Ditët e fundit i dërguari i posaçëm amerikan, Gabriel Escobar dhe kryeministri i Kosovës, Albin Kurti i kanë shprehur publikisht mosmarrëveshjet mes tyre. Përplasja mes dy palëve vjen mes një trysnie të shtuar nga SHBA dhe BE ndaj Prishtinës dhe Beogradit për të çtensionuar situatën në Veri të Kosovës dhe për t’u rikthyer në tryezën e bisedimeve. Në Uashington dy analistë amerikanë, Luke Coffey i Institutit Hudson dhe Charles Kupchan i Këshillit për Marrëdhënie me Jashtë shprehën mendime të ndryshme për Zërin e Amerikës lidhur me mënyrën se si po vepron diplomacia perëndimore, sidomos ajo amerikane. Me analistët bisedoi gazetarja Keida Kostreci.

Që pas ngjarjeve të javës së kaluar në Veri të Kosovës, Uashingtoni ka qenë kritik në mënyrë të pazakontë ndaj Prishtinës, përfshirë deklaratat e të dërguarit të posaçëm amerikan, Gabriel Escobar ndaj kryeministrit Albin Kurti gjatë vizitave në Prishtinë dhe Beograd.

Për analistin e Institutit Hudson, Luke Coffey, qëndrimi i administratës së Presidentit Joe Biden, ka qenë i pabalancuar.

“Mendoj se mënyra se si zoti Escobar i është qasur kësaj çështjeje ka qenë pothuajse e papërgjegjshme, të paktën jo shumë e sofistikuar në aspektin e diplomacisë amerikane. E kuptoj dëshirën për të ushtruar presion ndaj të dyja palëve nga qeveria amerikane, por duket se kohët e fundit presioni ka qenë në mënyrë joproporcionale kundër Kosovës, të paktën publikisht. Dhe mendoj se kjo është e pashëndetshme”, thotë ai për Zërin e Amerikës.

Zoti Coffey, një analist konservator, e hedh poshtë argumentin se Shtetet e Bashkuara u zunë në befasi nga veprimet e qeverisë së zotit Kurti në Veri pa koordinim me Uashingtonin, duke thënë se nëse kjo është e vërtetë, është një dështim i angazhimit dhe diplomacisë amerikane.

“Do të ishte kulmi i paaftësisë nëse ambasada amerikane nuk e dinte se qeveria e Kosovës do të përpiqej të dërgonte kryetarët në ndërtesat e komunave”, thotë ai.

Por Charles Kupchan i Këshillit për Marrëdhëniet me Jashtë, thotë se kritikat ndaj kryeministrit të Kosovës, janë të justifikuara.

“Ai ka ndërmarrë kohët e fundit veprime që unë i konsideroj si provokuese pa nevojë, përfshirë shtysën për çështjen e targave dhe së fundmi përdorimin e policisë së armatosur për të futur në godinat e komunave kryetarët shqiptarë etnikë që u zgjodhën me më pak se 4% të votave. Këto nuk janë manovra të dobishme”, thotë zoti Kupchan për Zërin e Amerikës.

Por megjithëse mendon se politika që po ndjek administrata amerikane është e drejtë, ai shton se Serbia ka qenë gjithmonë një lojtar i vështirë dhe gjasat janë që i nxiti serbët në veri që të mos marrin pjesë në zgjedhjet e 23 prillit.

“Pra, megjithëse unë mendoj se kritikat ndaj Kurtit janë të justifikuara, presioni duhet të ushtrohet si mbi Prishtinën ashtu edhe mbi Beogradin nëse do të shohim përparim drejt normalizimit dhe zbatimit të marrëveshjeve, përfshirë një formë të vetë-menaxhimit të serbëve në Kosovë”.

Çështja e Asociacionit është Thembra e Akilit në procesin që po provon të jetë tepër i brishtë drejt gjetjes së një rruge për normalizim. Zoti Escobar përsëriti se nëse Kosova dëshiron të ecë përpara me integrimin evropian, duhet të themelojë Asociacionin.

“Kjo duket të jetë pika kryesore e ngecjes. Por për mendimin tim, është gjithashtu çelësi që do të çonte në një përparim në mënyrë që shumica serbe që jeton në veri të lumit të ndjente se ka një zë në institucionet, qeverisjen e Kosovës dhe që të ndjehen shumë më komodë për t’u integruar në vend”, thotë për Zërin e Amerikës, zoti Kupchan.

Ai e pranon se me strukturat paralele dhe manipulimin e popullatës serbe brenda Kosovës nga ana e Beogradit, Kosova ka të drejtë të jetë e acaruar. Por çështja qëndron diku tjetër, thotë ai.

“Cila është rruga më e mirë që qeveria duhet të ndërmarrë për të arritur në një paqe të kënaqshme, të qëndrueshme dhe afatgjatë, ku Serbia të krijojë një marrëdhënie normale me Kosovën dhe në fund të fundit, të gjitha vendet e botës, përfshirë Serbinë, ta njohin Kosovën si një shtet të pavarur dhe sovran”.

Zoti Coffey thotë se është e pamohueshme që pakicat etnike duhet të trajtohen në mënyrë të drejtë dhe të barabartë sipas ligjit dhe të kenë përfaqësim të përshtatshëm. Por …

“Mendoj se shqetësimi për një tjetër Republika Srpska është shumë legjitim dhe i vlefshëm. Megjithatë, besoj se diskutimet për këtë Asociacion dhe proceset që do të çojnë ndoshta në themelimin e tij duhet të bëhen para së gjithash me dyer të mbyllura, sepse kjo është një çështje e delikate”, thotë për Zërin e Amerikës.

Zoti Coffey thotë se nëse ka kritika legjitime ndaj qeverisë së Kosovës, “një aleate e ngushtë”, atëherë ato duhet të bëhen privatisht.

Por zoti Kupchan mendon se SHBA po flet publikisht, në një përpjekje për të bindur kryeministrit Kurti për t’iu kthyer dialogut me Serbinë, në një mundësi që ai e quan shansin më të mirë ndoshta që nga pavarësia e vitit 2008 për normalizimin e marrëdhënieve.

“Mendoj se Shtetet e Bashkuara po i dërgojnë një mesazh edhe Serbisë, qeverisë serbe se janë një lojtar i balancuar dhe se nëse mendojnë se Prishtina po ndërmerr hapa që nuk janë të dobishëm, do ta thonë një gjë të tillë”.

Zoti Kupchan thotë se janë pikërisht lidhjet historike mes Kosovës dhe Serbisë, që e bëjnë Uashingtonin të ketë një ndikim unik për ta shtyrë Prishtinën drejt një qëndrimi konstruktiv.

SHBA dhe BE kanë bërë thirrje për mbajtjen sa më të shpejtë të zgjedhjeve të reja në komunat e veriut.

Zoti Coffey e pranon se kryetarët shqiptarë nuk kanë mandat popullor, megjithëse thekson se nuk është përgjegjësia e tyre që serbët në Veri bojkotuan. Ai thotë se kërkesa e SHBA-së dhe BE-së për zgjedhje të reja, është e arsyeshme …

“Nëse Serbia tërheq trupat nga kufiri dhe nuk bën përpjekje të ndërhyjë në çështjet e brendshme të Kosovës, nëse serbët etnikë që jetojnë atje angazhohen sinqerisht për të marrë pjesë në këto zgjedhje, atëherë mendoj se do të ishte e arsyeshme të rimbaheshin këto zgjedhje”, thotë ai.

Zoti Kupchan është dakord që duhen mbajtur zgjedhje të reja.

“Duhet të ketë një çtensionim të situatës dhe të shkohet drejt zgjedhjeve të reja, ku një pjesë e konsiderueshme e shumicës serbe që jeton në veri ketë gatishmërinë të marrë pjesë dhe në të cilat zyrtarët e zgjedhur të gëzojnë legjitimitet demokratik”, thotë ai.

Kryeministri Kurti tha të mërkurën se është në favor të zgjedhjeve të reja në komunat veriore, por siç tha, pas sundimit të ligjit dhe përgatitjes së terrenit.

Ndërsa Presidenti Vuçiç tha se nga 9 deri më 12 qershor do të bisedojë me serbët e Kosovës, lidhur me situatën në veri.

Zoti Escobar dhe zoti Lajçak kanë thënë se duan të shohin hapa konkretë drejt qetësimit të tensioneve para se të raportojnë të premten në Uashington dhe Bruksel.

Deri tani nuk ka patur shenja të tilla nga dy udhëheqësit.

Deputeti i Vetëvendosjes Dimal Basha ka reaguar pas deklaratës së Edi Ramës, se ka dërguar një draft për asociacionin e komunave ku jetojnë serbë në Kosovë.

“I dashur Kryeministër Rama, e di që në të kaluarën politikanë tanë në Kosovë të kanë ngarkuar me shqetësime të ndryshme, mirëpo kanë ndërruar kohërat dhe personalisht të liroj nga ky shqetësim, sepse Kosova tani ka mjaft njerëz që kujdesen dhe shqetësohen për Kosovën”, shkruan deputeti në një postim në facebook.

Postimi i plotë:

Qenka shqetësu Kryeministri Edi Rama për shqetësimin e mikut të tij, e që është Asociacioni. Bile e paska marrë mundin me draftu një statut!

Z. Rama, a keni dërguar tek bashkësia ndërkombëtare ndonjë statut për ndonjë Asociacion për shqiptarët e Luginës?

I dashur Kryeministër Rama, e di që në të kaluarën politikanë tanë në Kosovë të kanë ngarkuar me shqetësime të ndryshme, mirëpo kanë ndërruar kohërat dhe personalisht të liroj nga ky shqetësim, sepse Kosova tani ka mjaft njerëz që kujdesen dhe shqetësohen për Kosovën. syri.net

Deputeti i Lëvizjes Vetëvendosje, Armend Muja, ka reaguar pak pasi kryeministri i Shqipërisë, Edi Rama, njoftoi se dje ua ka përcjellë një draft për Asosacionin e komunave me shumicë serbe në Kosovë Presidentit të Francës, Emmanuel Macron dhe Kancelarit të Gjermanisë Olaf Scholz.

Në postimin e tij në rrjetet sociale, Muja thekson se me dërgimin e këtij draft-statuti në Berlin e Paris, “Rama vetëm sa po e shpërfaq dhe forcon Asociacionin e tij me Vuçiçin”.

“Duke dërguar statut për ‘Asociacionin’ në Berlin e Paris, Rama vetëm sa po e shpërfaq dhe forcon Asociacionin e tij me Vuçiqin. Fort i kapur diku për krim e korrupsion duhet të jetë Edi Rama gjersa detyrohet t’ia bëjë këtë mënyrë vetes publikisht para gjithë kombit shqiptar”, shkruan Muja.

Rama ka bërë të ditur në një konferencë për media se dje ua ka përcjellë një draft për Asosacionin e komunave me shumicë serbe në Kosovë presidentit të Francës, Emmanuel Macron, dhe kancelarit gjerman, Olaf Scholz.

“Jam këtu për t’ju bërë të ditur një fakt të panjohur më parë. Dje ua kam përcjellë Scholzit dhe Macronit një draft të Asosacionit, për të cilin kam vënë në dijeni edhe Charles Michel dhe palën amerikane”, tha Rama gjatë konferencës.

Rama tha se dokumenti është konfidencial, por u shpreh i bindur se është “një dokument i nivelit më të lartë ndërkombëtar që merr në konsideratë të gjitha arsyet për krijimin e Asociacionin dhe që Asociacioni është pjesë e organizimit të jetës për Kosovën”. syri.net

Shefi i Grupit Parlamentar të LDK-së, Arben Gashi, është përfshirë në debatin që po bëhet pasi kryeministri i Shqipërisë, Edi Rama tha se ka dërguar një draft-statut të Asociacionit në Gjermani dhe Francë.

Gashi i LDK-së e ka kundërshtuar këtë lëvizje të Edi Ramës, duke thënë se kompetente për propozime të draft-statutit të Asociacionit është vetëm Qeveria e Kosovës dhe asnjë qeveri tjetër.

“Të jemi të qartë e të saktë; kompetent për propozimin e statutit të asociacionit, si dhe menaxhimin me partnerët ndërkombëtarë, është vetëm Qeveria e Kosovës, askush tjetër, asnjë Qeveri e ndonjë vendi tjetër.” – ka shkruar Gashi në Facebook.

Ky nuk është reagimi i parë nga Kosova pas propozimit të Ramës. syri.net

Kryeministri shqiptar Edi Rama mbajti anën e Serbisë në konfliktin me Kosovën për komunat në veri gjatë një konference për mediat të mbajtur të enjten në Tiranë.

“Është e pakuptueshme arsyeja e ngurrimit të autoriteteve të Kosovës për deskalimin e një situate që dukshëm çdo ditë dhe çdo orë e humbura e madhe është Kosova”- tha ai duke shtuar se “Serbia po bën atë që ka bërë dhe herë të tjera, ndërsa Kosova po bën diçka që nuk e ka bërë kurrë më parë”.

Sipas kryeministrit shqiptar Kosova po fajësohet botërisht për qëndrimet ndaj situatës duke paralajmëruar sanksione të aleatëve ndërkombëtare ndaj saj.

Rama, të cilit vetëm dy ditë më parë iu arrestua një prej bashkëpunëtorëve të afërt me akuza të shpërdorimit të detyrës, u vetofrua me një zgjidhje, që ai e cilësoi një draft për asosacionin e komunave në Veri të Kosovës, që banohen me shumicë serbe.

“Dje ua kam përcjellë Scholz dhe Macron një draft të Asosacionit, për të cilin kam vënë në dijeni edhe Charles Michel dhe palën amerikane”- njoftoi Rama duke mos dhënë detaje për përmbajtjen e draftit, i cili sipas tij ishte punuar nga ekspertë amerikane nëse do të vinte një rast i tillë mes dy shteteve.

“Në këtë rast i pakuptueshëm është pozicioni i Kosovës dhe jo i Serbisë, pasi palët nuk po merren më vesh se kush duhet ta shkruaj këtë tekst, dhe jo më të merren se ça duhet të ketë teksti”- këmbënguli Rama në qëndrimin e tij.

Ai pranoi se draftin nuk e ka konsultuar me kryeministrin e Kosovës Albin Kurti, duke theksuar se “nuk është fati i Kurtit sot në lojë, por i Republikës së Kosovës”.

Deklarata e Ramës solli reagimin e menjëhershëm të ish-kryeministrit Sali Berisha, i cili drejton sot një pjesë të opozitës, i cili e konsideroi qëndrimin e tij si ndërhyrje në punët e brendshme të Kosovës.

“Ky akt përbën ndërhyrje flagrante në punët e brendshme të Kosovës, në emër të Beogradit, akt më i shëmtuari në historinë e marrëdhënieve të dy vende, që nxit dhe nuk qetëson konfliktin”- tha ai në një deklaratë për mediat të enjten duke e etiketuar Ramën si “argat të Vuçiç”./ BIRN/

Nga këndvështrimi i analistëve ndërkombëtarë, situata në veri të vendit cilësohet e dirigjuar nga Beogradi.

Kështu thotë edhe politologu Kurt Bassuener, i cili është marrë me zhvillimet në Ballkan për një kohë të gjatë. Ai thotë se themelimi i Asociacionit ka për qëllim ta fuqizojë Beogradin, në mënyrë që nëpërmjet tij si instrument, ta mbajë nën kontroll tensionimin dhe shtensionimim e situatës.

Politologu Kurt Bassuener është bashkëthemelues dhe bashkëpunëtor i lartë i Këshillit të Politikave të Demokratizimit, me qendër në Berlin, i themeluar në vitin 2005.

Gjatë studimeve, ai është marrë kryesisht me zhvillimet në Ballkan, përkatësisht në Bosnjë dhe Në Maqedoninë e Veriut. Për zhvillimet në Kosovë, Bassuener thotë se ajo çka ndodhi në Zveçan, origjinën e ka në Beograd, raporton RTKlive.

Ndërkohë Asociacionin, Bassauener e sheh të paqartë aktualisht, por sipas tij, qëllimi i Serbisë është që nëpërmjet asociacionit ta kontrollojë veriun e Kosovës, në mënyrë që nëpërmjet tij të rrisë dhe të ulë tensionet.

‘Është e qartë se diçka e koordinuar si dhuna në Zveçan kundër trupave të KFOR-it ka qenë e drejtuar nga Beogradi, nuk ka ndonjë dyshim për këtë, sepse ka shumë dëshmi që shpien në atë drejtim. Marrë parasysh edhe tentimin për t`i përsëritur zgjedhjet në ato komuna, kjo është një përpjekje të cilën Perëndimi po e mbështet për t`i dhënë Serbisë një ripërpjekje përmes Listës Serbe në zgjedhjet në të cilat nuk kanë marrë pjesë. Sa i përket Asociacionit, është i ngjashëm në disa mënyra me Republikën Serbe ose mund të jetë, është ende e padefinuar. Ajo çfarë dëshiron Serbia është e qartë se janë shtigjet për të kontrolluar përtej Ibrit si reagues konflikti për t`i ulur dhe rritur tensionet sipas dëshirës. Dhe kjo është diçka për të cilën Prishtina duhet të jetë mjaft e shqetësuar’, tha ai.

Bassuener thotë se Perëndimi po ndërton politika për ta kënaqur Serbinë, që ta përfitojë si aleat kundër Rusisë.

“Ka edhe modele të tjera të cilat nuk janë diskutuar, por ajo që unë shoh si më shqetësuesen për këtë situatë është që Perëndimi nuk po u adresohet publikut në Kosovë dhe Serbi, dhe është plotësisht i koncentruar në liderët e këtyre dy vendeve. Për të arritur një marrëveshje, edhe mund t`u drejtohet kështu, por nëse argumenti i Perëndimit është që kjo është për demokraci , atëherë do të ishte mirë të dëgjonim diçka për demonstratën kundër dhunës në Beograd, si dhe për dhunën që ka ndodhur në Zveçan dhe prej nga ka ardhur. Fatkeqësisht Perëndimi ende mbetet i përkushtuar në përpjekjet për të ndërtuar politika duke e kënaqur Serbinë, deri në përpjekje që ta rifitojnë nga kundërshtarët gjeopolitikë, posaçërisht Rusisë dhe mendoj se ky do të jetë qëllimi’, tha ai.

Dy udhëheqësit e shërbimit sekret të Serbisë, Jovica Stanishiqi dhe Franko Simatoviqi, morën dënimin meritor për krimet që formacionet ushtarake dhe ato të sigurisë të Republikës së Serbisë kanë kryer gjatë luftës në Bosnjë dhe Kroaci.

I pari [Stanishiqi] për opinionin publik është stivuar në kujtesë edhe si personi që ka terrorizuar një lagje të mirë të figurave publike dhe intelegjencës kosovare. Natyrisht me ndihmën e rrjetit të bashkëpunëtorëve të tij.

Në esenë e tij të fundit me titull “I Akullti dhe Frenki dënojnë Serbinë”, të publikuar në gazetën Koha, publicisti kosovar Veton Surroi, na kujton se Stanishiqi ka mbetur në kujtesë të opinionit “më së shumti për një episod”. Në këtë epsisod, “Shërbimi i sigurimit shtetëror serb siguroi bashkëpunimin e një personi publik shqiptar [që vazhdon të jetë publik edhe sot] në mënyrë që të hapet një kanal komunikimi me persona me ndikim politik ndër shqiptarë. Qëllimi ishte që të krijohej një platformë që do të largonte shqiptarët nga konsensusi për pavarësi.”

Në bisedat që kisha me Mahmut Bakallin gjatë luftës, në prag të fillimit të bombardimeve të NATO-s dhe më pas, por edhe pasi ishim kthyer në Prishtinë, pasi ai qe ngarkuar me detyrën e këshilltarit politik në Zyrën e kryemnisitrit Haradinaj, derisa unë kisha detyrën e Zyrtarit të lartë politik, më ka rrëfyer se si ky person publik [fjala është për Baton Haxhiun], tri herë i ka vajtur në banesë dhe i ka bërë presion që ta pranojë ftesën për të vajtur në Brezovicë në takimin me Jovica Stanishiqin.

Në këtë insistim, nuk kishin munguar as kërcnimet e drejtpërdrejta.

Prandaj gjatë bisedave, z. Bakalli nuk e fshehte asnjë herë mllefin që kishte për personin e BH në tërë këtë histori dhe atë pasuesen, kur një delegacion i drejtuesve të LDK-së tok me Bakallin do të detyroheshin të shkonin tashmë në audiencë tek shefi i Stanishiqit në Beograd – te Sllobodan Milosheviqi.

Këtë që e pohon zoti Surroi lidhur me qëllimin e këtij shërbimi – për krijimin e një platforme që do të largonte shqiptarët nga konsesusi për pavarësi, ma kishte pohuar edhe i ndjeri Mahmut Bakalli, që besoj ta ketë nënvizuar enkas në kujtimet e tij.

Por, atë që nuk do t’ia arrinte dot Baton Haxhiu gjatë luftës, duke ju bashkuar presionit psiqik e fizik ndaj të ashtuquajturës alternativë politike në Kosovë në prag të shpërthimit të luftës së UÇK-së dhe më pas, duket se ia ka arritur duke qenë në kondita më të mira ndërkohë si i pozicionuar mirë në cilësinë e këshilltarit politik të kryeministrit të Republikës së Shqipërisë, z Edi Rama, jo vetëm në procesin e krijimit të Ballkanit të Hapur, por edhe krijimit tashmë të një platforme politike – blloku politik të veçantë opozitar në Prishtinë dhe Tiranë, në raport me Qeverinë Kurti e që ndërlidhet kryekreje me veriun e Kosovës.

Konstatimi edhe i Gjykatës Ndërkombëtare për fajësinë e Serbisë në raport me krimet e kryera në Bosnjë e Kroaci, rrjedhimisht edhe në Kosovë, meqë kjo dyshe që u dënua ishte bartëse e plojës dhe gjenocidit në Kosovë, do të duhej të reflektonte gjithësesi edhe në politikën kosovare, konkludon me të drejtë z Surroi.

Por, përkundrazi, në Kosovë dhe rreth Kosovës, edhe me shërbimet e Baton Haxhiut me Co, tutje, po vazhdon lufta speciale me intenzitet të shtuar për të krijuar destabilitet politik dhe parakushte për krijimin e një platforme politike të re që do të shkonte në shërbim të idesë për “t’ia kthyer dhuratat e Rankoviqit” Serbisë, pavarësisht se Veriu i Kosovës është jetik për Republikën dhe do të duhej cilësuar ashtu si është: interes jetësor i Kombit.

Rruga Press

Presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani, ka publikuar pak minuta më parë, një album nga ceremonia e dekorimit të shkrimtarit të madh Ismail Kadare në Prishtinë.

Vjosa Osmani e nisi shënimin e saj në Fb duke cituar fjalët mbresëlënëse të Kadaresë në ceremoni: “Mbledhja jonë në këtë sallë nga shqiptarë të të gjitha zonave të Ballkanit tregon këtë triumf të gjatë shekullor të kombit shqiptar. Nga një triumf i tillë asnjë komb nuk heqë dorë. Ky është një triumf për veten e vetë, për lirinë e vetë, për gëzimin e vetë, për të ardhmen e vetë. Me një fjalë është një triumf për atë që quhet qytetërim njerëzor universal i kësaj bote ku jetojmë.”

Presidentja më pas tregoi se me këto fjalë, “shkrimtari ynë i madh, Ismail Kadare, pranoi sot Urdhrin ‘Hasan Prishtina’, të cilin pata nderin t’ia ndajë në emër të popullit të Kosovës. Ky Urdhër i është ndarë për mjeshtërinë e jashtëzakonshme në artin e fjalës, shprehur gjithandej veprave të tij, për përkushtimin me të cilin e ka mbrojtur të drejtën e Kosovës, si dhe për vlerat letrare e intelektuale me të cilat është paraqitur nëpër botë dhe me të cilat e ka lartësuar gjithandej gjuhën, kulturën e letërsinë shqipe dhe vetë popullin shqiptar.”