Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, ka thënë të enjten se edhe 24 vjet pas luftës, Kosova ende nuk e di dëmin ekonomik, emocional dhe psikologjik që ia ka shkaktuar lufta e fundit.

Ai i ka bërë këto deklarata në takimin e parë zyrtar të hapur lidhur me Institutin për Hulumtimin e Krimeve të Kryera gjatë Luftës, që pritet të funksionalizohet shpejt.

Në luftën e fundit në Kosovë, forcat serbe kanë vrarë më shumë se 13.000 persona dhe mbi 6.000 vazhdojnë të jenë të zhdukur.

“Askush nuk duhet të pretendojë se lehtësisht do t’i zgjidhim të gjitha problemet që janë shkaktuar që 24 vjet. Do të jetë e vështirë, shumë e vështirë. Njerëzit janë të lodhur, viktimat kanë humbur besimin në sistem, gjeneratat besa po vdesin çdo ditë, dhe kështu po humbet kujtesa parësore e luftës. Ky është një rrezik i madh, i cili na kanoset, e të cilin nuk guxojmë ta lejojmë të ndodhë”.

Kurti ka thënë se Kosovës i janë shkaktuar dëme shkatërruese, që ende nuk janë matur.

“Edhe sot, 24 vjet pas luftës, nuk kemi një shifër që do të mund të na tregonte, se cili është dëmi ekonomik që lufta i ka shkaktuar vendit tonë. Situata është edhe më keq në raport me dëmin emocional e psikologjik, të cilin nuk e kemi adresuar aspak për këto vite”.

Teksa e ka prezantuar punën e Institutit, Kurti ka thënë se ai do ta ketë linjën e vet buxhetore dhe ekspertë të fushës.

“Paqja kërko drejtësi, por edhe rehabilitim. Në Kosovë nuk ka ndodhur asnjëra dhe viktimat e luftës i meritojnë që të dyja”, ka thënë mes tjerash Kurti.

Prej përfundimit të luftës së fundit në Kosovë, rreth 70 persona janë dënuar për krime lufte para institucioneve vendore dhe ndërkombëtare.

Nga viti 2000 deri në vitin 2008, krimet e luftës në Kosovë janë hetuar nga Misioni i Kombeve të Bashkuara në Kosovë (UNMIK), ndërsa nga viti 2008, prej Misionit të Bashkimit Evropian për Sundimin e Ligjit (EULEX).

Në vitin 2018, ky mision i ka dorëzuar lëndët në Prokurorinë e Kosovës dhe në gjykatat vendore.rel

Shifrat tregojnë sa shqiptarë kanë kaluar me gomone.

Më shumë se 29,000 emigrantë kanë kaluar Kanalin e La Manshit me mjete të vogla lundruese deri më tani këtë vit, shkruan Daily Mail që thekson se kjo është shifra e dytë më e lartë vjetore. Sipas tabloidit britanik një total prej 29,090 njerëz kanë bërë udhëtimin e rrezikshëm në 585 gomone, mesatarisht 50 njerëz të grumbulluar në secilën anije të vogël.

Shifrat e bërë publike sot tregojnë se shtetasit turq tashme përbëjnë më shumë se një në 10 emigrantë që shkojnë në Britani, ndërsa shqiptarët përfaqësojnë 3% krahasuar me gati një të tretën vitin e kaluar.

Afganët përbëjnë grupin më të madh të të ardhurve nga 1 janari deri më 29 nëntor 2023 – 20% e totalit – e njëjta përqindje si për të gjithë vitin 2022. Grupi tjetër më i madh janë iranianët me 12%, pak më pak nga 13% e vitit të fundit.

Shifrat u shfaqën sot ndërsa James Cleverly nënshkroi një traktat të ri me Ruandën  në një përpjekje për të ringjallur një skemë për të dëbuar emigrantët e Kanalit në vendin e Afrikës Lindore.

“Shqiptarët përfaqësojnë 3% të shifrës së këtij viti, krahasuar me 28% vitin e kaluar, sipas të dhënave provizore. Por përqindja e atyre që janë turq është rritur nga 2% në 2022 në 11% deri më tani këtë vit”, shkruan ndër të tjera Daily Mail.

Qeveria e Holandës i ka ndarë 2.5 miliardë euro për ta mbështetur Ukrainën në vitin 2024, tha ministrja e Jashtme e këtij vendi, Hanke Bruins Slot, gjatë një vizite në Kiev të martën.

Lufta agresore e Rusisë në Ukrainë po futet në një dimër tjetër dhe kjo ka bërë që të rriten shqetësimet se përpjekjet e Kievit për ta zmbrapsur pushtimin rus, që nisi në shkurt 2022, mund të dështojnë pa mbështetjen e vazhdueshme të Perëndimit.

Bruins Slot i siguroi autoritetet ukrainase për mbështetjen e vazhdueshme nga vendi i saj.

“Mesazhi im për ministrin Kuleba ishte i njëjti si për të gjithë juve këtu. Mbështetja jonë për juve është e garantuar”, tha ajo pas një takimi me ministrin e Jashtëm të Ukrainës, Dmytro Kuleba.

Ajo theksoi se vendi i saj e hapi një qendër stërvitore për avionët luftarakë F-16 në Rumani më 13 nëntor dhe se po punon me Shtetet e Bashkuara, Danimarkën dhe vende të tjera për t’u kujdesur që Ukraina do të mundë t’i përdorë sa më shpejt avionët luftarakë.

“Siguria juaj është siguria jonë”, shtoi ajo.

Temë e bisedës mes saj dhe Kulebas ishte edhe synimi i Ukrainës për t’u bërë anëtare e Bashkimit Evropian.

“E ardhmja juaj është me ne”, nënvizoi ajo.

Kuleba tha se, derisa vëmendja e mediave është përqendruar në konfliktin në Lindjen e Mesme, “vëmendja politike” nuk ka është hequr nga Ukraina.

Presidenti i Ukrainës, Volodymyr Zelensky, pritet t’iu drejtohet sonte përmes një videoje senatorëve amerikanë, për shkak të frikës se përpjekjet e Ukrainës për ta luftuar Rusinë mund të dështojnë nëse ajo nuk e ka mbështetjen e vazhdueshme nga Perëndimi.

Administrata Biden i ka kërkuar Kongresit ta miratojë kërkesën e Shtëpisë së Bardhë prej gati 106 miliardë dollarësh për t’i financuar luftërat në Ukrainë, Izrael dhe nevojat e tjera të sigurisë.rel

Komandanti i KFOR-it, Ozkan Utulash tha se trupat e NATO-s kanë marrë masa të nevojshme për t`iu përgjigjur çdo lloje dhune të mundshme.

Ai deklaroi se zgjidhja e problemeve duhet të bëhet me diplomaci duke i dhënë përparësi dialogut Kosovë-Serbi.

“Mandati i KFOR-it është i qartë, të mbajë mjedis të qetë dhe të sigurt në Kosovë, për të gjithë njerëzit e saj. Pa marrë parasysh se nga vjen kërcënimi. Më lejoni t’u sigurojë se ne do të vazhdojmë përpjekjet tona për të parandaluar përshkallëzimin dhe jemi të gatshëm t’i përgjigjemi çdo sfide”, deklaroi ai për Rtk.

Komandanti i KFOR-it tha se tensionet në rajon janë rritur, pas incidentit të dhunshëm të 24 shtatorit dhe sulmeve të papranueshme ndaj trupave të KFOR-it në maj.

“Si pasojë, NATO-ja ka vendosur forca shtesë rezervë me kapacitete plotësuese. Tani po mbajmë më shumë aktivitete. Kemi katërfishuar praninë tonë në veri të Kosovës dhe kemi trefishuar numrin e patrullave, duke përfshirë edhe përgjatë vijës kufitare administrative. Synimi ynë është të parandalojmë përshkallëzimin, por në rast përshkallëzimi, jemi të gatshëm dhe të pajisur për të ndërmarrë të gjitha masat e nevojshme për të përmbushur mandatin tonë”, deklaroi numri një i KFOR-it.

Shqipëria ka shënuar rënien më të madhe në testin e PISA 2022, që monitoron performancën e nxënësve në nivel parauniversitar.

Në renditjen e publikuar sot, Shqipëria ka shënuar rënien më të madhe në mbarë planetin, në krahasim me rezultatet e PISA 2018.

Testi i “PISA” është testi kryesor ndërkombëtar për edukimin fillor dhe të mesëm.

Rezultati i testit për vitin 2022 dëshmon që Shqipëria është në nivele të ulëta në arsim.

Shqipëria ka humbur plot 47 vende në lexim, 41 vende në shkencë dhe 69 vende në matematikë në krahasim me rezultatet e viti 2018, duke shënuar përkeqësimet më të mëdha në krahasim me të gjitha vendet e marra në konsideratë në nivel global.

Nxënësit shqiptarë janë poshtë nivelit mesatar të vendeve anëtare të Organizatës për Bashkëpunim dhe Zhvillim Ekonomik (OECD).

PISA është studim ndërkombëtar i arsimit që vlerëson kompetencat e nxënësve 15-vjeçarë në lexim, matematikë dhe shkencë.

Rënien më të madhe Shqipëria e ka pasuar në matematikë. Shqipëria renditet ndër vendet e fundit, së pashku me Autoritetin Palestinez dhe Xhamajkën. Shqipëria ka humbur plo 69 pikë, duke shënuar rënien më të madhe në të gjithë globin.

Sa i përket leximit, Shqipëria është sërish ndër vendet e fundit në nivel global, duke u renditur njësoj si Republika Domenikane, Autoriteti Palestinez dhe Filipinet. Në këtë fushë, Shqipëria ka humbur 47 pikë, duke shënuar sërish rënien më të madhe në botë.

Edhe kur bie fjala te shkenca, Shqipëria është ndër vendet e fundit, njësoj si Jordania apo El Salvadori dhe Guatemala. Shqipëria ka humbur 41 pikë në këtë drejtim.

Testi i PISA-s bëhet me nxënësit 15-vjeçarë, duke eksploruar se sa të aftë janë ata në matematikë, shkencë apo lexim.

Në përgjithësi, në mbarë planetin janë shënuar rënie në krahasim me vitin 2018, për shkak të pandemisë së koronavirusit.

Ndërkohë PISA thekson se një tjetër problem që mund të ketë ndikuar në këtë rëne në Shqipëri ka qenë edhe tërmeti i vitit 2019.

PISA shton po ashtu se vetë nxënësit shqiptarë thonë se nuk e kanë marrë shumë seriozisht testin në krahasim me vitin 2018. Sipas ekspertëve, edhe të dhënat tregojnë se ata nuk janë përfshirë seriozisht në testim dhe pyetësor.

Pas një kërkesë në shtator, e cila ra në vesh të shurdhët, Konventa e Bernës përsëriti thirrjen ndaj qeverisë shqiptare  për të ndërprerë punimet për projektin e debatueshëm të aeroportit të Vlorës dhe zhvillimin e një studimit të ndikimit në mjedis.

Nga Vladimir Karaj-BIRN

Konventa e Bernës përsëriti të hënën kërkesën për qeverinë shqiptare për të ndërprerë punimet për aeroportin e Vlorës. Kërkesa vjen pasi një e tillë më herët në shtator nuk është marrë parasysh nga qeveria.

Në një njoftim për shtyp organizatat mjedisore EuroNatur, EcoAlbania dhe PPNEA, thonë se thirrja e dytë mban parasysh specifikisht faktin që ‘ndërtimi i aeroportit në ekosistemin delikat vijoi edhe pse Komiteti Drejtues i Konventës për Ruajtjen e Jetës së Egër dhe Habitateve Natyrore në Europë kërkoi ndalimin e punës atje tre muaj më parë’.

Njëlloj si në shtator Konventa i kërkon qeverisë shqiptare që të pezullojë punimet dhe që bashkë me organizatat jo qeveritare të mjedisit të ndërmarrë një studim serioz mjedisor të zonës. Konventa sugjeron që të shikohet mundësia për vendndodhje alternative të aeroportit.

‘Qeveri shqiptare pretendon që ka prioritet thelbësor procesin e anëtarësimit në Bashkimin Europian. Ndjekja e rekomandimeve të Konventës së Bernës e mbështet këtë objektiv, në të kundërt mos zbatimi i këtyre rekomandimev dhe marrëveshjeve ndërkombëtare, nuk është ndihmues’, citohet në deklaratën për shtyp  Zydjon Vorpsi, menaxher projekti pranë PPNEA.

Shqipëria e ka firmosur Konventën e Bernës në vitin 1995 dhe është bërë anëtare e plotë e saj në vitin 1999.

Kontestimet nga aktivistët mjedisorë për aeroportin e Vlorës nisën menjëherë sapo planet e qeverisë për ndërtimin e tij morën formë në vitin 2021, duke kundërshtuar procedurën dhe po ashtu Vlerësimin e Ndikimit në Mjedis. VNM-ja për aeroportin u cilësua një farsë, pasi mjetet e rënda kishin filluar punimet në sheshin e ndërtimit para përfundimit të dëgjesave publike.

Projekti i aeroporti i Vlorës është një premtim i hershëm elektoral i kryeministrit Edi Rama, i cili u shty përpara pavarësisht se vetë studimet e qeverisë e vlerësuan atë të paleverdisshëm nga ana ekonomike, me risqe të larta dhe normë të ulët të kthimit të investimit. Për të nxitur investimin qeveria mori përsipër që të kompensojë të ardhurat e munguara të investitorëve privatë, duke vënë në dispozicion të projektit rreth 138 milionë euro të taksapaguesve përgjatë 10 viteve të para të operimit.

Në mars të vitit 2021, fitues u shpall konsorciumi i kompanive Mabco Construction në pronësinë e biznesmenit dhe politikanit kosovar, Behgjet Pacolli në partneritet me kompaninë turke, Yda Group, e cila ka në eksperiencën e saj ndërtime dhe operime në të paktën tre aeroporte në Turqi, Kazakistan dhe Ukrainë. Konsorciumi fitues ka marrë përsipër që të investojë 104 milionë euro për ndërtimin e aeroportit, por rreth një vit e gjysmë pas fitimit të tenderit, kompania turke, YDA Group u largua nga projekti dhe i shiti Pacollit paketën e vet prej 40% të aksioneve për një vlerë minimale prej 4450 eurosh.

Kryeministri Albin Kurti, këtë të diel mirëpriti në Prishtinë përfaqësuesit e partive politike shqiptare të Luginës së Preshevës, të cilët përtej dallimeve politike lokale, kanë vendosur të mblidhen rreth një liste të përbashkët për të kandiduar në zgjedhjet parlamentare të 17 dhjetorit në Serbi.

“Beteja politike e shqiptarëve vazhdon – Shaip Kamberi”, ka grumbulluar rreth vetes Partinë për Veprim Demokratik të udhëhequr nga Shaip Kamberi, Partinë Demokratike Shqiptare të Ragmi Mustafës, Lëvizjen e Progresit Demokratik të Shqipërim Musliut, Unionin Demokratik Shqiptar me Naser Azirin dhe Aleancën për Luginën, të përfaqësuar nga Armend Aliu.

Diskriminimi në përfaqësim, pasivizimi i adresave, padrejtësitë dhe shkeljet e të drejtave të shqiptarëve janë çështje e brenga për të cilat ka nevojë që të flitet me zë të bashkuar e të koordinuar, u tha në takim.

Kryeministri Kurti u uroi përfaqësuesve të këtyre pesë partive politike për dakordimin e arritur dhe u dëshiroi përgatitje e fushatë të suksesshme për zgjedhjet e 17 dhjetorit, e të cilat kanë rëndësi të veçantë për të siguruar përfaqësimin e shqiptarëve në parlamentin e Serbisë si dhe për synimet e përbashkëta për drejtësi dhe barazi për shqiptarët si pakicë kombëtare atje.

Edhe politikani shqiptar në Serbi, Shaip Kamberi ka njoftuar se me partnerët e listës “Beteja politike e shqiptarëve vazhdon – Shaip Kamberi”, janë takuar me kryeministrin e Kosovës, Albin Kurti.

Kamberi shkruan se “shqiptarët e diskriminuar të Luginës nuk duhet e nuk guxojnë të mbesin pa zë përfaqësimi e pa përfaqësim të zëshëm”.

Ai shton se kryeministrin Kurti e njoftuan për rëndësinë e vazhdimit të përfaqësimit të shqiptarëve në parlament.