VOA/Associated Press
Përpjekjet e ish-presidentit amerikan, Donald Trump, për të fituar nominimin e republikanëve për zgjedhjet presidenciale, përballen me sfidë të madhe, të martën, kur votuesit në Nju Hempshër do të mbajnë zgjedhjet fillestare – rrethin e parë të zgjedhjeve.
Meqë Ron DeSantis i ka dhënë fund garës për të fituar nominimin e republikanëve, dhe ka vendosur të përkrahë Trumpin, zgjedhjet fillestare do të jenë të parat që përballin kampin e Trumpit me atë të Nikki Haleyt.
Ish-presidenti amerikan i hyn garës pas një performance tejet të mirë në zgjedhjet brendapartiake të javës së kaluar në Ajova.
Mirëpo, Nju Hempshër ka traditë më të moderuar politike dhe rregulla tjera, të cilat u mundësojnë edhe votuesve pa përkatësi politike, që të marrin pjesë në garë.
Kandidatët e lidhur me Trumpin dhe fushatën e tij, kanë hasur vështirësi në këtë shtet, në të kaluarën.
Haley, ish-ambasadore e Shteteve të Bashkuara në Kombet e Bashkuara dhe ish-guvernatore e Karolinës së Jugut, shpreson të përfitojë prej çdo boshllëku, sidomos tani që është kandidatja e vetme e madhe në zgjedhjet fillestare, që synon të mposhtë Trumpin.
DeSantis, edhe para se t’i jepte fund garës, nuk kishte shpresa për Nju Hempshërin, duke u fokusuar në zgjedhjet fillestare të Karolinës së Jugut, që do të mbahen më 24 shkurt.
Mirëpo ai ka përkrahës edhe në Nju Hempshër, të cilët tani e dinë se çfarë duhet të bëjnë.
Një fitore e Haleyt do ta bënte garën më konkurruese, duke marrë parasysh dominimin e Trumpit.
Megjithatë, një fitore e re e Trumpit mund ta bëjë të pashmangshëm faktin që ai do të fitojë nominimin e republikanëve për të tretën herë me radhë.
Nuk duhet harruar që edhe demokratët i kanë zgjedhjet fillestare.
Emri i presidentit aktual amerikan, Joe Biden, nuk është në fletën e votimit, pasi ai ka vendosur ta bëjë Karolinën e Jugut si ndalesën e parë zyrtare për zgjedhjet fillestare të demokratëve.
Megjithatë, Nju Hempshëri do ta respektojë traditën dhe do të organizojë zgjedhje fillestare edhe për demokratët.
Çfarë pas të martës?
Nëse Haley nuk mund ta mposhtë Trumpin në Nju Hempshër, ajo rrezikon që të mos e ndalë atë askund tjetër, madje as në vendlindjen e saj, në Karolinën e Jugut.
Përballja kokë më kokë mes Trumpit dhe Haleyt është pikërisht shqetësimi që kanë pasur shumë republikanë.
Haley ka natyrë garuese dhe gëzon përkrahjen e votuesve të moderuar dhe atyre të pavarur.
Ajo e ka fituar edhe përkrahjen e guvernatorit të Nju Hempshërit, Chris Sununu.
Prapëseprapë, Trump është favoriti.
Duke e nuhatur rrezikun potencial, ish-presidenti ka angazhuar armatën e tij të mbështetësve për të demonstruar forcën që ka.
Senatori i Karolinës së Jugut, Tim Scott, ish-kundërshtar i Trumpit, e ka përkrahur atë në marshin në Nju Hempshër në fundjavën e kaluar.
Një numër në rritje i republikanëve në Nju Hempshër insistojnë që nuk do ta përkrahin kurrë Trumpin.
Dhe pa një organizim të zgjedhjeve fillestare të demokratëve, shumë votues të papërcaktuar, mund të vendosin që ta përkrahin Haleyn.
Mirëpo, kjo nuk e ndryshon faktin që zgjedhjet fillestare republikane përcaktohen prej republikanëve, dhe përqendrimi i mbështetësve të Trumpit duket më i fuqishëm se kurrë.
Ku shkojnë mbështetësit e DeSantisit?
DeSantis është konsideruar si finalist i tretë në garën në Nju Hempshër, para se t’i jepte fund garës, të dielën.
Ky guvernator i Floridas e ka vizituar Nju Hempshërin për herë të parë si kandidat për zgjedhjet e vitit 2024, në qershor të vitit të kaluar.
Me gjithë performancën e tij, jo më të mirën ndonjëherë, DeSantis nuk do të thotë që nuk gëzon mbështetje në Nju Hempshër.
Me gjithë koalicionet e brendshme që ka arritur brenda republikanëve, dhe më pas mbështetjes zyrtare për Trumpin, ka mundësi që pas largimit nga gara, gjithë publiku që e ndjek, të shkojë në drejtim të ish-presidentit.
Çka mendojnë demokratët?
Publikisht dhe privatisht, liderët demokratë kanë përsëritur se i frikësohen më shumë Haleyt sesa Trumpit, në aspektin e përballjes eventuale me Bidenin.
Në zgjedhjet fillestare të së martës do të kuptohet më shumë në këtë drejtim.
Haley ka shpenzuar muaj duke iu thënë votuesve që pa kaosin dhe bagazhin politik të Trumpit, ajo është në pozicion më të mirë për të mposhtur Bidenin në nëntor.
Ky argument nuk i ka ndihmuar shumë në Ajova, ku ajo ka dalë mbrapa DeSantisit.
Tani ajo shpreson që votuesit në Nju Hempshër të kenë më shumë parasysh karrierën e saj politike.
Sununu, guvernator republikan i Nju Hempshërit, ka qenë në anën e Haleyt për disa javë, duke ua kujtuar votuesve performancën e Trumpit prej kur ka hyrë në Shtëpinë e Bardhë, në mandatin e kaluar presidencial.
Ende nuk dihet nëse dikush ka reflektuar prej këtyre fjalimeve.
Nëse jo, është sepse Trumpi i ka bindur votuesit republikanë se ai, dhe jo Haley, është kandidati i duhur për zgjedhje.
Trump vazhdon rreptë garën, ndonëse ka probleme ligjore të jashtëzakonshme.
Edhe mungesa e popullaritetit të Bidenit po e turbullon këtë çështje.
Prandaj, votuesit në Nju Hempshër kanë mundësi që të votojnë në mënyrë strategjike të martën, me një synim që u intereson të gjithëve: aftësia për të mposhtur palën tjetër.
E gjitha rreth rezultatit
Rezultati final mund të përcaktohet prej atyre që shihen në votimet e së martës.
Ajova ka regjistruar një prej daljeve më të ulëta në zgjedhjet brendapartiake të javës së kaluar.
Daljet e pakta në zgjedhje zakonisht janë në të mirë të kandidatit me mbështetjen më të madhe.
Dhe më 2024, ai kandidat është Trumpi.
Mirëpo Haley, me argumentet për kaosin e Trumpit, ka tentuar të ketë në fokus të pavarurit dhe republikanët më të moderuar.
Ligji i Nju Hempshërit u mundëson votë edhe banorëve që nuk kanë përkatësi politike.
Demokratët nuk lejohen që të votojnë në zgjedhjet fillestare të republikanëve, ndonëse votuesit kanë pasur mundësi që të ndryshojnë regjistrimin deri në tetor të vitit të kaluar.
Haleyt i duhet dalje e madhe të martën, për të pasur mundësi që të fitojë.
Sekretari i Shtetit të Nju Hempshërit, David M. Scanlan, ka parashikuar që 322.000 votues do të marrin pjesë në zgjedhjet fillestare të republikanëve, çka mund të shënojë rekord.
Në anën e demokratëve, ai pret të marrin pjesë vetëm 88.000 njerëz, pasi realisht nuk do të ketë garë.
Turpërim presidencial?
Mund të mos jetë në ballina të mediave, por demokratët e Nju Hempshërit do të votojnë, po ashtu, për kandidatin e tyre për president.
Pavarësisht që ekipi i Bidenit pretendon që nuk ka interes për rezultatin, ata janë duke i ndjekur me vëmendje zhvillimet në atë shtet.
Biden nuk do të jetë në fletën e votimit në Nju Hempshër.
Ai është duke e shmangur Nju Hempshërin, pasi ka vendosur që të shtyjë përpara mbledhjen e Komitetit Demokratik Kombëtar në Karolinën e Jugut, një shtet shumë më divers, që pritet të mbajë zgjedhjet fillestare më 3 shkurt.
Mirëpo, i zemëruar me vendimet e Bidenit, ky shtet e ka injoruar dëshirën e presidentit, dhe do të jetë nikoqir i zgjedhjeve fillestare.
Në listë janë shumë demokratë më pak të njohur.
Në tentim e sipër për të demonstruar forcën e Bidenit, pavarësisht mungesës së tij, aleatët e presidentit në këtë shtet, i kanë inkurajuar votuesit që të shkruajnë vetë emrin e Bidenit në fletën e votimit.
Rezultati nuk do të ketë rol të madh në numrin e delegatëve që duhen i një kandidati të fitojë nominimin e demokratëve.
Mirëpo një rezultat i dobët do të përbënte turp të pakërkuar për Bidenin, teksa ai tenton të përmirësojë pozicionin politik para zgjedhjeve.
