Në foton e parë gjenerali shqiptaro-turk nga Kosova Adem Huduti, i arrestuar nga rregjimi i Erdoganit si komplotist. Me siguri e pret ekzekutimi. Mediat thonë se nga 29 kolonelë dhe 5 gjeneralë që janë arrestuar deri tani, 25 prej tyre kanë prejardhje shqiptare. Në foton e fundit të shkrimit prerja e kokës së një ushtari tek ura e Bosforit nga bandat e Erdoganit. Pyetja që shtrohet: kush është terrorist?
Sipas deputetit më të vjetër turk, republikanit Deniz Baykal, e gjithë kjo çka ndodhur me grushtin e shtetit të 16 korrikut 2016 në Stamboll dhe Ankara, të duket e pabesueshme. Si qenka e mundur që një grusht shteti ushtarak i mirë organizuar të nis e shuhet brenda dy orëve. Si në një film. Është për të përgëzuar aktorët e këtij filmi të cilët i kanë luajtur rolet shumë mirë.
Gjenerali shqiptaro-turk i arrestuar Adem Huduti
Ky arsyetim i deputetit, ish kryetar i partisë republikane dhe ish kryetar parlamenti, vë në dyshim shumëçka thuhet për grushtin ushtarak të shtetit në Turqi. Ndërkohë mësohet se ushtaraku me gradën më të lartë në ushtri i arrestuar është gjeneral Adem Huduti. Ky është një shqiptar i lindur në Kosovë në vitin 1952. Ka emigruar në Turqi dhe është diplomuar në Akademinë Ushtarake në vitin 1973. Ai deri në çastin e grushtit të shtetit ishte me detyrën e komandantit të Ushtrisë së Dytë, pjesë e Këmbësorisë së Forcave të Armatosura të Turqisë. Gjithsesi kryesimi i grupit ushtarak konsiderohet një koloneli që ishte i shkarkuar nga detyra në mars 2016 Muharrem Kose sepse konsiderohej si gylenist. Ai kishte një betejë ligjore sepse e konsideronte shkarkimin e tij të paligjshëm. Por pakënaqësi nuk kishte vetëm ai. Gjykatat turke, që deri në këtë grusht shteti nuk ishin të gjitha nën tutelën e Erdoganit, mesa duket i kishin në shqyrtim këto çështje që mund të mos trajtoheshin gjithherë siç i pëlqente presidentit. Kush është Muharrem Kose pak dihet. Ka mbaruar studimet në Universitetin e Ankarasë në vitet 1988-1992. Makthet e presidentit turk Erdogan nuk e lenë të bëjë gjumë të qetë, sepse i shfaqen kudo gylenistë dhe një prej atyre që vuri në rreth të kuq ishte dhe ky ushtarak. Spiunët e Erdoganit i nuhasnin të gjitha këto pakënaqësi dhe mund të kenë depërtuar në rrethin e ngushtë të pakënaqurve si Muharrem Kose. Natyrshëm lind pyetja, a është edhe Muharrem Kose një shqiptar i Turqisë sepse në ushtrinë turke ka shumë nga shqiptarët e emigruar apo të lindur në Turqi por me prindër shqiptarë. Për të thuhet se është vrarë gjatë grushtit të shtetit.
Kol. Muharrem Kose që udhëhoqi revoltën konsiderohet i vrarë.
Kohët e fundit presidenti Erdogan që e sheh veten me një pushtet absolut, kishte ndërmarrë disa masa për ta blinduar pushtetin. Kjo ishte dhe miratimi i një ligji për heqjen e imunitetit dhe ndjekjet penale të deputetëve. Kjo ngjalli pakënaqësi në Turqi. Ankimi që opozita turke i bëri këtij ligji në Gjykatën Kushtetuese u kthye duke u konsideruar e ligjshme. Kështu u hap rruga që Erdogani dhe klika e tij të kishin mundësi të eliminonin të gjithë kundërshtarët në parlament, por syrin e kishte edhe në ushtri dhe në gjyqësor, për të zhdukur përfundimisht influencat e kundërshtarit të tij Gylen, që ka bërë strehë në Shtetet Bashkuara të Amerikës.
Po kujt i interesonte ky grusht shteti i dështuar. Çfarë synonin ushtarakët edhe si e nisen këtë grusht shteti pa marrë asnjë masë për të paralizuar presidentin Erdogan, madje duke e lënë edhe të lidhet me një televizion, CNN turk. Marrja e aeroportit dhe lëshimi i tij vetëm pas një gjysmë ore vë në dyshim gjithçka. Përhapja e lajmeve se Erdogan kërkonte strehim në Gjermani apo në Britani ishin sajime të inteligjencës turke. Biseda me celular nga avioni ishte edhe ajo një mizanskenë e organizuar si nëpër filma. Dhe fiks pas 2 orësh avioni zbret pa asnjë problem në aeroportin Ataturk dhe në kushtet e një grusht shteti Erdogani lehtësisht mban dhe një fjalim, i ulur sikur të mos kishte ndodhur asgjë. Fytyra e tij e qetë dhe pa shprehje nuk përjetonte asnjë emocion të ndonjë frike sepse jemi në kushtet e grushtit të shtetit. Gjithçka thotë për të kundërtën. Dhe kameramanët për transmetim direkt në televizion ishin gati. Mungonte vetëm Ciaku regjisorial. Dhe imazhi i Erdoganit, si një udhëheqës i madh dhe i pamposhtur rritet në sytë e masave të injektuara me një lloj propagandë fetare, sepse pro Erdoganit dolën me thirrje të gjithë imamët e xhamive të Turqisë. Çfarë ishte kjo? Demokraci imamësh?! Ku e dinin ata çfarë po ngjiste kur gjithçka paska qenë e izoluar dhe e pjesshme. Pra edhe kjo histori me imamë është e parapërgatitur dhe pjesë e skenarit të shërbimit sekret në duart e Erdoganit.
Grushti i shtetit i sajuar që u shkërmoq për 120 minuta.
Pra i gjithë ky grusht shteti u zhvillua sa kërkon një shfaqje në teatër a një film në ekran, pse mund të jetë manipuluar nga pasuesit e Erdoganit dhe shërbimi të tij sekret? Më saktë, në aq kohë sa do të zgjaste udhëtimi i Erdoganit nga pushimet në jug të Turqisë e deri në aeroportin e Stambollit. Pra është e dukshme se urdhëri është dhënë të qe gjithçka zhvillohej sa të zgjaste udhëtimi. Kur të mbërrinte sulltani në Stamboll, gjithçka duhej të ishte e përfunduar.
Pra gjithçka padishahu i neo-osmanizmit e orkestronte nga ajri me celular. Mirë kish parashikuar “Washington Times” me 7 prill 2016, pra katër muaj më parë se në Turqi është e mundur të sajohet një grusht shteti për të përforcuar pushtetin e Erdoganit.
Pra jo të gjithë mund ta gëlltisin këtë lloj puçi me puçistë që marrin pushtetin dhe vetshpartallohen. Por llogaria e efektit është bërë që të trullosen turmat e verbra, ata që ju bëri thirrje të dilnin në rrugë dhe punë minutash u gjendën në rrugë, a thua se të gjithë ishin të veshur e ngjeshur te gatshëm për aksion. Dhe ashtu duket se kanë qenë. Ushtaraket puçistë e paskan lënë të komunikonte lirshëm me televizionin, kësisoj me popullin, i cili dëgjonte thirrjen dilni të shtypni puçin për të mbrojt gjoja demokracinë.
Rrahjet publike të ushtarëve nga pasuesit e Erdoganit.
I gjithë ky skenar sado i punuar mirë nga segmentet e sigurimit të shtetit turk, nëse do ta shikosh me qetësi e vëmendje duket aty këtu i qepur me pe të kuq. Se thonë dhe kështu, që disa minuta para se të niste grushti i shtetit, Erdogani kishte dalë nga hoteli për të shkuar urgjentisht në Stamboll, kështu që një grup komplotistësh shkuan por nuk e gjeten. Përrallë e bukur. Po pse qe nisur për Stamboll nëse nuk do ta dinte se do të niste një komplot kundër pushtetit të tij personal të pakufizuar. Këto sugjerime mediatike nga makina propogandistike e Erdoganit nuk i ha askush. Po si mund të ketë ndodhur?
Gjasat janë që pakënaqësinë e ushtarakëve të liruar nga ushtria me urdhër të diktatorit Erdogan, që kanë qenë rreth 2000, e kanë manipuluar për një revoltë shërbimet e sigurimit të qeverise turke. Diçka e ngjashme me Rajshtagun 1933 që solli konsolidimin e pushtetit absolut të Adolf Hitlerit. Ky stil është i njohur dhe aplikuar gjithandej nga diktatorët. Erdogani nuk është as i pari e as i fundit diktator në shfrytëzimin e të tilla metodave konspirative.
Hordhitë e Erdoganit masakrojnë ushtarët nëpër rrugë
Tanimë të gjithë e dinë se çfarë ndodhi në Kumanovë. Agjentë të shërbimit sekret maqedonas në konspiracion të plotë, nxitën elementet atdhetarë shqiptarë të nisnin një lëvizje luftarake brenda Maqedonisë. Madje duke e ndihmuar ata. Këta segmente, spiunët e Maqedonisë, ishin në dijeni të gjithçkaje pra në një mënyrë apo në një tjetër ky grup atdhetarësh shqiptarë pa dijeninë e tyre kishin rënë viktimë e një skeme të kontrolluar. Dhe në momentin që e panë të përshtatshme, forcat qeveritare maqedonase ndërhynë për të shtypur gjoja komplotin. Dhe ja arriti. Vetë e sajoj e vetë e shtypi në mënyrë të përgjakshme për hir të përfitimeve politike.
Një skemë e tillë duket hapur se është aplikuar në Stamboll dhe në Ankara. Janë shfrytëzuar të pakënaqurit në radhët e ushtrisë. Ai grup ushtarakësh i frymëzuar nga vepra e Ataturkut për një shtet laik, e jo siç e ka kthyer Erdogani me frymë fetare, ka qenë krejtësisht i bindur se po rrëzonin një tiran, i cili shtypte çdo shprehje lirie e prej të cilit nuk mund të shpëtonin në kushte kur ai kontrollonte çdo gjë në Turqi. Madje ai kishte manipuluar njerëzit nëpërmjet përdorimin të fesë myslimane për përfitime politike. Vetë partia e tij e tillë është. Jo më kot u futen në lojë te gjithë imamët e xhamive të Turqisë. Se sa e mbrojnë demokracinë imamët shihet kur i dëgjon predikimet e tyre në tërë Lindjen e Mesme por madje edhe në Ballkan. Ata as që e përmendin kurrë Ataturkun, i cili ndërtoi shtetin modern e laik turk. Të cilin Erdogani e ktheu në një shtet me prirje fetare duke na kujtuar kohën kur Sulltani ishte edhe drejtuesi i fesë me një pushtet absolut.
Imamët e xhamive, përkrahës të Erdoganit masakrojnë ushtarët
Por me këtë grusht shteti të manipuluar nga shërbimet sekrete turke, fitimi më i madh i Erdoganit është se ai llogarit se, me këtë çfarë ndodhi, e dërrmoi përfundimisht kundërshtarin e tij politik Gylen. Jo me kot ai gjithçka që ndodhi dhe vetë e orkestroi ja faturoi Gylenit duke u ngutur ta konsideroje publikisht si terrorist. Kushdo që ka një mendje të kthjelltë e kupton se kambanat bien për amerikanët të cilëve indirekt u thotë se po strehoni një terrorist. Akuzë e rëndë kjo për amerikanët sa sekretari i shtetit Xhon Kerri u ngut ti kërkojë prova për akuzat publike që bën Erdogani. Qëllimi i Sadamit të Turqisë është i kuptueshëm, ekstradimi dhe ekzekutimi i kundërshtarit të tij politik.
Në çdo kënd ta shikosh ky grusht shteti i shërben Erdoganit për të konsoliduar përfundimish pushtetin absolut dhe kësaj ja arriti. Tani ai është i papërmbajtur. Nisi spastrimi i ushtrisë nga çdo njeri i dyshuar si gylenist. Arrestoi në një ditë mbi dy mijë ushtarakë dhe civile. Mediat thonë se nga 29 kolonelë dhe 5 gjeneralë që janë arrestuar deri tani, 25 prej tyre kanë prejardhje shqiptare. Kësisoj pastrohet edhe Armata turke nga shqiptarëve që kanë qenë elita e ushtrisë dhe kanë pasur një karrierë ushtarake të shkëlqyer. Erdogani foli edhe për kthimin e dënimit me vdekje. Por kjo larje hesapesh me ushtarakët kryelartë nuk është e mjaftueshme për orekset e tij. Që të konsolidohet përfundimisht pushteti duhet kapur edhe i gjithë pushtetin gjyqësor, ndaj pa kaluar 24 orë afro 3000 mijë gjykatës u pushuan, me qindra u arrestuan. Kësisoj dënohen të gjithë ata që kishin pakënaqësi me pushtetin absolut të Erdoganit. Si mund të jetë diktatura ndryshe?
Të gjithë këto janë të dukshme dhe jo fort të vështira për tu kuptuar, mirëpo na del një diplomat shqiptar, emrin e të cilit as ja vlen ta përmendësh, e na thotë në TV News 24, se ushtarakët e revoltuar janë “një organizatë terroriste”. Flet me një kompetencë budallaqe sikur ky diplomati ynë të ishte një zëdhënës personal i Erdoganit në Tiranë dhe pjesë e makinës së tij propogandistike. Është më të vërtetë për tu shqetësuar se sa poshtë ka rënë dhe ku është katandisur niveli profesional i diplomatëve shqiptarë, të cilët kanë zënë vende të ngrohta nëpër ambasada e ku nuk bëjnë asgjë. Madje as nuk lexojnë.
Ushtarët u nënshtrohen torturave nga bandat e organizuara nga qeveritarët
Kryekreje ajo çfarë pamë në orët e para të datës 16 korrik 2016 dhe që u shit si një grusht ushtarak shteti në Turqi, ishte një sajim i shërbimeve sekrete turke për të eliminuar të gjithë kundërshtarët politikë, qofshin këta të brendshëm apo që veprojnë jashtë. Kryesisht asaj që ja kanë frikën në palcë, lëvizjes fetare të moderuar Gylen e cila është për një shtet laik e demokraci më të madhe. Njëkohësisht klika e Erdoganit llogarit pastrimin e tërë institucioneve të shtetit prej atyre që nuk e shohim me sy të mirë autoritetin absolut deri në dimensionet e një sulltani të Taip Rexhep Erdoganit. Edhe thirrja publike që bëri ky autokrat për amerikanët që të dorëzojnë 75 vjeçarin Fetullah Gylen, tregon se gjithçka që ndodhi në dy orë si në një film “action” ishte për këtë qëllim.
Turmat nëpër rrugët e sheshet e Stambollit dhe Ankarasë të udhëhequra nga imamët fanatike, ashtu edhe shumë erdoganistë turkoshake shqiptarë që u lumturuan se u shpëtoi Erdogani i tyre nga komploti i një shqiptari nga Kosova, mbase e hëngrën me dëshirë sapunin e Stambollit për djathë në këtë instrumentim fatal. Por nuk besojmë se do ta hanë po ashtu autoritetet amerikane. Amerika e di mirë çfarë është demokracia dhe demagogjia mbi demokracinë e cila istrumentalizohet nga autokratët.
Ndërkohë shfaqen skena terrori anë e mban Turqisë. Shfaqen foto e video makabre në rrjetat sociale. Njëra prej tyre e tmerrshme. Një llahtar i vërtetë që duhet të trondit ndërgjegjen e botës se qytetruar. Një ushtar që u dorëzua tek ura e Bosforit u rrah për vdekje dhe iu pre koka publikisht. Dhe sa të tjerëve po ashtu jashtë vështrimit të kamerave dhe syve të publikut. Merret me mend. Mjerë kush u dorëzua i gjallë. Aq sa BBC doli me komentin politik me titull “Erdogani, presidenti i pamëshirshëm i Turqisë”. Dhe thonë triumfoi demokracia në Turqi. Cila demokraci?! Demokracia e kokëprerëve?!
Udhëheqësi më i madh që ka nxjerrë kombi turk Mustafa Qemali, në një sentencë të tij thotë: “Politikani që për të qeverisur ka nevojë për ndihmën e fesë nuk është veçse një burracak! Dhe një burracaku nuk i duhen dhënë kurrë funksionet e kreut të shtetit”. Ne i pamë e i dëgjuam thirrjet që bënë imamët për të mbrojtur kalifin e Ankarasë. I pamë edhe turmat e manipuluara që shkuan deri në masakrimin e ushtarëve të pafajshëm. Thënë shkurt e qartë në Turqi triumfoi mesjeta dhe një tiran i paprinciptë me emrin Erdogan, jo më pak mizor e i përgjakshëm se Sulltan Abdyl Hamiti i Dytë.
Ushtarit të dorëzuar tek Ura e Bosforit, pas torturave mizore i pritet koka publikisht mëngjesin e 16 korrikut 2016.
HELLO, A jeni një njeri i biznesit apo një grua? A jeni në një rrëmujë financiare apo jeni në nevojë për Kredi, Venture Capital, kredi biznesi, kredi për arsim, Home Loan, kredi për ndonjë arsye dhe nevoja urgjente !. me një kohëzgjatje maksimale prej 100 vjetësh. A keni qenë të refuzuar nga banka juaj? Keni kredi e keqe? Ju keni faturat për të paguar? A jeni në borxh? Ju duhet për të ngritur një biznes? Merak jo më shumë si Happinessmarialoancompany është këtu për t’ju çliruar nga të gjitha vështirësitë tuaja financiare, këtu ne ju ofrojmë një kredi me normë interesi 2%. Kredia jonë shkon nga $ 1000 USD për $ 50, 000,000.00, Ne gjithashtu të marrë hua në dollarë amerikanë dhe euro dhe çdo valutë tjetër në botë !! na kontaktoni sot përmes e-mail; ([email protected])
Ne jemi të certifikuar, të besueshëm, të besueshme, efikase, të shpejtë. aplikoni tani dhe mbeten të bekuar. kredia juaj është e sigurt dhe fitorja juaj është 100% e garantuar. Kënaqësinë e juaj është prioriteti ynë dhe dinamike. Faleminderit dhe Zoti ju bekoftë. Kontaktoni me ne sot.
([email protected])
Adriatik Lapaj ka vijuar protestën e tij para Kryeministrisë, ku gjatë ditës iu bashkuan edhe dhjetëra qytetarë. Protestuesit kanë vendosur çadra në shesh, ndërsa policia u ka kërkuar që t’i heqin dhe të largohen nga zona.
Kërkesa e policisë ka shkaktuar tensione mes të pranishmëve. Disa prej qytetarëve janë dëgjuar të thërrasin “shtet që vret”, duke akuzuar autoritetet për presion dhe dhunë ndaj protestës.
Pavarësisht thirrjeve të policisë, Lapaj dhe mbështetësit e tij deklarojnë se protesta do të vazhdojë./panorama
Kreu i Partisë Mundësia, Agron Shehaj nesër do të mbledhë një tryezë ku do paraqesë një platformë në mbrojtje të drejtësisë. Në studion e News24 ai zbuloi më shumë nga kjo nisëm.
“Sulmi i sotëm i Edi Ramës i kujton 1600 euro që kërkojnë. Mund të jetë dhe shpifje e Edi Ramës. Nuk i bën përshtypje 50 mln euro që vodhi Belinda Balluku me një mesazh se tha ashtu kam një ndjesi. Nuk i bën përshtypje. I bën përshtypje 1600 euro. Prokuroria ka kërkuar fonde se ka shumë punë, dhe Edi Rama është një ndër arsyet që kanë punë se po vjedhin. Qeveria i ka dhënë jo sa kanë që kërkuar por më pak. Për vite thonë se mazhoranca është në kah të drejtësisë, tjetër gjë thonë, tjetër bëjnë.”
Deputeti u shpreh se ndodhemi në një moment të rëndësishëm, teksa të korruptuarit po dalin para drejtësisë, por kjo e fundit po sulmohet nga politika e vjetër.
“Ne duhet të pyesim veten, çfarë mund të bëjmë më shumë. Jo të kërkojmë llogari pse nuk protestojnë shqiptarët. Duhet të jesh i besueshëm, nëse nuk inspiron dhe të shohin si shpresë nuk kanë për të ndjekur. Është një moment i rëndësishëm. Ka një kakofoni nëpër media. Janë mediat, bëjnë gjithçka për të çoroditur. Faktet janë që më në fund në Shqipëri të korruptuarit po dalin para drejtësisë. Këto ditë janë jashtëzakonisht të mira për Shqipërinë. Shqiptarët më në fund shikojnë dritë në fund të tunelit.”
Sakaq, u ndal edhe tek zv.kryeministrja Belinda Balluku, që për Shehajn nuk shkojnë argumentet e Ramës se nuk e shkarkon pasi nuk ka kush të hedhë firmat për linjën ajrore Kanada-Shqipëri.
“Mjafton të zëvendësojë atë ministre. Nuk ka ministre tjetër që të hedhë firmën në vend të Belinda Balluku?! Është një moment historik. Kjo nuk ka të bëjë as me Veliajn, as me Belinda Ballukun, as me Edi Ramën. Është për Shqipërinë. Për ta bërë pjesë të vendeve perëndimore. Fati i tyre është vendosur.
Edi Rama mund të shpikë fushata denigruese ndaj SPAK, por fati i tyre është vendosur. Është vendosur jashtë. Edi Rama e ka të ardhmen ose në arrati, ose në burg. Ne duhet të mendojmë për të ardhmen. Si është drejtimi, puna që duhet të bëjmë? Ky është hapi i parë. Do vazhdojmë me diskutime të tjera. Nuk mund të vazhdojmë secili për hesap të vet.”
Kryeministri Edi Rama në qëndrimet e shpeshta publike për pezullimin nga detyra të zëvendëskryeministres dhe ministres, Belinda Balluku nga Gjykata Kundër Korrupsionit dhe Krimit të Organizuar po e trajton çështjen në pjesën juridike, duke e cilësuar “antikushtetues” vendimin dhe njëkohësisht ngre si shqetësim edhe në pjesën funksionale të ministrisë, me pretendimin se po bllokohen punët.
“…aktualisht, ka edhe 36 akte të tjera të Ministrisë së Infrastrukturës dhe Energjisë, ku vetëm akte për rindërtimin janë 18, të cilat mbeten të pezulluara bashkë me ministrin, ndërkohë që çdo ditë që pezullimi i ministrit zgjatet, zgjatet edhe lista e punëve të bllokuara”, shkroi të mërkurën Rama në platformën X, ndërsa nuk mungoi as të enjten një tjetër qëndrim: “Miu i zhbalancimit të pushteteve që do kalonte në mustaqe me idenë se ministrat mund të hiqen pa gjyq, pa dorëheqje, pa vendim të kryeministrit, por mjafton një masë sigurie, do kthehej në ujk që do kafshonte qeveritë, do përbuzte kuvendin, do përqeshte votën popullore”, tha Rama.
Mes trysnisë politike, Gjykata Kushtetuese ka vendosur që të shqyrtojë çështjen me 12 dhjetor ku tetë anëtarët e saj do të vendosin nëse çështja do të kalojë për shqyrtim në themel, apo do të refuzohet të kalojë si çështje.
Kushtetuesja merr kohë
Avokati Ermal Hamataj në një qëndrim për Faktoje.al shprehet se vetë çështja ka nevojë për interpretim në Gjykatën Kushtetuese, por rasti konkret, edhe pse pa precedent të mëparshëm mund të mos merret fare në shqyrtim si “kërkesë nga personi i ‘gabuar”, apo edhe në objekt të ankesës. “Jam kundër deklarimit të kryeministrit që Gjykata po ndërhyn në kompetencat e Kryeministrit.
Kryeministri ka vetëm dy kompetenca të parashikuara në ligj, ta emëroje dhe ta shkarkojë një ministër apo zv.ministër”, thotë Hamataj.
Ai sugjeron se në rastin konkret kompetencat e kreut të qeverisë nuk janë cenuar.
“Për emërimin dhe shkarkimin ai është i lirë ta bëjë dhe nuk po e pengon vendimi i Gjykatës për ta bërë. Pra, këtu nuk ka ndërhyrje në kompetenca. Por, duke thënë këtë unë jam po ashtu i mendimit që Gjykata Kushtetuese nuk e merr në seancë plenare në gjykim sepse duhet t’i nënshtrohet një gjykimi individual me ankim Kushtetues nga vetë zonja Balluku dhe kryeministri për mua edhe mund të mos legjitimohet fare”, thotë Hamataj.
Pezullimi dhe kundërshtitë
Në vendimin e GJKKO-së (Gjykatës Kundër Korrupsionit dhe Krimit të Organizuar), zëvendëskryeministrja dhe Ministrja e Infrastrukturës dhe Energjitikës Balluku u pezullua nga detyrat, bazuar në nenin 242 të KPP, (Kodit të Procedurës Penale) për akuzën “shkelje e barazisë së pjesëmarrësve në tendera ose ankande publike”, në dy raste, Tunelin e Llogarasë dhe lotin 4 të Unazës së Madhe.
Sipas gjykatës, ky pezullim është automatik dhe nuk kërkon votë parlamentare, pasi mandati i saj si deputete mbetet i paprekur.
Nga ana tjetër qeveria, (me firmë të Ramës), pretendon në ankimimin që ka bërë në Gjykatën Kushtetuese se pezullimi “cenon imunitetin e deputetit” (neni 103, pika 3) dhe krijon “vakum institucional”, duke ndërhyrë në kompetencat e Kryeministrit, Presidentit dhe Kuvendit. Ata argumentojnë se pezullimi i ministrit kërkon procedurë politike (votim), jo gjyqësore, dhe citon mungesë proporcionaliteti. Juristët janë të ndarë në qëndrimet e tyre mbi kushtetuetshmërinë ose jo të vendimit për pezullim.
Pa precedent
Pezullimi nga detyra i një ministri është rasti i parë që gjykatat shqiptare marrin në 34 vitet e fundit. Deri më tani hetime, por edhe marrje të pandehur apo arrestime ka pasur, duke kaluar gjithnjë nga Parlamenti, ku në disa raste është votuar për heqjen e imunitetit dhe në të tjera ka pasur refuzim.
“Që anëtari i Këshillit të Ministrave gëzon imunitetin e deputetit, patjetër që tani është situata e tillë që Gjykata Kushtetuese duhet ta përcaktojë që për cilin imunitet flet. Imuniteti i deputetit shtrihet në dy forma, imunitet personal (që nuk mban përgjegjësi çfarë flet në Parlament) dhe imunitet karshi ligjit (në raste të hetimit për një vepër penale)”, thotë Hamataj.
Ndërsa çështja lë mundësi interpretimesh, Kushtetuesja nëse e merr në shqyrtim pritet që të përcaktojë nëse imuniteti si deputet e mbron Ballukun ose jo edhe në ushtrim të detyrës tjetër, atë të anëtares së qeverisë. “…nëse Kushtetuta ka pasur parasysh imunitetin për shkak të detyrës dhe funksionit karshi ligjit, aty mban diskutim fakti që ndoshta nuk duhet të pezullohet ministri dhe zv. kryeministri nga detyra. Jam i mendimit që ka nevojë për interpretim”, tha Hamataj për Faktoje.
Pezullimi dhe kundërshtitë
Në vendimin e GJKKO-së (Gjykatës Kundër Korrupsionit dhe Krimitt ë Organizuar), zëvendëskryeministrja dhe Ministrja e Infrastrukturës dhe Energjitikës Balluku u pezullua nga detyrat, bazuar në nenin 242 të KPP, (Kodit të Procedurës Penale) për akuzën “shkelje e barazisë së pjesëmarrësve në tendera ose ankande publike”, në dy raste, Tunelin e Llogarasë dhe lotin 4 të Unazës së Madhe.
Sipas gjykatës, ky pezullim është automatik dhe nuk kërkon votë parlamentare, pasi mandati i saj si deputete mbetet i paprekur.
Nga ana tjetër qeveria, (me firmë të Ramës), pretendon në ankimimin që ka bërë në Gjykatës Kushtetuese se pezullimi “cënon imunitetin e deputetit” (neni 103, pika 3) dhe krijon “vakuum institucional”, duke ndërhyrë në kompetencat e Kryeministrit, Presidentit dhe Kuvendit.
Ata argumentojnë se pezullimi ministrit kërkon procedurë politike (votim), jo gjyqësore, dhe citon mungesë proporcionaliteti. Juristët janë të ndarë në qëndrimet e tyre mbi kushtetuetshmërinë ose jo të vendimit për pezullim.
Ligj dhe Kushtetutë
Në vendimin për pezullimin nga detyra të Ballukut, SPAK dhe më pas GJKKO i janë referuar nenit 242 të Kodit të Procedurës Penale e cila ka dy pika.
“Me vendimin që disponon pezullimin e ushtrimit të një detyre a shërbimi publik, gjykata i ndalon përkohësisht të pandehurit, plotësisht ose pjesërisht, veprimtarinë që lidhet me to. 2-Kjo masë nuk zbatohet ndaj personave të zgjedhur sipas ligjit elektoral”.
Gjykata pretendon se në rastin konkret janë në zbatim të pikës 1 dhe pika 2 që është kufizuese për çështjen e pezullimit lidhet vetëm me detyrën si deputete (e zgjedhur), që në këtë rast nuk ia kanë cënuar, pasi Balluku gëzon imunitetin e deputetes.
Gjithashtu një tjetër pikë që lidhet me Kushtetutën është neni 18, pika 1 që thuhet shprehimisht: “Të gjithë janë të barabartë përpara ligjit”. A ka kufizime për çështjen konkrete? “I qëndroj parimit që ka nevojë për interpretim kushtetues se kemi dy dispozita që bien ndesh me njëra-tjetrën.
Njëra thotë që nuk mund të pezullohet i zgjedhuri, nga ligji zgjedhor që është deputeti dhe nga ana tjetër thotë Kushtetuta që edhe anëtari i Këshillit të Ministrave gëzon të njëjtat të drejta si deputeti dhe këtë duhet ta sqarojë Gjykata Kushtetuese që çfarë ka pasur në ndërmend ligjvënësi kur e ka vendosur këtë dispozitë”, thotë për Faktoje, avokati Hamataj./Faktoje.al/
Hetim për korrupsion çoi tashmë në dorëheqjen e Federica Mogherini-t, ish-shefe e EEAS-it dhe deri javën e kaluar rektore e Kolegjit të Evropës, dhe Stefano Sannino-s, ish-sekretar i përgjithshëm i EEAS-it.
BRUKSEL- Skandali i fundit që ka përfshirë BE-në nuk është aspak si ato të mëparshmet, me në fokus krahun diplomatik të Komisionit Evropian. Deri më tani nuk janë vetëm eurodeputetët, por edhe disa nga ndërmjetësit më të lartë diplomatikë të BE-së që janë në shënjestër të prokurorëve si pjesë e një hetimi ‘bombë’.
Ndryshe nga Qatargate, në të cilin eurodeputetët u akuzuan për marrjen e parave nga Katari dhe Maroku, ky hetim shtrihet në krahun diplomatik të BE-së, EEAS, dhe Komisionin Evropian. Hetim për korrupsion çoi tashmë në dorëheqjen e Federica Mogherini-t, ish-shefe e EEAS-it dhe deri javën e kaluar rektore e Kolegjit të Evropës, dhe Stefano Sannino-s, ish-sekretar i përgjithshëm i EEAS-it.
Çfarë e shkaktoi hetimin?
Në qendër të hetimit është një ide në dukje e pakontestueshme, një Akademi Diplomatike e financuar nga BE-ja, e projektuar për të trajnuar gjeneratën e ardhshme të diplomatëve evropianë.
“E vetmja keqardhje që më vjen është që nuk e bëra këtë ndërsa isha Përfaqësuese e Lartë”, tha Mogherini në vitin 2022.
Eurodeputeti socialist Nacho Sánchez Amor e kishte paraqitur projektin si një mënyrë për të forcuar peshën gjeopolitik të Evropës. EEAS nisi një tender publik prej 130,000 eurosh për të krijuar akademinë në fund të vitit 2021, duke i dhuruar më vonë Kolegjit 654,000 euro për diplomatët e rinj që merrnin pjesë. Më pas, 132,000 euro u ndanë për një studim mbi sa e realizueshme do të ishte krijimi i akademisë.
Disa konkurrentë paraqitën oferta për të drejtuar shkollën, përfshirë Institutin Universitar Evropian në Firence, Institutin Evropian të Administratës Publike në Maastricht dhe Shkollën e Biznesit IE në Madrid. Megjithatë, një kriter rezultoi vendimtar: institucioni fitues duhej të siguronte akomodim për studentët, dhe vetëm një kandidat e përmbushi këtë kërkesë: Kolegji i Evropës në Bruges, në veriperëndim të Belgjikës.
Tani, hetuesit dyshojnë se Kolegji i Evropës, i cili fitoi konkursin, mund të ketë pasur një avantazh të padrejtë, duke ditur më shumë sesa duhej rreth tenderit të ardhshëm. Hetuesit dyshojnë se përpara se të jepej tenderi, Kolegji thuhet se bleu një ndërtesë prej 3.2 milionë eurosh në qytetin belg, pavarësisht kufizimeve financiare në atë kohë.
Kush po heton dhe sa serioze është çështja?
Një informacion arriti në zyrën kundër mashtrimit të Komisionit Evropian, OLAF, duke pretenduar se Mogherini, si rektore e Kolegjit, mund të ketë pasur qasje në informacione të brendshme nga brenda EEAS-it. OLAF ka vetëm kompetenca administrative, që do të thotë se nuk mund të ndjekë penalisht njerëzit në rast shkeljesh, por vetëm të lëshojë rekomandime për zyrtarët e BE-së, të cilët më pas i pranojnë ose i injorojnë sugjerimet e saj.
Kur sheh shenja të veprave të mundshme penale, duhet t’ia kalojë dosjen Zyrës së Prokurorit Publik Evropian (EPPO), të udhëhequr nga Laura Codruța Kövesi. Përfshirja e EPPO-së ishte një përshkallëzim serioz. Zyra me seli në Luksemburg ka kompetenca hetimore penale për veprat penale që përfshijnë paratë e BE-së dhe kompetenca të pavarura për të ndjekur penalisht të dyshuarit në shumicën e vendeve të BE-së.
Çdo dyshim për mashtrim, korrupsion ose keqpërdorim të fondeve të BE-së mbi një prag të caktuar bie nën mandatin e saj. Meqenëse Akademia financohej nga paratë e BE-së të mbikëqyrura nga organet e BE-së, ajo ra nën përgjegjësinë e EPPO-së. Përfshirja e saj do të thotë që hetuesit besojnë se mund të ketë shkelje penale, jo vetëm parregullsi administrative.
Hetimet e EPPO-së zgjasin shumë, pjesërisht sepse prokurorët e saj kanë më shumë kompetenca sesa homologët e tyre kombëtarë për t’i zgjeruar ato në juridiksione të tjera dhe për të shqyrtuar çdo pistë të mundshme. EPPO punon krah për krah me autoritetet kombëtare. Në Belgjikë, kjo do të thotë që prokurorët e deleguar të emëruar nga BE-ja bashkëpunojnë me policinë federale belge, ndërsa gjyqtarët belgë autorizojnë masa hetimore ndërhyrëse si kontrollet dhe sekuestrimet.
Çfarë ndodh më pas?
Pasi u morën në pyetje nga policia, Sannino dhe Mogherini tani janë zyrtarisht të dyshuar, ndërsa hetuesit vazhdojnë të shqyrtojnë dokumentet që kanë sekuestruar. Javët e ardhshme do të zbulojnë nëse EPPO vendos ta zgjerojë hetimin e saj. Më shumë persona mund të përfshihen në skandal, i cili deri tani është i kufizuar në të parin nga dy tenderët që EEAS kandidoi për akademinë.
Largimi i Mogherinit nga Kolegji i Evropës ka shkaktuar thirrje për reforma dhe do të kërkojë gjetjen e një rektori të ri. Ndërsa dalja në pension e parakohshme e Saninos do të thotë se drejtoria e tij për Lindjen e Mesme ka nevojë për një zyrtar të ri të lartë të përhershëm. Në rrezik është besueshmëria e Kolegjit të Evropës, ku shumë eurokratë mësojnë se si funksionon Brukseli, EEAS dhe Komisioni, por është një provë e madhe edhe për prokurorin e BE-së./Dosja.al
Dy dokumente kyç të publikuara në Uashington në ditët e fundit paraqesin dy rrugë të ndryshme të politikës së jashtme, duke u dhënë aleatëve dhe armiqve të Shteteve të Bashkuara mjaft arsye për reflektim, teksa shqyrtojnë çështje madhore strategjike.
Strategjia e Sigurisë Kombëtare (NSS) e Shtëpisë së Bardhë, me 33 faqe, e publikuar javën e kaluar, tërhoqi vëmendjen me qasjen “Amerika e Para”, sipas së cilës, “ditët kur SHBA-ja mbante të gjithë rendin botëror kanë marrë fund”.
Përmes kësaj strategjie u kritikua Bashkimi Evropian dhe aty u fol për rivendosjen e “stabilitetit strategjik” me Rusinë – gjë që u lavdërua nga Moska.
Ndërkohë, projektligji për mbrojtjen me 3.086 faqe, i quajtur Akti i Autorizimit të Mbrojtjes Kombëtare (NDAA), synon të sigurojë financimin për angazhimet ushtarake të Uashingtonit në Evropë dhe të përqendrojë inteligjencën në bashkëpunimin ushtarak të Rusisë me Kinën dhe Korenë e Veriut.
“Ka vizione të ndryshme”, tha për Radion Evropa e Lirë Olivia Enos, hulumtuese e lartë në Institutin Hudson, duke shtuar se Kongresi amerikan po e kundërshton strategjinë e NSS-së.
“Por, mendoj se është një rrugë e gjatë për të kuptuar nëse, e dini, buxheti do të financohet plotësisht”, tha ajo.
Prioritetet e Trumpit: Amerika dhe Kina
Pjesa në NSS për prioritetet rajonale nis me Hemisferën Perëndimore, përpara se të kalojë në Azi, Evropë dhe Lindjen e Mesme.
“Strategjia Kombëtare e Sigurisë e Trumpit është një korrigjim shumë i nevojshëm i ‘strategjive’ prej dekadash që… e angazhuan SHBA-në në një koncept të tejzgjatur të strategjisë kombëtare”, shkroi Alexander Gray, i cili ka shërbyer në Këshillin e Sigurisë Kombëtare gjatë administratës së parë të Trumpit.
Në një koment për Këshillin Atlantik, ai tha se fokusi në Hemisferën Perëndimore ishte “i sinqertë për objektivat thelbësore të Shteteve të Bashkuara: sigurimin e atdheut”.
Vëzhgues të tjerë kanë sugjeruar po ashtu se renditja në listë pasqyron prioritetet e Shtëpisë së Bardhë.
“Vendimi për t’i dhënë një peshë të madhe politikës së jashtme në Hemisferën Perëndimore padyshim lidhet me një nga prioritetet e tyre kryesore të brendshme, që është luftimi i imigracionit”, tha Enos.
Enos tha se qasja e NSS-së ndaj Kinës nxitet po ashtu nga shqetësimet e politikës së brendshme. “Gjithçka ka të bëjë me riindustrializimin. Gjithçka ka të bëjë me sigurinë ekonomike”, tha ajo, duke vënë në pah mungesën e komenteve, për shembull, për shkeljen e të drejtave të njeriut.
NSS-ja është e pakompromis për këtë çështje, duke deklaruar se “ne synojmë raporte të mira dhe marrëdhënie paqësore tregtare me vendet e botës, pa u imponuar atyre ndryshime demokratike apo ndryshime të tjera shoqërore”.
Teksa NSS-ja synon të “ribalancojë” raportet ekonomike me Kinën, dokumenti gjithashtu nuk përmend aleancën e Pekinit me Moskën.
Për dallim nga NSS-ja, NDAA-ja kërkon që agjencitë amerikane të inteligjencës të ofrojnë “një vlerësim të bashkëpunimit ushtarak mes Rusisë dhe Republikës Popullore të Kinës, përfshirë tregtinë e mbrojtjes, stërvitjet e përbashkëta ushtarake dhe këmbimin e inteligjencës ushtarake”.
Si NSS-ja ashtu edhe NDAA-ja ofrojnë mbështetje të fuqishme për Tajvanin.
Evropa
NSS-ja ka ngjallur polemika në Evropë, për të cilën thotë se është e kërcënuar nga “zhdukja e civilizimit”.
Dokumenti i referohet politikave në Evropë që “minojnë lirinë dhe sovranitetin politik, politikat e migracionit që po e transformojnë kontinentin dhe po krijojnë përçarje, censurën ndaj fjalës së lirë dhe shtypjen e opozitës politike, uljen drastike të normave të natalitetit dhe humbjen e identiteteve kombëtare dhe vetëbesimit”.
Kjo gjuhë e përdorur në këtë dokument i bën jehonë një fjalimi të nënpresidentit amerikan, JD Vance, në Munih në shkurt, kur ai kritikoi Rumaninë për anulimin e rezultateve të zgjedhjeve presidenciale, dhe duket se vë në pah pretendimet e SHBA-së se partive të djathta nuk u jepen liri demokratike.
Dokumenti po ashtu dënon Evropën për “censurën e fjalës së lirë”, një referencë që mund të jetë edhe ndaj veprimeve të BE-së kundër kompanive amerikane të mediave sociale.
Zyrtarët amerikanë i kanë ngritur këto çështje vazhdimisht.
Para një samiti të NATO-s, që u mbajt javën e kaluar, Christopher Landau, nënsekretar amerikan i Shtetit, dha një përgjigje të ashpër ndaj gjobës që BE-ja vendosi për rrjetin social, X.
“Vendet e Evropës nuk mund të shikojnë nga SHBA-ja për sigurinë e tyre, ndërkohë që ato në mënyrë aktive minojnë sigurinë e vet SHBA-së përmes BE-së [të pazgjedhur, jodemokratike dhe jopërfaqësuese]. Kjo gjobë është vetëm maja e ajsbergut”, shkroi ai në X.
“Kur këto vende vendosin kapelat e NATO-s, ato insistojnë se bashkëpunimi transatlantik është themeli i sigurisë tonë të përbashkët. Por, kur këto vende vendosin kapelat e BE-së, ato ndjekin të gjitha llojet e agjendave që shpesh janë krejtësisht kundër interesave të SHBA-së”, shkroi më vonë ai.
Dokumenti i NSS-së po vazhdon të shkaktojë reagime të forta në Evropë. Më 8 dhjetor, presidenti i Këshillit Evropian, Antonio Costa, e akuzoi Uashingtonin për një “kërcënim të papranueshëm për të ndërhyrë në politikën evropiane”.
“Kjo strategji vazhdon të flasë për Evropën si një aleate. Kjo është në rregull, por nëse jemi aleatë, duhet të veprojmë si aleatë”, theksoi ai.
Sam Greene, analist për Rusinë në Kolegjin Kings të Londrës, i tha REL-it se “kjo strategji shënon fillimin e fundit të aleancës transatlantike… Evropa nuk mund të pranojë një raport ku SHBA-ja përcakton si konturet e sigurisë evropiane, ashtu edhe përmbajtjen e politikës së brendshme evropiane, teksa kërkon ndarjen e barrës”.
Ndarja e barrës është një element kyç i NSS-së, që reflekton presionin e kamotshëm të administratës Trump për shtetet evropiane që ato të rrisin shpenzimet e tyre për mbrojtjen.
Reduktimet e trupave amerikane në Evropë priteshin prej disa muajsh, që nga njoftimi se Pentagoni do të kryente një rishikim të pozicionit global të forcës, dhe në tetor u njoftua se qindra trupa amerikane të stacionuara në Rumani do të zëvendësoheshin.
NDAA-ja ofron shpresë për evropianët e shqetësuar, duke kërkuar që trupat amerikane të mbeten në 76.000 dhe duke ndaluar tërheqjen e pajisjeve me vlerë 500.000 dollarësh ose më shumë.
Rusia, Ukraina
NDAA-ja parashikon po ashtu që mbështetja amerikane të vazhdojë për të fuqizuar ushtritë e shteteve të Baltikut – Letonia, Lituania dhe Estonia – për t’iu kundërvënë “agresionit të Federatës Ruse”.
Së bashku me elementë të tjerë, kjo shton një ndjesi të qartë të kundërvënies ndaj një kërcënimi ushtarak rus në projektligjin që ka mbështetjen e dy partive dhe përkrahet nga kryetari i Dhomës së Përfaqësuesve, republikani Mike Johson.
NSS-ja nuk e përmend Rusinë si kërcënim ose armike, ndryshe nga versionet e mëparshme të strategjisë, gjë që ka ngritur shqetësime.
“Nëse duhet të zhvillosh biseda private midis Rusisë dhe SHBA-së për çështje që do ta zbusnin [presidentin rus, Vladimir] Putin ose për t’ia përkëdhelur egon, mirë”, tha Enos.
“Por, të komunikosh publikisht atë që unë do ta perceptoja si zbutje… është shumë shqetësuese. Për mua, Kina, Rusia, Irani, Koreja e Veriut, të gjithë duhet të jenë më shumë apo më pak në të njëjtin kosh të armiqve”.
David Cattler, i cili ka mbajtur një sërë pozitash të larta si në NATO ashtu edhe në agjencitë amerikane të inteligjencës, në një analizë theksoi se strategjia e Shtëpisë së Bardhë “sugjeron se sjellja e Rusisë, edhe pse e rrezikshme, në fund të fundit është e menaxhueshme përmes angazhimit”.
NSS-ja thotë se Evropa e percepton Rusinë si një kërcënim dhe thekson se përpjekjet për të arritur paqe në Ukrainë janë si një mjet për të “rivendosur stabilitetin strategjik me Rusinë” dhe për të mundësuar “mbijetesën e Ukrainës si një shtet i qëndrueshëm”.
Kjo reflekton shumë pozicione të marra gjatë bisedimeve për t’i dhënë fund pushtimit në shkallë të plotë të Ukrainës. Propozimet e fundit parashohin heqjen e sanksioneve ndaj Rusisë, teksa sekretari amerikan i Shtetit, Marco Rubio, ka deklaruar se qëllimi i marrëveshjes është “mirëqenia afatgjatë” e Ukrainës.
“NSS-ja bashkon disa trendë”, shkroi Cattler.
“Një përshkrim më i butë i SHBA-së për Rusinë, një preferencë për stabilizim të shpejtë në Ukrainë, është pritshmëri e paprecedentë për vetëqëndrueshmërinë e Evropës. Asnjë nga këto nuk është plotësisht e re, por së bashku përshpejtojnë trazicionin në një rend ndërkombëtar më të fragmentuar”.
Raportet e Reporterëve Pa Kufij tregojnë të dhëna në rritje – 503 të ndaluar dhe 135 të zhdukur
VOAL- Një total prej 67 gazetarësh u vranë gjatë ose për shkak të punës së tyre në mbarë botën midis 1 dhjetorit 2024 dhe 1 dhjetorit 2025. Kjo u raportua nga Reporterët Pa Kufij, gjë që tregon se pothuajse gjysma e vdekjeve (43%) ndodhën në Rripin e Gazës “nën zjarrin e forcave izraelite”.
Shifrat ishin të ngjashëm në vitin 2024, me 66 gazetarë të vrarë (sipas një raporti të përditësuar), ndërsa në vitin 2023, pati 49 (një nga numrat më të ulët në njëzet vitet e fundit).
“Numri i gazetarëve të vrarë është rritur më tej, për shkak të praktikave kriminale të forcave të armatosura të rregullta dhe të parregullta dhe krimit të organizuar”, nënvizoi Reporterët Pa Kufij, të cilët ia atribuojnë rritjen kryesisht luftës në Rripin e Gazës dhe krimit të organizuar në Meksikë. ats/rsi
“Jemi në një regjim që po i dëbon njerëzit”, kështu u shpreh analisti Fatos Lubonja, në një intervistë në News 24, ndërsa foli për 8 dhjetorin, Ditën e Rinisë, situatën politike në vend, korrupsionin dhe situatën në opozitë.
Gjatë kësaj interviste, Lubonja renditi një sërë problematikash me të cilat përballet rinia shqiptare, duke theksuar se fatkeqësisht mungojnë hapësirat që rinia të ketë mundësinë të ecë përpara.
“Çështja e madhe e rinisë është ti krijosh mundësinë të shprehin potencialin e tyre dhe që të arrihet kjo duhet të ketë liri demokraci. Ndërsa ajo kohë, ajo liri e asaj kohe ishte liri e dhuruar. U bënë protesta, por të shoqëruara me ikje të madhe, me dëshirën për t’i ikur këtij vendi”, tha ai.
Ndalur tek situata në Partinë Demokratike, “Foltorja”, apo takimet e Ervin Salianjit, Lubonja tha se është për të ardhur keq që opozita vazhdon të qëndrojë në stilin e vjetër. Lubonja u shpreh kritik edhe ndaj mazhorancës, duke thënë se është e përfshirë nga skandale dhe korrupsioni.
“Është një thirrje që bëhet nga njerëz që kanë humbur njëlloj besimi, një thirrje që thotë bashkohuni në udhëheqjen tonë, por ajo që ka munguar gjithmonë është përfshirja reale e rinisë. Politika jonë e ka katandisur popullin si spektator që rri në stadium. Demokracia është pjesëmarrje në jetën politike të vendin, vendimmarrje e përbashkët. Ky autoritarizëm që kërkon rininë në një moment të caktuar për protestë, por që nuk e mobilizon ditë për ditë, nuk ecën. Mazhoranca është katastrofë, por edhe opozita në stilin e vjetër”, u shpreh Lubonja.
Gjithashtu Lubonja u shpreh se ka një mungesë të ndjeshmërisë, pavarësisht të gjitha skandaleve të ndodhura.
“Gjithë populli duhet të ishte te Kryeministria për skandalin e tmerrshëm. Bëhet fjalë për 50 milionë euro vetëm në një tender dhe populli e rinia janë indiferentë”, tha Lubonja.
Ndërsa u shpreh se janë vjedhur miliona euro, dhe rinia është tejet indifirente. “Më duket sikur janë të gjithë në një teatër”, tha ai.
Gjatë intervistës, foli edhe situatën e sigurisë në Evropë, duke thënë se “është një kohë ku vlerat e demokracisë kanë dalë në plan të dytë dhe po dominon forca dhe interesat ekonomike.
“ Është shqetësuese sepse i bën jehonë një fjalimi që ka bërë Venc, pra kemi të bëjmë me një ngjarje historike nëse do të vazhdojë kjo politikë e Trump. Ky është debati i madh, cili është fati jonë, cili do të jetë fati i Europës? Ajo që bie në sy është një aleancë e Trump me figura të rëndësishme…Jemi në një kohë kur vlerat e demokracisë, kanë dalë në plan të dytë dhe dominon forca dhe interesat ekonomike”, tha Lubonja. gsh
Tri kompani të Elektroprivredës së Serbisë (EPS) – kompania shtetërore energjetike serbe – të regjistruara me seli në Kosovë, kanë borxhe që tejkalojnë gjysmë miliard euro.
Termocentralet e Kosovës, Minierat Sipërfaqësore të Kosovës dhe Elektrokosmet renditen ndër 100 humbësit më të mëdhenj në Serbi, tregojnë raportet financiare të publikuara në Regjistrin Ekonomik të këtij vendi, të cilat i analizoi Radio Evropa e Lirë.
Këto kompani, me adresa fiktive në Kosovë, vazhdojnë të operojnë edhe 25 vjet pasi Serbia humbi kontrollin mbi pasuritë dhe menaxhimin e sistemit energjetik të Kosovës.
Prodhimi dhe shpërndarja e energjisë elektrike janë në duart e kompanive kosovare, ndërsa këto tri kompani serbe, me mbi 3.100 të punësuar, veprojnë nga Beogradi.
Të dhënat e Agjencisë për Regjistrat e Bizneseve të Serbisë (APR) tregojnë se ato vazhdojnë të akumulojnë borxhe, me një deficit total që kalon 580 milionë euro.
Çfarë bëjnë duke pasur parasysh që në Kosovë nuk operojnë?
Këto tri kompani, për Prishtinën zyrtare nuk ekzitojnë, sepse nuk njihen nga ligjet e Kosovës.
Por, Beogradi zyrtar, i cili e kundërshton pavarësinë e Kosovës, vazhdon ta konsiderojë veten si pronar të objekteve të sistemit elektroenergjetik në Kosovë.
Mosmarrëveshjet pronësore, si dhe çështjet tjera që rëndojnë marrëdhëniet mes Prishtinës dhe Beogradit, janë tema të dialogut që zhvillojnë dy vendet, nën ndërmjetësimin e Bashkimit Evropian.
Ky proces, megjithatë, është i bllokuar prej vitesh dhe Marrëveshja e arritur për Energjetikën nuk zbatohet plotësisht.
Raportet financiare, të disponueshme publikisht dhe të analizuara nga Radio Evropa e Lirë, tregojnë se tri ndërmarrjet – Termocentralet e Kosovës, Minierat Sipërfaqësore të Kosovës dhe Elektrokosmet – në fakt ofrojnë shërbime për Elektroprivredën e Serbisë.
Punëtorët e tyre angazhohen kryesisht në punë të ndryshme ndihmëse brenda sistemit të EPS-it: nga remonti dhe mirëmbajtja e objekteve elektroenergjetike deri te leximi i njehsorëve në Serbi.
Në raportet e tyre financiare thuhet, gjithashtu, se këto kompani punësojnë punëtorë, të cilët, pas luftës së vitit 1999, janë “dëbuar nga vendet e punës”, ndërsa vetë firmat janë “penguar” ta kryejnë veprimtarinë e tyre në sistemin energjetik të Kosovës.
Edhe pse kanë humbje të akumuluara, këto tri ndërmarrje me adresa fiktive në Kosovë shpallin tenderë dhe u japin punë kompanive të ndryshme private dhe shtetërore në Serbi.
Vetëm në vitin 2025, ato kanë lidhur më shumë se 80 kontrata dhe marrëveshje me vlerë mbi 5 milionë euro, konstatoi REL-i, duke analizuar të dhënat zyrtare nga portali i prokurimeve publike.
Për nevojat e këtyre ndërmarrjeve janë blerë, për shembull, automobila, kamionë, autobusë, karburante, makina, vegla dhe pajisje e materiale të ndryshme ndërtimore.
Para janë shpenzuar edhe për telefona mobilë dhe pajisje kompjuterike.
EPS-i dhe tri ndërmarrjet e tij vartëse me adresa në Kosovë nuk u janë përgjigjur pyetjeve të REL-it në lidhje me mënyrën e funksionimit të tyre.
Përgjigje nuk ka as në pyetjet në lidhje me blerjen e mallrave dhe shërbimeve të ndryshme, duke pasur parasysh se ndërmarrjet nuk e kryejnë veprimtarinë e tyre bazë – prodhimin dhe shpërndarjen e energjisë elektrike.
Në shumë prej këtyre tenderëve, punët i kanë fituar kompani që nuk kanë pasur konkurrencë, sepse kanë qenë të vetmet që janë paraqitur me ofertë.
“Kur nuk ka konkurrencë, lindin dyshime për korrupsion”, vlerëson profesori në pension i Fakultetit Teknologjik-Metalurgjik në Beograd, Petar Gjukiq.
REL-i pyeti edhe Qeverinë e Serbisë dhe Ministrinë e Energjisë atje se cili është plani për ndërmarrjet e EPS-it me adresa në Kosovë, por, deri në publikimin e këtij artikulli, nuk mori përgjigje.
“Shpenzim i pastër”
Termocentralet e Kosovës, Minierat Sipërfaqësore të Kosovës dhe Elektrokosmet janë plotësisht të varura financiarisht nga kompania mëmë, Elektroprivreda.
Dhe nuk janë të vetmet, pasi EPS-i është pronar edhe i disa kompanive të tjera vartëse në Serbi.
“EPS-i ka në varësi ndërmarrje joproduktive dhe paratë brenda këtij sistemi po keqpërdoren”, vlerëson Gjukiq.
Ndërmarrjeve me seli fiktive në Kosovë, EPS-i u transferon para për pagat e punonjësve dhe shpenzimet tjera të nevojshme, në mënyrë që ato të mund të funksionojnë.
“Ata nuk janë të punësuar formalisht në EPS, por marrin të ardhura nga EPS-i”, shton Gjukiq.
Sipas të dhënave nga raporti financiar i Elektroprivredës për vitin 2024, mbi 54.7 milionë euro janë shpenzuar vetëm për pagat e punonjësve të ndërmarrjeve me seli në Kosovë.
Por, shpenzimet për paga nuk janë i vetmi fond që u transferohet atyre.
EPS-i paguan edhe shërbimet ndihmëse brenda sistemit energjetik serb, në të cilat janë të angazhuara këto tri ndërmarrje.
“EPS-i u jep punë që – me shumë gjasa – do të mund t’i kryente edhe vetë”, thekson Gjukiq.
Këshilli Fiskal i Serbisë, një organ i pavarur shtetëror që analizon të hyrat dhe shpenzimet publike, i përshkruan këto transfere për tri ndërmarrjet si “shpenzim i pastër”.
“Prandaj, këto pagesa duhet të përjashtohen nga bilanci i EPS-it, pasi ato nuk përfaqësojnë shpenzime të aktivitetit të vetë kompanisë, por një lloj ndihme sociale”, ka vlerësuar Këshilli Fiskal i Serbisë në raportin e vitit 2022.
Po ashtu, nuk është e qartë nëse të 3.100 punonjësit e këtyre ndërmarrjeve janë realisht të angazhuar çdo ditë.
Punësimet e reja
Edhe pse objektiv zyrtar është ulja e numrit të punëtorëve, tri ndërmarrjet e EPS-it me seli në Kosovë, gjatë vitit 2024, kanë pranuar punonjës të rinj me kontrata të përhershme – nga dhjetë në Termocentralet e Kosovës dhe Minierat Sipërfaqësore të Kosovës dhe 18 të tjerë në Elektrokosmet, tregojnë raportet financiare.
“Kjo bëhet për arsye populiste. Ju i mbani këta njerëz të punësuar brenda një sistemi të madh. EPS-i është një rezervuar gjigant votash për çdo pushtet, përfshirë edhe këtë”, thotë Gjukiq.
Lëvizja opozitare në Serbi “Kreni-promeni” i ka renditur Termocentralet e Kosovës dhe Minierat Sipërfaqësore të Kosovës në mesin e ndërmarrjeve publike ku, sipas saj, punonjësit kanë raportuar presione, kërcënime dhe shantazhe nga drejtuesit.
Sipas pretendimeve të tyre, punonjësve u është kërkuar – nën kërcënimin e humbjes së vendit të punës – të marrin pjesë në tubimet e Partisë Përparimtare Serbe (SNS), në kohën kur presidenti serb, Aleksandar Vuçiq, përballet me protesta të mëdha antiqeveritare.
Radio Evropa e Lirë nuk ka arritur t’i verifikojë në mënyrë të pavarur këto pretendime, ndërsa SNS-ja nuk ka kthyer përgjigje deri në publikimin e këtij artikulli.
Çfarë (nuk) bëjnë Termocentralet e Kosovës?
Termocentralet e Kosovës janë të regjistruara brenda sistemit energjetik serb si kompani për prodhimin e energjisë elektrike, edhe pse nuk kanë asnjë kontroll mbi termocentralet në territorin e Kosovës.
Kjo kompani ka mbi 770 të punësuar, të cilët, sipas raporteve financiare, merren kryesisht me punë remonti dhe mirëmbajtjeje për sektorë të ndryshëm të EPS-it.
Në listën e të punësuarve të kësaj kompanie përfshihen edhe 88 punëtorë nga ndërmarrjet publike të Kosovës, të themeluara brenda sistemit paralel serb, të cilat autoritetet zyrtare në Prishtinë i konsiderojnë të paligjshme.
Por, çfarë punojnë konkretisht këta punëtorë dhe ku janë të angazhuar? Këtyre pyetjeve të Radios Evropa e Lirë, kompania nuk iu përgjigj.
Ndërtesa në qendër të Beogradit, ku ndodhet selia e Termocentraleve të Kosovës.
EPS-i është financuesi i vetëm i Termocentraleve të Kosovës – vetëm për paga dhe shpenzime të tjera thelbësore ka paguar 13.7 milionë euro, ndërsa për shërbimet që kompania kryen për sektorin energjetik serb, janë transferuar rreth 2.5 milionë euro të tjerë.
Megjithatë, Termocentralet e Kosovës prej vitesh punojnë me humbje.
Këto humbje, ndër të tjera, justifikohen me borxhet nga kreditë e huaja të marra para vitit 1999, si dhe me pamundësinë për të përdorur pronën në territorin e Kosovës.
Në fund të vitit 2024, humbjet totale të Termocentraleve të Kosovës kapnin vlerën e mbi 355 milionë eurove, duke e renditur këtë kompani në vendin e dhjetë të ndërmarrjeve më të mëdha humbëse në Serbi.
Tabela me emrin e kompanisë në adresën në Beograd.
Ndërkohë, kjo kompani gjatë vitit 2025 ka lidhur 50 marrëveshje dhe kontrata me kompani private dhe shtetërore në Serbi, me vlerë mbi 970 mijë euro.
Janë blerë gjithashtu materiale dhe mjete të ndryshme pune, janë paguar trajnime profesionale dhe kontrolle mjekësore për punëtorët, si dhe mirëmbajtja e pajisjeve.
Lista në portalin e prokurimeve publike të Serbisë, ku shfaqen disa nga kontratat që Termocentralet e Kosovës kanë lidhur me kompani në Serbi.
Kontrata më e vlefshme – mbi 180 mijë euro – i është dhënë një kompanie private, e cila është përgjegjëse për furnizimin me veshje dhe pajisje mbrojtëse. Kompania nuk kishte konkurrencë, pasi ishte e vetmja që aplikoi në konkurs.
Ndër marrëveshjet e nënshkruara ishte edhe një kontratë me Telekomin e Serbisë, për shërbime dyvjeçare të telefonisë mobile, me vlerë mbi 57 mijë euro. Telekomi ishte po ashtu ofertuesi i vetëm.
Termocentralet e Kosovës nuk iu përgjigjën pyetjeve të Radios Evropa e Lirë lidhur me mënyrën e funksionimit dhe tenderët që shpallin.
Çfarë (nuk) bëjnë Minierat Sipërfaqësore të Kosovës?
Nxjerrja e linjitit dhe qymyrit është regjistruar si aktivitet i ndërmarrjes Minierat Sipërfaqësore të Kosovës, edhe pse – për më shumë se 25 vjet – ajo nuk ka kontroll mbi minierat e Kosovës.
Sot, sipas raportit financiar, ndërmarrja ka mbi 1.900 punonjës.
Siç thuhet, një pjesë e madhe e tyre kryen detyra shërbimi për kompanitë e Elektroprivredës së Serbisë – për shembull, riparojnë dhe mirëmbajnë objektet termoenergjitike dhe lexojnë matësit e energjisë.
Selia e kompanisë Minierat Sipërfaqësore të Kosovës në lagjen Çukarica të Beogradit.
Gjatë vitit 2024, EPS-i i ka transferuar kësaj kompanie mbi 50 milionë euro – 41.7 milionë euro për pagat e punonjësve dhe për shpenzimet e funksionimit të ndërmarrjes. Për punët ku EPS e ka angazhuar këtë kompani, janë transferuar edhe 8.4 milionë euro shtesë.
Në fund të vitit 2024, Minierat Sipërfaqësore të Kosovës shënuan një rezultat pozitiv, me fitim prej 1.4 milion eurosh.
Por, përveç performancës pozitive, në llogaritë e tyre janë grumbulluar edhe humbje nga vitet e mëparshme.
Kështu, Minierat Sipërfaqësore të Kosovës janë renditur në vendin e 49-të mes ndërmarrjeve më humbëse në Serbi, me më shumë se 111 milionë euro borxhe.
Borxhet justifikohen me detyrimet e prapambetura për kredi të huaja, të marra para vitit 1999, si dhe me faktin që ndërmarrja nuk e ka në dispozicion pronën në Kosovë.
Tabela me emrin e kompanisë në selinë në Beograd.
Por, borxhet e prapambetura nuk e pengojnë që të operojë në Serbi.
Në portalin e prokurimeve publike janë të regjistruara 23 kontrata dhe marrëveshje që Minierat Sipërfaqësore të Kosovës i kanë lidhur gjatë vitit 2025 me kompani shtetërore dhe private.
Vlera e këtyre punëve tejkalon tre milionë euro.
Lista e disa prej kontratave që ndërmarrja Minierat Sipërfaqësore të Kosovës ka lidhur me kompani në Serbi gjatë vitit 2025, e disponueshme në portalin e prokurimeve publike.
Përmes tenderëve, kompania ka blerë materiale ndërtimi, veshje pune dhe pajisje mbrojtëse, si dhe kompjuterë dhe sisteme për digjitalizimin e arkivave.
Sipas kontratave, parku i automjeteve është duke u përditësuar gjithashtu dhe blerja e minibusëve, kamionëve dhe makinave i është dhënë kompanisë së njëjtë private që ka qenë e vetmja që ka aplikuar në konkurs.
Kontrata më e vlefshme iu dha Industrisë së Naftës së Serbisë.
Kompania është ngarkuar me blerjen e karburanteve në vlerë mbi 1.5 milion euro.
Ajo ishte e vetmja që aplikoi në këtë konkurs.
Minierat Sipërfaqësore të Kosovës nuk iu përgjigjën pyetjeve të REL-it rreth veprimtarisë së tyre dhe tenderëve që shpallin.
Edhe pse në Regjistrin Ekonomik të Serbisë si aktivitet i ndërmarrjes Minierat Sipërfaqësore të Kosovës figuron nxjerrja e qymyrit dhe selia e saj në Obiliq, ajo nuk e kryen këtë aktivitet. Këtë hapësirë e menaxhon Korporata Energjitike e Kosovës (KEK).
Çfarë (nuk) bën Elektrokosmet?
“Partner i besueshëm dhe shtyllë mbështetëse në furnizimin dhe shpërndarjen e energjisë elektrike në pjesën veriore të Kosovës” – ky është përshkrimi në faqen zyrtare të kompanisë Elektrokosmet.
Megjithatë, në Kosovë kjo nuk funksionon prej kohësh.
Sipas të dhënave nga raportet financiare të kompanisë, furnizimi me energji elektrike në komunat me shumicë serbe në veri të Kosovës është bërë nga kjo kompani deri në dhjetor të vitit 2020.
Autoritetet e Kosovës e kanë konsideruar atë si të paligjshme, pasi Elektrokosmet nuk kishte lejen përkatëse për veprimtarinë.
Furnizimin dhe faturimin e energjisë në komunat veriore e ka marrë në dorë kompania Elektrosever në vitet e fundit.
Selia e kompanisë Elektrosever në Mitrovicë të Veriut.
Ajo është në pronësi të Elektroprivredës së Serbisë, por është e regjistruar sipas sistemit të Kosovës dhe funksionon sipas ligjeve të Kosovës – çfarë edhe është një nga pikat e Marrëveshjes për Energjetikën midis Prishtinës dhe Beogradit.
Në fillim të vitit 2024, Elektrosever nisi t’i dërgonte faturat e para të energjisë elektrike për konsumatorët në katër komuna: Mitrovicë e Veriut, Leposaviq, Zveçan dhe Zubin Potok.
Më herët, banorët e këtyre komunave nuk kanë paguar për energjinë elektrike për rreth 25 vjet.
Matës të energjisë elektrike në veri të Kosovës.
Arsyeja përse Elektrokosmet vazhdon të funksionojë brenda sistemit serb dhe shpall tenderë, edhe pse vetë kompania pranon se nuk kontrollon më kapacitetet e energjisë elektrike në Kosovë, nuk i është shpjeguar Radios Evropa e Lirë.
Borxhe milionëshe për Elektrokosmetin
Sipas raportit të fundit financiar për vitin 2024, Elektrokosmet gjeneron pjesën më të madhe të të ardhurave nga ofrimi i shërbimeve për degët e Elektroprivredës serbe.
Kompania ka 441 të punësuar.
Sipas raportit, punonjësit janë të angazhuar në leximin e matësve të energjisë në Beograd dhe Nish, në kontrollin e stacioneve matëse, në sportelet e EPS-it dhe në punë të tjera ndihmëse.
Megjithatë, vit pas viti, Elektrokosmet shënon humbje në bilancin financiar.
Raporti financiar për vitin 2024 tregon se kompania ka përfunduar vitin me një humbje prej 12.4 milionë eurosh.
Humbja totale e Elektrokosmetit është shumë më e madhe – 115.5 milionë euro, për shkak të borxheve të grumbulluara ndër vite.
Në të njëjtin raport, Elektrokosmet i justifikon borxhet me arsye “politike” dhe me “përqindje të lartë të humbjeve komerciale dhe teknike”.
Rrjeti i kabllove të energjisë elektrike në Mitrovicë të Veriut, 2023.
Më shumë se një milion euro për tenderët e Elektrokosmetit
Edhe pse ka humbje dhe nuk kryen aktivitetet për të cilat është themeluar, Elektrokosmet vazhdon të blejë pajisje dhe të paguajë shërbime për kompani të ndryshme në Serbi përmes tenderëve.
Sipas të dhënave të publikuara në portalin e prokurimeve publike, gjatë vitit 2025, Elektrokosmet ka lidhur kontrata me vlerë mbi një milion euro.
Më e vlefshmja ka qenë marrëveshja me Industrinë e Naftës së Serbisë – një kontratë dyvjeçare për furnizime me karburante për automjetet zyrtare, me vlerë afërsisht 770 mijë euro.
Detajet e marrëveshjes së lidhur midis Elektrokosmetit dhe Industrisë së Naftës së Serbisë, të disponueshme në portalin e prokurimeve publike.
Industria e Naftës e Serbisë ishte e vetmja që iu përgjigj këtij tenderi.
Gjatë vitit 2025, Elektrokosmet lidhi marrëveshje dyvjeçare edhe me disa kompani private për mirëmbajtjen dhe servisimin e automjeteve, me vlerë rreth 350 mijë euro.
Katër kompanitë që i fituan këto punë, ishin të vetmet që aplikuan në tender.
Degë të tjera të regjistruara të Elektrokosmetit në Kosovë
Përveç selisë në Beograd, Elektrokosmet ka të regjistruar në Regjistrin Ekonomik të Serbisë edhe tetë degë të tjera në Kosovë.
Dega në Mitrovicë është regjistruar në adresën “Filip Vishnjiq bb”, ku ndodhet selia e firmës Elektrosever në sistemin kosovar.
Dy degë janë të regjistruara në Prishtinë, dhe nga një në Gjakovë, Prizren, Gjilan, Pejë dhe Ferizaj.
Megjithatë, në këto qytete nuk ekzistojnë degë të firmave shtetërore serbe.
Shumica e ndërmarrjeve dhe institucioneve publike që veprojnë në sistemin paralel serb, të cilat Prishtina i ka konsideruar të paligjshme, janë mbyllur në Kosovë dhe janë zhvendosur në Serbi.
Adresat kosovare të kompanive të EPS-it – “vetëm në letër”
Sipas të dhënave nga Regjistri Ekonomik i Serbisë, selitë e dy ndërmarrjeve të EPS-it – Minierat Sipërfaqësore të Kosovës dhe Termocentralet e Kosovës – janë të shënuara brenda kompleksit elektroenergjitik në Obiliq, pranë Prishtinës.
Në këto lokacione ndodhen sot objektet e Korporatës Energjetike të Kosovës.
Por, në fakt, këto dy kompani të EPS-it operojnë nga adresat e tyre në Beograd.
Termocentrali “Kosova B” në Obiliq, i menaxhuar nga KEK-u.
Selia e Termocentraleve të Kosovës ndodhet në qendër të Beogradit, në adresën “Obiliqev venac”, ndërsa selia e Minierave Sipërfaqësore të Kosovës është në lagjen Çukarica të Beogradit.
Kompania e tretë e EPS-it, Elektrokosmet, pretendon se ka seli në Prishtinë.
Ajo është e regjistruar në adresën “Krala Petra I Oslobodioca” – një rrugë që nuk ekziston më me këtë emër, pasi tani mban emrin e ish-presidentit amerikan, Bill Clinton.
Sot, aty gjendet kompania kosovare për shpërndarjen e energjisë elektrike – KESCO.
Selia e KESCO-s në Prishtinë.
Ndërsa, selia e Elektrokosmetit në Beograd është e regjistruar në rrugën “Arçibalda Rajsa”, në lagjen Çukarica.
Thirrje për reformimin e EPS-it
Edhe pse, si kompania më e madhe shtetërore, regjistron të ardhura milionëshe nga prodhimi dhe shitja e energjisë elektrike, EPS-i mbetet njëkohësisht edhe firma me humbjet më të mëdha në Serbi.
Sipas të dhënave të Agjencisë për Regjistrin e Bizneseve, në vitin 2024, EPS-i ishte firma më e suksesshme në Serbi, me të ardhura mbi 200 milionë euro.
Megjithatë, humbjet e akumuluara nga vitet e mëparshme, në vlerë prej 2.4 miliardë eurosh, e renditën atë edhe në vendin e parë për nga humbjet më të mëdha.
Reformimin e EPS-it nga Qeveria e Serbisë e ka kërkuar edhe Fondi Monetar Ndërkombëtar, me qëllim zvogëlimin e humbjeve.
Në raportin për vitin 2024, EPS-i njoftoi se reforma është në zhvillim, duke u zbatuar në bashkëpunim me konsulentë ndërkombëtarë dhe ekipe profesionale vendase.
Qëllimi, sipas EPS-it, është të përmirësohet efikasiteti dhe të rritet transparenca në menaxhimin e kompanisë.
Sa u përket reformave për kompanitë me seli të regjistruara në Kosovë, EPS-i nuk i ka kthyer përgjigje Radios Evropa e Lirë.
Në vitet e trazuara të ‘90-ës, kur tensionet etnike dhe gjeopolitike tronditnin strukturat e rajonit, qyteti i Gjilanit me rrethinë vlerësohej të kishte rreth 20 mijë serbë, ndërsa Mitrovica me rrethinë rreth 10 mijë. Edhe pse këto shifra të kësaj pakice në mënyrë të vazhdueshme janë paraqitur të fryra, në raste deri mbi 50 për qind përmes politikave të kolonizimit dhe jo si rezultat i zhvillimeve vendore demografike, ky realitet i shtonte një dimension shtesë presionit të kohës dhe tensioneve mbi strukturën shoqërore të trevës.
Këto të dhëna nuk janë vetëm numra, ato janë pasqyrim i realitetit politik që e rrethonte Kosovën para luftës. Nën peshën e atyre rrethanave, pa vullnetin qytetar, pa organizimin shoqëror dhe pa përkushtimin institucional, rreziku i një ndarjeje territoriale në baza etnike për Gjilanin ishte tejet i prekshëm dhe jo thjesht një skenar teorik.
Në këtë kontekst, përgjegjësia historike e Gjilanit dhe Anamoravës shkon përtej kufijve lokalë.
Kjo trevë u bë mekanizëm stabiliteti në një kohë kur energjitë destabilizuese ishin të shumta. Vendosmëria për të ruajtur kohezionin, për të mbajtur rendin shoqëror dhe për të qëndruar në anën e drejtë të historisë, shpaloset si një kontribut që shpesh nuk është vlerësuar me peshën që meriton.
Pas vitit 2000, barrës së brendshme iu shtua edhe ndikimi dhe mbështetja e dy proceseve të tjera historike: zhvillimet në Luginën e Preshevës (UÇMB) dhe ato në Dardano–Iliridës në Maqedoni (UÇK). Këto lëvizje politike e ushtarake nuk u pasqyruan vetëm në tituj gazetash, por në jetët, vendimet, mobilizimin dhe sakrificën e njerëzve të kësaj treve.
Pasojat e tyre u përjetuan në gjithçka: ekonomi, familje, siguri, migrim dhe në strukturën sociale të përditshmërisë. Kjo e ktheu Anamoravën jo thjesht në vëzhguese të historisë, por në pjesëmarrëse aktive, shpesh me kosto të lartë.
Historinë e Gjilanit dhe Anamoravës nuk e bën vetëm kronologjia; e bën roli i saj në ruajtjen e orientimit kombëtar në një kohë kur dilemat ishin të mëdha dhe garancitë të pakta. Ky është dimensioni që rrallë theksohet kur flasim për peshën strategjike të trevave të Kosovës.
Por krahas rolit historik, ka vend të drejtpërdrejtë edhe për reflektim. Kontributet e kësaj zone nuk janë shndërruar gjithmonë në prioritet zhvillimor ose investim substancial. Infrastruktura, planifikimi ekonomik, mbështetja institucionale dhe vëmendja strategjike shpesh nuk kanë qenë në raport me atë çfarë është kërkuar dhe dhënë ndër vite.
Politika nuk është thirrur të shpërblejë, por të reflektojë – dhe reflektimi ka munguar. E shkuara nuk duhet përdorur si dekor argumentesh, ajo është themel i të ardhmes. Anamorava ka treguar se di të mbajë barrë historike, di të kontribuojë dhe di të sakrifikojë. Por historia, nëse merret seriozisht, kërkon që përgjegjësia e kaluar të shndërrohet në vizion të së ardhmes.
Sepse aty ku një trevë ka qenë lokomotivë e proceseve kombëtare, zhvillimi duhet të jetë binar paralel, jo stacion i harruar.
Në ditët kur politika shpesh matet me cikle zgjedhore, është mirë të kujtojmë se historia matet me breza. Dhe brezat e Anamoravës e kanë të drejtën që historia e tyre të mos mbetet vetëm rrëfim, por të bëhet pjesë e planifikimit dhe e vendimmarrjes për të ardhmen.
Donald Trump Jr ka deklaruar se Shtetet e Bashkuara mund të tërhiqen nga mbështetja për Ukrainën, duke lënë të hapur mundësinë që presidenti amerikan Donald Trump të ndryshojë kursin e politikës së jashtme.
Komentet e tij u bënë gjatë një konference mbi Lindjen e Mesme, ku ai mbajti një fjalim kritik ndaj Kievit dhe aleatëve perëndimorë.
Megjithëse nuk ka rol zyrtar në administratë, Trump Jr mbetet figurë qendrore në lëvizjen MAGA, dhe deklaratat e tij pasqyrojnë skepticizmin e disa zyrtarëve pranë presidentit për vazhdimin e ndihmës ndaj Ukrainës, shkruan The Guardian.
Akuza kundër elitës ukrainase: “Të pasurit ikën, fshatarët po luftojnë”
Trump Jr akuzoi elitat e pasura të Ukrainës se janë larguar nga vendi, duke lënë “klasën fshatare” të përballet me pasojat e luftës. Ai madje pretendoi, pa ofruar prova, se gjatë një vizite në Monako kishte vënë re se gjysma e supermakinave në rrugë mbanin targa ukrainase.
Kritika e ashpër ndaj Zelensky-t
Në një sulm direkt ndaj presidentit të Ukrainës, Volodymyr Zelensky, Trump Jr tha se ai po e zgjat konfliktin për arsye politike, duke pretenduar se nuk do të fitonte zgjedhjet nëse lufta përfundon.
Ai shtoi se Zelensky po trajtohet si “figurë e shenjtë nga e majta”, ndërsa Ukraina, sipas tij, ishte “më e korruptuar se Rusia”.
BE-ja dhe sanksionet, në shënjestër
Trump Jr kritikoi edhe shefen e politikës së jashtme të BE-së, Kaja Kallas, duke argumentuar se sanksionet kundër Rusisë kishin rezultuar në rritje të çmimit të naftës, gjë që i mundëson Moskës financimin e luftës.
“Të presësh që Rusia të falimentojë nuk është plan.” tha ai.
Sipas tij, gjatë fushatës së vitit 2022, vetëm tre persona përmendën Ukrainën si çështje të rëndësishme, ndërsa fluksi i drogës nga Venezuela ishte “rrezik shumë më i menjëhershëm për amerikanët”.
A mund të tërhiqet Trump? Trump Jr: “Ndoshta po”
I pyetur nëse Donald Trump mund të tërhiqet thjesht nga konflikti, ai u përgjigj se kjo ishte e mundur, duke e cilësuar babain e tij si “një nga njerëzit më të paparashikueshëm në politikë”. gsh
Së fundmi, qeveria shqiptare i ka hapur luftë frontale informalitetit. Biznese të mëdha e të vogla po hyjnë gjithnjë e më shumë në një sitë të imët, për t’u vënë në darën e ligjit çdo shkelje, sado e vogël të jetë.
Por krahas bizneseve të shënjestruara nga qeveria, me të cilat përballemi në përditshmëri, vitet e fundit ka lulëzuar një lloj tjetër biznesi, i cili serviret në formën e spektaklit, me regji drita, muzikë dhe entuziazëm.
Motivimi.
Salla që mbushen dhe njerëz që kërkojnë zgjidhje të shpejta, ndërsa figurat publike e kanë shndërruar këtë interes masiv në mënyrën më të mirë për t’u dhënë një dorë individëve që kanë nevojë të rriten emocionalisht dhe financiarisht.
Një nga figurat më të njohura si motivues i masave është Ermal Mamaqi, një figurë e njohur e showbiz-it shqiptar, i cili ka pasur një karrierë si DJ, aktor humori, këngëtar, producent dhe madje edhe biznesmen në sektorin e gastronomisë.
Në fakt, lokali që Mamaqi provoi të hapte në kryeqytet, nuk mbijetoi gjatë, dhe pronarit ambicioz iu desh ta mbyllte pa lënë aspak gjurmë.
Gjëra që ndodhin në një treg kaq të egër të Tiranës, ku në çdo hap që hedh ka restorante luksoze. Sidoqoftë, menjëherë pas këtij eksperimenti jo të suksesshëm në biznes, ish-aktori u orientua drejt një fushe krejt tjetër: trajnimeve motivuese. Seminare, fjalime për suksesin, strategji për arritje personale dhe profesionale — të gjitha këto të strukturuara në formën e një pakete që premton transformim.
Një realitet i ambalazhuar bukur, por që fsheh një anë tjetër, të cilën nuk e tregojnë dritat e skenës. Paketat për trajnime me Mamaqin vijnë me një çmim jo të vogël, një investim financiar që shumë pjesëmarrës e bëjnë me bindjen se ndryshimi nis pikërisht aty.
Por ka edhe një paketë tjetër, tërësisht informale, e cila nuk kalon aspak në sitën e organeve tatimore.
Para në dorë, por asnjë faturë nuk jepet, nga një vajzë në stendë e cila vetëm mbush zarfet plot. Dhe kjo ndodh në një zonë shumë të frekuentuar të Tiranës, ku syri dhe veshi i institucioneve pretendohet të jenë më të vëmendshëm.
Një praktikë që hap shumë pikëpyetje për metodat se si ky individ operon, në një aktivitet publik që reklamohet në rrjetet sociale, televizione dhe kudo, por njëkohësisht duke kryer evazion fiskal në mes të Tiranës. Pak metra larg një dyqani fruta-perimesh apo një byrektoreje, të cilët gjobiten qoftë edhe për një kupon të vetëm tatimor.
Evazioni fiskal nuk mund të matet me të mëdhenj e të vegjël, as me njerëz të thjeshtë e të famshëm. Ai është një fenomen që duhet goditur, dhe për këtë qeveria meriton duartrokitje, por kur një aktivitet i tillë kaq i madh, i paralajmëruar prej kohësh, kryhet në informalitet, atëherë pyetja vjen natyrshëm…
A jemi vërtet të gjithë të barabartë përpara ligjit?/Piranjat
Kryeministri në detyrë i Kosovës, Albin Kurti, konfirmoi se prodhimi i municioneve “Made in Kosova” do të nisë në vitin 2026.
Valona Tela
Në Ballkan, ku balancat e sigurisë mbeten të brishta dhe veprimet shtetërore shpesh interpretohen përtej peshës së tyre reale, edhe hapat e vegjël marrin rëndësi të shtuar. Në këtë kontekst, prodhimi i planifikuar i municionit nga Kosova është një hap i kufizuar, por me potencial për të ndikuar në mënyrën se si vendi perceptohet në fushën e mbrojtjes.
Kryeministri në detyrë i Kosovës, Albin Kurti, konfirmoi se fabrika e parë e municioneve në Kosovë do të ndërtohet në Jahoc të Gjakovës, ndërsa prodhimi i parë pritet të dalë në fund të vitit 2026. Dhe, aktiviteti nuk do të ndalet me kaq.
“Kjo zonë industriale do të shërbejë edhe për investitorë të tjerë, me të cilët jemi në kontakt dhe do të prodhojmë lloje të ndryshme të produkteve ushtarake – dronë ushtarakë dhe civilë ‘Made in Kosova’”, tha Kurti më 27 nëntor.
Marrëveshja për fabrikën u nënshkrua më 16 dhjetor, 2024, mes Qeverisë së Kosovës dhe prodhuesit shtetëror turk, MKE.
Radio Evropa e Lirë nuk arriti të kontaktojë drejtpërdrejt me kompaninë, por, sipas një deklarate të saj nga tetori, Kosova do të pajiset me makineri për prodhimin e fishekëve dhe plumbave, një linjë prodhimi dhe montimi, laborator dhe pajisje testimi. Personeli i MKE-së do të ofrojë edhe shërbime prodhimi, mirëmbajtjeje, riparimi dhe asistencë teknike për stafin kosovar.
I kontaktuar nga Radio Evropa e Lirë, një zyrtar i NATO-s në Bruksel nuk dha një vlerësim të drejtpërdrejtë për njoftimin e Kosovës se do të nisë prodhimin e municionit në vitin 2026, as për standardet specifike që vendi duhet t’i ndjekë, por u shpreh vetëm se “misioni i KFOR-it, i udhëhequr nga NATO-ja, mbetet i përqendruar në zbatimin e mandatit të OKB-së, duke ruajtur një mjedis të sigurt për të gjithë banorët e Kosovës, në çdo kohë, në mënyrë të paanshme dhe në koordinim të ngushtë me Policinë e Kosovës dhe misionin e BE-së, EULEX”.
NATO-ja nuk e ka mbështetur shndërrimin e FSK-së në ushtri – proces që pritet të përfundojë në vitin 2028. Autoritetet e Kosovës, përfshirë Kurtin, thonë se ai po zhvillohet sipas standardeve të NATO-s dhe se armatimi i blerë gjatë katër vjetëve të fundit – në vlerë mbi 430 milionë euro sipas tij – vjen nga vende anëtare të aleancës: SHBA-ja, Turqia, Gjermania e të tjera.
“Duke e rritur ushtrinë, e sigurojmë Republikën. Duke e ngritur Forcën e Sigurisë së Kosovës, e forcojmë partneritetin me aleatë”, tha Kurti.
Koloneli amerikan në pension, Ray Wojcik, e sheh vendimin e Kosovës për të prodhuar municione si një “iniciativë fantastike” – në linjë me pritjet e NATO-s që vendet aspiruese të zhvillojnë kapacitete industriale mbrojtëse. Në vlerësimin e tij, Kosova po e nis këtë prodhim në kohën e duhur: për të forcuar aftësitë e saj ende të kufizuara, për t’iu përgjigjur kërkesave më të larta të sigurisë pas luftës në Ukrainë dhe për të rritur bashkëpunimin rajonal me aleatët.
“Një nga gjërat pozitive për Kosovën, falë pranisë shumëvjeçare të misionit të NATO-s, KFOR, është marrëdhënia e ngushtë dhe bashkëpunimi i vazhdueshëm me aleatët. Kosova e ka diskutuar këtë nismë veçanërisht me SHBA-në dhe Mbretërinë e Bashkuar – dy nga aleatët e saj më të afërt, të cilët janë shumë mbështetës për të”, thotë Wojcik për programin Exposetë Radios Evropa e Lirë.
Wojcik, i cili ka shërbyer si udhëheqës i Zyrës së Bashkëpunimit të Mbrojtjes në Ambasadën amerikane në Prishtinë, përmend edhe marrëveshjen rajonale të mbrojtjes mes Kosovës, Shqipërisë dhe Kroacisë, e cila, sipas tij, mbështet iniciativën për prodhimin e municioneve në Kosovë.
Argyro Kartsonaki, nga Instituti për Kërkime të Paqes dhe Politika të Sigurisë në Hamburg, pajtohet se është logjike që një shtet i vogël të përpiqet të forcojë sigurinë e vet, por paralajmëron, po ashtu, se këto veprime mund të perceptohen si kërcënim nga fqinjët, duke i rritur tensionet, në vend se t’i ulin ato.
“Kjo nuk do t’i ndryshojë dinamikat e sigurisë në Ballkan. Ajo që mund të bëjë, megjithatë, është t’i ushqejë narrativët. T’i japë edhe një element propagandës dhe diskurseve populiste të presidentit të Serbisë, Aleksandar Vuçiq. Nëse kjo pastaj ekzagjerohet, mund të krijojë frikë dhe pasiguri të perceptuar. Dhe, frika e perceptuar është po aq reale sa edhe kërcënimi i vërtetë. Pikërisht këtu qëndron edhe delikatesa e këtij vendimi”, thotë Kartsonaki për Exposenë.
Presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, e ka interpretuar marrëveshjen e mbrojtjes mes Kosovës, Shqipërisë dhe Kroacisë si shenjë të një gare armatimi, duke theksuar se Serbia “do të mbrohet me sukses nga çdo agresor i mundshëm”.
Në të njëjtën linjë, kryetari i Komisionit parlamentar për Mbrojtje në Serbi, Millovan Drecun, ka pretenduar se fabrika turke e municioneve në Kosovë cenon sigurinë dhe pozitën e serbëve në vend, por pa sjellë prova konkrete për këtë.
Serbia, përndryshe, mbetet fuqia dominuese ushtarake në rajon, me një buxhet mbrojtjeje dukshëm më të lartë se ai i Kosovës dhe i vendeve të tjera të Ballkanit Perëndimor.
Sipas Institutit Ndërkombëtar të Kërkimeve për Paqen në Stokholm – SIPRI, Kosova në vitin 2024 ka ndarë rreth 162 milionë dollarë për mbrojtjen, ndërsa Serbia rreth 2.2 miliardë.
Serbia, po ashtu, mbetet eksportuesja kryesore e armëve dhe municioneve në rajon, duke përbërë mbi 65% të totalit të eksporteve, sipas Institutit për Kontrollin e Armëve të Vogla dhe të Lehta në Evropën Juglindore dhe Lindore (SEESAC). Pas saj renditen Bosnje dhe Hercegovina dhe vendet e tjera të rajonit, si Maqedonia e Veriut, Shqipëria dhe Mali i Zi, të cilat eksportojnë gjithçka – nga municionet e lehta deri te minat dhe raketat.
Koloneli Wojcik thotë se Kosova duhet t’i adresojë perceptimet e Serbisë duke komunikuar qartë se iniciativat e saj të mbrojtjes, përfshirë prodhimin e municioneve, synojnë t’i përmbushin standardet e NATO-s dhe të shërbejnë si mjet mbrojtës, jo si kërcënim.
“Është një përpjekje për stabilitet rajonal, pasi mund të veprojë si mjet parandalues ndaj Serbisë agresive, e cila ka kapacitete të mëdha prodhimi armësh dhe municionesh. Prandaj, për një sasi shumë të vogël armësh ose municionesh që do të prodhojë Kosova, nuk ka arsye shqetësimi për serbët”, thotë Wojcik.
Se çfarë lloji dhe çfarë sasie municionesh synon të prodhojë Kosova, nuk dihet saktësisht, pasi një pjesë e madhe e informacionit në fushën e mbrojtjes është e klasifikuar. Në një deklaratë të mëhershme për Radion Evropa e Lirë, ministri i Mbrojtjes, Ejup Maqedonci – tani në detyrë – ka thënë se Kosova nuk mund të bëhet plotësisht e vetëqëndrueshme, por mund ta zvogëlojë varësinë nga vendet e tjera, duke prodhuar municione dhe armatime që përdoren më shumë dhe sigurohen më vështirë.
Kartsonaki, nga Instituti për Kërkime të Paqes dhe Politika të Sigurisë, thotë se Kosova, si një vend i vogël, nuk mund të zhvillojë një industri të madhe të mbrojtjes, pa kufizuar ndjeshëm buxhetin e saj për fusha të tjera të rëndësishme.
“Çështja është se ju keni një shtet të vogël, me nivele të larta të varfërisë dhe papunësisë. A është ky vërtet investimi më i mirë që mund të bëni? Këtu nuk bëhet fjalë për Gjermaninë, e cila mund të prodhojë armë në një shkallë më të madhe, por, njëkohësisht, ka mjaft fonde për të mbuluar edhe aspektet sociale të shtetit”, thotë Kartsonaki.
Koloneli Wojcik thekson se buxheti i kufizuar i mbrojtjes e detyron Kosovën të veprojë me kujdes maksimal, duke investuar burimet në mënyrë të zgjuar. Ai nënvizon nevojën që përpjekjet në industrinë e mbrojtjes të koordinohen ngushtë me aleatët kryesorë dhe të shmangen partneritetet që mund të dëmtojnë stabilitetin rajonal ose përafrimin me Perëndimin.
Për të qenë efektiv, ai thotë se sektori i mbrojtjes duhet të funksionojë sipas standardeve ndërkombëtare, duke përfshirë transparencën, sundimin e ligjit dhe luftën kundër korrupsionit.
“Mendoj se Kosova ka treguar rezultate të qëndrueshme. Shtetet e Bashkuara nuk do të kishin dhënë ndihmë për kaq shumë vite për sigurinë Kosovës, nëse do të kishte shqetësime për korrupsion në Ministrinë e Mbrojtjes. Kjo është një shenjë e mirë, dhe përpjekja për prodhimin e municioneve duhet të ndjekë të njëjtin model – duke u mbikëqyrur nga NATO-ja dhe partnerët kryesorë, si SHBA-ja dhe Mbretëria e Bashkuar. Ndaj, rreziku për keqmenaxhim është shumë i ulët”, thotë Wojcik.
Shtetet e Bashkuara kanë në Kosovë kampin Bondsteel, që shërben si baza më e madhe ushtarake amerikane në Ballkan. NATO-ja ka ende mbi 4.000 paqeruajtës – kryesisht në veri të vendit, ku, në dy vjetët e fundit, janë shënuar tensionet më të rënda etnike që nga shpallja e pavarësisë, më 2008.
Forca e Sigurisë së Kosovës është e armatosur lehtë, por që nga ardhja e Kurtit në pushtet në vitin 2021, buxheti i mbrojtjes ka shkuar duke u rritur.
Edhe në nivel global, të ardhurat nga industria e armëve janë rritur ndjeshëm gjatë vitit 2024 – nxitur nga shpenzimet e larta ushtarake për shkak të luftërave në Ukrainë dhe në Gazë, si dhe tensioneve gjeopolitike rajonale dhe globale. Sipas Institutit SIPRI, shitjet e armëve dhe shërbimeve ushtarake janë rritur për 5.9 për qind vitin e kaluar, duke arritur një rekord prej 679 miliardë dollarësh.
Me fjalët e kolonelit Wojcik, prodhimi i municioneve në Kosovë mund të jetë në dobi edhe të aleatëve të NATO-s, përfshirë Ukrainën.
HELLO, A jeni një njeri i biznesit apo një grua? A jeni në një rrëmujë financiare apo jeni në nevojë për Kredi, Venture Capital, kredi biznesi, kredi për arsim, Home Loan, kredi për ndonjë arsye dhe nevoja urgjente !. me një kohëzgjatje maksimale prej 100 vjetësh. A keni qenë të refuzuar nga banka juaj? Keni kredi e keqe? Ju keni faturat për të paguar? A jeni në borxh? Ju duhet për të ngritur një biznes? Merak jo më shumë si Happinessmarialoancompany është këtu për t’ju çliruar nga të gjitha vështirësitë tuaja financiare, këtu ne ju ofrojmë një kredi me normë interesi 2%. Kredia jonë shkon nga $ 1000 USD për $ 50, 000,000.00, Ne gjithashtu të marrë hua në dollarë amerikanë dhe euro dhe çdo valutë tjetër në botë !! na kontaktoni sot përmes e-mail; ([email protected])
Ne jemi të certifikuar, të besueshëm, të besueshme, efikase, të shpejtë. aplikoni tani dhe mbeten të bekuar. kredia juaj është e sigurt dhe fitorja juaj është 100% e garantuar. Kënaqësinë e juaj është prioriteti ynë dhe dinamike. Faleminderit dhe Zoti ju bekoftë. Kontaktoni me ne sot.
([email protected])