Me investimin prej 1.9 miliard eurosh përmes kredisë së paralajmëruar nga Britania e Madhe, Qeveria e Maqedonisë së Veriut po vendos një objektiv ambicioz: brenda pesë vjetësh, hekurudhat maqedonase do të kenë një linjë moderne nga veriu në jug, nëpër të cilën trenat e pasagjerëve do të lëvizin me shpejtësi deri në 160 kilometra në orë drejt Selanikut dhe Beogradit, ndërsa trenat e mallrave me shpejtësi deri në 120 kilometra në orë.

Plani është që të ruhet sa më shumë traseja ekzistuese, mbi të cilën do të ndërtohet një linjë hekurudhore krejtësisht e re dhe paralelisht me të, të vendoset një vijë e dytë, gjë që do të rezultonte në rreth 200 kilometra hekurudhë moderne dykahëshe, thotë për Shërbimin maqedonas të Radios Evropa e Lirë, drejtori i ndërmarrjes publike Hekurudhat e Maqedonisë – Transport, Sinisha Ivanovski.

“Nuk do të mbajmë hekurudhën ekzistuese veri-jug. Do të ruajmë vetëm trasenë dhe do të ndërtohet një hekurudhë krejtësisht e re, sepse parametrat e asaj ekzistuese janë maksimalisht për 100 kilometra në orë dhe ajo nuk përputhet në asnjë parametër me hekurudhën për 160 kilometra në orë. Pra, e gjithë hekurudha në të dy drejtimet, me elektrifikim dhe sinjalizim, duhet të kushtojë maksimum 1.9 miliard euro”, thotë Ivanovski në një intervistë për REL-in.

Sipas marrëveshjes me Qeverinë britanike, shton ai, një nga kushtet është që realizuesi i punimeve në hekurudhë të jetë një kompani britanike, e cila do të kryejë 20 për qind të vlerës totale, gjë që do të vërë në dispozicion 1.5 miliard euro për nënkontraktorë, pra kompani maqedonase. Megjithatë, Ivanovski thekson se problemi qëndron në faktin se në vend nuk ka kompani të specializuara për ndërtimin dhe mirëmbajtjen e hekurudhave.

Infrastruktura hekurudhore aktualisht është në një nivel shumë të ulët, me një linjë ku trenat lëvizin maksimalisht me 50 kilometra në orë, ndërsa në disa segmente me kthesa, ku trenat madje lëvizin edhe më ngadalë se 20 kilometra në orë.

Hekurudha do të zhvillojë edhe turizmin

Zëvendëskryeministri dhe ministri i Transportit i Maqedonisë së Veriut, Aleksandar Nikolloski, në nëntor njoftoi se po përgatitet ndërtimi i “hekurudhës së shpejtë” nga Shkupi në Selanik dhe, sipas tij, në këtë mënyrë shteti do të zhvillojë edhe turizmin.

Ai tha se Qeveria maqedonase ka miratuar vendimin për zgjidhjen urbanistike për lokalitetin Stobi, ku po hapen gjithashtu verari në rajonin e Tikveshit.

Nikolloski theksoi se qëllimi i këtyre aktiviteteve është lehtësimi i ndërtimit të kapaciteteve të reja hoteliere dhe mbajtja e turistëve që kalojnë nëpër Korridorin 10, pra rrugën E-75.

Hekurudha e re që pritet të lidhë qytetet Nish dhe Shkup është në plan ndërtimi. Ajo është pjesë e projektit të Korridorit 10, i cili do të lidhë Athinën, Selanikun, Shkupin, Nishin, Beogradin, Zagrebin, Lubjanën dhe Salzburgun.

Megjithatë, një pjesë e opinionit profesional e sheh me rezerva të mëdha “hekurudhën e shpejtë” të paralajmëruar, duke theksuar se projekti po shtyhet përpara pa një analizë të mjaftueshme dhe duke paralajmëruar një rrezik potencial financiar të madh për shtetin.

Profesori Dejan Trajkovski nga Universiteti “Shën Klimenti i Ohrit” e sheh projektin si “humbje” dhe, sipas tij, ai do të kushtojë shumë më tepër sesa kredia prej 1.9 miliard eurosh, madje thotë se me interesa dhe humbje të paraportuara, shuma do të arrinte në 3.3 deri në 3.5 miliardë euro.

“Qeveria po përgatitet të marrë miliarda euro borxh për një projekt të falimentuar të quajtur hekurudhë e shpejtë, pa asnjë analizë ekonomike, pa studim fizibiliteti, pa debat publik, vetëm me një vendim të papërgjegjshëm politik. Ata duan një hekurudhë që do të sjellë humbje, në vend të energjisë dhe fitimeve nga Lugina e Vardarit”, thotë Trajkovski.

Drejtori i Hekurudhave të Maqedonisë – Transport, Sinisha Ivanovski, thotë se aktualisht po zhvillohen studimi i fizibilitetit, vlerësimi i ndikimit mjedisor dhe studime të tjera për projektin që pritet të tregojnë mënyrën e ndërtimit të trasesë.

Sa i përket leverdisë ekonomike, ai thotë se duke qenë se Maqedonia e Veriut aktualisht renditet e fundit në rajon për projektet infrastrukturore (hekurudhore dhe rrugore), pret që shteti të përfitojë nga ky projekt.

Përfitimet ekonomike

“Portet në Greqi po përjetojnë rritje të vazhdueshme të vëllimit të punës dhe rruga më e shpejtë dhe më efikase për kompanitë transportuese kalon nëpër Maqedoninë e Veriut. Sa më e shkurtër të jetë rruga, aq më të ulëta janë kostot, gjë që është përfitim i drejtpërdrejtë edhe për ne”, shpjegon Ivanovski.

Nëse investimi do të kthehet plotësisht, këtë do ta tregojnë studimet, shton ai, duke theksuar se projektet infrastrukturore rrallë sjellin përfitim të drejtpërdrejtë financiar. Sipas Ivanovskit, roli thelbësor i këtyre projekteve është përmirësimi i cilësisë së jetesës dhe shërbimeve për qytetarët dhe transportin publik, i cili zakonisht subvencionohet në të gjitha metropolet e mëdha.

Më 6 nëntor, qeveritë e Maqedonisë së Veriut dhe Bullgarisë nënshkruan një marrëveshje për ndërtimin e një tuneli hekurudhor ndërkombëtar në Korridorin 8.

Tuneli i planifikuar është pjesë e Korridorit më të gjerë panevropian 8, një korridor transporti që lidh brigjet e Adriatikut dhe Detit të Zi. Traseja lidh Barin dhe Brindisin në Itali me portin e Durrësit në Shqipëri, prej nga vazhdon nëpër Ballkanin jugor drejt Bullgarisë dhe më tej deri në Varna në Detin e Zi.

Rrjeti rrugor dhe hekurudhor ndjek një drejtim të ngjashëm, duke lidhur qytete kyç si Tirana, Shkupi, Sofja dhe Plovdivi.

Përveç Korridorit 10, Maqedonia e Veriut pjesërisht përmes kredisë britanike, planifikon edhe rindërtimin e plotë të hekurudhës Shkup-Kërçovë, përmes Tetovës dhe Gostivarit. Kjo segment konsiderohet si zgjidhje kyç për lidhjen e ardhshme hekurudhore me Shqipërinë. Dy vendet po kërkojnë një zgjidhje për këtë, pasi traseja drejt Ohrit ndodhet në një zonë të mbrojtur nga UNESCO-ja. Lidhja me Shqipërinë do të ndërtohej brenda të paktën tetë vjetësh, thotë Ivanovski.