Pas lajmit për liberalizim të vizave, Kosovës i erdhi një tjetër lajm i mirë nga Strasburgu.

Komiteti i Ministrave të Këshillit të Evropës e çoi përpara në Asamblenë Parlamentare, aplikimin e Kosovës për anëtarësim.

Ky proces që nisi në maj të vitit të kaluar, kur ministrja e Jashtme Donika Gërvalla dorëzoi aplikimin, mund të finalizohet shpejt.

Por çfarë përfiton Kosova pasi të anëtarësohet në KiE?

Me 2/3 të votave për, Këshilli Ministror mori vendim që aplikimi i Republikës së Kosovës për t’u anëtarësuar në Këshillin e Evropës të shkojë tutje, etapë kjo që u konsiderua historike për vendin.

Nga 46 shtete anëtare, 33 prej tyre i thanë “po” Kosovës në KiE.

Fati i Kosovës tash është në duart e Asamblesë së Përgjithshme, e cila cakton kushtet përmes të cilave shtetet mund të anëtarësohen në Këshillin e Evropës, nëpërmjet të drejtës së vetos.

Pak fjalë për Këshillin e Evropës

Këshilli i Evropës është organizata kryesore e të drejtave të njeriut në kontinent, e themeluar në vitin 1949, me seli në Strasburg të Francës.

Ajo përfshin 46 shtete anëtare, 27 prej të cilave janë pjesë e Bashkimit Evropian.

Këshilli i Evropës avokon për lirinë e shprehjes dhe të medias, lirinë e tubimit, barazinë dhe mbrojtjen e pakicave.

Duke qenë një organizatë ndërkombëtare, KiE nuk mund të bëjë ligje, por ka aftësinë për të nxitur zbatimin e marrëveshjeve të përzgjedhura ndërkombëtare të arritura nga shtetet anëtare, e që prekin tema të ndryshme.

Dy organet statutore të këshillit janë Komiteti i Ministrave, i cili përbëhet nga ministrat e jashtëm të çdo shteti anëtar, dhe Asambleja Parlamentare e Këshillit të Evropës (PACE), e cila përbëhet nga anëtarë të parlamenteve kombëtare të çdo shteti anëtar.

Çka përfiton Kosova pas anëtarësimit në Këshill të Evropës

Të gjitha vendet anëtare të Këshillit të Evropës kanë nënshkruar Konventën Evropiane për të Drejtat e Njeriut, një traktat i krijuar për të mbrojtur të drejtat e njeriut, demokracinë dhe sundimin e ligjit.

Çdo vend që i bashkohet Këshillit të Evropës pranon t’i nënshtrohet mekanizmave të pavarur monitorues që vlerësojnë përputhjen e atij shteti me të drejtat e njeriut dhe praktikat demokratike. Me t’u bërë pjesë e KiE-së, edhe Kosova, pas nënshkrimit të këtij traktati, do të ndihmohet në luftimin e këtyre kauzave.

KiE promovon të drejtat e njeriut përmes konventave ndërkombëtare, si Konventa për Parandalimin dhe Luftimin e Dhunës ndaj Grave dhe Dhunës në Familje dhe Konventa për Krimin Kibernetik. Si e tillë, KiE monitoron progresin e shteteve anëtare në këto fusha dhe bën rekomandime përmes organeve të pavarura monitoruese të ekspertëve.

Për më tepër, Këshilli i Evropës u ndihmon shteteve anëtare edhe në luftim të korrupsionit dhe terrorizmit, si dhe të ndërmarrin reformat e nevojshme gjyqësore. Në raportin e fundit të Departamentit amerikan të Shtetit, korrupsioni qeveritar ishte një prej kritikave bazë që iu dha Kosovës, dhe të njëjtit shtruan nevojën për luftimin e tij.

Me aspiratat e Republikës së Kosovës drejt strukturave evropiane, pranimi në Këshillin e Evropës është një hap domethënës drejt anëtarësimit në Bashkim Evropian. Asnjë shtet nuk mund të pranohet në BE, pa u pranuar në KiE fillimisht.

Vendimi historik për Kosovën, kush e përkrahu e kush e kundërshtoi

24 prilli i 2023-ës, tashmë shënon etapën e parë të një procesi të rëndësishëm për Republikën e Kosovës.

Në një njoftim të Këshillit të Evropës thuhet se vendimi i sotëm për Kosovën u bazua në marrëveshjen e Brukselit të 27 shkurtit dhe marrëveshjen e Ohrit të 18 marsit, të arritura në dialogun e ndërmjetësuar nga Bashkimi Evropian dhe rëndësinë që të gjitha palët t’i zbatojnë ato në mënyrë të përshtatshme dhe në mirëbesim.

Shtatë shtete votuan kundër anëtarësimit të Kosovës: Spanja, Rumania, Qipro, Gjeorgjia, Azerbajxhani, Serbia, dhe Hungaria si surpriza më e madhe duke konsideruar faktin se kjo e fundit e njeh pavarësinë e Kosovës.

Greqia, Sllovakia, Ukraina e Bosnja abstenuan, ndërsa Armenia nuk votoi fare. syri.net

Kryeministri i vendit, Albin Kurti, mori pjesë dhe ishte folës kryesor në ngjarjen e organizuar nga Ministria e Financave, Punës dhe Trasnfereve me përfitues nga komunitetet joshumicë të programit “Kosova Generation Unlimited”, praktikë me pagesë.

Kurti tha se ne e dimë se ka një numër të madh të të rinjve, që përveç se nuk janë në punë, nuk janë as në shkollë e as në fakultet, e as në ndonjë trajnim, njofton Zyra për Informim në Kryeministri.

Sipas Kurtit, 30% e të rinjve të moshës prej 15 deri në 24 vjeç janë në një gjendje të tillë. Kurse, në disa nga komunitetet joshumicë në Kosovë, përqindja e të rinjve pa punë, arsim apo trajnim është edhe më e lartë sesa kaq.

Fjala e plotë e kryeministrit Kurti:

E nderuara Shefe e UNICEF-it në Kosovë, znj. Nona Zicherman,

E nderuara Zëvendëskryeministre, znj. Emilija Rexhepi,

Të nderuar Ministra Murati dhe Rashiq,

Të nderuar përfaqësues të bizneseve dhe të organizatave joqeveritare,

Të dashur praktikantë të rinj,

Zonja dhe zotërinj,

Me ardhjen tonë në qeverisje, filluam t’i realizojmë premtimet tona, atë se do të kemi punësim dhe drejtësi, si dy prioritete dhe, se këto do të jenë për të gjithë.

Me këtë iniciativë të K-GenU – Kosova Generation Unlimited, jemi më afër përmbushjes së zotimit tonë. Dhe ju këtu, po përfitoni nga kjo mundësi që edhe ta mbani praktikën, por njëkohësisht edhe të paguheni. Më lejoni që të uroj dhe njëkohësisht ta falënderoj ekipin e Ministrisë së Financave, Punës dhe Transfereve, UNICEF-in, si dhe të gjitha bizneset që janë anëtare të rrjetit CSR për lansimin e kësaj nisme.

Ne e dimë se sa ka pasur Kosova vazhdimisht probleme me papunësi dhe gjithashtu e ka pasur popullatën më të re në vazhdimësi në Evropë, andaj jemi edhe krenarë që jemi me ju sot e ju kemi juve ngahera, po njëkohësisht edhe për potencialin tuaj jemi shumë optimist.

Megjithëkëtë, ne e dimë se ka një numër të madh të të rinjve që përveç se nuk janë në punë, nuk janë as në shkollë e as në fakultet, e as në ndonjë trajnim. 30% e të rinjve të moshës prej 15 deri në 24 vjeç janë në një gjendje të tillë. Kurse, në disa nga komunitetet joshumicë në Kosovë, përqindja e të rinjve pa punë, arsim apo trajnim është edhe më e lartë sesa kaq.

Për këtë, Qeveria ka krijuar Ekipin Ndërinstitucional për Promovimin e Punësimit të Romëve, Ashkalinjve dhe Egjiptianëve, dhe kemi alokuar buxhet për bursa, për 500 studentë në shkolla të mesme si dhe në universitet publike. Gjithashtu, javën që lamë pas kemi njoftuar qytetarët për një pako të re mbështetëse prej 3 milionë eurove, përfitues të të cilit do të jenë të gjitha komunitetet joshumicë në Kosovë. Kjo pako do të fokusohet në krijimin e vendeve të reja të punës në biznese ekzistuese, por edhe në ato të reja, si dhe për bujqit dhe prodhuesit e vegjël në vendet rurale.

Me K-GenU po dëshmohet se ka dëshirë te të rinjtë për punësim dhe aftësim profesional, dhe se ka interes edhe nga bizneset e organizatat partnere për të përfituar nga energjia, pikëpamjet, dija e pasionet e reja që i kanë këta praktikantë të rinj.

Deri sot, nga lansimi i përbashkët i programit K-GenU kemi mbi 600 të rinj përfitues dhe 500 biznese të regjistruara.

Këtë gatishmëri mund ta shohim sot në këtë sallë nga praktikantët prej komuniteteve joshumicë, nga kompanitë e mediave, të fotografisë, dizajnit grafik, të biznesit për prodhimin e frutave ‘goji’ dhe klinike private, si dhe nga OJQ-të për aktivitete kulturore, të avokimit dhe të vullnetarizmit për të rinjtë. E di që keni ardhur nga Peja, nga Prizreni, nga Parteshi, Graçanica e Gjakova e ndoshta edhe më larg. Por, që të gjithë juve, secilit e secilës prej juve urime për këtë nismë të re dhe për këtë punë te re.

Krahas kësaj nisme, Qeveria ka lansuar edhe platformën Superpuna, e cila ofron mundësi punësimi për të rinjtë e moshës prej 18 deri 25 vjeç. Për vetëm 2 muaj, kemi mbi 4.700 pozita të lira pune, mbi 6.400 punëkërkues të verifikuar, mbi 3.700 biznese të regjistruara, e mbi 2.000 marrëdhënie pune. Andaj, ju ftojmë që ta shfrytëzoni edhe këtë mundësi, të regjistroheni e ta gjeni një vend pune me pagë të garantuar nga shteti. Nga praktika në K-GenU, në punësim me Superpuna.

Duhet t’ju tregojmë të gjithë të rinjve për këto mundësi, në mënyrë që të kemi sa më shumë të regjistruar në këto dy platforma, e veçanërisht në K-GenU, që gjithashtu ata të bëhen pjesë e punës praktike me pagesë. Shpresoj që sidomos përmes jush kjo nismë të arrijë edhe te të tjerët, që të kuptohet se Kosova është vend i mundësive për të rinjtë, për komunitetet joshumicë, për të gjithë.

Ministri për Komunitete dhe Kthim, Nenad Rashiq tha se mospjesëmarrja e serbëve të veriut në zgjedhje, është tregues i qartë se interesat e komunitetit serb po përdoren si mjet për beteja politike ndërmjet Kosovës dhe Serbisë.

Ndonëse është shprehur i kënaqur me mbarëvajtjen e këtyre zgjedhjeve të cilat kaluan pa ndonjë incident, duke i quajtur ato legale.

Por ministri ka adresuar një dreson kritika në drejtim të presidentit serb Aleksandar Vuçiq, për presion e vazhdueshëm ndaj serbëve.

“Së pari jam shumë i kënaqur se ka kaluar pa incidente pa kurrfarë konflikti, ka kaluar në ambient të qetë dhe unë jam i kënaqur edhe pse nuk konsideroj me këto rrethana që zgjedhjet kanë qenë një zgjidhje perfektë, por nga ana tjetër duhet të kuptojmë që ligjet përcaktojnë se sa kemi afat për mbajtjen e zgjedhjeve. Unë e respektoj këtë element sepse në duhet të respektojmë ligjet. Për fat të keq e kemi parë edhe një herë që ndikimi i cili është zakonisht i vrazhde i cili në këtë aspekt partia politike e cila përfaqëson presidentin Vuçiq nuk hezitoi të bëjë gjithçka që është e mundur që të mbesin në pushtet”.

“Kjo është edhe një dëshmi e prolongimit ose vazhdimit te një udhëheqje e cila nuk është për interesat e komunitetit serb qoftë të jugut ose veriut, por i ka interesat ku serbët e Kosovës po përdoren si mjet, si një mjet i përkohshëm në vazhdim të betejës politike e cila do të vazhdojë edhe me 2 maj nëse mbahet ai takim që është planifikuar në Bruksel”, tha ai.

Rashiq tha se serbët nuk kanë përfaqshim të duhur në dialogun e Brukselit. Sipas tij, në takimin e dy majit do të bisedohet për propozimin e draft-statutit të Asociacionit.

“Në takimin e radhës më dy maj unë pres që pala kosovare do të jetë të them inovative dhe komstruktive. Edhe vetë Kurti ka treguar në takimin e fundit në Ohër. Konsideroj që është arritur një marrëveshje sipas meje është e mirë sepse ka një logjik të moskonflikti, i cili për serbët e Kosovës është me i vlefshëm”.

“Detajet nuk janë në këtë moment të sqaruara por e di që me dy maj nga ana e Kosovës ne do të përpiqemi që të bëjmë disa propozime të reja, propozime që janë të pjekura dhe kisha thënë të harmonizuar. Unë nuk do të jem aty, por me siguri do të bisedohet për propozime”.

Ndërsa të rrezikshme e ka quajtur deklaratën e Milan Rajdoçiqit, i cili ka thënë se nuk do t’i lejojë komunat veriore të udhëhiqen nga shqiptarët.

Ai tha se në zgjedhjet e djeshme legaliteti është arritur por legjitimiteti do të ketë gjithmonë sfida.

“Kjo deklaratë është e rrezikshme dhe unë lus nëse mund të dëgjoja ata që bëjnë deklarata të tilla, i lus që të përmbahen nga deklarata që në mënyrë direkte ose indirekte potencojnë që mund të ketë një pengesë të marrjes së pushtetit. Prapë e di që ndoshta kjo është jo e fjalëve, në këtë rast ndoshta mund të thoni që nuk ka legjitimitet por megjithatë aty ka legalitet. Ose më mirë me fjalë të shkurta edhe pesë njerëz të dalin në zgjedhje llogaritet se ai që merr 5 i fiton zgjedhjet”, u shpreh Rashiq, teksa pati kritika edhe për Listën Serbe, raporton EO.

“Legalitet në këtë rast është arritur, legjitimitet në këtë rast gjithmonë do të jetë sfidë. Sikur unë mund të them që Lista serbe kurrë nuk ka pasur legjitimitet, sepse çdo fushatë çdo proces të zgjedhjeve i ka bërë më dhunë, dhe mos ta harrojmë që dy kandidatë për kryetar të komunës së Mitrovicës së veriut e kanë humbur jetën për shkak të bindjeve të tyre politike. Ata janë më së paku që mund të kërkojnë legjitimitet”, u shpreh Rashiq. syri.net

Katër kryetarët e rinj shqiptarë në komunat në veri të Kosovës e pranojnë se do ta kenë të vështirë qasjen në zyrat e tyre të reja, pasi shumica gjenden në objektet e strukturave paralele komunale serbe.

Ata thonë se janë të vetëdijshëm për sfidat, por presin ndihmën nga Qeveria e Kosovës që të mundësojë nisjen e punës së tyre.

Eugen Cakolli nga Instituti Demokratik i Kosovës dhe politologu serb, Ognjen Gogiq, thonë se pengesat e para me të cilat do të ballafaqohen këta kryetarë të zgjedhur, do të jenë qasja në objektet komunale, dhënia e betimit solemn dhe ushtrimi efektiv i mandatit.

Në zgjedhje e jashtëzakonshme të 23 prillit për kryetar të këtyre komunave të banuara me shumicë serbe – Mitrovicë e Veriut, Zubin Potok, Zveçan dhe Leposaviq – kanë garuar nëntë shqiptarë dhe një kandidate nga komuniteti serb.

Sipas rezultateve preliminare Komisionit Qendror të Zgjedhjeve, kandidatët e Lëvizjes Vetëvendosje, Erden Atiq dhe Lulzim Hetemi, kanë fituar në Mitrovicë të Veriut, përkatësisht në Leposaviq. Ndërkaq, kandidatët e Partisë Demokratike të Kosovës, Izmir Zeqiri dhe Ilir Peci, kanë fituar në Zubin Potok, përkatësisht në Zveçan.

Në zgjedhjet e 23 prillit, në të katër komunat, kanë votuar 1.567 qytetarë apo 3.47 për qind e trupit votues prej 45.095 qytetarëve me të drejtë vote.

Lista Serbe, partia më e madhe e serbëve të Kosovës, ka refuzuar pjesëmarrjen në këto zgjedhje, ndërkaq pjesëtarët e komunitetit serb në komunat veriore të vendit nuk i janë përgjigjur thirrjeve të autoriteteve të Prishtinës për të dalë në votime.

Nënkryetari i Listës Serbe, Millan Radoiçiq, të dielën, tha se populli serb në Kosovë “nuk do të lejojë kurrë” që komunat me shumicë serbe në veri të vendit të udhëhiqen nga ata që kanë fituar “1 apo 2 për qind të votave” në zgjedhje. Ai nuk saktësoi se çfarë masash mund të ndërmerren.

Objektet komunale dhe betimi i kryetarëve

Eugen Cakolli nga Instituti Demokratik i Kosovës, thotë për Radion Evropa e Lirë se kryetarët e zgjedhur më 23 prill, janë legalë, por nuk kanë legjitimitet praktik dhe përfaqësues, për shkak se nuk kanë marrë vota nga komuniteti serb, i cili është shumicë në katër komunat në veri të vendit.

Sipas tij, problemi i parë me të cilin do të ballafaqohen kryetarët e rinj, do të jetë qasja fizike në objektet e komunave, në shumicën e të cilave janë të vendosura edhe strukturat që punojnë sipas sistemit të Serbisë.

“Afati 30 ditor, pas certifikimit të rezultateve të zgjedhjeve, është relativisht i shkurtër. Në rast se nuk gjendet ndonjë modalitet kreativ, unë besoj që do ta ketë tejet të vështirë secili nga katër kryetarët e rinj që në objektin komunal, përkatësisht në kuvendet komunale, të arrijnë të japin betimin. Pra, është tejet e vështirë – për të mos thënë e pamundur – që këta kryetarë të arrijnë që këtë vullnet qytetar, të komunitetit shqiptar në këto komuna, në praktikë, ta materializojnë dhe ta jetësojnë në praktikë, duke funksionalizuar institucione dhe duke dhënë shërbime”, thotë Cakolli.

Ai shton se edhe nëse kryetarët japin betimin, ky do të jetë një formalitet, i cili në praktikë nuk do të ketë fare efekt.

Mendim të ngjashëm ka edhe politologu Ognjen Gogiq. Ai vlerëson se sfidë e madhe do të jetë kompletimi i asambleve komunale, para të cilave kryetarët, ligjërisht, duhet ta bëjnë betimin.

Në rast se cilido kryetar i zgjedhur nuk arrin ta kryejë këtë procedurë brenda afatit ligjor prej 30 ditësh, atëherë sërish shkohet në zgjedhje.

“Madje, edhe nëse ndodh që ata marrin detyrën dhe shpallen zyrtarisht kryetarë të komunave, atëherë shtrohet çështja se si do të punojnë në ato komuna, marrë parasysh që në to nuk ekzistojnë më kuadrot, nuk ekziston pjesa e shërbyesve. Të gjitha ata kanë dhënë dorëheqje. Kështu që, kur ata do të duhej të udhëhiqnin ato vetëqeverisje lokale në ato komuna, ata nuk do të kenë në kë të mbështeten për t’i zbatuar vendimet. Nuk kanë as objekte, sepse në disa prej këtyre komunave, ata i ndajnë hapësirat me organet e përkohshme që punojnë sipas sistemit serb”, thotë Gogiq për Radion Evropa e Lirë.

“Qeveria duhet të na ndihmojë”

Kandidatët, që sipas rezultateve preliminare, fituan në katër komunat në veri të Kosovës, presin që të përballen me sfida, për tejkalimin e të cilave thonë se do të kërkojnë mbështetjen e Qeverisë së Kosovës.

Qasjen fizike në objektet e komunave në Leposaviq, Zubin Potok dhe Zveçan, kryetarët e rinj të këtyre komunave e pranojnë se do të jetë sfidë për ta dhe për kabinetet e tyre, për shkak se në to janë të pranishme edhe strukturat e të ashtuquajturave organe të përkohshme, që punojnë sipas sistemit të Serbisë.

Ndërkaq, Komuna e Mitrovicës së Veriut e ka objektin e saj, ku janë të vendosura shërbimet në kuadër të sistemit të Kosovës.

Kandidati i Lëvizjes Vetëvendosje, Erden Atiq, si më i votuari në garën për kryetar të Mitrovicës së Veriut, tha të dielën para gazetarëve se nuk e sheh problem qasjen në objektin e komunës.

“Si në një komunë normale në një lagje mesatare të Republikës së Kosovës. Për të gjitha sfidat, jemi të vetëdijshëm dhe jemi të përgatitur. Do të jem kryetar i të gjithëve, pa marrë parasysh a janë përkrahës apo jo”, tha Atiq.

Lulzim Hetemi, po ashtu kandidat i Lëvizjes Vetëvendosje, i cili mori më së shumti vota për kryetar të Komunës së Leposaviqit, thotë për Radion Evropa e Lirë se paraprakisht kanë marrë premtimin nga Qeveria e Kosovës se do të ndihmojë në funksionalizimin e institucioneve lokale.

“Tash duhet të na ndihmojë. Na ka premtuar se të bëjë investime, si të shqiptarët ashtu edhe te serbët. Ta shohim tash se si do të reagojë”, thotë Hetemi.

Në pritje të vendimit të Qeverisë

Por, kandidati i Partisë Demokratike të Kosovës, Ilir Peci, i cili, ka fituar në garën për kryetar të Komunës së Zveçanit, thotë për REL-in se sfidat janë të pritshme, dhe një ndër to është edhe qasja në objektin e komunës.

“Tash krejt varet nga institucionet e Kosovës se çfarë vendimi do ta marrim. Tash neve dhe ekipin tonë, a na dërgojnë në Komunën e Zveçanit [në objektin komunal]? Kjo është pak problem. Qeveria duhet të na tregojë se çfarë vendimi të marrim. Pra, të veprojmë ne apo Qeveria të na ndihmojë. Janë disa gjëra që tash nuk po mundem që përfundimisht t’i them saktë”, thotë Peci.

Izmir Zeqiri nga PDK-ja, i cili sipas rezultateve preliminare të KQZ-së ka fituar garën për kryetar të Komunës së Zubin Potokut, thotë se komuna ka edhe objekte të tjera ose ofiqari, në vendbanimet e kësaj komune të banuara me shqiptarë, të cilat mund të shfrytëzohen nga struktura e re udhëheqëse e komunës, në rast se objekti kryesor nuk lirohet nga strukturat e shtetit serb.

“Momentalisht, nuk do të synojmë të marrim objektin, mirëpo ne e konsiderojmë si të uzurpuar. Prioritet e kam konsolidimin, formimin e kabinetit qeveritar dhe ofertën për t’i përfshirë të gjithë ata [pjesëtarët e komunitetit serb]. Unë do të bëj ftesë që të kyçen në sistem, të punojmë bashkë”, thekson Zeqiri.

Ndërkaq, ish-ministri i Pushtetit Lokal, Sadri Ferati, thotë për Radion Evropa e Lirë se kryetarët e rinj të komunave duhet të parashikojnë se si të veprojnë në rast se mund të ketë ndonjë bojkot të administratës komunale.

“Kryetari, pa pjesën e administratës, nuk mund të ofrojë shërbime për qytetarët. A do të ketë bojkot? Mund të ketë edhe thirrje për qytetaret që mos të marrin shërbime në komunë. Mandej, edhe ai presioni që do t’iu bëhet më tutje serbëve që të mos bashkëpunojnë me të zgjedhurit e rinj”, thotë Ferati.

Ministri i Punëve të Brendshme i Kosovës, Xhelal Sveçla, ka shprehur bindjen se kryetarët e rinj të komunave në veri të Kosovës, nuk do të kenë probleme në punën e tyre, sepse, siç tha, “ligji do të zbatohet në të gjithë vendin”.

Duke folur për REL-in, më 23 prill, ministri Sveçla tha se kryetarët e rinj “do të punojnë normalisht në objektet shtetërore të Kosovës” dhe se “të gjitha objektet e administratës në Republikën e Kosovës janë pronë e shtetit”.

Zgjedhjet e parakohshme në komunat veriore u mbajtën për shkak se kryetarët e këtyre komunave – të gjithë nga radhët e Listës Serbe – kanë dhënë dorëheqje në nëntor të vitit të kaluar, në shenjë kundërshtimi ndaj vendimit të Qeverisë së Kosovës për riregjistrimin e makinave me targa ilegale serbe në RKS – Republika e Kosovës.

Prishtinë – Ministri i Punëve të Brendshme të Kosovës, Xhelal Sveçla, theksoi e deri tani procesi i zgjedhjeve në komunat e veriut, sa i përket çështjes së sigurisë është duke shkuar mirë.

“Unë sot jam në Mitrovicë dhe po e përcjellim situatën sa i takon çështjeve të sigurisë. Situata është stabël, e qetë. Nuk kemi incidente dhe presim që dita të përfundojë e qetë. Këto zgjedhje janë më ndryshe për shumë arsye, e edhe sa i takon aspektit të sigurisë”, tha ai.

Sipas tij edhe kushtet e punës janë mëse komode. “Edhe për votuesit vendvotimet janë të identifikuara dhe nuk shoh ndonjë problem të veçantë”, shtoi Sveçla.

Ai bëri me dije se Policia e Kosovës është e përgatitur për të gjitha skenarit dhe në plotëni të përmbushur mandatin e saj.

Ministri i Punëve të Brendshme, Xhelal Sveçla, tha për RTK se qeveria është e interesuar që veriun ta bëjnë njëjt sikur pjesët e Kosovës.

“Jemi në rrugë të mbarë, dikujt sikur Listës Serbe dhe Beogradit, nuk i përshtatet, prandaj ata në rrugë të ndryshme mundohen ta pengojnë”, tha ai.

Kurse për numrin e qytetarëve që do të dalin në zgjedhje, Sveçla, vlerësoi  se do të rritet gjatë ditës.

“Jemi të vetëdijshëm se për shkak të presioneve të jashtzakonshme ndikon në numrin e votuesve”, tha ai.

Sveçla tha nuk guxojmë të biem pre nga Beogradi dhe Lista Serbe. “Ne në vazhdimësi duhet të punojmë që të gjitha këto mekanizmat e shantazheve kriminale të Beogradit, t’i neutralizojmë, edhe këto zgjedhje janë mjet i neutralizimit të shantazheve. Nuk mund Kosova të jetë peng i kontrabandistëve, i Listës Serbe me anëtarë të së cilës janë të kërkuar jo vetëm në Kosovë, por edhe më gjerë”, tha ai.

Sipas tij pavarësisht presioneve dhe shantazheve që Lista Sërpska dhe Beogradi kanë bërë, edhe ndërkombëtarët kanë njoftuar se këto zgjedhje janë legale.

“Qytetarët e kësaj zone kanë qenë subjekt i shantazheve, i kërcënimeve, maltretimeve, arrestimeve edhe vrasjeve, patjetër që kjo ka pasur ndikim në guximin e qytetarëve që t’iu kundërvihen veprimeve kriminale. Lista Serbe dhe Beogradi në vazhdimësi kanë shtyrë agjendat e tyre duke kërcënuar qoftë institucionet e Kosovës, qoftë qytetarët e kësaj zone”, tha ai. syri.net

Bashkimi Evropian ka bërë thirrje që zgjedhjet e jashtëzakonshme lokale në veri të Kosovës të kalojnë në mënyrë paqësore dhe të gjitha palët të përmbahen.

Më 23 prill, qytetarët me të drejtë vote në katër komunat në veri të Kosovës, të banuara me shumicë serbe – Mitrovicë e Veriut, Leposaviq, Zveçan dhe Zubin Potok – do të zgjedhin kryetarët e rinj. Ndërkaq, në Leposaviq dhe Zveçan do të votohet edhe për përbërjet e reja të asambleve komunale.

BE-ja po ashtu sërish ka shprehur zhgënjimin për bojkotimin e zgjedhjeve nga partia kryesore e serbëve në Kosovë, Lista Serbe – që ka mbështetjen e Beogradit zyrtar – dhe ka thënë se është e domosdoshme që serbët të kthehen në institucionet e Kosovës.

“Që kur serbët u larguan nga institucionet në veri të Kosovës në nëntor të vitit 2022, BE-ja bashkë me partnerët tanë, ishte angazhuar me të dyja palët për të ulur tensionet dhe që serbët e Kosovës të përmbushnin obligimin e tyre nga dialogu dhe të ktheheshin në institucione, ndërsa për Kosovën të mundësojë që ky kthim të realizohej. Deri më tani, pak përparim është arritur në këtë pikë. Është imperative që të kthehemi në situatën në të cilën serbët e Kosovës marrin pjesë në mënyrë aktive në qeverisjen lokale, polici dhe gjyqësor në veri të Kosovës. Na duhet që të dyja palët të luajnë rolin e tyre në këtë drejtim”, tha zëdhënësi i BE-së, Peter Stano.

Më 5 nëntor të vitit 2022, kryetarët e Mitrovicës së Veriut, Leposaviqit, Zveçanit e Zubin Potokut nga Lista Serbe, dhanë dorëheqje.

Ata, së bashku me asamblistët komunalë dhe zyrtarë të tjerë nga sektori i sigurisë e drejtësisë, e morën këtë vendim në shenjë pakënaqësie me një vendim të Qeverisë së Kosovës, që i obligonte serbët t’i zëvendësonin targat e makinave të tyre, të lëshuara nga Serbia, me ato RKS – Republika e Kosovës.

Në zgjedhjet e 23 prillit do të garojnë 10 kandidatë për kryetarë të katër komunave dhe vetëm një është nga komuniteti serb. Paraprakisht, edhe një kandidat tjetër serb kishte hyrë në garë, por ai u tërhoq nga gara tri ditë para mbajtjes së zgjedhjeve.

Duke iu referuar zgjedhjeve dhe mospjesëmarrjes në to të Listës Serbe, Stano sërish shprehu zhgënjimin e bllokut evropian për vendimin e kësaj partie, duke pasur parasysh nevojën e angazhimit të serbëve lokalë në strukturat e pushtetit lokal.

“Është e domosdoshme që zgjedhjet të mbahen në kushte paqësore dhe BE fton të gjitha palët që të tregojnë përmbajtje”, shtoi Stano.

Stano përmendi edhe marrëveshjen e marsit mes Kosovës dhe Serbisë, që u arrit në Ohër të Maqedonisë së Veriut, e cila, sipas tij, parasheh pjesëmarrjen e serbëve në institucionet e Kosovës.

“Marrëveshja për rrugën drejt normalizimit të raporteve mes Kosovës dhe Serbisë e 27 shkurtit dhe aneksi për zbatimin e saj që u arrit në Ohër më 18 mars, ishin hapa të mëdhenj. Marrëveshja dhe aneksi hapin rrugën drejt normalizimit gjithëpërfshirës të raporteve. Pjesë themelore e zbatimit të këtyre marrëveshjeve do të jetë kthimi i qëndrueshëm i serbëve në institucionet e Kosovës, përfshirë edhe në qeverisjen lokale”, tha ai.

Ai kërkoi nga Kosova dhe Serbia që të kenë prioritet kthimin e serbëve në institucionet e Kosovës.

Lista Serbe, por edhe zyrtarët në Beograd, kanë vendosur dy kushte për kthimin e serbëve në institucionet e Kosovës: Formimin e Asociacionit të komunave me shumicë serbe dhe tërheqjen e njësive speciale të Policisë së Kosovës nga veriu.

Ndryshe, në zgjedhjet e 23 prillit, të hapura do të jenë 19 qendra votimi, 13 prej të cilave do të jenë të vendosura në kontejnerë.

Gjykata Themelore e Prishtinës ia ka caktuar një muaj paraburgim kryeshefit të KEK, Nagip Krasniqi.

I njëjti dyshohet për kryerjen e tri veprave penale.

Për caktimin e masës së paraburgimit ndaj tij, gjykata ka lëshuar një njoftim për media.

Njoftimi i plotë i gjykatës:

Gjykata Themelore në Prishtinë – Departamenti Special ka vendosur lidhur me kërkesën e Prokurorisë Speciale të Republikës së Kosovës për caktimin e masës së paraburgimit në çështjen penale për të pandehurin N.K për shkak të dyshimit të bazuar se ka kryer veprën penale Keqpërdorimi i pozitës apo autoritetit zyrtar nga neni 414 paragrafi 2 lidhur me paragrafin 1 të KPRK-së, Ushtrimi i ndikimit nga neni 424 paragrafi 1 i KPRK-së, Keqpërdorimi i pozitës apo autoritetit zyrtar nga neni 414 paragrafi 2 lidhur me paragrafin 1 të KPRK-së dhe Konflikti i interesit nga neni 417 paragrafi 2 lidhur me paragrafin 1 të Kodit Penal të Republikës së Kosovës.

Gjyqtarja e Procedurës Paraprake kërkesën e Prokurorisë Speciale të Republikës së Kosovës  për caktimin e masës së paraburgimit për të pandehurin N.K e ka aprovuar dhe të njëjtit i ka  caktuar  masën e paraburgimit në kohëzgjatje prej 1 (një) muaji.

Kundër këtij aktvendimi, palët e pakënaqura kanë të drejtë ankese në Gjykatën e Apelit, përmes Gjykatës Themelore në Prishtinë. syri.net

Kandidatja e vetme serbe në zgjedhjet për kryetar të Komunës së Zveçanit, Sllagjana Pantoviq deklaroi se ka ardhur koha për ndryshime pas qeverisjes dhjetëvjeçare të Listës Serbe në këtë komunë. Ajo ka akuzuar partinë e Goran Rakiqit që e ka shndërruar veriun si një Kore të Veriut ku serbët kanë jetuar në terror.

Pantoviq, që me profesion është juriste, konsideron se niveli i papunësisë dhe rasteve sociale është i lartë, ndërsa ka akuza edhe për nepotizëm. Ajo premton se do të ndërhyjë menjëherë duke rikthyer meritokracinë si kriter për punësim në këtë komunë.

Sipas saj, bashkëpunimi mes shqiptarëve dhe serbëve, por edhe komuniteteve të tjera, është i domosdoshëm dhe në të mirën e të gjithëve.

“Pas dhjetë viteve të udhëheqjes së Listës Serbe, këtij qyteti i duhet ndryshimi”, deklaroi Pantoviq.

Pantoviq, në një intervistë për KosovaPress, deklaroi se të gjithë serbët janë detyruar të zbatojnë urdhrat që vinin nga Lista Serbe, nëse i kërkohej të shkonin në tubime ishin të detyruar të dilnin, gjithashtu nëse iu kërkohej të dilnin në barrikada duhej që serbët të dilnin në barrikada.

“Problemet kryesore të qytetarëve janë se ata kanë jetuar thjeshtë si në Korenë Veriore, sistem një partiak, nën terror. Do të thotë nëse presidenti thotë të gjithë në tubim, atëherë të gjithë duhet të dalin në tubim, të gjithë në barrikada, të gjithë në barrikada. Do të thotë njerëzit kanë qenë të detyruar, janë kërcënuar, kështu që mendoj se njerëzve duhet t’u japim lirinë e të shprehurit dhe të drejtat”, ka thënë Pantoviq.

Pantoviq theksoi se prezenca e Policisë së Kosovës në Zveçan ka ndikuar që situata të jetë me e qetë në pjesën veriore.

Një ditë më parë, Partia e Serbëve e Kosovës së Aleksandër Jabllanoviqit, u tërhoq nga gara zgjedhore e 23 prillit me arsye se nuk ka kushte për mbajtjen e tyre.

Mirëpo, Pantoviq deklaroi se ka kushte për mbajtjen e zgjedhjeve, madje tha se ka pasur edhe në dhjetor kur fillimisht ishin paraparë të mbaheshin këto zgjedhje.

Ajo tha se nuk beson se do të ketë incidente të mëdha gjatë zgjedhjeve, derisa për incidente të vogla tha se ka pasur gjithmonë në veri.

Kandidatja për kryetare të Zveçanit, u shpreh se nuk është se ndihet edhe shumë e sigurt për shkak të kandidimit të saj në këto zgjedhje, por thotë se nuk frikësohet.

Pantoviq bëri të ditur se ka pasur ofendime pas takimit që kishte me kryeministrin Kurti kohë më parë në Prishtinë, mirëpo shprehet se ka zgjedhur rrugën e saj dhe nuk pendohet për këtë asnjëherë.

Edhe pse liberalizimi i vizave vlen për të gjitha vendet e zonës Schengen, bartësit e pasaportave të Kosovës, nuk do të mund të udhëtojnë në Spanjë, për shkak se ky shtet anëtar i Bashkimit Evropian nuk ia njeh pasaportat.

Këtë e ka konfirmuar, zëdhënësja e Komisionit Evropian për Çështje të Brendshme, Anitta Hipper.

E pyetur nëse qytetarët e Kosovës do të mund të udhëtojnë në Spanjë, ajo nuk e përmendur në mënyrë specifike këtë vend, vetëm ka thënë se liberalizimi nuk do të vlejë për “një shtet”.

“Njohja e dokumenteve të udhëtimit është një kompetencë shtetërore. Në mesin e vendeve të Schengenit, të gjithë, pos një vendi, i kanë njohur dokumentet e udhëtimit të Kosovës. Kjo do të thotë se liberalizimi i vizave për Kosovën do t’iu mundësojë bartësve të pasaportave të Kosovës që të udhëtojnë pa viza në të gjitha këto vende, pos në njërin prej tyre”.

Spanja, e cila prej 1 korrikut merr edhe kryesimin e Bashkimit Evropian, është më e zëshme sesa katër vendet tjera të BE-së që nuk e kanë njohur shtetësinë e Kosovës.

Megjithatë, gjatë procesit të miratimit të vendimit për vizat, Spanja nuk ka kundërshtuar.

Vendet tjera mosnjohëse të shtetësisë së Kosovës janë: Greqia, Qiproja, Rumania dhe Sllovakia.

Ato i njohin pasaportat e lëshuara nga autoritetet e Kosovës.

Më 18 prill, Parlamenti Evropian e ka miratuar vendimin për vizat, ndërsa dokumenti është nënshkruar më 19 prill.

Vendimi parasheh që qytetarët e Kosovës, të udhëtojnë pa viza në vendet e zonës Schengen, prej 1 janarit të vitit 2024.

Regjimi pa viza mundëson udhëtime vetëm deri në 90 ditë – brenda gjashtë muajsh – në cilindo nga shtetet anëtare të zonës Schengen.

Udhëtimet pa viza duhet të shërbejnë për vizita turistike, çështje familjare ose të ngjashme, dhe në asnjë rast nuk nënkuptojnë leje pune ose përfitime të tjera.

Kosova, aktualisht, është vendi i vetëm në Ballkanin Perëndimor, qytetarët e të cilit nuk mund të lëvizin lirshëm në zonën Schengen.

Qeveria e Kosovës nuk duket se ka ndonjë plan konkret për kompensimin e mundshëm të viktimave në rastin e Salih Mustafës, ish-komandant i Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, i dënuar për krime lufte në Kosovë nga Gjykata Speciale në Hagë.

Kjo gjykatë, përmes një vendimi të marrë më 6 prill, e urdhëroi Mustafën që të paguajë 207 mijë euro në emër të kompensimit të dëmeve për tetë viktima nga ky proces.

Megjithatë, gjatë shpalljes së vendimit u bë e ditur se Mustafa ka deklaruar se nuk posedon mjete për të paguar zhdëmtimin.

I gjendur në këtë situatë, trupi gjykues në Gjykatën Speciale theksoi nevojën “për përfshirjen e aktorëve të tjerë për zbatimin e Urdhrit për Zhdëmtim, sidomos Kosovën”.

REL-i pyeti më 18 prill Gjykatën Speciale nëse ka marrë ndonjë përgjigje nga Qeveria e Kosovës, në lidhje me vendimin e saj për zhdëmtimin e viktimave, por zyrtarë të saj mohuan se kanë pranuar ndonjë informacion.

Si parashihet zhdëmtimi i viktimave brenda Gjykatës Speciale?

Gjykata Speciale është pjesë e sistemit gjyqësor të Kosovës, por vepron me personel ndërkombëtar dhe ka selinë në Hagë.

Atje gjykohen krimet e pretenduara të pjesëtarëve të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, të kryera kundër pakicave etnike dhe rivalëve politikë nga janari i vitit 1998 deri në dhjetor të vitit 2000.

Në ligjin, përmes të cilit është krijuar kjo gjykatë, parashihet që viktimat e konstatuara të krimeve brenda juridiksionit të kësaj gjykate, ta kenë të drejtën e zhdëmtimit.

Ligji parasheh që gjykata mund të shpallë urdhër të drejtpërdrejtë për zhdëmtim apo, në disa raste, t’i udhëzojë viktimat që të ngrenë padi civile në gjykatat tjera të Kosovës.

Në rastin e Salih Mustafës, gjykata dha urdhër të drejtpërdrejtë për zhdëmtimin e viktimave.

A mund ta paguajë buxheti i Kosovës zhdëmtimin e viktimave të Mustafës?

Sipas legjislacionit aktual, mundësia e kompensimit të plotë të këtyre viktimave nga buxheti i Kosovës është e vogël.

Kjo, për shkak se gjatë hartimit të ligjeve, me të cilat është themeluar Gjykata Speciale, nuk është paraparë ndonjë fond i veçantë për t’i kompensuar viktimat e mundshme që dalin nga ky proces.

Radio Evropa e Lirë pyeti Ministrinë e Drejtësisë në Kosovë në lidhje me atë se si mund të bëhet kompensimi i këtyre viktimave dhe në përgjigjen e marrë me shkrim thuhet se çështjen e kompensimit të viktimave të krimit e mbulon ligji aktual për këtë çështje.

Ky ligj parasheh që viktimat e krimeve të kryera brenda territorit të Kosovës, të mund të kompensohen nga programi shtetëror, në rastet kur për një arsye ose tjetër nuk mund të kompensohen nga personi që e ka kryer krimin ndaj tyre.

Megjithatë, brenda këtij ligji parashihen kufizime për shumat maksimale që mund të marrin viktimat individuale të krimeve.

Varësisht nga lloji i dëmeve që mund të ketë pësuar viktima e një krimi, në këtë ligj parashihen shuma të kompensimit deri në 4 mijë euro dhe në raste shumë të veçanta deri në 10 mijë euro.

Vendimi i Gjykatës Speciale për zhdëmtimin e viktimave në rastin e Mustafës ka paraparë shuma nga 2 mijë deri në 80 mijë euro për secilën nga tetë viktimat.

Me gjithë insistimin e Radios Evropa e Lirë, Ministria e Drejtësisë nuk e komentoi faktin se ligji aktual nuk i mbulon shumat e zhdëmtimit që janë urdhëruar tashmë nga Gjykata Speciale.

As Zyra për Komunikim e Qeverisë së Kosovës nuk iu përgjigj kërkesës së REL-it për koment në lidhje me këtë çështje.

Organizatat joqeveritare me mendime të ndryshme lidhur me zhdëmtimin

Fondi për të Drejtën Humanitare në Kosovë (FDHK), që merret me drejtësinë tranzicionale, e mirëpriti vendimin e Gjykatës Speciale për zhdëmtimin e viktimave.

“FDHK e konsideron këtë urdhër si një avancim në realizimin e së drejtës së kompensimit të viktimave”, thuhet në deklaratën publike të kësaj organizate të datës 7 prill.

Kjo organizatë, po ashtu, i bëri thirrje Qeverisë së Kosovës që të krijojë një legjislacion adekuat dhe mekanizma që do të ofronin realizimin e dëmshpërblimit për viktimat e krimeve të luftës në Kosovë.

Bekim Blakaj, drejtor i FDHK-së, thotë për Radion Evropa e Lirë se kompensimi i viktimave të krimeve të luftës është shumë i rëndësishëm, por shton se kompensimi do të duhej të bëhej për të gjitha viktimat – edhe përtej juridiksionit të Gjykatës Speciale.

“Nëse do të duhej të krijohej një fond për kompensimin e viktimave të krimeve të luftës, të cilat janë vërtetuar nga kjo gjykatë [Gjykata Speciale], nuk do të ishte e drejtë që t’i përfshinte vetëm viktimat që vërtetohen nga Dhomat e Specializuara [në Hagë]”, thotë Blakaj.

Nga arkivi i REL-it:

Por, sipas Këshillit për të Drejtat dhe Liritë e Njeriut në Kosovë, Gjykata Speciale “nuk mund ta detyrojë Qeverinë e Kosovës që t’i kompensojë këto viktima”.

Sipas kësaj organizate joqeveritare, fondi për pagesën e viktimave do të duhej të krijohej nga buxheti i vetë Gjykatës Speciale, e jo të bëhet ngarkesë shtesë në buxhetin e Kosovës.

Rikujtojmë se Gjykata Speciale financohet nga shtetet e Bashkimit Evropian dhe disa shtete të tjera kontribuuese.

Sipas raportit të kësaj gjykate të publikuar në vitin 2021, ky institucion përgjatë viteve 2016-2020 ka pasur një buxhet prej më shumë se 150 milionë eurosh.

Në vitin 2015, kur Kuvendi i Kosovës ka miratuar Ligjin për Gjykatën Speciale, deputetët kanë miratuar edhe një ligj tjetër, që u ka garantuar të akuzuarve potencialë mbështetjen financiare.

Ministria e Drejtësisë nuk i tregoi shifrat e fundit për shpenzimet për të akuzuar, por, sipas disa llogaritjeve të mëhershme, kjo shumë i kalon 13 milionë euro.

Këtë muaj, në Gjykatën Speciale në Hagë ka nisur gjykimi i katër ish-eprorëve të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, Hashim Thaçi, Kadri Veseli, Jakup Krasniqi dhe Rexhep Selimi, të cilët akuzohen për krime lufte dhe krime kundër njerëzimit.

Nga arkivi i REL-it:

Në proces është edhe gjyqi kundër ish-pjesëtarit të UÇK-së, Pjetër Shala, i akuzuar për krime lufte.

Si është bërë zhdëmtimi i viktimave të luftës në rajon?

Rajoni i Ballkanit Perëndimor është përfshirë nga luftëra të përgjakshme në vitet ’90, të cilat kanë çuar në shpërbërjen e Jugosllavisë së atëhershme.

Në vitin 1993 është themeluar Tribunali i Hagës, i cili ka trajtuar krimet e luftës, të kryera në këtë rajon në atë kohë.

Aktakuzat e kësaj gjykate kanë përfshirë periudhën nga viti 1991 deri në vitin 2001 dhe kanë pasur në shënjestër anëtarë të grupeve të ndryshme etnike në Kroaci, Bosnje dhe Hercegovinë, Serbi, Kosovë dhe Maqedoni të Veriut.

Kjo gjykatë, ndryshe nga Gjykata e tanishme Speciale e Kosovës, nuk ka shqiptuar ndonjë urdhër të drejtpërdrejtë për zhdëmtim të viktimave, mirëpo viktimat janë udhëzuar t’u drejtohen gjykatave vendore përkatëse për të siguruar zhdëmtimin.

Sipas një raporti të vitit 2021 të publikuar nga Fondi për të Drejtën Humanitare në Serbi, qindra padi për zhdëmtim janë bërë në gjykatat në Serbi, duke kërkuar kompensim nga shteti serb për krimet e kryera gjatë luftërave të viteve ‘90.

Ky raport nuk tregon se sa raste kanë fituar dëmshpërblim në total, por kritikon gjykatat se kanë ofruar shuma të vogla për kompensim dhe kanë tejzgjatur procedurat gjyqësore për viktimat.

Në anën tjetër, sipas të dhënave nga Mali i Zi, miliona euro janë paguar në emër të zhdëmtimit të viktimave të krimeve të luftës në këtë shtet.

Sa i përket Bosnje dhe Hercegovinës, ky shtet nuk ka një ligj specifik shtetëror për t’i mbështetur viktimat e luftës, përfshirë viktimat e dhunës seksuale.

Në një rast të paprecedentë, një viktimë e përdhunimit seksual gjatë luftës në Bosnje dhe Hercegovinë ka arritur që përmes Komitetit të Kombeve të Bashkuara kundër Torturës, ta detyrojë shtetin e Bosnjës që t’i paguajë një dëmshpërblim prej 15 mijë eurosh.

Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, takoi sot ambasadorin e OSBE-së, Michael Davenport.

Në takim, siç u bë e ditur në komunikatë, u diskutua për zgjedhjet në katër komunat në veri të Kosovës dhe për fushat e përbashkëta të bashkëpunimit në mes të OSBE-së dhe Qeverisë së Kosovës.

Kryeministri theksoi rëndësinë e mbajtjes së zgjedhjeve lokale edhe si obligim kushtetues e ligjor, por edhe si procedurë e legjitimitet demokratik për institucionet në shërbim të qytetarëve.

“Nevoja për funksionim normal të sistemit dhe institucioneve shtetërore e bënë të nevojshme mbajtjen e zgjedhjeve”.

Kujtojmë që, ditë më parë, Lista Serbe, që ka udhëhequr me katër komunat veriore ka treguar se nuk do të marrë pjesë në zgjedhje, sipas tyre deri në formimimin e Asociacionit të komunave me shumicë serbe.

Në zgjedhjet e 23 prillit, për kryetarë të katër komunave në veri do të garojnë 11 kandidatë, ku vetëm dy prej tyre janë nga komuniteti serb.

Zgjedhjet e jashtëzakonshme lokale do të mbahen në veri pas dorëheqjes së kryetarëve të komunave të Mitrovicës së Veriut, Leposaviqit, Zveçanit dhe Zubin Potokut. Kryetarët e këtyre komunave dhanë dorëheqje në nëntor të vitit 2022 për shkak të vendimit qeveritar për targat ilegale serbe.

Zgjedhjet në veri fillimisht janë caktuar për datën 18 dhjetor të vitit 2022, mirëpo ato janë shtyrë pas incidenteve nga grupe kriminale serbe ndaj zyrtarëve të KKZ-ve dhe pamundësisë për organizimin e tyre. syri.net

Gazetarët jo rrallëherë përballen me pengesa, kanosje e sulme gjatë kryerjes së detyrave të tyre. Të tilla raste përveç që ua vështirësojnë punën, ua kërcënojnë edhe jetën. Rasti i fundit ishte ai i Valon Sylës, që nxiti reagime të shumta në Kosovë. E pa kaluar disa ditë nga ky incident, një gazetar i televizionit publik është përballur me një sulm.

Nga Prokuroria kanë bërë me dije se bëhet fjalë për gazetarin Islam Haxhiu.

Islam Haxhiu është sulmuar pasditen e djeshme, në rrugën “Mbreti Zog” në Pejë, ku kishte shkuar për të marrë informacione lidhur me rastin tragjik të vrasjes së rëndë, që tronditi vendin.

Sipas informacioneve të para, gazetari fillimisht është përballur me sulm verbal nga i dyshuari, i cili e ka ofenduar dhe e ka sharë, e më pas ia ka marrë me zor telefonin. Për të mos mbaruar me kaq, ai e ka goditur viktimën me grusht.

Rasti është denoncuar menjëherë në Polici nga gazetari Haxhiu, i cili ka dhënë deklaratën e tij lidhur me atë që ka ndodhur.

Pas përfundimit të procedurave policore, me urdhër të Prokurorit të Shtetit rasti është iniciuar si “Sulm ndaj personit zyrtarë” dhe “Asgjësim apo dëmtim i pasurisë” syri.net

Më herët gjatë ditës, ministri i Punëve të Brendshme, Xhelal Sveçla, kishte konfirmuar aksionin e autoriteteve të vendit në veriun e banuar me shumicë serbe, por nuk kishte dhënë më shumë detaje.

Më 2022, kur Kosova u përball me krizë të energjisë, Qeveria e Kosovës ndaloi mihjen e kriptovalutave, proces që shpenzon shumë energji elektrike.

Edhe më herët, zyrtarët policorë kishin kryer aksione të ngjashme në rajone të ndryshme të Kosovës, duke konfiskuar pajisje për kriptovaluta.

Katër komunat në veri të Kosovës, të banuara me shumicë serbe – Mitrovicë e Veriut, Zveçan, Zubin Potok dhe Leposaviq – që nga përfundimi i luftës nuk paguajnë për energjinë e shpenzuar.

Deri më 2017, për rrymën në veri kishin paguar qytetarët nga viset e tjera të Kosovës. Gjatë kësaj periudhe kohore, faturat e qytetarëve në komunat e tjera të Kosovës kanë qenë për 3.5 për qind më shtrenjtë.

Por Gjykata Themelore e më pas ajo e Apelit, thanë se praktika e tillë e pagesës për rrymën e shpenzuar në veri ishte e jashtëligjshme. Ky vendim u konfirmua më 13 prill të këtij viti edhe nga Gjykata Supreme e Kosovës.

Supremja konstatoi se konsumatorët mund të kërkojnë të kompensohen për rrymën e paguar për veriun.

Për çështjen e energjisë elektrike në veri, Kosova dhe Serbia kanë diskutuar edhe në kuadër të dialogut, të ndërmjetësuar nga Bashkimi Evropian. Më 2013 palët arritën Marrëveshjen për energjinë, e cila nuk është zbatuar. Për shkak të moszbatimit, më 2022, Prishtina dhe Beogradi u pajtuan për Udhërrëfyesin për zbatimin e Marrëveshjes për energjinë.

Përmes udhërrëfyesit synohet të rregullohet çështja e furnizimit dhe faturimit të energjisë elektrike për katër komunat në veri të Kosovës, të banuara me shumicë serbe.

Për furnizim dhe faturim të veriut me rrymë do të merret kompania serbe, Elektrosever, por BE-ja ka konfirmuar vitin e kaluar se ka vonesa në zbatimin e udhërrëfyesit.

Komisioni Qendror i Zgjedhjeve i Kosovës (KQZ) ka miratuar listën e qendrave të votimit për zgjedhjet e jashtëzakonshme në katër komunat e banuara më shumicë serbe, në veri të Kosovës.

Më 23 prill do të mbahen zgjedhjet e jashtëzakonshme për kryetar të komunave në Mitrovicë të Veriut, Zveçan, Zubin Potok dhe Leposaviqit.

Në këto komuna do hapen 19 qendra të votimit. Prej tyre, 13 do të jenë alternative apo në kontejnerë. Vendimi për këto qendra u miratua nga KQZ-ja, me tetë vota për dhe një abstenim, në mbledhjen që ky institucion ka mbajtur të premten.

“Nga 44 qendra të votimit – në të cilat zakonisht është zbatuar procesi zgjedhor në vitin 2021 , 2019 dhe më herët – tetë prej tyre kanë konfirmuar se mund t’i hapin ato. Duke u bazuar në vlerësimin e Komisionit Komunal Zgjedhor (KKZ) dhe të organeve të sigurisë, është konstatuar se vetëm gjashtë qendra të votimit mund të hapen në lokacionet e zakonshme”, tha Arianit Elshani, anëtar i KQZ-së nga radhët e Partisë Demokratike të Kosovës.

Ai shtoi se 13 qendra të votimit do të jenë alternative ose procesi i votimeve do të zhvillohet në kontejnerë, të cilat do sigurohen nga institucionet tjera.

Në proceset e mëhershme zgjedhore në komunat veriore të Kosovës, qytetarët kanë votuar në qendrat e votimit, të cilat ishin të vendosura në shkolla. Por, zgjedhjet e 23 prillit, votimi në shkolla është bërë i pamundur për shkak se ato kontrollohen nga strukturat që punojnë sipas sistemit të Serbisë, i cili i kundërshton zgjedhjet.

Vendimi për zgjedhjet e jashtëzakonshme është marrë pasi kryetarët e këtyre komunave, bashkë me serbë të tjerë, më 5 nëntor të vitit të kaluar dhanë dorëheqje, në shenjë kundërshtimi ndaj vendimit të Qeverisë së Kosovës për të nisur procesin për riregjistrimin e makinave me targa të paligjshme serbe.

Zgjedhjet fillimisht ishin paraparë të mbaheshin dhjetorin e kaluar, por u anuluan për shkak se grupe qytetarësh atje, shkaktuan incidente gjatë fazës së përgatitjeve.

Lista Serbe, partia kryesore e serbëve në Kosovë, nuk ka aplikuar që të marrë pjesë në këto zgjedhje. Në garë për kryetar të këtyre komunave janë 11 kandidatë nga katër subjekte politike, prej të cilëve vetëm dy janë të komunitetit serb.

Policia e Turqisë arrestoi dje në Aeroportin e Stambollit stilisti i njohur kosovar Valdrin Sahiti. Ky i fundit është i dyshuar për veprën penale blerja, pranimi, posedimi i drogave dhe stimuluesve për përdorim bazuar në nenin 191 të kodit penal të Turqisë.

Policia Turke e ka njoftuar Policinë e Kosovës se Valdrin Sahiti është kapur me pasaportë diplomatike të lëshuar nga Republika ne Kosovës. Sahiti ka shfrytëzuar statusin e diplomatit për të kaluar në zonën VIP të aeroportit të Stambollit, mirëpo pas dyshimeve të policisë turke ai është kapur në flagrancë dhe gjatë kontrollit i është gjetur drogë. Menjëherë pas kësaj Vadrin Sahiti është arrestuar në Aeroportin e Stambollit.

Sahiti është pajisur me pasaportë diplomatike në vitin 2020 me rekomandim të ish-ministres së jashtme të Kosovës Melisa Haradinaj. syri.net

VOA

Ministri i Brendshëm i Kosovës, Xhelal Sveçla tha të mërkurën në mbrëmje se janë arrestuar tre personat e dyshuar për sulmin ndaj gazetarit Valon Syla, drejtor i portalit ‘Gazeta Metro’ në Prishtinë. Gazetari Syla u sulmua të martën në mbrëmje dhe u trajtua për lëndime në kokë në spitalin e Prishtinës.

Ndërkaq në një komunikatë të Prokurorisë së Posaçme dhe policisë së Kosovës, thate se te dyshuarit u arrestuan “pas një angazhimi intensiv të hetuesve të Policisë së Kosovës, përkatësisht Drejtorisë Kundër Terrorizmit”.

Tre të arrestuarit dyshohet se kanë kryer veprën penale “nxitje e përçarjes dhe mos durimit”, thuhet në komunikatë.

Zoti Syla në një postim më të gjatë në rrjetet sociale tha se është sulmuar fizikisht ndërsa po hynte në një kafene në kryeqytet, nga tre persona të cilëve ai vet iu referua si “islamik fanatik”. Ai tha se sulmi sipas të gjitha gjasave ka të bëjë me disa reagime të tij rreth ngjarjeve në Bashkësinë Islame të Kosovës, të cilat sipas tij “kanë nxitur komunitetin e militantëve islamik të organizojnë sulm fizik të paramenduar”.

“Ajo që më shqetëson personalisht në këtë rast është që reagimet përpos që ishin të faktuara, kishin dhe doza të theksuara të humorit. Dhe kjo nuk po pranohet nga një komunitet islamik që sillet me tipare mesjetare dhe nuk po arrin të pranojë humorin dhe fjalën e lirë, shpalos te ata zymtësinë e theksuar te mendimit dhe mentalitetit të tyre”, tha ai.

Zoti Syla tha se “frikësimi i masave, dhuna dhe të gjithë ata që predikojnë kundër lirive dhe veprojnë si përcjellës të kësaj fryme fanatike, nuk janë as për paqe dhe as për liri. Ky është rreziku që po na kanoset të gjithëve”.

Asociacioni i Gazetarëve të Kosovës e dënoi sulmin duke e cilësuar atë “papranueshëm dhe përpjekje serioze për të penguar dhe minuar lirinë e shprehjes dhe lirinë e medies në Kosovë”.

Sulmi u dënua ashpër nga Qendra Evropiane për Liri të Shtypit dhe Medias, e cila u bëri thirrje autoriteteve të Kosovës të zhvillojnë hetime të pavarura dhe profesionale dhe që të sjellin kryesit e veprës para drejtësisë.

Ricardo Gutierrez, nga Federata e Gazetarëve të Evropës duke e dënuar sulmin, tha se ky është një rast i mirë për Kosovën që të hartijë një plan kombëtar për zbatimin e standardeve evropiane mbi sigurinë e gazetarëve.

“Politikbërësit duhet të kenë guximin për të vepruar. Të qëndrosh pasiv është të jesh bashkëpunëtor i sulmuesve”, shkroi ai.

Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, tha në nisje të mbledhjes së qeverisë të mërkurën se sulmi ndaj gazetarit Syla është i patolerueshëm dhe i papranueshëm.

“Mospajtimet në bindje dhe qëndrime nuk mund dhe nuk duhet të jenë shkas për sulme fizike në një shoqëri demokratike të cilën e prezantojmë dhe promovojmë me krenari, nuk duhet të lejojmë asnjëherë që frika nga fjala e lirë të peshojë më shumë sesa liria e fjalës”, tha kryeministri Kurti, duke kërkuar nga organet e rendit që rasti të trajtohet me seriozitetin e duhur.

Kryetari i parlamentit të Kosovës, Glauk Konjufca, tha në një reagim në rrjetet sociale se sulmi ndaj gazetarit Valon Syla është një shkelje e rëndë e lirisë së shtypit dhe e të drejtave të njeriut, dhe nuk mund të tolerohet kurrsesi në një shoqëri demokratike.

“Sulmi ndaj tyre është një krim i cili nuk përkon as me kulturën dhe as me traditën tonë shqiptare”, tha zoti Konjufca.

Sulmi u dënua gjerësisht nga punonjësit e medieve dhe përfaqësues partish politike në vend.

Kryetari i Asociacionit të Gazetarëve të Kosovës, Xhemajl Rexha, tha në një përgjigje për Zërin e Amerikës se numri i sulmeve ndaj gazetarëve të raportuara në këtë institucion ka shënuar rritje nga viti në vit.

Në vitin 2020 ta zëmë janë raportuar 24 raste, në vitin 2021 – 29 raste, në vitin 2022 – 33 raste. Ndërsa gjatë muajve të parë të këtij viti janë regjistruar dhjetë raste të sulmeve ndaj gazetarëve.

Pesë muaj pasi kanë dorëzuar dorëheqjet në institucionet e Kosovës në veri të vendit, kjo nuk është dëshmuar si zgjidhje e mirë për disa qytetarët nga komuniteti serb. Ata pretendojnë se Lista Serbe, e cila kërkonte dorëheqjen e tyre dhe u ofronte zgjidhje të përkohshme, tani po i sanksionon dhe shantazhon nëse nuk e përkrahin politikën e kësaj partie të afërt me Beogradin.

Asokohe, dorëheqje dhanë edhe përfaqësuesit politikë të serbëve nga radhët e Listës Serbe, parti kjo që gëzon mbështetjen e Beogradit. Serbia, e drejtuar nga presidenti Aleksandar Vuçiq, e mbështeti këtë veprim dhe në këmbim u dha të gjithëve kontrata, në bazë të së cilave do të duhej të merrnin pagë.

Mirëpo, në një prononcim për Radion Evropa e Lirë (REL), Delliq thekson se janë “mashtruar” dhe u është “luajtur loja”, sepse, siç beson ai, Lista Serbe tani po “qëron hesapet” me individët që nuk e mbështesin politikën e tyre.

“Në atë kontratë thotë se ne punojmë për komunitetin serb. Kjo është me pikëpyetje për mua, çfarë do të thotë kjo”, pyet Delliq, duke theksuar se tash Lista Serbe do t’u bëjë shantazh me kontrata dhe paga.

A ka raste të tjera të ngjashme?

Edhe më parë, qytetarë të caktuar kanë deklaruar se janë “të detyruar” të shkojnë në barrikada me turne, por Lista Serbe theksoi se bëhej fjalë vetëm për vullnetin e popullit.

Delliq dhe Millunoviq theksojnë se ende shkojnë në punë, për të cilën janë paguar nga Serbia që prej dorëheqjes nga institucionet e Kosovës, por deklarojnë se nuk e kanë marrë pagën për muajin mars. Shërbimet në veri të Kosovës, të cilat u përkasin institucioneve lokale, shpesh janë të ndërthurura në mes të sistemit kosovar dhe atij serb.

Në mjediset e banuara me serbë në Kosovë funksionojnë Organet e përkohshme komunale, të cilat financohen nga buxheti i Qeverisë së Serbisë. Gjithashtu, institucionet shëndetësore dhe arsimore, në mjediset e banuara me serbë në Kosovë, punojnë në kuadër të sistemit të Serbisë. Megjithatë, ndodh punëtorët të punësohen në sistemin e Kosovës dhe më pas të angazhohen në institucionet serbe.

Një shembull i tillë është Ivana Ignjatoviq, e cila punon si mësuese në një institucion parashkollor në territorin e Komunës së Leposaviqit. As ajo nuk e ka marrë pagën e muajit mars, sipas kontratës që i ka dhënë Serbia, pasi kishte dhënë dorëheqje nga sistemi i Kosovës.

Duke folur për REL-in, ajo shpreh bindjen se po e “sanksionon” Lista Serbe, sepse nuk e përkrah politikën e tyre.

Ignjatoviq thekson se gjashtë vjet më parë edhe bashkëshorti i saj ishte shkarkuar “për arsye politike” në Komunën e Leposaviqit, që funksionon sipas sistemit të Kosovës. Më pas, ai e fitoi rastin në gjykatë, por megjithatë, nuk u rikthye në punë.

“Tani ma kanë ndërprerë edhe pagën. Përfundimisht, kjo ndikon që populli të zhvendoset në mënyrë masive nga këtu. Siç thashë, nuk ka dyer në të cilat mund të trokasim për të marrë një zgjidhje pozitive”, thotë ajo.

A mbetën pa paga politikanët nga Lista Serbe?

• Po ashtu, dhjetë deputetë nga Lista Serbe, disa ditë pas dorëheqjes së tyre, janë zëvendësuar me nëntë deputetë të tjerë nga kjo parti, të cilët kanë dhënë betimin në Kuvendin e Kosovës.

Shpjegimi i tyre ishte se nuk donin t’i humbnin mandatet e rezervuara për komunitetin serb. Ndonëse ata nuk marrin pjesë në seancat parlamentare, marrin paga çdo muaj.

Përgatiti: Bekim Bislimi

Inspektorati Policor i Kosovës tha të martën në mbrëmje se ka arrestuar katër pjesëtarë të policisë, në kuadër te hetimeve rreth një incidenti në të cilin një pjesëtar i komunitetit serb mbeti i plagosur në veriun e banuar me shumicë serbe.

Mëngjesin e së martës policia kishte mohuar përfshirjen e saj në plagosjen e qytetarit serb, ndërsa pasditen e së martës tha se janë siguruar dëshmi mbi dyshimet për përfshirje të mundshme të një zyrtari policor në të shtëna me armë zjarri dhe vendosi pezullimin e katër pjesëtarëve të saj.

“Pas ndërmarrjes së disa veprimeve hetimore në koordinim me prokurorinë, hetuesit e Inspektoratit Policor të Kosovës kanë arrestuar sot në orët e mbrëmjes katër zyrtarë policorë me dyshimin se kanë kryer veprën penale “mos lajmërim i veprës penale” dhe njëri nga ta është i dyshuar për veprën penale “vrasje – në tentativë”, thuhet në njoftimin e Inspektoratit, i cili njoftoi se me vendim të prokurorit atyre u është caktuar masa e ndalimit për 48 orë.

Ministri i Brendshëm, Xhelal Sveçla, shkroi se sipas hetimeve të deritashme një zyrtar policor ka shtënë me armë në drejtim të makinës me të cilën po udhëtonte i plagosuri i cili nuk është ndalur me gjithë kërkesën e policisë.

Incidenti ka ndodhur në një postbllok të policisë së Kosovës në komunën e Zveçanit në veriun e banuar me shumicë serbe. I plagosuri është duke u trajtuar në spitalin e Mitrovicës së Veriut dhe është jashtë rrezikut.

Incidenti nxiti reagimin e ambasadorit amerikan në Prishtinë, Jeff Hovenier i cili shkroi në rrjetet sociale se “Shtetet e Bashkuara janë të shqetësuara për incidentin në të cilin një serb i Kosovës u qëllua mbrëmë në Zveçan. Zyrtarët dhe institucionet e Policisë së Kosovës duhet të kryejnë një hetim të plotë dhe të besueshëm. Ne jemi thellësisht të shqetësuar nga mohimi fillestar i bërë pa kujdesin e duhur”, shkroi ai, duke bërë thirrje për llogaridhënie të atyre që janë përgjegjës për veprime kriminale.

Incidenti u dënua edhe nga misioni i Bashkimit Evropian në Prishtinë i cili bëri thirrje që institucionet e sundimit të ligjit të kryejnë një hetim të shpejtë dhe të plotë dhe të nxjerrin përgjegjësit para drejtësisë.

I plagosuri është duke u trajtuar në spitalin e Mitrovicës së Veriut dhe është jashtë rrezikut.

Incidenti nxiti reagimin e zyrtarëve të Beogradit të cilët akuzuan autoritetet në Prishtinë për dhunë ndaj pjesëtarëve të komunitetit serbë në zonën e trazuar.

Përfaqësuesit e katër komunave veriore të banuara me shumicë serbe, nuk e njohin autoritetin e Prishtinës e cila ka shpallur për 23 prill zgjedhjet për postet e kryetarëve të këtyre komunave. Postet janë bosh që nga nëntori i vitit të kaluar kur përfaqësuesit serbë dhanë dorëheqje nga vendet e tyre të punës mes tensioneve për shkak të mospajtimeve ndaj një vendimi të qeverisë në Prishtinë për riregjistrimin e makinave me targa serbe në ato të Republikës së Kosovës.

Lista Serbe, subjekti kryesor politik i serbëve të Kosovës, refuzon të marrë pjesë në zgjedhje dhe të enjten pritet që të takohet ne Rashkë të Serbisë me presidentin serb Aleksandër Vuçiç dhe qeverinë e Serbisë për të diskutuar siç është thënë, për gjendjen e sigurisë, targat e makinave, arrestimet e serbëve dhe zgjedhjet në veriun e Kosovës. Presidenti serb tha se diskutimet do të përqendrohen në hartimin një platforme të përbashkët rreth situatës në veriun e Kosovës.

Një numër organizatash joqeveritare kanë tërhequr vërejtjen se se rrethanat aktuale nuk mundësojnë mbajtën e zgjedhjeve në veri, të cilat fillimisht qenë caktuar për 18 dhjetor të vitit të kaluar për t’u shtyrë për 23 prill të këtij viti.

Kosova po e zhvendos ambasadën e saj në Londër në një rezidencë prej 7.412 milionë eurosh (6.5 milionë funte) në Hyde Park, dikur në pronësi të komedianit Spike Milligan.

Prona e artit dhe artizanatit në Bayswater është blerë nga Kosova pas një marrëveshjeje të rënë dakord nga ambasadori i vendit tonë atje, Ilir Kapiti. Ambasada e Kosovës aktualisht ndodhet në rrugën ‘John Street’ në Holborn, raporton ‘The Telegraph’.

Milligan dhe shoku i tij skenarist Eric Sykes blenë pronën prej mbi 529 metrash katrorë në vitin 1962, duke e bërë atë selinë e kooperativës së tyre të komedisë ‘Associated London Scripts’.

Skenaristit të ‘Doctor Who’, Terry Nation, i lindi ideja për ‘Daleks’ ndërsa punonte në katin e dytë të ndërtesës dhe e njëjta u përdor edhe nga Dennis Spooner për të shkruar skenarë për seritë ‘Thunderbirds’ dhe ‘Stingray’.

Milligan-bashkë-krijuesi i ‘The Goon Show’ dhe autori i ‘Adolf Hitler: My Part in his Downfall’ – ia shiti hisen e tij të rezidencës në fillim të viteve 1970 tek Sykes, i cili vazhdoi të punonte në zyrën e tij të katit të parë deri shumë pak kohë para vdekjes së tij në vitin 2012. Më pas prona i kaloi familjes Sykes.

Rezidenca, e cila është ndërtuar në vitet 1890, ka një sërë dhomash të mëdha në katin e parë dhe të parë, tavane të larta dhe dritare të larta dhe ndodhet në një nga zonat më të kërkuara të ambasadave.

Stafi i ambasadës së Kosovës synon të zhvendoset në ndërtesë pasi të përfundojë puna e rinovimit.

Marrëveshja u organizua nga ‘Beauchamp Estates’.

Gary Hersham, drejtor themelues i ‘Beauchamp Estates’, tha: ‘Kjo shtëpi e madhe në qytet ka një histori të gjatë të përdorimit për zyra dhe për banim, duke e bërë transformimin e saj në një ambasadë një hap logjik’.

‘Hapësira e bollshme e brendshme dhe vendndodhja në qendër, në pragun e Hyde Park dhe vetëm një udhëtim të shkurtër deri në Buckingham Place, e bëjnë atë një vend të përsosur për një mision diplomatik’, deklaroi Hersham për ‘The Telegraph’.

Ambasada e Kosovës nuk iu përgjigj kërkesës për koment. /KlanKosova

Për rreth dy javë, Ekipi Menaxhues do ta prezantojë draft-statutin për formimin e Asociacionit të komunave me shumicë serbe në Kosovë. Kjo do të ndodhë në kuadër të dialogut politik për normalizimin e marrëdhënieve midis Prishtinës dhe Beogradit, i cili udhëhiqet nga kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, dhe presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq.

Paralajmërimi u dha nga kryenegociatorët e dy vendeve, Besnik Bislimi dhe Petar Petkoviq, pas takimit të tyre në Bruksel, më 4 prill.

Megjithatë, ende nuk dihet saktësisht se kush e përbën Ekipin Menaxhues, pra kush e ka shkruar statutin për formimin e Asociacionit.

Me gjithë përpjekjet e bëra, Radio Evropa e Lirë nuk arriti t’i marrë nga Qeveria e Kosovës emrat konkretë të personave që përbëjnë këtë ekip.

Bislimi tha më 5 prill për median e Kosovës, Kallxo, se Ekipi Menaxhues përbëhet nga katër persona të komunitetit serb.

“Danijella Vujiçiq është në krye. Dy persona nga ekipi janë të njëjtë, ndërsa dy anëtarë kanë ndryshuar vazhdimisht”, tha ai.

REL-i pyeti Qeverinë e Kosovës nëse anëtarët kanë ndryshuar, por nuk mori përgjigje.

Danijella Vujiçiq është deputete e Kuvendit të Serbisë nga Partia Përparimtare Serbe, e cila ka pushtetin atje. Ajo vjen nga Mitrovica e Veriut – një nga katër komunat me shumicë serbe në veri të Kosovës.

“Mandati i Ekipit Menaxhues përfundon në momentin kur ai prezanton draftin [e statutit për formimin e Asociacionit të komunave me shumicë serbe]”, tha Bislimi.

Në vitin 2018, Ekipi Menaxhues hartoi një statut dhe e dorëzoi atë në Bruksel. Por, ai statut nuk u diskutua kurrë, me dijeninë e publikut.

REL-i iu drejtua edhe Zyrës për Kosovën në Qeverinë e Serbisë me pyetjet se kush e përbën aktualisht Ekipin Menaxhues, a do të prezantohet draft-statuti i vitit 2018 apo është përgatitur një i ri, por, deri në publikimin e këtij artikulli, nuk mori përgjigje.

Se ka paqartësi rreth prezantimit të draft-statutit, e konfirmoi edhe Bislimi, më 4 prill, në Bruksel.

Çfarë dihet për Ekipin Menaxhues?

Pasi Kosova dhe Serbia arritën një marrëveshje në vitin 2013 për Asociacionin e komunave me shumicë serbe dhe dy vjet më vonë ranë dakord për parimet e formimit të tij, Ministria e Administrimit të Vetëqeverisjes Lokale e Qeverisë së Kosovës emëroi Ekipin Menaxhues në vitin 2016.

Në atë kohë, në krye të kësaj ministrie ishte Lubomir Mariq nga radhët e Listës Serbe – partisë më të madhe të serbëve të Kosovës që ka mbështetjen e Beogradit. Sot, ai është deputet i Kuvendit të Serbisë nga Partia Përparimtare Serbe.

Mariq, i cili ishte koordinator i Ekipit Menaxhues, caktoi katër persona për të shkruar statutin e Asociacionit të komunave me shumicë serbe: Igor Kallamar, Dejan Radojkoviq, Vinko Radosavleviq dhe Svetisllav Durlleviq.

Kallamar dhe Radojkoviq janë nga Mitrovica e Veriut, ndërsa Radosavleviq dhe Durlleviq janë nga komunat në jug të Lumit Ibër.

Aktualisht, nuk dihet nëse Ekipi Menaxhues ka hartuar një statut të ri.

Në fund të janarit, organizata joqeveritare gjermane, Friedrich-Ebert-Stiftung, përgatiti dhe prezantoi draft-statutin e saj për formimin e Asociacionit të komunave me shumicë serbe.

Siç u tha në atë kohë, statuti u hartua me iniciativë të vetë organizatës dhe pas shumë vitesh mosmarrëveshje mes Kosovës dhe Serbisë për këtë çështje.

Ky dokument ka shtatë kapituj dhe 18 nene që përcaktojnë strukturën organizative të Asociacionit, marrëdhëniet me autoritetet qendrore, rregulloret ligjore, buxhetin e të tjera.

Si qëllime të formimit të Asociacionit përmenden: forcimi i demokracisë lokale, zhvillimi i ekonomisë lokale, mbikëqyrja në fushën e arsimit, shëndetësisë parësore dhe sekondare e të tjera.

Për këtë veprim të organizatës gjermane reagoi ashpër drejtori i Zyrës për Kosovën në Qeverinë e Serbisë, Petar Petkoviq, i cili tha se “askush nga Ekipi Menaxhues nuk i ka kërkuar shërbimet e organizatës Friedrich-Ebert-Stiftung”.

“Ajo punë i është besuar ekskluzivisht Ekipit Menaxhues. Në përputhje me mandatin e besuar, Ekipi Menaxhues e përfundoi hartimin e draft-statutit gati 5 vjet më parë, më saktësisht në gusht të vitit 2018, dhe e njoftoi zyrtarisht BE-në për këtë”, tha Petkoviq.

Çfarë parashohin marrëveshjet e Brukselit?

Në Marrëveshjen e parë për normalizimin e marrëdhënieve ndërmjet Kosovës dhe Serbisë të vitit 2013, thuhet vetëm se Asociacioni i komunave me shumicë serbe do të themelohet në bazë të statutit, por, më pas, plani i zbatimit përcaktoi se palët duhet të formojnë një ekip menaxhues, që do të shkruajë statutin.

“Ekipi Menaxhues do të përbëhet nga përfaqësues të katër komunave nga veriu, dhe do të themelohet pas konfirmimit nga organi kompetent i Kosovës. Komisioni zbatues do të mbikëqyrë punën e Ekipit Menaxhues”, thuhet mes tjerash në planin e zbatimit.

Më pas, në kuadër të dialogut, u ra dakord për “fushëveprimin dhe mandatin e Ekipit Menaxhues” për themelimin e Asociacionit, i cili duhet të përbëhet nga përfaqësues të secilës prej katër komunave me shumicë serbe në veri të Kosovës.

Në të njëjtin dokument saktësohet se Ekipi Menaxhues është përgjegjës për hartimin e statutit të Asociacionit të komunave me shumicë serbe, i cili do të përcaktojë strukturën organizative, qëllimet, proceset vendimmarrëse dhe kompetencat e tij.

Në Kosovë me vite është kontestuar çështja e kompetencave të Asociacionit, pra nëse do të ketë kompetenca ekzekutive ose jo.

Në Marrëveshjen e vitit 2015, e cila përcaktoi parimet për formimin e Asociacionit, nuk përmendet konkretisht Ekipi Menaxhues, por thuhet se statuti do të miratohet nga një mekanizëm që do të përbëhet nga anëtarët e zgjedhur të kuvendeve të komunave anëtare.

Asociacioni i komunave me shumicë serbe duhet të përbëhet nga dhjetë komuna me shumicë serbe në Kosovë: Graçanica, Shtërpca, Kllokoti, Ranillugu, Parteshi, Novobërda në jug të Ibrit dhe Mitrovica e Veriut, Zveçani, Leposaviqi dhe Zubin Potoku në veri.

Si qëllime të formimit të Asociacionit përmenden: mbikëqyrja e plotë e zhvillimit të ekonomisë lokale, mbikëqyrja e plotë në fushën e arsimit, shëndetësisë dhe mbrojtjes sociale, mbikëqyrja e plotë e koordinimit të planifikimit urban dhe rural e të tjera.

Nënshkruhet marrëveshja ndërmjet KEK-ut dhe kompanisë amerikane General Electric me vlerë 56.2 milionë euro për Modernizimin e Turbinave me Avull të Termocentralit “Kosova B”.

Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, vizitoi Termocentralin “Kosova B” me rastin e nënshkrimit të marrëveshjes ndërmjet Korporatës Energjetike të Kosovës dhe kompanisë amerikane General Electric (GE), për Modernizimin e Turbinave me Avull të Termocentralit “Kosova B”, me vlerë 56.2 milionë euro, njoftoi zyra për informim e Kryeministrit Kurti.

“Duke e vlerësuar këtë si njërën nga ngjarjet më të rëndësishme të sektorit të energjisë në Kosovë, kryeministri ka rikujtuar vjetërsinë e termocentraleve, duke thënë se njësitë e termocentraleve të Korporatës Energjetike të Kosovës kanë filluar ndërtimin para më shumë se gjashtë dekadash, dhe se ndërmjet 1960-tave dhe tani, ato të vetme kanë garantuar qëndrueshmërinë e furnizimit me energji elektrike në Kosovë”, thuhet në këtë njoftim.

Bëhet e ditur se në fjalën e tij para të pranishmëve, ai tha se termocentralet janë shfrytëzuar përtej maksimumit të operimit të tyre. Edhe në KEK më të drejtë konstatohet së shumë shpesh kemi qenë në fije të perit. Nga këto Termocentrale ai i “Kosovës B”, si më i riu, ka bartur barrën më të madhe.

“Ceremonia e ditës së sotme është një nga hapat kryesor që po marrim për të lehtësuar këtë barrë, të rrisim sigurinë e furnizimit, dhe për t’iu afruar vizionit tonë për sektorin e energjisë” u shpreh kryeministri Kurti.

Kreu i qeverisë, veçoi faktin se kompania me të cilën u nënshkrua kontrata për modernizimin e Kosova B, për të siguruar që do të Kosova B do të vazhdojë e fortë edhe për dekadat në vijim, është e njëjta që e kishte dizajnuar teknologjinë e termocentraleve zona në 1983 dhe 1984.

Si rezultat i këtij modernizimit, kapacitetet e njësive do të rritet nga 14 deri në 17 megavat, ndërkohë që pas përfundimit të punimeve që do të bëhen në Turbinën e Presionit të Lartë dhe atij të Ulët nuk do të kemi nevojë për riparime të shpeshta kapitale, por vetëm  çdo 8 apo 9 vjet.

“Në thelb, këto investime rezultojnë në prodhim të shtuar të përafërt me ndërtimin e një centrali të ri të energjisë elektrike. Rritja e prodhimit do të përkthehet në pavarësi  më të madhe energjetike, duke ulur kështu varësinë ndaj importeve”, tha Kurti.

Kryeministri njoftoi se në fund të këtij muaji do të lansohet ankandin i parë i energjisë në Kosovë në tokë publike me kapacitet 100 MW, se pas tij, së shpejti do të pasojnë edhe shumë skema të tjera të tilla konkurruese.

Të gjitha këto, bashkë me projektet tjera në zbatim si ai Solar4Kosova dhe i ndërtimit të kapaciteteve akumuluese në kuadër të grantit të MCC, do të sigurojnë efikasitet dhe qëndrueshmëri më të madhe jo vetëm për sektorin e energjisë, por edhe për ekonominë dhe për sigurinë kombëtare, u shpreh kryeministri Kurti, i cili po ashtu tha se mirëmbajtja e përgjegjshme e pronës publike dhe e aseteve tona energjetike – si dhe shfrytëzimi i plotë i potencialit të tyre – është një domosdoshmëri.

Presidentja e vendit, Vjosa Osmani, ka komentuar marrëveshjen e arritur më 4 prill në Bruksel për çështjen e të pagjeturve nga lufta e fundit.

Ajo tha se dokumenti që ka parë dhe që është dorëzuar nga BE-ja, i referohet “të zhdukurve me dhunë”, gjë që sipas saj, është term që përdoret edhe në konventa ndërkombëtare.

“E dyta, në duhet të jemi të vetëdijshëm se jo gjithçka është sqaruar në takimin e 27 shkurti dhe në takimin e 18 marsit në Ohër, rrjedhimisht edhe ka nevojë për takime shtesë në të cilat edhe do të determinohet sekuencimi i zbatimit të kësaj marrëveshje”, u shpreh Osmani për RTV21.

Tutje, ajo tha se të gjitha nenet e Marrëveshjes së Ohrit janë të rëndësisë së barabartë dhe mund të interpretohen në mënyrë të pavarur.

“Ajo që ne insistojmë vazhdimisht është që pavarësisht veprimeve të Serbisë sepse si presidente nuk kam pritje se do ta respektojnë fjalën e dhënë sepse nuk kanë respektuar asnjëherë me apo pa nënshkrim”.

“Mirëpo çka pres është se zotimet e aleatëve tanë që do ta përkrahin Kosovën në rrugën euroatlantike të realizohen dhe kemi besim të plotë në këtë”, tha Osmani.

I akuzuari për vrasjen e Donjeta Pajazitajt, kushëriri i saj, Naseri, është liruar të enjten nga burgu.

Lajmin e ka konfirmuar për Radion Evropa e Lirë (REL), avokati i të akuzuarit, Ahmet Tahiri.

“Naser Pajazitaj sot është liruar nga paraburgimi dhe është liruar nga akuzat të cilat e ngarkonin për vrasje. Vendimi është marrë nga Gjykata Supreme. Është miratuar kërkesa jonë si mbrojtje. Supremja ka vendosur, dhe na ka dhënë të drejtë neve si mbrojtje. Nuk ka prova të cilat e përfshinin Naserin në këtë vepër penale. E kemi thënë që nga fillimi”, ka thënë Tahiri.

Donjeta është vrarë më 2015.

Por, pas shqyrtimit të ankesës nga pala mbrojtëse, Gjykata e Apelit pati marrë vendim që ta ulë dënimin në 35 vjet burgim.

Lajmin për lirimin e Pajazitajt e ka konfirmuar për REL-in edhe Antigona Uka – Lutfiu, zyrtare për informim në Gjykatën Supreme të Kosovës.

“Kolegji penal i Gjykatës Supreme, në seancën e mbajtur më 6 prill, e ka liruar N.P., nga aktakuza për vrasje”, ka thënë ajo me shkrim.

Vëllai i Donjetës, Shkëlqimi, është shprehur i mllefosur për vendimin e Supremes.

“Drejtësia e Kosovës edhe njëherë vërtetoi se sa e fëlliqur është, edhe një herë vërtetoi se njërzillëku nuk ekziston”, ka thënë ai përmes një postimi në Facebook.

Nga viti 2010 deri më 1 dhjetor 2022, në Kosovë janë vrarë 50 gra.

Organizatat për mbrojtjen e të drejtave të njeriut, në disa raste, kanë fajësuar autoritetet për dështim në mbrojtjen e grave të rrezikuara nga dhuna.

Në të shumtën e rasteve, autorë të vrasjeve kanë qenë bashkëshortët, pastaj baballarët dhe djemtë.

Gjykata Speciale heton krimet e pretenduara të pjesëtarëve të UÇK-së, të kryera ndaj pakicave etnike dhe rivalëve politikë nga janari i vitit 1998 deri në dhjetor të vitit 2000.

Si parashihet zhdëmtimi i viktimave brenda Gjykatës Speciale?

Dhomat e Specializuara të Kosovës ose Gjykata Speciale është një gjykatë që funksionon me ligje të Kosovës, por në territor të Holandës – si dhe me prokurorë e gjykatës të huaj.

Dhomat e Specializuara dhe Zyra e Prokurorit të Specializuar – që ndryshe njihen edhe si Gjykata Speciale – hetojnë krimet e pretenduara të pjesëtarëve të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, të kryera kundër pakicave etnike dhe rivalëve politikë që nga janari i vitit 1998 deri në dhjetor të vitit 2000.

Në ligjin përmes së cilit është krijuar kjo gjykatë, parashihet se viktimat e konstatuara të krimeve brenda juridiksionit të kësaj gjykate, kanë edhe të drejtën e zhdëmtimit.

Ligji parasheh që gjykata mund të shpallë urdhër të drejtpërdrejtë për zhdëmtim apo në disa raste edhe të udhëzojë viktimat që të ngrenë padi civile në gjykatat tjera të Kosovës.

Në shpalljen e urdhrit për zhdëmtim ndaj viktimave të krimeve të Salih Mustafës, trupi gjykues kritikoi shtetin e Kosovës që nuk ka përgatitur ndonjë plan apo program të veçantë për të ndihmuar në dëmshpërblimin e viktimave që janë të përfshirë në proceset që trajton kjo gjykatë.

“Trupi gjykues vuri re faktin që Kosova nuk ndërmori asnjë hap për t’u përgatitur për mundësinë e zhdëmtimit të viktimave”, tha gjykatësja Mappie Veldt-Foglia, e cila shtoi se rekomandohet që të krijohet një fond i veçantë për këtë qëllim.

Rikujtojmë se në vitin 2015, kur Kuvendi i Kosovës ka miratuar Ligjin për Gjykatën Speciale, deputetët kanë miratuar edhe një ligj tjetër që ua garantonte të akuzuarve potencialë mbështetjen financiare.

Në dy vjetët e fundit, buxheti i Kosovës ka ndarë mbi 13 milionë euro për qytetarët e akuzuar në këtë gjykatë.

Për çka është dënuar Mustafa?

Mustafa është akuzuar për ndalim arbitrar, trajtim mizor, torturë dhe vrasje të paligjshme.

Këto krime është thënë se janë kryer në kompleksin e ndalimit në Zllash në Kosovë, në prill të vitit 1999.

Sa i përket akuzës për ndalim arbitar, kryegjykatësja Mappie Veldt-Foglia kishte thënë se të paktën “gjashtë personave u është ndaluar liria në periudhën 1 prill 1999 – 19 prill 1999”.

Për akuzën e torturës, kryegjykatësja ka thënë se të ndaluarit janë mbajtur në kushte çnjerëzore dhe poshtëruese.

Sipas saj, të ndaluarit janë keqtrajtuar edhe psikikisht.

Në pikën për vrasje të paligjshme, Veldt-Foglia kishte thënë se vdekja e një viktime në periudhën e fundit të prillit 1999, “mund t’i atribuohet veprimeve dhe mosveprimeve të zotit Mustafa si komandant i BIA-s”.

Vetë Mustafa është deklaruar i pafajshëm për këto krime.

Zëvendëskryeministri i Kosovës, Besnik Bislimi, tha se ka një pajtim të plotë në Bruksel që do të jenë pesë kritere, përmes së cilave do të shihet se a është i pranueshëm si bazë për diskutim drafti i statutit që propozohet nga ekipi menaxhues për formimin e Asociacionit të komunave me shumicë serbe.

“E para, a parasheh ky draft një shtresë të re të qeverisjes, e nëse e parasheh nuk konsiderohet i pranueshëm për diskutim të mëtejmë. E dyta, a parasheh të drejta kolektive, nëse po, e merr epitetin e një drafti të papranueshëm”, tha ai në raportimin para Komisionit për Punë të Jashtme të Kuvendit të Kosovës.

Bislimi përmendi gjithashtu edhe tri kriteret tjera.

“Në ç’masë është [drafti i statutit] në harmoni në marrëveshjet e vitit 2013 dhe 2015 [për Asociacionin]”, vendimin e Gjykatës Kushtetuese të vitit 2015 [për Asociacionin]. Si dhe, në ç’masë është në harmoni me letrën që [ish-Përfaqësuesja e Lartë, Federica] Mogherini i ka dërguar Qeverisë se çfarë kompetenca mund të ketë Asociacioni”, tha ai.

Zëvendëskryeministri i Kosovës tha se këto “janë pesë siguresa të mjaftueshme që tregon se ky mekanizëm apo ky lloj vetëmenaxhimi nuk ka asgjë nga ajo që ne e kemi quajtur Zajednica [Asociacioni]”.

Por, drejtori i Zyrës për Kosovën në Qeverinë e Serbisë, Petar Petkoviq, tha se “kjo është një gënjeshtër e pastër e Bislimit”, pasi sipas tij në Bruksel nuk u përmendën “pesë kriteret për Asociacionin për të cilat ai foli sot”. Ai tha se në takimin e 4 prillit u fol për statutin e Aociacionit dhe Ekipin Menaxhues.

Më 27 shkurt, kryeministri i Kosovës, Albin Kurti dhe presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, pranuan Marrëveshjen për normalizimin e marrëdhënieve në bazë të propozimit evropian, ndërsa më 18 mars në Ohër, u pajtuan për Aneksin për zbatimin e saj.

Aty parashihet edhe zbatimi i të gjitha marrëveshjeve të arritura deri më tash në dialogun për normalizimin e marrëdhënieve, përfshirë edhe atë për formimin e Asociacionit, të cilin Qeveria në Prishtinë e ka refuzuar deri më tash, me arsyetimin se mund të rrezikojë funksionalitetin e shtetit.

Kosova dhe Serbia kanë arritur marrëveshje për Asociacionin më 2013 dhe më pas më 2015 mbi parimet për themelimin e tij.

Po më 2015, Gjykata Kushtetuese e Kosovës ka gjetur se marrëveshja nuk është në harmoni të plotë me Kushtetutën. Por, kjo gjykatë ka thënë se ky asociacion mund të formohet nëse parimet që nuk janë në harmonizim me Kushtetutën, harmonizohen.

I pyetur nga gazetarët të enjten se a është gati drafti që do të prezantohet për formimin e Asociacionit, kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, tha se fillimisht do t’i analizojë me Bislimin “rezultatet nga takimi që është zhvilluar në Bruksel më 4 prill dhe mandej do të përcaktojmë një ecje përpara për muajin prill brenda të cilit do të ketë edhe një takim të nivelit të lartë”.

“Edhe një herë po theksoj se duhet të zbatohet e gjithë marrëveshja dhe në kuadër të marrëveshjes kemi një nen, i dhjeti që është për zbatimin e marrëveshjeve të mëhershme, por si një çështje urgjente në aneksin e zbatimit që u dakordua në Ohër, parashihet pikërisht çështja e të pagjeturve nga lufta, përkatësisht e të zhdukurve me dhunë”, tha ai pas një ngjarjeje në Prishtinë.

Petkoviq tha më herët se hapi i parë tashmë është “prezantimi i draft-statutit, të cilin e ka hartuar ekipi menaxhues në kuadër të dialogut të nivelit të lartë”.

Me ndërmjetësimin e BE-së dhe mbështetjen e SHBA-së, dy vendet janë në negociata për normalizimin e marrëdhënieve qysh nga viti 2011.

Ato kanë arritur dhjetëra marrëveshje, por shumica prej tyre nuk janë zbatuar dhe palët kanë fajësuar njëra-tjetrën për ngecje.

Ish-zyrtari i LDK-së, Adem Salihaj, tregon në emisionin Pressing në T7 se në vitin 2000 kishte pasur atentat ndaj tij, ku një person ia kishte drejtuar revolen.

Ai thotë se ngjarja kishte ndodhur në Ferizaj dhe se ishte paralajmëruar më herët në një televizion, ku një person kishte thirrur dhe kishte jep sinjale se një atentat do të ndodhte.

“Më ka drejtuar revolën, por për fat të mirë edhe unë kam pasur një revole dhe ia kam drejtuar atij. Për fat të mirë ai nuk ka mundur të shtijë drejt meje, por as unë drejt tij. Pasi u larguan pak kam shtirë tri herë, por jo drejt dikujt. Ata u futën në makinë dhe ikën”, tha ai.

“Pas asaj ka qenë një fushatë e PDK-së kundër meje. Në televizion një ditë më herët është paralajmëruar vrasja ime në media. Kishte thirrë dikush drejtpërdrejt dhe kishte thënë ‘ku do ta bëjë vendin nesër Adem Salihaj’. Pra ishte paralajmëruar më herët”, shtoi Salihaj.

Salihaj po ashtu tha se Gjykata Speciale nuk do të merret me vrasjet e anëtarëve të LDK-së.

“Kisha qëndrimet e mija. Kisha thënë se UÇK nuk duhet të futet në një fshat të cilin nuk mund ta mbrojë. Këto kanë qenë qëndrimet e mija. Janë gjëra konkrete. Këto janë aktualizuar për shkak të Hagës. Por mendoj se Haga nuk ka asnjë lidhje me vrasjet në LDK. Pavarësisht se tash ka akuza, por që Gjykata Speciale nuk është krijuar për t’i zbardhur vrasjet e veprimtarëve të LDK-së”, përfundoi ai. /Gazeta Express/

Hyrja e Këshillit Prokurorial të Kosovës u bllokua të mërkurën e 5 prillit nga një stendë përplot me faqe të një vendimi të Gjykatës Kushtetuese, me të cilin u konstatua se shteti “ia shkeli të drejtën për jetë” Sebahate Morinës.

“Shteti fajtor për vrasjen e Sebahate Morinës” shkruhej në të kuqe në stendë.

Aksioni u zhvillua nga organizatat joqeveritare “QIKA”, Inject dhe Rrjeti i Grave të Kosovës, që bënë thirrje për shkarkimin e personave përgjegjës në institucionet shtetërore.

Më 22 mars, Gjykata Kushtetuese e Kosovës konstatoi se Policia e Kosovës në Graçanicë dhe Prokuroria Themelore në Prishtinë dështuan në detyrat e tyre për mbrojtjen e jetës së Morinës, e cila dyshohet se u vra nga ish-bashkëshorti i saj, dy vjet më parë.

Protestuesit kërkuan dorëheqjen e kryeprokurorit të Prokurorisë Themelore të Prishtinës, Kujtim Munishi, të prokurorit të rastit dhe të zyrtarëve policorë, të përfshirë në rast.

“Mënyra se si institucionet janë duke e trajtuar rastin, i bie thuajse nuk e kanë lexuar vendimin”, tha për Radion Evropa e Lirë Leonida Molliqaj, drejtore ekzekutive e organizatës “QIKA”, e cila ka për qëllim mbrojtjen dhe promovimin e të drejtave të barabarta për qytetarët e Kosovës.

“Kështu që, bashkërisht, vendosëm që vendimin e printuar, ta sjellim para kryeprokurorit të shtetit, në mënyrë që ta kenë më të lehtë leximin”, shtoi ajo.

Pak minuta pas aksionit para Këshillit Prokurorial, Prokuroria e Shtetit njoftoi se është iniciuar procedurë disiplinore ndaj prokurorit të këtij rasti. Por, në njoftim nuk flitet për kërkesën për shkarkimin e kryeprokurorit Munishi.

Policia e Kosovës dhe Këshilli Prokurorial nuk iu përgjigjen pyetjeve të Radios Evropa e Lirë në lidhje me këtë çështje, mirëpo Avokati i Popullit e konfirmoi më parë nisjen e një hetimi brenda policisë.

“Pas rekomandimeve tona, policia ka formuar një komision, i cili ka gjetur shkelje, dhe kanë filluar procedurat kompetente ndaj zyrtarëve policorë”, tha Avokati i Popullit.

Çfarë i ndodhi Sebahate Morinës?

Më 14 mars të vitit 2021, pak metra larg vendit të saj të punës në Prishtinë, Morina dyshohet se u vra nga ish-bashkëshorti i saj, i cili, një vit më herët, ishte dënuar për dhunë në familje nga Gjykata Themelore në Gjilan.

Sebahatja është në mesin e dhjetëra grave që kanë pasur fat të ngjashëm. Sipas të dhënave të institucioneve, 50 gra janë vrarë nga viti 2010 deri në fund të vitit 2022 në Kosovë. Në shumicën e rasteve, të dyshuar ose të akuzuar për vrasje kanë qenë bashkëshortët.

Më 30 nëntor të vitit të kaluar, një grua 35 vjeçe, shtatzënë, është vrarë në oborrin e Qendrës Klinike Universitare të Kosovës, në Prishtinë. I dyshuar kryesor ka qenë bashkëshorti i saj, i cili më pas ka vrarë veten. Viktima ka pasur urdhër për mbrojtje nga policia.

Duke reaguar pas këtij rasti, ministrja e Drejtësisë e Kosovës, Albulena Haxhiu, ka thënë se ai është “pasojë e papërgjegjësisë institucionale”.

Çfarë tash?

Vëllai i Sebahate Morinës, Fatmir Morina, ka thënë më herët se vendimi i Gjykatës Kushtetuese ka nxjerrë në pah “neglizhencën e policisë, gjykatave dhe të prokurorisë”. Ai është shprehur i zhgënjyer me mungesën e hetimeve.

E, për një nga organizatorët e aksionit të së mërkurës, Edona Selimi, nga organizata Iniciativa për Drejtësi dhe Barazi “Inject”, nuk mjaftojnë vetëm hetimet.

“Është vetëm hapi i parë. Përmes shkarkimit hapen rrugë për rastet e tjera që kanë ndodhur dhe për të cilat nuk është ndërmarrë ende asgjë”, tha Selimi për Radion Evropa e Lirë.

Një tjetër protestuese nga po e njëjta organizatë, Fjolla Koshi, tha se, përmes këtij aksioni, synohet që edhe grave të tjera t’u bëhet e ditur përkrahja që e kanë për t’i raportuar rastet e dhunës dhe “të mos ngurrojnë në këto raste”.

“Me anë të këtij vendimi, do të ketë një rrjedhojë tjetër për mënyrën se si do të funksionojnë institucionet në të ardhmen”, tha ajo.

Sipas statistikave të Policisë së Kosovës, dhënë Radios Evropa e Lirë, vetëm gjatë vitit 2022 janë raportuar 2.757 raste të dhunës në familje – prej tyre 2.278 viktima kanë qenë gra.

***

Nëse keni nevojë të raportoni dhunën në familje, këta janë numrat e vënë në dispozicion:

Policia e Kosovës: 192 dhe 0800 19 999

Mbrojtësit e viktimave: 0800111112

Ish-zëdhënësi i Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, Jakup Krasniqi, në fjalën e tij para trupit gjykues, tha se ai “urren dhunën, vrasjen e torturat”, jo sepse ai ka qenë subjekt i dhunës, por sepse “i konsideroj të ulëta”.

“Kushdo që më njeh do t’iu thotë, se unë Jakup Krasniqi, asnjëherë nuk kam qenë i përfshirë në asnjë vrasje, burgosje në asnjë formë të presionit ndaj kujtdo qoftë”, tha ai.

Ai po ashtu tha se nuk e kupton logjikën e aktakuzës së ngritur ndaj tij, duke shtuar se “ndaj popullit tonë është nënshkruar dhunë sistematike”.

Jakup Krasniqi i ka quajtur “absurde” akuzat se ai, së bashku me të akuzuarit e tjerë, kanë “persekutuar” anëtarë të Lidhjes Demokratike të Kosovës, siç pretendon prokuroria.

“Është absurde që të akuzohen për persekutimin e anëtarëve të LDK-së. Unë vetë isha anëtar i LDK-së. Familjarët e mi, bashkëluftëtarët e mi ishin anëtarë të LDK-së”, tha ai.

“Vetëm një mendje e çoroditur do të mund të mendonte se jam pjesë e persekutimit tim, të familjarëve të mi”, shtoi ai.

Jakup Krasniqi para trupit gjykues tha se gjatë kohës sa ka qenë zëdhënës i UÇK-së, është përpjekur që përmes deklarimeve të mbajë shpresën te populli për të vazhduar rezistencën.

“Në rolin tim si zëdhënës i UÇK-së jam përpjekur të jap përshtypje se jemi një strukturë e organizuar mirë për të mbajtur shpresë te populli”, tha ai.

Prandaj, Krasniqi tha se “deklaratat e mia duhet të shihen si pjesë e propagandës për të afirmuar luftën tonë çlirimtare”.

Kurse Venkateswari Alagendra, avokatja mbrojtëse e Jakup Krasniqit, tha se fakti që prokuroria insiston se në UÇK ka pasur një ndërmarrje të përbashkët kriminale, dhe pretendimi për qëllim të përbashkët kriminal “ishte i njohur dhe publik”, nuk qëndrojnë.

“Kjo i bie që NATO mbështeti një ndërmarrje kriminale të njohur”, tha ajo duke iu referuar bombardimeve të NATO-s që çuan në fundin e luftës në Kosovë.

Alagendra, tha se prokuroria e ka keqinterpretuar rolin e Krasniqit në UÇK dhe gjithë organizimin e kësaj ushtrie.

“Ai nuk ka qenë në një marrëdhënie hierarkike me autorët fizikë të krimeve. Ai nuk kishte aftësi për të kontrolluar në mënyrë efektive ndonjë ushtar”, tha Alagendra.

Sipas saj, prokuroria ka dështuar ta bëjë lidhjen e krimeve të pretenduara me vendndodhjen fizike të Krasniqit nëpër periudha të ndryshme kohore gjatë vitit 1999.

Alagendra deklaroi se “prokuroria duket sikur është bërë pjesë e propagandës kundër UÇK-së”.

“Provat do të tregojnë se organizimi i UÇK-së ishte i ndryshëm në vende të ndryshme dhe kohë të ndryshme”, tha ajo dhe shtoi se UÇK-ja asnjëherë nuk ka pasur një hierarki vertikale të komandës. syri.net