Kryeministri Edi Rama në qëndrimet e shpeshta publike për pezullimin nga detyra të zëvendëskryeministres dhe ministres, Belinda Balluku nga Gjykata Kundër Korrupsionit dhe Krimit të Organizuar po e trajton çështjen në pjesën juridike, duke e cilësuar “antikushtetues” vendimin dhe njëkohësisht ngre si shqetësim edhe në pjesën funksionale të ministrisë, me pretendimin se po bllokohen punët.

“…aktualisht, ka edhe 36 akte të tjera të Ministrisë së Infrastrukturës dhe Energjisë, ku vetëm akte për rindërtimin janë 18, të cilat mbeten të pezulluara bashkë me ministrin, ndërkohë që çdo ditë që pezullimi i ministrit zgjatet, zgjatet edhe lista e punëve të bllokuara”, shkroi të mërkurën Rama në platformën X, ndërsa nuk mungoi as të enjten një tjetër qëndrim: “Miu i zhbalancimit të pushteteve që do kalonte në mustaqe me idenë se ministrat mund të hiqen pa gjyq, pa dorëheqje, pa vendim të kryeministrit, por mjafton një masë sigurie, do kthehej në ujk që do kafshonte qeveritë, do përbuzte kuvendin, do përqeshte votën popullore”, tha Rama.

Mes trysnisë politike, Gjykata Kushtetuese ka vendosur që të shqyrtojë çështjen me 12 dhjetor ku tetë anëtarët e saj do të vendosin nëse çështja do të kalojë për shqyrtim në themel, apo do të refuzohet të kalojë si çështje.

Kushtetuesja merr kohë

Avokati Ermal Hamataj në një qëndrim për Faktoje.al shprehet se vetë çështja ka nevojë për interpretim në Gjykatën Kushtetuese, por rasti konkret, edhe pse pa precedent të mëparshëm mund të mos merret fare në shqyrtim si “kërkesë nga personi i ‘gabuar”, apo edhe në objekt të ankesës. “Jam kundër deklarimit të kryeministrit që Gjykata po ndërhyn në kompetencat e Kryeministrit.

Kryeministri ka vetëm dy kompetenca të parashikuara në ligj, ta emëroje dhe ta shkarkojë një ministër apo zv.ministër”, thotë Hamataj.

Ai sugjeron se në rastin konkret kompetencat e kreut të qeverisë nuk janë cenuar.

“Për emërimin dhe shkarkimin ai është i lirë ta bëjë dhe nuk po e pengon vendimi i Gjykatës për ta bërë. Pra, këtu nuk ka ndërhyrje në kompetenca. Por, duke thënë këtë unë jam po ashtu i mendimit që Gjykata Kushtetuese nuk e merr në seancë plenare në gjykim sepse duhet t’i nënshtrohet një gjykimi individual me ankim Kushtetues nga vetë zonja Balluku dhe kryeministri për mua edhe mund të mos legjitimohet fare”, thotë Hamataj.

Pezullimi dhe kundërshtitë

Në vendimin e GJKKO-së (Gjykatës Kundër Korrupsionit dhe Krimit të Organizuar), zëvendëskryeministrja dhe Ministrja e Infrastrukturës dhe Energjitikës Balluku u pezullua nga detyrat, bazuar në nenin 242 të KPP, (Kodit të Procedurës Penale) për akuzën “shkelje e barazisë së pjesëmarrësve në tendera ose ankande publike”, në dy raste, Tunelin e Llogarasë dhe lotin 4 të Unazës së Madhe.

Sipas gjykatës, ky pezullim është automatik dhe nuk kërkon votë parlamentare, pasi mandati i saj si deputete mbetet i paprekur.

Nga ana tjetër qeveria, (me firmë të Ramës), pretendon në ankimimin që ka bërë në Gjykatën Kushtetuese se pezullimi “cenon imunitetin e deputetit” (neni 103, pika 3) dhe krijon “vakum institucional”, duke ndërhyrë në kompetencat e Kryeministrit, Presidentit dhe Kuvendit. Ata argumentojnë se pezullimi i ministrit kërkon procedurë politike (votim), jo gjyqësore, dhe citon mungesë proporcionaliteti. Juristët janë të ndarë në qëndrimet e tyre mbi kushtetuetshmërinë ose jo të vendimit për pezullim.

Pa precedent

Pezullimi nga detyra i një ministri është rasti i parë që gjykatat shqiptare marrin në 34 vitet e fundit. Deri më tani hetime, por edhe marrje të pandehur apo arrestime ka pasur, duke kaluar gjithnjë nga Parlamenti, ku në disa raste është votuar për heqjen e imunitetit dhe në të tjera ka pasur refuzim.

“Që anëtari i Këshillit të Ministrave gëzon imunitetin e deputetit, patjetër që tani është situata e tillë që Gjykata Kushtetuese duhet ta përcaktojë që për cilin imunitet flet. Imuniteti i deputetit shtrihet në dy forma, imunitet personal (që nuk mban përgjegjësi çfarë flet në Parlament) dhe imunitet karshi ligjit (në raste të hetimit për një vepër penale)”, thotë Hamataj.

Ndërsa çështja lë mundësi interpretimesh, Kushtetuesja nëse e merr në shqyrtim pritet që të përcaktojë nëse imuniteti si deputet e mbron Ballukun ose jo edhe në ushtrim të detyrës tjetër, atë të anëtares së qeverisë. “…nëse Kushtetuta ka pasur parasysh imunitetin për shkak të detyrës dhe funksionit karshi ligjit, aty mban diskutim fakti që ndoshta nuk duhet të pezullohet ministri dhe zv. kryeministri nga detyra. Jam i mendimit që ka nevojë për interpretim”, tha Hamataj për Faktoje.

Pezullimi dhe kundërshtitë

Në vendimin e GJKKO-së (Gjykatës Kundër Korrupsionit dhe Krimitt ë Organizuar), zëvendëskryeministrja dhe Ministrja e Infrastrukturës dhe Energjitikës Balluku u pezullua nga detyrat, bazuar në nenin 242 të KPP, (Kodit të Procedurës Penale) për akuzën “shkelje e barazisë së pjesëmarrësve në tendera ose ankande publike”, në dy raste, Tunelin e Llogarasë dhe lotin 4 të Unazës së Madhe.

Sipas gjykatës, ky pezullim është automatik dhe nuk kërkon votë parlamentare, pasi mandati i saj si deputete mbetet i paprekur.

Nga ana tjetër qeveria, (me firmë të Ramës), pretendon në ankimimin që ka bërë në Gjykatës Kushtetuese se pezullimi “cënon imunitetin e deputetit” (neni 103, pika 3) dhe krijon “vakuum institucional”, duke ndërhyrë në kompetencat e Kryeministrit, Presidentit dhe Kuvendit.

Ata argumentojnë se pezullimi ministrit kërkon procedurë politike (votim), jo gjyqësore, dhe citon mungesë proporcionaliteti. Juristët janë të ndarë në qëndrimet e tyre mbi kushtetuetshmërinë ose jo të vendimit për pezullim.

Ligj dhe Kushtetutë

Në vendimin për pezullimin nga detyra të Ballukut, SPAK dhe më pas GJKKO i janë referuar nenit 242 të Kodit të Procedurës Penale e cila ka dy pika.

“Me vendimin që disponon pezullimin e ushtrimit të një detyre a shërbimi publik, gjykata i ndalon përkohësisht të pandehurit, plotësisht ose pjesërisht, veprimtarinë që lidhet me to. 2-Kjo masë nuk zbatohet ndaj personave të zgjedhur sipas ligjit elektoral”.

Gjykata pretendon se në rastin konkret janë në zbatim të pikës 1 dhe pika 2 që është kufizuese për çështjen e pezullimit lidhet vetëm me detyrën si deputete (e zgjedhur), që në këtë rast nuk ia kanë cënuar, pasi Balluku gëzon imunitetin e deputetes.

Gjithashtu një tjetër pikë që lidhet me Kushtetutën është neni 18, pika 1 që thuhet shprehimisht: “Të gjithë janë të barabartë përpara ligjit”. A ka kufizime për çështjen konkrete? “I qëndroj parimit që ka nevojë për interpretim kushtetues se kemi dy dispozita që bien ndesh me njëra-tjetrën.

Njëra thotë që nuk mund të pezullohet i zgjedhuri, nga ligji zgjedhor që është deputeti dhe nga ana tjetër thotë Kushtetuta që edhe anëtari i Këshillit të Ministrave gëzon të njëjtat të drejta si deputeti dhe këtë duhet ta sqarojë Gjykata Kushtetuese që çfarë ka pasur në ndërmend ligjvënësi kur e ka vendosur këtë dispozitë”, thotë për Faktoje, avokati Hamataj./Faktoje.al/