FLAMURI I VARGUT SHQIPTAR

          (Andon Zako Çajupit)

Në faqet e kohës gjej gjurmët e tua,

Çajup i madh, me penën si shpatë,

Ti që i dhe vargut shpirt dhe gjuhë,

Si burim i pastër që kurrë s’thahet gjatë

.

Në fjalët e tua gjëmon Atdheu,

Me thirrjet kushtrim për liri

Nënat bekim u japin bijve 

Që Atdheu mos ketë robëri

. 

Të  ndjej, të dëgjoj ndër vargje,

Je Flamur i vargut Shqiptar

Je zëri i atdheut, i kombit tim fatlum,

Je kushtrim për Kombin, je Atdhetar

.

Ti je hëna mbi male, je zjarri në shpirt,

Vargu që me ndjenjë këndoi dashurinë 

“Vajet” e tua tejet të dhimbëshme

Janë vargjet që të japin, pavdeksinë

.

Çajup, në çdo varg që më lind në mendje,

Je jehona që s’kthehet kurrë në hije,

Ndaj shkruaj me mall, nderim e dashuri

Si fyelli i bariut që embël bie në korie 

.

Mali të dha emër, malit i dhe nur

Çajup penë -arti, vjershëtor flamur 

Emri yt i gdhendur, në çdo shqipëtar 

Nuk do vdesi kurrë-vargjet lapidar 

***

HEROINA E HESHTUR

-Në një kohë errësire, ajo mbeti një dritë që nuk u fik. Musine Kokalari, gruaja e parë shqiptare që ngriti zërin për pluralizëm, për demokraci, për dinjitet njerëzor — u përndoq, u dënua, por nuk u përkul. 

Ky homazh poetik i kushtohet asaj, heroinës së heshtur dhe të pavdekshme.(emd)

.

“Nuk kam nevojë të jem komuniste për ta dashur vendin tim.”

                                  Musine Kokalari

.

Musine Kokalari

Vuajti, por dinjitetin s’e humbi,

Heroina e heshtur, shpirt i bardhë

As gjyqi i turpit, as dhuna e verbër

S’e rrëzoi – ajo mbeti në Altar

.

Ishte një yll në natën e zezë,

Musineja – e thjeshtë dhe fisnike

Për fjalën e lirë, për një botë të drejtë

E dënuan, por s’e thyen këtë kreshnike

.

E pashpirt u soll mjekësia me të,

E lanë të tretet nën heshtjen mizore…

Por ajo s’u përkul, as nuk u ndal,

Ngeli e gjallë – e pastër, engjëllore

.

Musine, o yll që s’shuhet kurrë,

Diktatura s’ta fiku dot dritën.

Ti rron përtej burgut, përtej varrit,

Edhe pse telat në varr nuk tu shqitën 

.

Shqipëria që deshe, ende s’erdhi,

Por zëri yt sërish dëgjohet sot

Ti ishe shpresa në terrin e gjatë –

Një fjalë e lirë, një grua, një Zot

***

LUTJA E NENES

.

E pashë — në një cep rruge, të lutej,

Me varfërinë që s’shihej, por ndjehej:

Në sytë e njomë, në rrobat e vjetra,

Në dorën që dridhej, në shpresat e tretura.

.

Ajo lotonte me zë që mezi dilte,

Me Besim të madh, për veten e saj

U luta dhe unë, në heshtje të thellë,

Për Nënën e gjorë, për shpirtin në vaj

.

Loti i ngashëruar, në shpirt m’u ngulit,

Si plagë që s’mbyllet, si thirrje e pashuar

I thashë: “Mos e humb Besimin, moj Nënë,

Se Ai që sheh gjithçka, s’të lë pa ndihmuar.”

.

Ajo më pa, me sy të lodhur, të vrarë

Me dhembje e dashuri përzier në lot,

Dhe fjalë s’tha — veç mallkoi veten,

Për fatin që kishte, për jetën fare kot.

.

Por Zoti dëgjoi lutjen e Nënës së mjerë 

Pa bujë, pa zë — veç me dorë hyjnore 

Dhe lotët e saj u kthyen në dritë,

Në faqe i rrodhi drita ëngjëllore 

.

Tani ajo flinte — e qetë, e lehtë,

Pa ankth e frikë, pa plagë që dhemb

Një Nënë që priti, besoi e duroi,

Dhe në fund… Zoti vetë e ndihmoi .

***

MALL MËRGIMTARI

.

Më shumë afër se sa larg,

E pse kilometra na ndajnë,

Zemra ime rreh për ty,

Dhe mendimi gjithashtu

.

Je i shtrenjtë sa më s’ka,

Të dua si nënë e babë,

Atdhe, o vend i shenjtë,

Larg jam — jam mërgimtar

.

Më mungon flladi i mëngjesit,

Era që luan me blerimin,

Një rrugicë, një fjalë e thjeshtë,

Gjithçka që sjell kujtimin

.

Por zemra kurrë s’të harroi,

Në çdo rrahje të saj të kam,

Atdhe, je frymë e shpirtit tim,

Me ty, gjithmonë unë jam

***

Aty në Sheper 

.

Mes maleve të thepisura e të larta,

Ku shqiponjat fluturojnë me flatra,

Qëndron me dinjitet e lavdi,

Një fshat i vjetër: Sheperi, aty

.

Sheperi — me emër e nder,

Lindi bij me shpirtin e lirë,

Gjuhën shqipe pishtar në zemër,

Këngë buçitëse në çdo stinë 

.

Sheper, o djep i krenarisë,

Fsheh legjenda në çdo lis 

Aty u rritën njerëz me mend,

Që nderuan Kombin në çdo kuvend

.

Çajupi — me vargje të zjarrta,

E bëri gjuhën flamur në vatra

“Ku jeni o shqiptarë” s’është veç poezi,

Po britmë, kushtrim zemre për liri!

.

Ilia Dilo Sheperi — mendje e ndritur,

Shkroi Gramatikën  shkenëcore

Dritë dijesh, perlë çdo fjalim i tij

Me penën të artë -madhështore

.

Aristidh Ruçi — zë i vërtetë,atdhetari

Shpalosi shpirtin në çdo moment 

Në Pavarsi, luftën e Vlorës kontriboi,

Si urë pa frikë, me guxim ai qëndroi

.

Pano e Pilo Xhamballo — trima të rrallë,

Pushka u fliste, fjala e tyre zjarr 

Në luftë për liri nuk u ndalën,

E gjakun për Komb e falën 

.

Jani Dilo — erudit e diplomat,

Me shpirt prej atdhetari të rrallë

Në fjalë e në vepra la gjurmë të arta,

Që sot i ndjekim me dashuri e mall 

.

Në sheshin e fshatit, bustet rrinë,

Si roje të kujtesës së gjallë

Aty nuk hesht historia, por flet,

Me zë krenarie që nuk ndal

.

Bijtë e Sheperit — të dijes dhe pushkës,

Kanë derdhur gjak e djersë për flamur

Në Vlorë me Ismail Qemalin,

Ngritën shtetin mbi shkëmb e gur

.

Prandaj, kur kalon në atë anë,

Mos harro të përulesh me nder

Se çdo gur, shkëmb e çdo mal aty,

Ka një histori që flet për Shqipëri.

***

DASHURIA E NËNËS

.

Dashuria e Nënës është hyjnore,

Ashtu duhet ta duam dhe ne.

Dhimbje dhe dashuri që s’njeh kufi,

Për ne është përherë me zemër të re

.

Në vuajtje, në gëzim – gjithnjë pranë,

Kudo që ecim, ajo na ndjek 

Zemra e saj veç dashuri dhe kujdes,

Askush s’na do si ajo me shpirt në jetë

.

Ne jemi jetë prej jetës së saj,

Nga gjaku i saj – në damarë.

Jemi frymëmarrja që na dha çdo gjë,

Jemi për të kujdesi, loti pa tharë

***

Brazda në shpirt

E kaluara s’fshihet me kohë,

As nga harresa, as nga lotët e vonë

Ajo rri në heshtje, në cep të kujtimit,

Si hije që s’ikën, në dritë të mjerimit 

.

Ka lënë në zemër brazda të thella,

Si rrudha që shpirti nuk i fsheh dot

Kur i prek me mendim, ato dhëmbin,

Si plagë që s’shërohen me fjalë as me lot

.

Çdo kujtim një gur në udhën e shpirtit,

Çdo dhimbje një varg në këngën e jetës

Por nga ato plagë, mësojmë të rritemi,

Të duam më thellë, të falim me zemër

***

Braktisja

Shtëpi të braktisura,

Mace dhe qen të vetmuar,

Bredhin rrugëve të fshatit,

Ushqim duke kërkuar.

.

Uji murmurin, sikur qan vetminë,

Pemëve gjethet u kanë tharë,

Zogjtë kanë pushuar cicërimën,

Asgjë s’është si më parë.

.

Oxhaku frymën e ka ndalur,

Larg dëgjon një qyqe që vajton

Zërat e mekur vinë nga dheu,

Ku jeni, na braktisët përgjithmonË

.

Era vërshellen si e marrë,

Në rrugë degë të shqyera plot,

Në këtë shkretëtirë frike,

Dikush psherëtin e derdhte lot!

.

Në lotë shpërtheva dhe unë,

Mu kujtua shtëpia plot gjallëri,

Dikur gumzhinte si bleta në hoje,

Tani e shkretë, fare pa njeri…