VOAL – Benedetto Croce (Benedeto Kroçe) lindi në Pescasseroli, në provincën e L’Aquila, më 25 shkurt 1866. Shkrimtar, filozof, historian dhe politikan, ai jeton në një familje të pasur dhe shumë konservatore, e cila vendos ta dërgojë për studime në një kolegj fetar. Në vitin 1883, në moshën shtatëmbëdhjetë vjeçare, ai dëshmoi atë që do të rezultojë të jetë ngjarja më traumatike e jetës së tij. Gjatë një udhëtimi në ishullin Ischia, ai është viktimë dhe dëshmitar i një prej momenteve më të vështira në historinë e ishullit: natën e 28 korrikut, në orën 21:30, në rreth nëntëdhjetë sekonda një tërmet shkakton humbjen e jetës së 2313 njerëzve. Mes tyre janë edhe prindërit e Benedettos, Pasquale dhe Luisa Sipari dhe motra e tij Maria.

I zënë poshtë rrënojave,  Croce i mbijetoi kësaj ngjarje tragjike. Zhvendoset në Romë në shtëpinë e xhaxhait të tij, senatorit Silvio Spaventa. Në këtë mjedis të ri, ai ka mundësinë të takojë intelektualë dhe politikanë të rëndësishëm me të cilët bashkëbisedon dhe përballet; mes tyre është edhe filozofi italian Antonio Labriola, mësimet e filozofisë morale të të cilit do t’i ndjekë në Romë dhe me të cilin do të qëndrojë shpesh në kontakt.

I regjistruar në fakultetin e drejtësisë në Universitetin e Napolit, Croce la studimet dhe, më 1886, bleu shtëpinë ku kishte jetuar filozofi Giambattista Vico. Pasi ka vizituar vendet kryesore evropiane, duke udhëtuar në Spanjë, Gjermani, Francë dhe Angli, ai e kthen vëmendjen së pari te historia, nëpërmjet veprave të Giosuè Carducci dhe Francesco De Sanctis, dhe më pas te teoritë e zhvilluara nga Karl Marksi dhe Friedrich Hegel; nga ky i fundit Croce merr karakterin racionalist dhe dialektik në studimin e dijes.

Sipas Benedetto Croce, Hegeli ka të drejtë kur pohon se mendimi filozofik është një koncept konkret universal dhe jo intuitë apo ndjenjë e përgjithshme; megjithatë, ai gabon kur e sheh realitetin si produkt të të kundërtave që sintetizohen. Croce, në fakt, nënvizon se si janë edhe katër të dallueshme, fantazia, intelekti, veprimtaria ekonomike dhe veprimtaria morale, të cilat nuk sintetizohen pasi nuk janë të kundërta. Këto të dallueshme ose kategori krijohen nga dy veprimtari të shpirtit, ajo njohëse ose teorike dhe ajo vullnetare ose praktike, në varësi të faktit nëse ato janë të drejtuara drejt së veçantës apo universales.

Në vitin 1903 botoi revistën me titull “La Critica”. Kjo, e publikuar fillimisht me shpenzimet e tij, është realizuar në bashkëpunim me Giovanni Gentile dhe do të zgjasë, me katër seritë e saj, për dyzet e një vjet.

Benedetto Croce hyn në botën e politikës në vitin 1910: në atë vit ai u emërua senator. Pasi ka botuar vepra si “La Letteratura della Nuova Italia” dhe “Cultura e Vita Morale”, në të cilat janë mbledhur biografitë dhe ndërhyrjet e pranishme në revistën “La Critica”, ai, midis viteve 1920 dhe 1921, mban postin e ministrit të Arsimit në qeverinë e pestë të kryesuar nga Giovanni Giolitti.

Më 1 maj 1925 botoi “Manifestin e intelektualëve antifashistë”; për këtë, që është në kontrast me “Manifestin e Intelektualëve Fashistë” të Giovanni Gentile, ka disa figura kryesore në fushën e letërsisë dhe matematikës, duke përfshirë Eugenio Montale, Aldo Palazzeschi, Leonida Tonelli, Ernesto dhe Mario Pascal, Vito Volterra dhe Francesco Severi.

Pasi kritikoi përmbajtjen e Pakteve Laterane, të përcaktuara midis shtetit dhe kishës më 11 shkurt 1929, dhe pasi iu bashkua lëvizjes antifashiste Alleanza Nazionale për një kohë të shkurtër, Croce u largua nga politika në vitin 1930 pasi nuk ishte dakord me veprimet e represionit të lirive të kryera nga Musolini. Në vitin 1942 ai botoi veprën me titull “Pse nuk mund ta quajmë veten të krishterë”, një ese e shkurtër filozofike në të cilën ai argumenton se krishterimi “ishte revolucioni më i madh që njerëzimi ka arritur ndonjëherë”, i cili u ka dhënë njerëzve një sërë vlerash. duke vepruar në qendër të shpirtit, në ndërgjegjen morale.

Me rënien e regjimit më 1943, Croce rihyri në skenën politike italiane. Pasi u bë lider i partisë liberale, në vitin 1944 ai zhvilloi teorinë mbi fashizmin, në të cilën klasifikohet si një parantezë në historinë e Italisë dhe u bë ministër pa portofol i qeverisë së dytë të kryesuar nga Pietro Badoglio, ashtu edhe i qeverisë së dytë të udhëhequr nga Ivanoe Bonomi.

Pasi votoi pro monarkisë në referendumin e 2 qershorit 1946, ai u zgjodh nga radhët e anëtarëve të Asamblesë Kushtetuese. Këtu, me një fjalim që është bërë i famshëm, ai kundërshton nënshkrimin e Traktatit të Paqes si një akt të konsideruar të pahijshëm për Republikën e sapolindur italiane. Më vonë ai refuzoi postet e Presidentit të përkohshëm të Republikës dhe atë të Senatorit të përjetshëm.

Në vitin 1946 themeloi Institutin Italian për Studime Historike në pallatin Filomarino në Napoli. Në Statutin e këtij instituti mund të lexojmë se si lindi ai me synimin për të njohur të rinjtë me “thellimin e historisë në marrëdhëniet e saj thelbësore me shkencat filozofike të logjikës, etikës, ligjit, ekonomisë dhe politikës, artit dhe fesë, të cilat vetëm përcaktojnë dhe demonstrojnë ato ideale, qëllime dhe vlera njerëzore për të cilat historiani është i thirrur të kuptojë dhe të tregojë historinë”.

Në vitin 1949 ai pësoi një goditje cerebrale, e cila shkaktoi gjysmë paralizë. Benedetto Croce vdiq në kolltukun e bibliotekës së tij më 20 nëntor 1952, në moshën tetëdhjetë e gjashtë vjeç./Elida Buçpapaj