Mirëmbrëma.

Këtë javë mbushen 35 vjet nga ai mëngjes vjeshte kur në Shkodër u kremtua mesha e parë pas një heshtjeje të gjatë.

Ishte 11 nëntori i vitit 1990.

Shumë prej jush e dini që qeveria komuniste e kohës pat shpallur ndalimin e fesë dhe ateizmin shtetëror të Shqipërisë në vitin 1967.

U shkatërruan objektet e kultit, u burgosën klerikët, u ndalua çdo praktikim i fesë – madje edhe lutja në vetmi u konsiderua krim. Por arsyeja nuk ishte thjesht të goditej besimi. Qëllimi ishte më i thellë: të goditej çfarëdo besimi e përulësie, adhurimi e shpirtërimi, jashtë atij të Partisë.

Eksperimenti ishte i qartë – të shkatërrohej shpirtërorja dhe të lartësohej materialja. Njeriu të mos kërkonte më përsosmërinë, por të theksonte kafshëroren. Shqiptari nuk duhej të ishte i lirë si zogjtë, por kafshë pune si qetë e parmendës.

Sot, 35 vjet më pas, unë shoh se ne ende e kërkojmë atë shpirt.

Flas përditë me njerëz – jo përmes ekranit, por përmes syve, duarve të bashkuara e lutjeve. Shoh shpirtra të paqetë, shoh mendje të trazuara, shoh vuajtje të trupit, lëngim fizik e stërmundim material.

Shoh njerëz që besojnë me fjalë, por jo me vepra. Që flasin për dashuri, por mbjellin përçarje. Që luten me zë, e shkatërrojnë me duar. Që flasin për fe, po kanë shitur shpirtin.

Sot, dua ta kujtoj atë Meshë të madhe në atë nëntor të ftohtë në Shkodër, jo vetëm si rikthimin e fesë, por si rikthimin e njeriut tek vetvetja.
Le të mos e humbasim atë rikthim. Le ta rigjejmë shpirtëroren brenda nesh – qofshin besimtarët, qofshin ata që nuk besojnë.

Sepse njeriu i vërtetë, qoftë ai që hyn në kishë apo ai që s’e ka kaluar kurrë pragun e saj, e di që shpirti është strehë.
Dhe pa shpirt, jeta bëhet vetëm një listë gjërash për t’u kryer.

E ndoshta, vetëm atëherë, mund të themi se mesha e parë në Shkodër nuk përfundoi kurrë — ajo po vazhdon ende, çdo ditë, në heshtje, në çdo zemër që kërkon dritë./Piranjat