ndonjë të tillë në dyqanet e tjera, ajo kishte parë në to mbarë e prapë. Ishte një zinxhir platini i thjeshtë dhe i dëlirë në dizajn, që e tregonte vlerën e tij vetëm nga lënda, siç e tregojnë të gjitha gjërat me vlerë dhe jo nga zbukurimi i rremë. Madje ishte më me vlerë edhe se ora. Menjëherë, sa e pa, iu mbush mendja se ai zinxhir duhej t’i përkiste Xhimit. Ishte si ai. I pabujshëm dhe me vlerë – përshkrimi që mund t’u bëhej të dyve. Pagoi njëzet e një dollarë dhe nxitoi të kthehej në shtëpi me 87 centët e mbetura. Me atë farë rrip ore që kishte, Xhimi duhej ta ndjente veten në siklet në çfarëdolloj shoqërie. Ora ishte e madhe dhe ai e vështronte nganjëherë vjedhurazi për shkak të rripit të vjetër të lëkurës, që e përdorte në vend të zinxhirit.

Kur Dela mbërriti në shtëpi, trallisja e saj i hapi pakëz udhë kujdesit dhe arsyes. Ajo nxori bigutinat dhe iu përvesh punës për të rregulluar shkatërrimet e bëra nga zemërgjerësia, shto edhe dashurinë, çka është gjithnjë një detyrë e madhe, të dashur miq, një detyrë vigane.

Brenda dyzet minutave u mbush me kaçurrela të vogla, afër njëra-tjetrës që e bënë të dukej çuditërisht si një nxënës i çrregullt. E nguli vështrimin te reflektimi i saj në pasqyrë gjatë, me kujdes dhe në mënyrë kritike.

“Po s’më vrau Xhimi që në fillim”, i tha vetes, “përpara se të më hedhë një vështrim të dytë, me siguri do të thotë se dukem si vajzat e korit të Coney Island. Po çfarë mund të bëja, oh! çfarë mund të bëja me një dollar dhe tetëdhjetë e shtatë cent?”

Në orën shtatë kafeja ishte gati dhe tigani ishte prapa stufës, i nxehtë dhe gati për të skuqur bërxollat.

Xhimi nuk vonohej kurrë. Dela e vuri zinxhirin në dorën e saj dhe u ul në cep të tryezës, afër derës ku ai hynte gjithmonë. Pastaj ndjeu hapin e tij në shkallët poshtë para se të ngjitej dhe u zbeh për një moment. E kishte zakon të thoshte lutje të vogla në heshtje për gjëra të vogla të përditshme dhe atëherë pëshpëriti: “Të lutem Zot, bëje atë të mendojë se jam ende e bukur!”

Dera u hap, Xhimi hyri brenda dhe e mbylli. Dukej i hequr dhe shumë serioz. I gjori djalë, ishte vetëm njëzet e dy vjeç dhe kishte marrë përsipër barrën e familjes! I duhej një pallto e re dhe nuk kishte as dorashka.

Xhimi mbeti te dera, aq i palëvizshëm si një mekanizëm me ndjesinë e ligështimit. Sytë i mbante ngulur te Dela dhe kishte një shprehje që ajo nuk e lexonte dot. Kjo e tmerroi edhe më shumë. Nuk ishte zemërim, as habi, as mosmiratim, as tmerr, asnjë nga ato ndjenja për të cilat ajo ishte përgatitur. Thjesht e shihte i fiksuar me atë shprehje të veçantë në fytyrë.

Dela brofi nga tryeza dhe shkoi drejt tij.

– Xhim i dashur, – tha duke qarë, – mos më vështro në atë mënyrë! I preva flokët dhe i shita, sepse nuk mund të duroja pa të blerë një dhuratë për Krishtlindje. Do t’i rris prapë, ti nuk mërzitesh, apo jo? Do t’i le të rriten. Flokët e mi rriten shumë shpejt. Thuaj “Gëzuar Krishtlindjen!” Xhim dhe të jemi të lumtur. Ti nuk e di çfarë dhurate të lezetshme, të bukur, të kam blerë.

– Ke prerë flokët? – pyeti Xhimi me pahir, sikur nuk kishte mbërritur ende tek ai fakt i kryer, edhe pse ishte stërmunduar.

– I preva dhe i shita, – tha Dela. Pse nuk të pëlqej kështu? Jam pa flokët e mi, apo jo?

Xhimi vështroi në dhomë me kureshtje.

– Ti po thua që nuk i ke më flokët? – tha ai me një shprehje gati idiote.

– As mos i kërko, – tha Dela. I shita, të thashë, i shita dhe mori fund. Jemi në prag Krishtlindjeje, djalë. Sillu mirë me mua, sepse ato ikën për ty. Ndoshta flokët në kokën time mund t’i numëroje dhe ishin të llogaritura, – ajo vazhdoi me një ëmbëlsi serioze të papritur, – por askush nuk mund të llogarisë dashurinë time për ty. T’i ve bërxollat të bëhen, Xhim?

Xhimi u duk se doli shpejt nga gjendja e transit. Ai e mbështolli me krahë Delën e tij.

Po le të arsyetojmë për dhjetë sekonda dhe ta shohim çështjen në një kahje tjetër. Tetë dollarë në javë ose një milion në vit ç’ndryshim kanë? Një matematikan apo një mendjemprehtë do t’ju jepte një përgjigje të gabuar. Magi sillte dhurata me vlerë, por jo një si ajo. Ky pohim i errët do të ndriçohej më vonë.

Xhimi nxori paketën nga xhepi i palltos dhe e vuri në tryezë.

– Mos bëj gabime për mua, Del, – tha ai. Mua as më shkon mendja se një prerje flokësh, një e rruajtur apo ndonjë shampo mund të më bënte të të quaja më shumë apo më pak si e dashura ime. Por, nëse do ta hapësh atë paketë, mund ta shohësh se pse duhej të më lije mua ta tregoja në fillim.

Gishtat e bardhë dhe të shkathët grisën spangon dhe letrën. Dhe atëherë një britmë gëzimi dhe mahnitjeje. Dhe pastaj, mjerisht, një ndryshim i beftë femëror në lot histerikë dhe vajtues, çka kërkonte që i zoti i shtëpisë të mobilizonte të gjitha forcat për ta qetësuar.

Sepse atje kishte krehra, një komplet krehrash dhe karficash, anash dhe prapa që Dela i kishte parë me admirim për një kohë të gjatë në një vitrinë të Broduejit. Krehra të bukur, prej gualli të vërtetë, me buzë të argjendta, me nuanca ngjyrash për t’i vënë në flokët e bukur që s’i kishte më. Ishin krehra që kushtonin një djall e gjysmë, ajo e dinte sa i dëshironte dhe sa e etur ishte zemra e saj, aq më tepër që nuk kishte pasur ndonjëherë as shpresën më të vogël se mund t’i kishte. Dhe tani ato ishin të sajat, por flokët kaçurrelë që ato krehra duhej të stolisnin me zbukurimet e lakmuara nuk ishin më.

Ajo i shtrëngoi në gjoks dhe arriti ta shihte edhe pse me sy të errësuar e një buzëqeshje dhe të thoshte: Flokët e mi rriten aq shpejt, Xhim!

Dhe pastaj Dela kërceu si një mackë e përcëlluar dhe bëri “Oh, oh!”

Xhimi nuk e kishte parë ende dhuratën e tij të bukur. Ajo ia zgjati me padurim nga pëllëmba e saj. Metali i çmuar i mërzitshëm mori dritë nga shpirti i saj i shkëlqyer dhe i zjarrtë.

– A nuk është i mrekullueshëm, Xhim? I rashë qytetit kryq e tërthor ta gjeja. Ti tani do të kesh qejf ta shohësh njëqind herë në ditë. Ma jep orën. Dua ta shoh si duket aty.

Në vend që të bindej, Xhimi ra si plumb në divan, vuri duart prapa kokës dhe qeshi. – Del, – tha ai, – le t’i lemë dhuratat e Krishtlindjes dhe t’i mbajmë ato për ca kohë mënjanë. Ato janë shumë të lezetshme, por jo për t’i përdorur pikërisht tani. Unë e shita orën për të blerë krehrat e tua. Dhe tani mendoj që të skuqësh bërxollat.

Magi-t, siç e dini, ishin njerëz të zgjuar, njerëz mrekullisht të zgjuar, që sillnin dhurata për fëmijët në grazhd. Ata shpikën artin e dhënies së dhuratave për Krishtlindje. Duke qenë të zgjuar, dhuratat e tyre ishin padyshim të zgjuara, madje mund të këmbeheshin në rast se përsëritej e njëjta dhuratë. Por ja ku janë këtu para jush në një apartament dy fëmijë budallenj, të cilët pa mend në kokë sakrifikuan për njëri-tjetrin thesaret më të mëdha të shtëpisë së tyre. Por, meqë jemi te dhuratat, le të themi se nga të gjithë që japin dhe marrin dhurata, ata janë më të zgjuarit. Kudo janë më të zgjuarit. Ata janë magi-t.